„Pijnbestrijding" in Leiden
Stroeve Ingelse
REACTIE BRIEF LEIDSE PASTORES
Huurombudsteam PvdA-Leiden
KERMIS EN POFFERS
Medische studenten organiseren congres
PORION
VEEL DEEL-
NEMERS BIJ
TAFELTENNIS
WEDSTRIJDEN
T uinbouwbedrij ven
krijgen aardgas
LEZERS SCHRIJVEN
VRIJDAG 31 MAART 1972
LEIDEN - De medische studenten in Leiden houden zaterdag 1 5 april een congres
over pijnbestrijding, in samenwerking met de nu één jaar bestaande „pijngroep" van
het Academisch Ziekenhuis. Er zullen die dag verscheidene lezingen worden afgesto
ken, onder meer over
9 kanker zonder pijn
9 multidisciplinaire benadering van de pijnpatiënt
9 pijnbestrijding bij reumatische patiënten
9 de pijn van de huisdokter
9 pijnbestrijding en begeleiding bij terminale patiënten. De belangstelling voor het
congres is reeds overweldigend gebleken. Tot dusverre hebben zich al 700 congres
gangers aangemeld: studenten, anesthesisten en huisartsen uit Leiden en omgeving.
In een toelichting op het pro
gramma en de opzet van deze dag,
kwam gisteren vooral het werk van
de pijngroep van het Academisch
Ziekenhuis te Leiden ter sprake. De
groep bestaat uit ongeveer 15 man
„Middel, geen doel"
Sixkel
len soms op: dokter, ik hou het niet
meer uit. En zodra ze dan opgeno
men zjin, is de pijn weg. De mate
waarin je pijn ervaart, hangt nauw
samen met de geestelijke toestand"
opgebouwd, dat alle specia
lismen erin zijn opgenomen. Tot de
pijngroep behoren anesthesisten,
chirurgen, een gynaecoloog, een keel
-, neus- en oorarts, een radioloog,
een internist, een farmacoloog en
een neurochirurg. De ploeg komt
twee keer per maand bijeen om de
patiëntengevallen (chronisch pijn-
lijdenden) te bespreken.
Door
Henk de Kat
De bedoeling is, dat de patiënt
wordt behandeld door zijn eigen
arts. Deze kan de problemen ter
sprake brengen tijdens de tweewe
kelijkse pijnbijeenkomst. Daar wordt
dan besloten of de eigen arts de pa
tiënt zelf verder onder zijn hoede
houdt of dat een lid van de pijn
groep wordt ingeschakeld.
Aangezien de patiënten meestal in
een vergevorderd stadium van hun
ziekte het ziekenhuis binnenkomen,
resteren er drie algemene mogelijk
heden om de pijn te bestrijden: in
jecties om bepaalde zenuwen uit te
schakelen, het doorsnijden van die
zenuwen en/of het gebruik van
pijnstillende middelen.
Maar niet elke patiënt ondergaat
pijn even sterk. De Rotterdamse
anesthesist dr. R. J. -Éouma, die ook
op het Leidse congres zal spreken:
„pijnbeleving steunt op twee pijlers:
een lichamelijke en een psychische.
Daar moeten we bij elke patiënt re
kening mee houden Bij de oorlog in
Korea zag je bijvoorbeeld dat solda
ten die wisten dat ze naar huis te
rug zouden keren, plotseling geen
pijnstillende middelen meer nodig
hebben, hoe verschrikkelijk hun ver
wondingen soms ook waren.
Het omgekeerde kun je soms waar
nemen bij kankerpatiënten. Ze bel-
De Leidse hoogleraar A
zal op het congres spreken
pijnbestrijding en de begeleiding
(prof Sikkel gebruikt in dit verband
liever het woord „vergezellen") van
ten dode opgeschreven patiënten. Hij
zegt: „pijnbestrijding is een middel,
geen doel. Een middel namelijk, om
het leven voor de patiënten aan
vaardbaar te maken en nog bijzon
dere inhoud te geven.
Een enkele keer is het nodig dat
er enige pijn blijft bestaan, omdat
het de enige communicatiemoge
lijkheid is met anderen. Men vraagt:
hoe gaat 't met je, maar liever
vraagt men: hoe gaat 't met de pijn.
Er zijn situaties dat men niets anders
heeft dan de pijn, dat men verder he
lemaal onttakeld is".
Niet tot de sprekers, maar wél tot
de Leidse pijngroep behoort de aan
het Academisch Ziekenhuis verbon
den prof. dr. A. Zwaveling. Hij wil
vóór het congres al de „waarschu
wing" laten horen, dat pijnbestrij
ding eigenlijk alleen een aanpak is
van ziektesymptomen en niet van
de ziekte zelf. Dit laatste zal toch
voorop moeten staan en het is vaak
ook mogelijk, omdat de patiënten te
genwoordig vroeg onder behandeling
komen.
Nog veel doen
„Als we de patiënt dan later te
rug zien, kunnen we toch nog veel
voor hem doen en hqeven we ons
niet alleen te behelpen met het ge
ven van pillen of het doorsnijden
van de "pynbanen". Bij een pa
tiënt met uitgezaaide borstkanker
bijvoorbeeld kan bestraling en
soms gedurende lange tijd effect
hebben. Pas als is nagegaan dat er
niets meer aangedaan kan worden,
komen we terecht bij de pijnbestrij
ding".
Door ons leefpatroon en de dik
wijls slechte behuizing moeten ten
dode opgeschreven patiënten meestal
in het ziekenhuis worden opgeno
men. Prof. Zwaveling is daar niet zo
gelukkig mee: „Echte terminale be
geleiding kan alleen plaats vinden in
de eigen omgeving, en niet in een
ziekenhuis met vaak zeer goedwil
lende, maar nog altijd vreemde
mensen. De meest ideale situatie is,
dat de huisarts gebruik maakt van
de pijngroep voor de patiënten thuis".
Een rechtstreeks contact tussen
huisartsen uit Leiden en omgeving
en de pijngroep van het Academisch
Ziekenhuis is er niet. Wel zijn er
contacten met regionale instellingen
voor chronisch zieken, zoals ver
pleegtehuizen.
Van de zijde van de pijngroep
toonde men gisteren veel waarde
ring voor wat de huisarts doet aan
pijnbsstrijding bij (terminale) pa
tiënten. De leden van de pijngroep
knappen soms zelf af. in gevallen
waar ze persoonlijke sterk bij be
trokken raken: „het is ongelooflijk
wat de huisarts vaak presteert, sa
men met zijn vrouw en zonder dat
hij er een speciale opleiding voor
heeft genoten".
LEIDEN "Door de publikaties
van kleine vorderingen in het kan
keronderzoek (vaak op de voorpagi
na van de krant) wordt veelal valse
hoop gewekt bij de patiënten."
Aldus de Leidse hoogleraar A. Zwa
veling, naar aanleiding van berichten
dat men in Amerika wellioht binnen
enkele jaren over een anti-kanker-
stof kan beschikken, dankzij nieuwe
zienswijzen op de groei van een kan
kercel.
In dit geval, zegt prof. Zwaveling.
gaat het om een mogelijke bestrijding
in een heel vroeg stadium. Het kan
kergezwel is dan nog zo klein (de
grootte van een graankorrel), dat het
nog niet eens aangetoond kan wor
den. Hij vraagt zich dan ook af, of
hieruit een werkelijke toepassings
mogelijkheid naar voren komt.
LEIDEN Het weer lokt niet
voor een „buitengebeuren"maar
het kan in Leiden in het paas
weekeinde ivel.
Op de Oude Beestenmarkt heel
de oud-Hollandse poffertjes
kraam zijn tenten opgeslagen. Dt
plaats is in zoverre nieuwdat di
kraam dwars op het plein toe
komstige Rembrandtplein?
staat. Dat is mogelijk gewordei
door de afbraak van het urinoir
Kermis op het Groenoordhal
terrein. Er wordt nog druk ge
bouwd aan het paaslunapark var
de VVV, dat morgen opengaat
Het is in vergelijking met 3 okto
be'r een kleine kermis, maar me^
kan er zwaaien en zwieren.
(Foto's Holvast
ADVERTENTIE
op ELK materiaal, droog of vochtig,
binnen of buiten. Krimpt of scheurt
niet, zet niet uit. Onschadelijk voor
handen. Onbeperkt houdbaar. Geen ver
lies resten. Onmisbaar bij elk karwei:
STOPPEN, PLAMUREN, HERSTELLEN
van beton, houtrot, afdichten, enz.
1 kg 8.55. 2 kg ƒ15.30. 5 kg 29 95 bij
LEIDEN In de Vijf Meihal zijn
gisteren de finales gespeeld om het
schooltafeltenniskampioenschap. On
danks de examen- en tentamenperi
kelen waarin de scholieren van de
hoogste klassen verkeren, waren er
toch nog 400 deelnemers. Deze speel
den op 20 tafels hun finale-partijen.
De organisatie was in handen van
de tafeltennisvereniging Docos. Prij
zen werden uitgedeeld door mevrouw
Den Haan, wethouder van CRM.
Bij de jongens geoefend, geboren
voor 1957, eerste F. Thung van het
Rijnlands Lyceum. Bij de geoefende
jongens, geboren na 1957 werd M.
Thung eerste, eveneens van het
Rijnlands Lyceum. J. Meeuwenoord
van de MTS werd eerste bij de Jon
gens ongeoefend, geboren voor 1957.
Bij de jongens ongeoefend, geboren
na 1957 werd Sjaardema van Don
Bosco eerste Bij de meisjes onge
oefend werd M. Hugenholtz van het
Rijnlands Lyceum eerste en bij de
meisjes geoefend L. van Winsen van
de Agnes scholengemeenschap.
LEIDEN Aan de agenda van de
Leidse raad van a.s. dinsdagavond is
toegevoegd een voorstel om bij de
NV Bank voor Nederlandse Gemeen
ten en lening te sluiten van f 4 mil
joen. Dit bedrag is uitgetrokken voor
investeringen van de gasfabriek voor
de aansluiting van tuinbouwbedrijven
op het aardgasnet.
(ADVERTENTIE)
VERLOVINGSRINGEN
Blijvende service.
De ruimste keuze
De beste merken.
Gratis graveren,
desgewenst handgravure
v.d. WATER
Over de kritiek van de heer Ver
hoef op het lunchpauze-orgelcon
cert van Chr. Ingelse op woens
dag 22 maart j.l. bestaande uit
werken van de 16de t/m 18de
eeuw, wil ik het volgende schrij
ven.
Deze recensie kenmerkt zich
door vaagheden, welke het gevolg
lijken te zijn van een niet bekend
zijn met de uitvoeringspraktijk van
de barokmuziek.
Wat de heer Verhoef als „stroef,
haperend, tastend enz. ervaart, heb
ik duidelijk herkend als een m.i.
geslaagde poging de barokmuziek
op een wezenlijke barokke manier
uit te voeren, d.w.z. met gebruikma
king van de spelaanwijzingen, die
in talrijke geschriften uit deze tijd
worden gegeven.
B.v. het inégale spel, vooral in
Frankrijk gebruikelijk, het versie
ren van sommige fragmenten (no
ten toevoegen, ritmische varianten
enz. tempowisselingen, de zeer
dissonante passages, wrang en on
regelmatig spelen, zodat het disso
nante effect veel sterker werkt.
Wat betreft het blijkbaar met
gunstig gevolg verwijzen van orga
nisten door recensent naar de
oogarts, adviseer ik hem eens de
beheerder van het stadsorgel naar
de oorarts te sturen, want sommige
registers waren duidelijk vals <Clé-
raimbault laatste deel)helaas
werd dit in de heer Verhoefs' kri
tiek niet gesignaleerd
Dat de ogen van de heer Ver
hoef uitstekend zijn, bleek wel uit
het feit, dat de enige concrete op
merkingen de visuele aspecten van
Ingelse's spel betroffen.
Zo zag hij o.a. het tot z'n geeste
lijk eigendom groeien van Bach
gerealiseerd in het vlotte pedaal-
spel.
Tot slot raad ik de heer Verhoef
aan, ter verruiming van zijn kennis
van de barokmuziek o.a. Robert
Donnertons' „Interpretation of
early music" (uitgave Faber and
Faber London) te lezen.
HARRY VAN DER TUIN
OPAALSTRAAT 136
LEIDEN
Het karikaturale samenvatten
van mijn recensie gun ik de in
zender. Ook het in andere ver
houdingen plaatsen van medede
lingen daarin. Een misser van
Verhoef (uitroepteken!is het
niet signaleren van ontstemde re
gisters. Wil beweren: dat hoort
die man niet eens. Door de Leid
se pers is de aandacht op de ge
breken van het Stadsorgel al eer
der gevestigd, onnodig dat bij el
ke orgelconcertbespreking weer
opnieuw uit te toeteren.
Bedoelde recensie was inder
daad vaag. Maar vaagheden van
recensenten zijn wel eens het ge
volg van het onvoldoende posi
tief zijn van de speler. Waar hei
bij de inzender om draait, zijn
woorden als stroef, haperend,
tastend, die ervan blijk zouden
geven dat ik sommige eigenaar
digheden van een bepaalde uit
voeringspraktijk uit de baroktijd
niet zou hebben onderkend. Ik
héb die niet herkend, ik ben daar
duidelijk niet knap genoeg voor.
Die wetenschappelijke snufjes,
opgesomd in de vierde zin, zijn
gebied van het al dan niet hoog
geleerd interessanteMaar laten
we niet vergeten, dat al die ei
genaardigheden subjectiviteiten
waren van toenmalige uitvoeren
den. Die hoeven voor niemand
noch heilig noch heilzaam te zijn.
Reeds Mozart en Mendelssohn
hadden lak aan die overspeciali-
satie, aan historiseren en aan hoe
het toen precies was. Ieder in
deze dingen naar lust en aanleg
en naar de esthetische stroming
die hem pakt. Mits de verwerke
lijking (en dat is mijn kardinaal
punt) ook in een esthetisch re
sultaat uitmondt. En dat vond ik
bij Ingelse nu juist niet geslaagd
verwezenlijkt.
Ik dank de heer Van der Tuin.
Immers een gewaarschuwd man.
Misschien bestudeer ik Donning-
ton nog wel eens. Die behandelt
echter maar een partikeltje van
wat er te koop is in de muziek
geschiedenis en in een muziekre-
censentenbestaan. Wanneer ik
gelijkelijk te werk moet gaan bij
ieder ander partikeltje zal ik ze
ker driehonderd worden en een
kwart daarvan heb ik er al opzit
ten.
KEES VERHOEF 1
Naar aanleiding van het artikel
„Brief Leidse Studentenpastores
aan kardinaal Alfrink," will ik gaar
ne reageren.
De pastores gaan in de eerste
plaats uit van een vermoedelijk
onderwerp, dat in de komende bis
schoppenconferentie ter tafel zal
komen. Vermoedelijk in hun oger
het belangrijkste.
Zij gaan dan eerst zoete brood-
les bakken, met de bisschoppen te
zeggen: dat het zo moeilijk is etc
om te kunnen kiezen welke beleids
lijn er zal moeten worden gevolgd
om de Kerk goed te leiden.
Direct daarop gaan zij verder
met te zeggen, dat de weg die de
bisschoppen reeds hebben gekozen,
naar hun mening niet de juiste is
Schrijver dezes vraagt zich af van
waar deze kennis om dat te beoor
delen?
Dan zeggen zij verder, dat het
beleid vanuit Rome bepaalde groe
pen gelovigen!?) zo aantast, dat
het zelfs tot een geloofscrisis leidt
Ondergetekende vraagt zich we
derom af of die groenen nu vol
van geweten zijn, of gewetensvol
zijn? Zo heeft een iedereen, aan ie
dereen te danken, en zo ook heeft
..gelovig" Nederland, en dus ook de
R.K. Nederlandse Kerk in de eer
ste plaats te denken aan de conse
luenties t.a.v. zijn wereld (lid
maatschap) kerk. waarbij het re
kening dient te houden met zijn
buurman (men). Maar dit is voo:
deze gewetensvolle groepering hele
maal niet belangrijk. Dat is het
punt niet! Als zij maar „dóór kun
nen drukken" voorthollen, en
openbreken <of afbreken?) en
dan niet een goed gefundeerde stel
ling er tegenover zetten, of kun
nen zettea.
Natuurlijk heb je dan geen pro
bleem met zaken van het ambt
oecumene, en eucharisatie. want
van de regels die er nu zijn, moet
je je uiteraard niets meer van
vantrekken. Want anders denk je
niet bewust en gewetensvol genoeg
.1 deze tijd.
Naar mijn mening, zet men hier.
naast het R.K. geloof, een eigen
uitgedacht geloof neer. met de
hoop. op een gunstige uitspraak
van onze bisschoppen, die hopelijk
de eenzijdigheid van deze groep
zullen doorzien.
U verzoekt de bisschoppen een
gebaar te maken, waaruit een ge
lovige verantwoordelijkheid blijkt.
Naar mijn mening kunt U dat ver
zoek alleen maar doen. als U bij
Uzelf deze verantwoordelijkheid
nebt kunnen vaststellen, omdat
we dan kunnen gaan bouwen, zon
der de zaak te forceren.
J BIESJOT
Trompstraat 77
Leiden
Uit de rubriek "Lezers schrijven"
blijkt geregeld, dat er veel ondui
delijkheid heerst over de huren
van de wo ningen, die eigendom
zijn van de gemeente Leiden. Dit
spreekt haast vanzelf. De wetten
en voorschriften zijn talrijk en in
gewikkeld. B. en W. hebben, jam
mer genoeg, niet tijdig voor goe
de voorlichting gezorgd.
Ook over de bevoegdheden van
de raad bestaan misverstanden
Daarom eerst dit: De gemeente
raad kan alleen besluiten nemen
over de huren van de woningen
die eigendom zijn van de gemeen
te. Over de huren van andere wo
ningen heeft de raad niets te zeg
gen. Dus ook niet over woningen,
die eigendom zijn van de woning
bouwverenigingen. Het college van
B. en W. heeft daar ook niets over
te zeggen. B. en W. hebben alleen
toezicht op bepaalde handelingen
van besturen.
Nu is dit Jaar de situatie wat be
treft de huren van alle woning
wetwoningen veranderd. De mi
nister van Volkshuisvesting heeft
namelijk de vaststelling van de
huren sterk naar zich toegetrok
ken. Uiteraard met instemming van
de meerderheid van de Tweede K
mer maar tegen de wil van de
PvdA. Voor alle woningwetwonin
gen hier in Leiden moest een plan
ingediend worden, voor het ver
sneld optrekken van de huren, de
z.g. huurharmonisatie. Het z.g.
globale huurharmonisatie plan
moest worden opgesteld door de
woningbouwverenigingen en de ge
meentelijke woningstichting. Zodra
dit plan is goedgekeurd door de
minister, moeten de woningbouw
verenigingen en de gemeentelijke
woningstichting de nieuwe huren
bij de bewoners aankondigen.
Wat is er nu gebeurd in de ge
meenteraadsvergadering van 13
maart bij het huurdebat? Aange
nomen is de motie van de PAK-
fractie om de huren van de voor
oorlogse woningcomplexen in be
heer bij de gemeentelijke woning
stichting te bevriezen tot de Na
tionale Woningraad heeft geadvi
seerd over de huurprijzen en over
de mogelijkheden van vernieuwing
Volgens wethouder Menken zal dit
lVi Jaar duren. Vóór de motie
stemden PvdA. D'66, PSP, de CPN
en DS'70.
De gemeenteraad heeft niets te
zeggen over de huren van wonin
gen, die na de oorlog zijn gebouwd
en waarvoor een rijksbijdrage is
gegeven, ook niet als eigenaar
Over de huren van deze woningen
beslist alleen de minister. De raad
kon dus in die vergadering geen
besluiten nemen over de huren
van deze woningen.
Wanneer een huurder vindt, dat
de huur voor hem te hoog wordt
dan kan hij proberen een huur
subsidie te krijgen. Deze z.g. indi
viduele huursubsidie moet aange
vraagd worden op het stadhuis.
Waarom kwam de PAK-fractie
met haar voorstel tot bevriezing
van de huren? De PAK-fractie
weet dat het standpunt van de mi
nister van Volkshuisvesting is, dat
slechte woningen niet onder de
huurharmonisatie mogen vallen
De minister heeft dit vorige week
nog eens herhaald in de Tweede
Kamer.
De linkse partijen in de raad
zijn van mening, dat de vooroor
logse woningen in het bezit van d(
gemeente slecht zijn. Zij menen
dat voor deze oude versleten wo
ningen een renovatieplan (ver
nieuwingsplan) moet komen. Op
grond van dat plan moet een
huurprijs vastgesteld worden die
geldt tot de renovatie gereed is. De
minister moet een dergelijke han
delwijze kunnen goedkeuren om
dat het doel is de mensen beter te
laten wonen. De oude woningen
zullen gerenoveerd moeten wor
den.
Soms zal dat betekenen dat van
twee woningen er één gemaakt
moet worden. Er zullen hierdoor
veel problemen komen. Maar de
toestand zoals die is. is niet in het
belang van de huidige of van de
toekomstige bewoner. Afbreken
van deze huizen kan eenvoudig
niet. We kunnen dpze woningen
nog niet missen. Het renoveren
van oude woningen kost altijd
minder, dan slopen en nieuw bou-
Ts de huurprijs na de renovatie
t* hoog voor de bewoner, dan kan
hij een individuele huursubsi
die krijgen. Te hoog is een huur
als deze meer is dan 1/6 of 1/7
deel van het inkomen van de be-,
woner. Zodra de huizen gereno
veerd zijn, zal elke bewoner een
Dersoonlijk advies moeten krijgen
over zijn huur en zijn woonsitu
atie. Ook daarom is het belangrijk
dat de bewoners van het begin
goed geïnformeerd worden en méé
verken bij de voorbereiding van
de vernieuwing.
Geregeld worden nog in de stad
twee fabeltjes verteld over huren
Het eerste is. dat het wenselijk zou
ziln de huren van de betrokken
woningen te verlagen op grond van
art. 5 van de Huurwet. Als dit zou
gebeuren, dan betekent dit, dat de
wonineen binnen één of twee Jaar
moeten worden afgebroken en dat
de verhuurder niets maar dan ook
niets meer hoeft te doen aan het
onderhoud. Het is duidelijk dat
art. 5 het probleem van het slech
te wonen niet oplost, maar nog er
ger maakt.
Het tweede fabeltje is, dat de
PvdA voor de verkiezingen gezegd
zou hebben tegen huurverhoging
te zijn. Dat is niet waar. De PvdA
heeft niet zoveel bezwaar tegen de
jaarlijkse verhoging van 6% voor
gewone goede woningen. De PvdA
is echter wel tegen de huurharmo
nisatie, tegen het versneld optrek
ken van de huren tot het peil van
de nieuwe woningen.
Verder is de PvdA voorstander
van een huurbelastin gvoor dege
nen, die te weinig huur betalen.
Er zullen ook na dit verhaal nog
veel vragen open blijven. De PvdA
in Leiden heeft daarom speciaal
voor huurzaken een huurombuds
team opgericht. Indien men niet
weet wat men moet doen bij een
huurverhoging, kan men aan dit
team raad vragen.
Een briefkaartje met n aam en
adres erop aan: PvdA- huurom-
budslleden Postbus 1020. Leiden ia
voldoende.
Namens de PAK-fractie de
raadsleden C KERLING-SI
MONS.
J A. VAN DEK HORST,
C. J. D WAAL. A
haarscherpe
afscheidingen
bij schilderwerk
