bevaar voor escalatie in
Midden-Oosten
w
Noemeiri van Soedan: Moskou wil de baas spelen
Waarschuwing
medicus tegen
imipramine'
Pionier op weg
naar Jupiter
Kaoenda's dilemma: een partij voor Zambia
TAIWAN BIJ
CHINA NA
TSJANGS DOOD
INDRE MALRAUX
EG'
►AG 3 MAART 1972
BUITENLAND
füIROET (AP) De Soedane-
president Gaafar Noemeiri
,!t verklaard dat zijn betrek
en met de Sowjet-Unie „zeer
ht" zijn. In een interview, dat
fren gepubliceerd werd, kon-
Ie hij aan dat hij zou proberen
wapens van andere landen te
jen.
Sowjet-Unie wil de baas
ons spelen," zei Noemeiri te-
een verslaggever van de pro-
ptische krant „Al Anwar" in
oet.
Er zijn aanwijzingen dat ook de
betrekkingen tussen Soedan en
Egypte verslechterd zijn.
Noemeiri ondertekende vorig
Jaar april een wapenovereenkomst
met de Sowjet-Unie en kondigde
lateT aan dat hij de Soedanese
troepensterkte zou opvoeren van
28.000 man tot 75.000 man.
Op de vraag wat hij zou doen.
als Moskou de resterende wapen-
leverenties aan het Soedanese le
ger zou staken, antwoordde hij:
„Wij zullen de Russische wapens
afdanken en ons bewapeningssys
teem herzien en proberen uit ande
re bronnen wapens te krijgen. Ver
schillende andere landen zijn be
reid ons wapens te verkopen". Hij
noemde geen namen, maar er
zijn aanwijzingen dat hij wapens
uit het Westen zou krijgen.
Noemeiri zei dat de Russische
wapens geen cadeau of beloning
zijn. „Wij hebben overal voor be
taald".
nisten geïnspireerde staatsgreep,
die hem vorig Jaar Juli voor korte
tijd van zijn macht beroofde. Na-
Geen conventionele
oorlog tegen Israël
want die hangt af
van VS en Moskou
dat hij de macht weer over had
genomen, veroordeelde hij de 14
leiders van de staatsgreep ter dood,
waaronder de secretaris-generaal
van de eens zo machtige Soeda-
se communistische partij. Er zit
ten in Soedan nog steeds 1.500
communisten in de gevangenis.
„Ondanks de mislukking van de
staatsgreep verleent de Sowjet-
Unie nog steeds onderdak aan ge
vluchte Soedanese communisten,"
zei Noemeiri.
Het intervieuw maakte melding
dat de recente Egyptische pogin
gen om de Soedanees-Russische
betrekkingen te verbeteren waren
mislukt. Soedan is een nauwe
bondgenoot van Egypte geweest
sinds de machtsovername van
Noemeiri in mei 1969. De Egypte-
naren hebben een luchtbasis en
een legerdivisie in Soedan.
Arabische persberichten melden
dat Noemeiri zich verzet tegen het
Egyptische streven om Soedan
binnen de federatie van Egypte.
Libië en Syrië te brengen. Vorige
maand is de pro-Egyptische Soe
danese minister van Defensie ge
neraal Chaled Hassan Abss afge
treden.
Noemeiri deed een beroep op de
Arabische landen om het idee van
een conventionele oorlog in het
Midden-Oosten te laten varen
„omdat zo'n oorlog volledig in
handen is van de Verenigde Staten
en de Sowjet-Unie". In plaats
daarvan zei hij „moeten de Arabi
sche landen op alle fronten een
guerrillaoorlog voeren tegen Israël.
Er zijn 50.000 Arabische guerrilla
strijders en ik ben persoonlijk be
reid hen te leiden".
CIROET (AP, Reuter) De Syrische luchtaanval op Israëlische nederzettingen in het
;te hoogland van Golan heeft het gevaar van uitbreiding van het geweld in het midden-
en vergroot.
de toekomst zullen wij na iedere Israëlische aanval hard terugslaan", zo werd in een uit-
►]gug van radio-Damascus gezegd. Syrië, aldus het radiostation, zal een vergeldingsactie
jnemen na iedere Israëlische aanval, of die nu tegen de Syrische strijdkrachten of tegen
Palestijnse guerrillastrijders is gericht.
Openlijk
aanval door Syrische gevechts-
:enwerpers kwam gisteren na-
RSe Israëliërs met artillerie en
jiggeschut het vuur hadden ge-
M; op drie dorpen in het zui-
van Syrië, waar guerrilla-
ïts hun kamp hadden opge-
a Zes commando's en vier bur-
lijn bij de Israëlische aanval
pt leven gekomen, zo maakte
de gouverneur van Deraa bekend.
Israël heeft meegedeeld dat de
Syrische vergeldingsaanval geen
persoonlijke ongelukken of schade
heeft veroorzaakt, maar volgens Sy
rische berichten hebben de Israë
liërs „zware verliezen" geleden.
Het was de eerste maal sinds juni
1970 dat de Syrische luchtmacht te
gen Israël in actie kwam.
id
rvalraux heeft verklaard dat er
ïg 'lange tijd een overeenkomst
staat tussen Peking en Tai-
°Pp dat Taiwan onder het be-
"V van de volksrepubliek zal
*\nen na de dood van Tsjang
rige maand een bezoek aan
hington gebracht om presi-
Nixon van advies te die-
n voor zijn bezoek aan Pe-
a+OD een vraag van een ver-
ggever of hij verrast was
pr het Chinees-Amerikaanse
tnmuniqué over de besprekin-
ti en de concessies van presi-
nt Nixon ten aanzien van
1.iwan antwoordde Malraux:
laar ben ik niet verrast over
Nixon ook nietik geloof
it dat Nixon ten aanzien van
Jwan niets heeft opgegeven,
ïdat er tussen Peking en Tai-
h al vijf jaar een overeen-
mst bestaat dat Taiwan na de
bd van Tsjang Kai-sjek on-
t het bestuur van de volksre-
_Jbliek zal komen. Men geloofde
dat Tsjang Kai-sjek zo
zou leven".
•p de vraag wat de gevolgen
_ji de reis voor Vietnam zou-
®|i zijn antwoordde hij: „Viet-
in vertegenwoordigde voor de
linezen de politiek van Foster
Jlles Wij zullen het Azia-
Hbhe communisme een halt toe
ïpen bij de bergpas in de wol-
li (in de bergen van Annam
inmunisme
KJ
„Niemand gelooft nog dat in
Indo-China over het lot van
Azië beslist zal worden. Wat is
dan het belang, of Je er nu blijft
of dat je weg gaat. Wat belang
rijk was, was de Westerse ver
wachting dat het Chinese com
munisme Azië zou veroveren.
Niemand gelooft nog in de oor
log in Vietnam, omdat niemand
meer gelooft in het Chinese im
perialisme in Azië. Serieuze
mensen hebben allemaal begre
pen dat het Chinese doel China
is, zo goed als de Russen zich
met Rusland bezig houden.
Malraux zei dat president
Nixon ook gevraagd had wat ge
neraal De Gaulle gedacht zou
hebben van wat hij wilde pro
beren.
Malraux had gezegd: „Gene
raal De Gaulle zou hebben ge
dacht dat het goed is dat een
politicus, die geschiedenis
maakt, het lot beproeft. In de
tijd dat Nixon nog niet presi
dent was heeft De Gaulle hem
ontvangen en met hem over
China gesproken. Bij hun laat
ste gesprek zei De Gaulle: Je
kimt niet laten Je bezig te hou
den met China. Je moet Je inzet
ten voor dit verwarde probleem"
Op een vraag over de opvol
ging van partij voorzitter Mao
Tse-toeng citeerde Malraux de
Chinese leider zelf: „Wij
hebben geen opvolgers. Maar
als er een is, dan zal het een
maoïst zijn". Over Nixons ko
mende bezoek aan Moskou zei
de Franse oud-minister, dat er
daar „zeer ernstige dingen op
het spel staan".
Syrië heeft openlijk iedere vreem-
zame regeling van het conflict in
het middenoosten afgewezen, maar
zich tot dusverre wel aan het 19
maanden oude Israëlisch-Arabische
bestand gehouden.
Door de Syrische actie van
woensdag dreigt nu een escala
tie van het geweld niet alleen aan
het zogenaamde noordelijke Arabi
sche front, maar ook in de andere
sectoren.-
Israels minister zonder porte
feuille Israël Galili waarschuwde
vla de radio dat Israël geen andere
keus heeft dan terugslaan als de
aanvallen van Syrisch gebied voort
duren.
Eerder had ook Syrië gewaar
schuwd represailles voor elke Israë
lische actie te zullen nemen.
De Syrische aanval werd uitge
voerd op het moment dat de Egyp
tische onderminister van Defensie,
luitenant-generaal Abdel Kader Has
san. een bezoek aan Damascus
bracht om de Syrische president Ha-
fez Assad een boodschap van presi
dent Anwar Sadat te overhandigen..
Arafat
Eerder had de Egyptische onder
minister boodschappen overgebracht
aan de Palestijnse leider Jassir
Arafat en de Libanese president
Suleiman Franjieh.
De inhoud van deze boodschap
pen van de Egyptische president is
niet bekend gemaakt.
Het nieuws van de Syrische lucht
aanval beheerste gisteren de voorpa
gina's van de kranten in de Ara
bische wereld. Vooral in Caïro, waar
in de afgelopen weken herhaaldelijk
hernieuwing van de oorlog tegen
Israël is geëist, werd veel aandacht
aan de Syrische represaille-actie
besteed.
De kranten spraken in hun kop
pen van „onmiddellijke Syrische
vergelding tegen Israëlische agres
sie".
Duur potje verf Het opperste
gerechtshof van Spanje heeft giste
ren een vonnis van vijf jaar gevan
genisstraf bevestigd, dat is opge
legd aan een student in de architec
tuur die een pot verf over het hoofd
van een hoogleraar heeft uitgestort
Hij moet de hoogleraar ook een
schadevergoeding betalen van
100.000 peseta's (5000 gulden). De
student had de hoogleraar een pot
grijze verf over het hoofd gegooid
en een bordje op diens rug gehan
gen met een hamer en een sikkel en
de tekst "Vobr een lakei van de
oligarchie. Lang leve de dictatuur
van het proletariaat".
Misvormingen bij geboorte
Hoofdredacteur gearresteerd
De politie van de Noorse hoofdstad
Oslo heeft de hoofdredacteur-direc
teur van Noorwegens grootste
marxistisch-leninistische magazine,
„Klasse-kampen" (Klassestrijd), ge
arresteerd wegens diefstal en publi-
katie van een brief, die het ministe
rie van Buitenlandse Zaken ter be
groeting heeft doen toekomen' aan
de Zuidvietnamese zaakgelastigde in
Oslo.
Stoommotor voor auto's De
Chrysler Corp. heeft een contract
getekend voor het ontwikkelen van
een door stoom voortgedreven mo
tor te gebruiken in particuliere au
to's. De motor zal worden gebouwd
door de Steam Engine Systems
Corp. die de motor ook voor Chrys
ler zal beproeven. Deze onderneming
werkt nu aan een stoommotor van
150 pk voor de Amerikaanse over
heidsdienst die zich bezighoudt met
het zuiver houden van de lucht.
Doodstraf Een Jury in Was
hington heeft gisteren de doodstraf
aanbevolen voor Paul E. Getty, die
terecht staat wegens de begin 1970
gepleegde moorden op Joseph Ya-
blonski, diens vrouw en hun dochter.
Yablonski was een vooraanstaand
bestuurslid van de mijnwerkers-
bond. Hij had ambities om voorzit
ter te worden en volgens velen wa
ren het zijn mededingers naar deze
post die hem uit de weg hebben la
ten ruimen.
Een Amerikaanse fotograaf
uit Stracuse in de staat New York
heeft zo zijn eigen wijze om aan
te geven dat we op het ogenblik
bijzonder weer hebben. Terwijl de
sneeuw nog met stapels in de par
ken ligt liet hij een 19-jarige stu
dente met bijzondere fysieke kwa
liteiten in een lekker zonnetje op
draven om in schaars textiel ge
huld een sneeuwpop te maken.
SYDNEY (AP) De Australische
medicus dr. William McBride die
Indertijd had ontdekt dat thalido
mide (ook bekend als softenon)
misvormingen kon doen ontstaan
bij ongeboren kinderen, waar
schuwt tegen een ander middel:
imipramine (in Nederland in de
handel onder de naam toofamile
Red!).
Imipramine. schrijft dr. McBride in
het Australian Medical Journal,
wordt door vrouwen over de hele
werend gebruikt en „ik ben van oor
deel dat het de oorzaak is van
misvormingen van de ledematen
(van kinderen) als het wordt in
genomen tijdens de eerste maan
den van de zwangerschap".
Dr. McBride zegt: „Wij dachten dat
iete als met thalidomide nooit
meer zou kunnen gebeuren. Maar
het is toch gebeurd".
Er was een geval ontdekt dat recht
streeks kon worden teruggevoerd
naar imipramine, aldus de schrij
ver, „en ik weet ook van twee an
dere gevallen waarvan ik vrijwel
zeker ben dat imipramide de
oorzaak is alhoewel het onderzoek
nog voortduurt".
Imipramine werd voorgeschreven
aan vrouwen, aldus dr. McBride,
die lijden aan huilbuien, vermoeid
heid. slapeloosheid en hoofdpijn.
De fabrikant, de Zwitserse firma
Geigy, waarschuwt tegen het ge
bruik van imipramine tijdens de
zwangerschap en zegt, aldus dr.
McBride, „dat klinische waarne
mingen niet met absolute zeker
heid de mogelijkheid hebben uit
gesloten dat de ontwikkeling van
het menselijke foetus erdoor kan
worden beïvloed".
,Maar," vervolgt hij, „helaas weten
vrouwen niet dat zij zwanger zijn
tot na op zijn vroegst 14 dagen»
KAAP KENNEDY (ANP) De on
bemande Amerikaanse wetenschap
pelijke ruimtecapsule Pionier-10 is na
enkele malen uitstel vannacht om
0.2.50 uur onze tijd van Kaap Ken
nedy gelanceerd voor een reis van
641 dagen naar de planeet Jupiter.
De circa 300 kg wegende Pionier
bereikte na de lancering de grootste
snelheid, ooit door een ruimtevaar
tuig ontwikkeld: meer dan 52.000
km per uur. Na een vlucht van ruim
veer de doorsnee van de planeet
zelf, om gedurende vier dagen te fo
tograferen en metingen te verrich
ten. Daarna zal de Pionier als eer
ste menselijke ruimtevoertuig verder
vliegen en het zonnestelsel verlaten.
Tijdens de vlucht naar Jupiter wor
den metingen verricht gedurende de
periode dat de planetoïdengordel
wordt gepasseerd. In april 1973
wordt nog een Pionier naar Jupiter
gezonden met een- identieke op
dracht. De vannacht gelanceerde
800.000.000 km zal de sonde Jupiter Pionier is dan nog onderweg naar
passeren op 160.000 km afstand, on- de reuzenplaneet.
Dr. William McBride
na de bevruchting. Het kan wel de
21ste of de 28ste dag worden
zo niet later voor de zwanger
schap is bevestigd".
De waarschuwing van de fabrikant
was, aldus dr. McBride, te vinden
in een drukwerkje dat bij de pil
len was ingepakt.
Maar die waarschuwing had op de
fles moeten staan, zei hij.
Imipramide wordt verkocht in de
vorm van kleine oraje-gekleurde
pillen.
Dr. McBride noemde verder tn zfln
artikel een meisje uit Sydney, de
tweeëneenhalf Jaar oude Michel
le, dat hem op het spoor had ge
bracht van imipramine. De moe
der van Michelle had de pillen
tijdens de zwangerschap gebruikt
Dit was gebeurd nadat thalido
mide, in 1962. al uit de handel was
genomen.
Tot een Journalist zei dr. McBride
dat zowel thalidomide als imi
pramine het zenuwstelsel van de
patiënt aantasten. „Zij vernieti
gen de zenuwcellen van de lede
maten en als dit gebeurd is kun
nen die zich niet ontwikkelen".
De ledematen van een ongeboren
kind gaan zich ontwikkelen na de
35ste dag en de kans is groot dat
een vrouw, vooral als zij depres
sief is, imipramine zou kunnen
gaan innemen in die kritieke pe
riode, aldus dr. McBride.
Namens de Australische vertegen
woordiging van Ciba-Geigy (her
haal Ciba-Geigy) is door dr. Vi
vian Balmer meegedeeld dat dr.
McBride het resultaat van zijn
bevindingen aan de Zwitserse fir
ma bekend heeft gemaakt. ..Hij
zou ons volledig inlichten, verder
kan ik u hierop niets zeggen," al
dus dr. Balmer.
■rfESAKA President Kenneth
jnda heeft, kennelijk na veeJ
jRling toegegeven aan de aar.-
g van zijn medestanders om
Zambia een éénpartijstaat te
&n. In het verleden heeft Ka-
a altijd gezegd liever te zier
5L
^wsanalyse
Reuter en het
ineen Nederlands
2!
de oppositie door de kiezers uit
z®arlement gestemd wordt dan
de oppositie door wetgeving
het toneel moet verdwijnen,
jn aanhangers in de regerende
migde Nationale Onafhanke-
leidspartij (UNIP) menen ech-
Bat het land zich de luxe van
politieke gehakketak niet lan-
fcan veroorloven. De ontwikke-
■ri van het land wordt gefrus-
fd door politieke ruzies, die het
(ar een polarisatie van de
imentegenstellingen in zich
-yjtn. Vorige week vrijdag kon-
^Te Kaoenda aan dat Zambia
op de Britse leest geschoeide
=^menta/ire stelsel zal afschaf
fen en een éénpartijstaat zal wor
den
Twee fatcoren lijken doorslagge
vend te zijn voor dit na lange aar
zeling genomen besluit. De eerste
reden is de splitsting, vorig jaar
augustus, in de UNIP, waardoor de
dreiging van oplaaiende stamveten
acuut is geworden. De tweede fac
tor is de slechte economische toe
stand, die nauw samenhangt mei
de dalende koperprijzen op de we
reldmarkt. Simon Kapwepwe, ex-
vice-president en jeugdvriend var.
Kaoenda. richtte met een groep
stamgenoten van de Bembastam,
de grootste stam van Zambia, een
oppositiepartij op, de "Verenigde
Progressieve Partij (UPP)".
Kort tevoren had Kaoenda ge
waarschuwd dat de stammenrivali
teit Zambia in bloedvergieten en
anarchie dreigde te storten. De
president, tévens partijleider, ver
bood twee groeperingen binnen zijn
UNIP, die de stammentegenstel
lingen aanwakkerden. Een aantal
niet-Bemba's had zich, uit vrees
voor een overheersende positie van
de Bemba's na Kapwepwe's verkie
zing tot vice-president, verenigd in
een "comité van 14". De Bemba's
in de UNIP hadden daarop een
tegencomité van 24 opgericht. Ka
oenda veroordeelde beide groepe
ringen als "smerige goedkope stam
men-mafia's".
Begin 1971 werd Kapwepwe als
vice-president door een ander ver
vangen en overgeplaatst naar het
departement van algemeen bestuur,
hetgeen bij een deel van de Bem-
ba-stam verbittering wekte. Een
gedesillusioneerde Kaoenda, die
sinds de onafhankelijkheid in 1964
onder het motto "een Zambia, een
natie" een politiek van stammen-
verzoening volgde, heeft zijn toe
vlucht tot harde maatregelen moe
ten nemen.
Kaoenda zelf staa/t door zijn af
komst zijn vader woonde in het
aangrenzende Malawi buiten de
stammen vete. Begin februari 1972
vaardigde Kaoenda een verbod uit
op de Kapwepwe's UPP. Ongevee;
120 partijleden werden aangehou
den en enige tijd later volgde ook
de arrestatie van Kapwepwe Vol
gens de president was de UPP ver
antwoordelijk voor de toenemende
geweldpleging en bereidde ze ge
welddadige acties tegen de regering
voor. Eerder was al de beschuldi
ging geuit dat de oppositie steun
ontving van Zuid-Afrika, Portugal
en Rhodesië.
De enige overgebleven oppositie
was nu het Afrikaans Nationaal
Congres (ANC) van Harry Nkoem-
boela, dat al sinds de onafhanke
lijkheid bestond. Het ANC heeft ge
weigerd zitting te nemen in een
constitutionele commissie, die hei
éénpartüsysteem moet uitwerken
Nkoemboela kondigde aan het plar
voor de éénpartijstaat te blijven
bestrijden "zelfs als dat me in de
gevangenis of in het graf brengt'
De stemmen van het ANC zijn niet
noodzakelijk om een grondwetswij
ziging in het parlement er door te
krijgen, want deze partij beschik"
maar over twintig zetels, tegen
88 voor Kaoenda's UNIP.
Meer nog dan de stammen vete-
is de slechte economische toestanc
in Zambia een doorslaggevende
factor geweest bij de aankondiging
van de éénpartijstaat. De enige
pijler van de Zambiaanse economie
is koper, waarvan het land 's we
relds derde producent is. na Chili
en Zaire. Koper beslaat 95 procent
van de Zambiaanse export en le
vert jaarlijks ruim de helft van de
staatsinkomsten. Nadat koper in
vroegere jaren recordprijzen van
550 sterling (4.500 gulden) per ton
opbracht, kelderden vorig jaar de
koperprijzen op de wereldmarkt tot
nog maar net 400 pond sterling per
ton.
In 1970 nog bracht de koper
export 715 miljoen kwachas (rond
340 miljoen gulden) in het laadje
maar de inkomsten voor 1971 wor
den niet hoger geraamd dan 500
miljoen kwachas <200 miljoen gul
den.
Als gevolg daarvan moest op de
begroting voor 1972 30 procent be
moeid worden. Bovendien werd 'n
import-belasting geheven op de
meeste ingevoerde goederen. De
daling van de koperprijzen viel sa
men met het begin van het nieuwe
vijfjarenplan. Dit plan voorziet ir
het scheppen van 20.000 nieuwe
arbeidsplaatsen per jaar. Wordt
deze norm niet gehaald dan dreigt
ernstige werkloosheid voor de snel
groeiende Zambiaanse bevolking
die nu vier miljoen zielen telt
Op het ogenblik bestaat er naar
schatting geen of onvoldoend0
werkgelegenheid voor een miljoen
Zambianen. Daarbij komen jaar
lijks zo'n 40.000 jonge mensen op
de arbeidsmarkt. Eén mogelijkheid
voor uitbreiding van de werkgele
genheid is het vervangen van de
rond 40.000 blanken door Afrikanen.
Toen Zambia onafhankelijk werd
bleven vrijwel alle sleutelposities
in het bedrijfsleven in blanke han
den. met name in de koper indu
strie, maar ook in de handel eu
andere bedrijfstakken. Er was een
nijpend tekort aan geschoolde
Afrikanen. Slechts 1.000 Zambia
nen hadden een militaire school
doorlopen. „Wat onderwijs betreft
heeft Engeland in Zambia een
misdadige staat van dienst", zc
meent Kaoenda.
Onderwijs is dan ook prioriteit
van het regeringsbeleid geworden:
in 1964 waren er 11.000 middelbare
scholieren, in 1971 wa6 hun aantal
gestegen tot ruim 40.000. In de ko
perindustrie. waarvan de staat vo
rig jaar 51 procent van de aande
len overnam, werken nog rond 3400
blanken. Werkgevers krijgen nu in
Zambia alleen een werkvergunning
voor een buitenlander als voor het
werk geen geschikte Zambiaan be
schikbaar is, op voorwaarde dat
een regeling wordt getroffen om
dan wel Zambianen voor het werk
op te leiden.
De laatste jaren is ook een begin
gemaakt met het brengen van
grote verscheidenheid in de econo
mie, om minder van de koper af
hankelijk te zijn. Zo zijn de laatste
twee jaar enkele textiel- en kunst-
mestfabrieken. een Fiat-fabriek,
een olieraffinaderij en bedrijven
voor koperverwerking (die tot dus
ver alleen ruw werd uitgevoerd) in
bedrijf genomen. Veel industrieën
zijn opgericht met 51 procent Zam-
biaans staatskapltaal en de rest
wordt dan verschaft door buiten
landse maatschappijen, onder meer
uit Italië, Zweden, Joego-Slavië.
Japan, Engeland en de VS. Maar
vergeleken met de koper-export is
de bijdrage van deze bedrijven aan
de export nog te verwaarlozen Ze
kunnen echter wei een verminde
ring van de deviezen verslindende
import mogelijk maken.
