nschrijven voor
er der onderwijs
raag dit jaar
AUTOBEURSI72
LEIDEN
Schooltoets in discussie
Jouw van
Ihr. MTS
Leiden
vroeger
en nu
(deel 10)
advertentie
KLOKKEN
Friese staart en Stoeltjes,
Zaanse- Sallanders. Echte
antieke Franse Comtoise
klokken, enz.
Uw specialist met vak-service
v. d. Water
Haarlemmerstr. 181 - Leiden
LEIDEN Voor vandaag hébben ivij twee foto's
uit het hartje van de stad: de Vismarkt. Op de
plaats waar eens nijvere middenstanders hun
handel dreven, verheft zich thans het gemeente
lijk centrum van waaruit het Leidse beleid wordt
bepaald: het stadhuis (op foto Holvast), opge
trokken in moderne bouwstijlmet een gevel aan
de Breestraat, die dateert uit vroeger eeuwen.
In de veertiende en vijftiende eeuw werden op
de Vismarkt grote partijen zeevis (de salm werd
hier bijna het ganse jaar rijckelijk te koop geson-
den) aangevoerd en verhandeld op banken en in
stallen en onder lommerrijk geboomte. Voor aan
voer van schoon water bediende men zich van
loden buizen, die vanaf de burchtheuvel naar de
Vismarkt liepen. Een paardemolen pompte in die
tijd water uit een in deze heuvel geslagen put. In
1693 werd deze watervoorziening verrijkt met de
thans nog aanwezige fontein, ongeveer ter plaatse
van de in 1569 afgebroken Wanthuysbrug over de
Nieuive Rijn. In 1858 werd de fontein vernieuwd
en van een smeedijzeren hek voorzien. Tot aan
het begin van deze eeuw heeft de vishandel zich
op deze plaats weten te handhaven. Omdat in de
loop der jaren „op de markt" ook groente en
fruit werd verkocht, sprak men ook wel van War
moes- en Appelmarkt.
Het is alles ver verleden tijd. De panden, die
op de foto boven zulk een karakteristiek beeld
aan de Vismarkt gaven, moesten vrijwel allemaal
plaats maken voor een nieuw winkelfront, met op
de hoek van de Koombrugsteeg de winkel in huis
houdelijke artikelen van de firma Bernhard,
waarin het oud-gemeenteraadslid, de heer J. C. J.
Lambermont, toen de scepter zwaaide Even ver
derop wij noemen slechts een enkele naam
stond het modemagazijn van „De Faam" en het
in het begin van deze eeuw zeer bekende Boor-
denhuis klaassens. Ook dit is verleden tijd
In een koude februari-nacht in 1929 sloeg de
„rode haan" fel toe en stond Leiden voor een
catastrofe: de stadhuisbrand. Met het stadhuis
werden vele panden langs de Vismarkt een prooi
der vlammen. Wat er nog overeind bleef moest
bij de voorgenomen herbouw van het stadhuis
het veld ruimen. Resultaathet is alles veel zake
lijker geworden Een oud stadsbeeld verdween in
het boek der historie.
(Sain Platteel)
R, rERDAG 4 MAART 1972
te LEIDEN In de Leidse regio verkeren momenteel ruim 5000 kinderen uit de zesde
s van de lagere school („basisonderwijs heet dat tegenwoordig) in een periode waar
besloten moet worden wat ze straksna het verlaten van de lagere school
^in doen. Verder leren, ja. Maar wordt het atheneum, mavo, beroepsonderwijs of gym-
\tsium? De praktijk wijst uit, dat deze vraag voor verreweg de meeste leerlingen geen
ofdbrekens kost. Het hoofd van de lagere school kent z'n pappenheimers wel zo n
:tje. Het advies dat hij geeft over het meest geschikte type van verder onderwijs
or zijn scholieren, telt zwaar. Zowel voor de school waar het kind heen gaat, als voor
ouders.
tot 90 procent van de geval-
T zit het schoolhoofd „wel goed"
zijn advies. Ook dat leert de
rtijk. Blijven over die twijfelge
en, die dit jaar ineens verrassend
t in aantal zijn. Februari is
s inschr ij vingsmaand
de scholen na het basisonder-
maar pater drs. A. P. Th. Over-
van de Leidse Bonaventura
ilengem.ee nschap meldt: „Het
r° Dopt dit jaar traag. Ik heb nu
niet alle adviezen van de
orsfolhoofden binnen. Het gaat aar-
ier: ider dan anders. Ook komen er
rn reel ouders praten". Vanwaar die
als kerheid dit jaar
ik de Kat
at heeft veel te maken met de
ksjse schooltoets, die in het najaar
71 in de vijfde klassen is af ge
en, en die op 21, 22 en 23 maart
rorden gemaakt door de zesde
ei's. Het betreft hier 140 basis-
2 len in de gemeenten Leiden,
ta 'dwijk, Katwijk, Rijnsburg, Val-
S mrg. Wassenaar,
B schoten, Leiderdorp, itazerswou-
Zoeterwoude, War-
Voorhout,
dekerk aan den Rijn, Leidschem
Leimuiden, Nieuwkoop met ge-
ïte Noorden, Noordwij kerhout
itiefiPWÜk-
deze plaatsen wordt gewerkt
de Leidse schooltoets, die door
gezamenlijke commissie van
nek;- en voortgezet onderwijs ont-
ars
ffs.
ID EN Gedurende een aantal
SemaJraffTSdenen om'-
worpen is, ln samenwerking met de
Leidse universiteit. In 1968 koos men
voor deze kennis en inzicht bepa
lende toets, omdat toen het traditio
nele „toelatingsexamen" eruit ging.
Er moest iets voor in de plaats ko
men, want de scholen voor voortgezet
onderwijs vragen naóst het (zwaar
wegende) advies van het schoolhoofd
een aanvullend „overtuigingsmiddel"
omtrent de vermeende geschiktheid
van nieuwe leerlingen. In deze regio
Is de vermeende geschiktheid van de
nieuwe leerlingen. In deze regio is
dat de uitslag van de Leidse school
toets.
Spellingtoets
Nu is er de afgelopen jaren heel
wat te doen geweest rond dergelijke
toetsen. Vorige week nog kwam de
landelijke schooltoets in opspraak,
doordat de Kritische Leraren te Am
sterdam de taalopgaven voortijdig in
de openbaarheid brachten. Him ar
gument daarvoor luidt dat in een tijd
waarin de discussie rond de spel
lingvereenvoudiging zo woekert, on
schuldige leerlingen van de lagere
school niet op omstreden schrijfwij
zen moeten worden gecontroleerd.
(Tussen twee haakjes: Leiden, dat
met de universiteit als steun in de
rug een meer „persoonlijke" school
toets heeft ontwikkeld waar de be
trokken onderwijsvormen op plaatse
lijk niveau nauw bij betrokken kun
nen zijn, handhaaft de taalopgave
wél op 21, 22 en 23 maart. „Er zit
nog wel iets van spelling in, maar
dat is miniem. Het hele basisonder
wijs zat toch al tegen die spelling
aan te hikken", zegt het Oegstgees-
ter schoolhoofd M. H. Koning).
Weerstand
Maar er is ook een meer prin
cipiële weerstand tegen het systeem
om kinderen aan een schooltoets te
onderwerpen. De zesde klas toets is
een selectiemethode, wordt gezegd,
bedoeld om rijp en groen te onder
scheiden. Gemeentelijk onderwijs-
inspecteur J. J. van Riesen en de
organiserende BAVO-commissie ont
kennen dat niet. Pater Overeem:
„We zouden een kind op het twaalfde
jaar eigenlijk nog niet moeten sohif-
ten. Maar op het ogenblik is het nog
een realiteit, dat je een kind naar
de ene of naai' de andere brugklas
moet doen".
De kritiek heeft echter wel z'n in
vloed gehad op de Leidse schooltoets.
Uit een terugblik op de ontwikkeling
van de toets in de vier voorgaande
jaren is dat merkbaar.
werd de eerste Leidse
schooltoets gehouden. En wel op twee
tijdstippen (november en maart» in
de zesde klas lagere school. Aan die
van november deden alle kinderen
in de Leidse regio mee. „Om verbor
gen talenten te ontdekken (gem. in
specteur Van Rieseny Aan de toets
van maart zetten zich alleen de kin
deren die waren opgegeven voor het
algemeen voortgezet onderwijs.
Het schooljaar daarop, in '69-'70,
werd die uitzondering op aandrang
van het lager beroepsonderwijs niet
meer gemaakt. Ook toen waren er
twee toetsen, aan het begin en het
eind van dat schooljaar. Bovendien
gingen die toetsen voor het eerst ge
paard met een (en dat is nog steeds
zo) bescheiden intelligentie-onder-
zoek. Directeur J. C. van Britsum
vain de Leidse school voor de Detail
handel verduidelijkend: „Die intelli
gentietest bepaalt wat een leerling
kan op dat bewuste moment. De
schooltoets laat zien wat emit komt".
Selecteren
,jtn het jaar '69-70", aldus inspec
teur Van Riesen, „zeiden we: Wat
jammer dat we die toets alleen maar
gebruiken om te selecteren. Een toets
zou ook een stuk begeleiding kunnen
geven. Aan de hand van de gegevens
ren. Ze zouden hun programma daar
op af kunnen stellen".
Het resultaat: verwarring alom en
onderwijzers die uitriepen dat het
voortgezet onderwijs zich nu ook ai
ging bezighouden met de basisschool
Ln de vijfde klas. „Maar men vergat
daarbij de begeleidingsfunctie" (pater
Ovenéem)
Beperkt
Toch trokken de organisatoren van
de toets zich de opgewondenheid aan.
Dit jaar is de schooltoets beperkt ge
bleven tot het begin van de vijfde
klas en de (nu op handen zijnde)
toets aan het eind van de zesde. Het
directe gevolg is, dat er op het ogen
blik geen (voor het algemeen voort
gezet onderwijs wettelijk verplicht)
aanvullend advies van recente datum
aanwezig is, naast de aanbeveling van
het lagere schoolhoofd omtrent de
meest geschikte verdere onderwys -
richting.
Vandaar ook een groot deel van al
die late aanmeldingen by het voort
gezet onderwijs, waar pater Overeem
van repte. Want er mag dan worden
beweerd dat oudere geheel vrij zijn
om hun kinderen in te schrijven bij
het type onderwijs dat zij wensen,
pater Overeem voegt er in ongeveer
dezelfde ademtocht aan toe„als
blijkt dat 't schoolhoofdadvies én de
uitslag van de toets negatief zijn, dan
wordt dat kind beslist niet toegela
ten".
Er bestaat dit jaar dan ook een
ongewenste situatie. Zoals gezegd mik
ken de schoolhoofden in 85 procent
min of meer goed met huin advies,
naai' naderhand blijkt. Maar die res
terende gevallen? De schooltoets -
commissie merkt zelf op: „een kind
kan heel intelligent zijn, maar dat
komt er dan niet uit. Omgekeerd zijn
er kinderen die helemaal niet zo"n
grote intelligentie hebben, ir
goede schoolresultaten behalen. Als
er geen overeenstemming is tussen
het schoolhoofd en de uitslag van de
toets, gaat er een rood lampje bran
den". Een recente vergelijkingsmoge
lijkheid ontbreekt momenteel, waar
door kinderen verkeerd terecht kun
nen komen.
Gesjeesd
Woningen Volgens definitieve ge
gevens van het Centraal Bureau voor
de Statistiek is in januari j.l. met de j die uit de toets komen, kun je vast
houw van 9.753 woningen begonnen, stellen hoe het niveau is van één
tegen 10.351 in de maand januari vo- kind ten opzichte van 5000 andere
rig jaar. kinderen in de regio. Een voordeel
De keus is en blijft moeilijk, zoals
directeur Van Britsum van de De
tailhandelsschool min of meer aan
geeft: „De helft van mijn leerlingen
zijn gesjeesde leerlingen van het
algemeen voortgezet onderwijs".
Waarmee hij wil zeggen: een hoop
ouders willen meer dan hun kind
eigenlijk kan.
De school toetsoommissie zit zelf
ook in de maag met de siutatie van
dit Jaar en men wil dan ook „terug'
Naai- de toestand van welk jaar mag
men raden, omdat de zaak nog in
bespreking is met de achterbannen
van het onderwys.
Tevens komen in Leiden voor het
eerst de meer principiële vragen
rond het toetsen aan de orde. Want
voordat je kunt gaan toetsen, zou
je je eigenlijk eerst moeten afvragen
wat je met het onderwys wilt.
De uit deze bezinning voort
vloeiende leerstofplanning komt
hiermee zy het rijkelijk laat
op gang.
Een uit het basis-, lager beroeps-
en algemeen voortgezet onderwijs ge
formeerde studiegroep Nederlands
heeft zich sinds een klein jaar ge
worpen op vragen als: wat moeten
we met Nederlands in de vijfde en
zesde klas. en wat in de brugklas
sen? In die groep wordt ook gepraat
over de doelen van de betrokken
onderwijsvormen. Een discussiestuk
wordt nog in de loop van dit school
jaar rondgezonden.
Een tweede studiegroep (wereld
oriëntatie) is klaar om te beginnen.
Straks moet de wiskunde volgen.
„Toetsen hebben immers altijd een
normerende invloed op het onder
wijs weet ook inspecteur Van Rie
sen.
T oelatingsexamen
Of je nu naar het beroeps
onderwijs (hier leerlingen van de
Leidse school voor de Detailhan
del bezig met het vak "etaleren")
gaat of naar het algemeen voort
gezet onderwijs, alle zesdeklas-
sers doen mee aan de school
toets.
(Foto Holvast)
als een soort vervroegd toelatings
examen. Inspecteur Van Riesen:
„Maai- de vijfde klas toetsen willen
we helemaal buiten de selectie hou
den. Dat is zuivere begeleiding. Dit
zou eigenlijk een taak van de school
adviesdienst moeten zijn. maar die
kan het nog niet aan. Voorlopig zul
len wij het daarom blyven doen".
j Nederland kan
in buitenland
goed
concurreren
DEN HAAG (ANP) Nederland
I kan in het buitenland goed concur
reren. Sombere geluiden van vele
I ondernemers en economen moe
ten met een korreltje zout worden
j genomen. Dit zegt het N.V.V. to
zijn orgaan „de vakbeweging".
Recente cijfers bevestigen dat
ondernemers de situatie te somber
tekenen, zo stelt het N.V.V- in Ja
nuari i's onze uitvoer vier procent
groter geweest dan onze invoer.
Slechts zelden wordt er in ons land
meer geëxporteerd dan geïmpor
teerd. We moeten teruggaan tot
september 1964 om een vorige
maand te vinden waarin dit ook het
geval was.
„Deze verhouding van in-en uit
voer is een bevestiging van onze
opvatting, dat het met onze concur
rentiepositie ten opzichte van het
buitenland danig meevalt. Het Ne
derlandse bedrijfsleven slaagt erin
de binnenlandse slapte op te van
gen door het afzetten van de produk-
ten in het buitenland ondanks de
ook daar optredende stagnaties to
de conjunctuur".
Deze ontwikkeling wijst volgens
het N.V.V. in de richting van mo
gelijkheden tot daadwerkelijke be
strijding van de werkloosheid.
GROENOORDHAL, elke donderdag 1022 uur.
Beurs en veiling voor occasions met
ANWB-keuring en/of Bovag-garantie.
seI üsche sohocfl
e terie ram On
in Leiden. Van het
Onderwijs en Weten-
ppen is thans toestemming ver
ben om in augustus 1972 te begin-
mg Tijdens de periode van nieuw-
is tijdelijk lesruimte gevonden
Chr. Lager Technische School
Vijf Meilaan.
Het aantal voltooide woningen be
droeg in Januari 1972 8.966 tegen
7.205 in januari 1971.
Hasjies Duitse douanebeambten
hebben op het grensstation in
Venlo een 27-jarige kantoorbediende
uit Dordrecht gearresteerd, die in
zijn koffer acht kilo hasjies had ver
stopt. De man was op weg naar
Duitsland om de partij af te leveren.
de onderwijzer, want die kan al
leen maar vergelijken met de rest
van de klas".
De toets werd dat schooljaar ook
afgenomen aan het begin en het eind
van de vijfde klas. Inspecteur Van
Riesen weer: ,X>e tweede was in mei-
juli. Want. zeiden we. dan weten de
schoolhoofden aan het begin van het
zesde schooljaar al iets van de kinde-
