WEG NAAR AMERIKAANS vragen over
CHINEES
BEGRIP
GEOPEND
de toekomst
van taiwan
Israël hoopt op burgeroorlog in Libanon
Regering Soedan
sluit vrede met
negers in zuiden
VS gaven
meer dan
ze kregen
ZWARTE BAND
Taylor
buiten
gevaar
Jupiter,
maan en
Venus
MAANDAG 28 FEBRUARI 1972
BUITENLAND
ADVERTENTIE
v VOORJAARSBEURS VAKBEURS KARWEI
27 februari t/m 3 maart 26 februari t/m 1 maa
9-18 uur, zondag 10-18 uur 9-17 uur, zaterdag en
zondag 10-17 uur
en dinsdag tot 22 uur
voordelige trein-toegangsbiljetten op ca.
180 stations verkrijgbaar
SJANGHAI (Reuter) President Nixon en de Chinese lei
ders heben aangekondigd de wederzijdse betrekkingen te zullen
verbeteren en een politiek te volgen van vreedzame coëxisten
tie, ondanks grote verschillen in hun buitenlandse beleid en
hun sociale systemen. Een overeenkomst hierover werd aange
kondigd in een gezamenlijk communiqué, uitgegeven in de
Chinese stad Sjanghai, na een week van intensieve besprekin
gen tussen de Amerikaanse president en premier Tsjoe En-lai,
een historische poging meer dan 20 jaar van bittere vijandig
heid te overbruggen.
De weg naar enige verstandhou
ding werd door president Nixon ge
opend met een zeer voorzichtig op
gestelde formule over Taiwan, waar
het regime van de Chinese natio
nalisten de krachtige steun van
Amerika ondervindt. De essentie van
de formule is dat het de uiteindelij
ke bedoeling is van de Amerikanen
alle troepen terug te trekken en alle
militaire bases op het eiland te ont
mantelen. De terugtrekking en de
ontmanteling zijn gekoppeld aan
een vermindering van de spanning
in het gebied.
Een van de voornaamste doelstel
lingen van Nixons bezoek in de
een of andere vorm in de toekomst
communicatie tussen Peking en
Washington verzekeren heeft tot
de overeenstemming geleid dat een
belangrijk Amerikaans vertegen
woordiger „van tijd tot tijd" naar
Peking zal gaan. Hij zou zich vooral
moeten gaan bezighouden met „con
crete besprekingen ter verdere nor
malisering van de betrekkingen tus
sen de twee landen en het voortdu
rend uitwisselen van meningen over
kwesties van gezamenlijk belang".
Contact zal ook worden onderhou
den via andere kanalen, die overigens
niet zijn gespecificeerd.
Het communiqué werd in Sjang
hai. de laatste etappe van Nixons
verblijf in China, uitgegeven nadat
de publikatie verscheidene malen
was uitgesteld. Er waren kennelijk
moeilijkheden gerezen rond enige
woorden in de Chinese tekst die voor
velerlei uitleg vatbaar waren.
De eerste stappen naar een groter
wederzijds begrip, zoals in het com-
muniqué neergelegd, zijn de beslui
ten ter vergemakkeling van de we
derzijdse handel, de overeenkomst
tot het uitbreiden van de contac
ten tussen beide volken en de wil om
personen en gegevens te gaan uit
wisselen op het gebied van weten
schap. technologie, cultuur, sport en
journalistiek.
TAIPEH (AP) Toen president
Nixon in de zomer van 1971 zijn
reis naar China aankondigde ver
klaarde hij, dat die reis niet ten
koste van oude vrienden zou wor
den gemaakt.
Maar na de lezing van het com
muniqué, dat hy gisteren samen
met premier Tsjoe En-lai in Sjang
hai uitgaf, vragen velen op Formo
sa (Taiwan! zich af of dat werke
lijk wel zo is.
Door het communiqué ryzen vele
grote vragen over de toekomst van
Taiwan, over de toekomst van de
Amerikaanse aanwezigheid op het
j eiland en over het toekomstige
1 standpunt van de wereld ten aan-
zien van elk soort zelfbestuur voor
het eiland.
Help*
(Va
correspondent!
WASHINGTON Een eerste
indruk van de diplomaten en po
litici in Washington van het door
president Nixon en premier Tsjoe
En-lai uitgegeven communiqué van
hun marathon-gesprekken, is dat
de VS meer heeft gegeven dan ge
kregen. Weliswaar zei Kissinger
tegen journalisten in Hangtsjo dat
het er niet om ging wie de hoogste
of de laagste punten had gescoord,
maar de toezegging om Ameri
kaanse troepen uit Taiwan terug te
trekken, werd ook in Washington
gezien als een belangrijke conces
sie aan Peking.
De tekst van het communiqué
van 1.500 woorden, maakt duidelijk
dat de Chinese leiders geen con
cessies hebben gedaan die niet al
werden verwacht, zoals het moge
lijk maken van culturele uitwisse
lingen, wetenschappelijke contac
ten. bezoeken van journalisten en
dat Peking is blijven vasthouden
aan de eis dat er pas sprake kan
zijn van een werkelijke normalise
ring van de betrekkingen met de
Verenigde Staten, wanneer de
kwestic-Taiwan is opgelost.
De vraag daarbij is of China de
feitelijke terugtrekking van de
Amerikaanse steun financieel en
acht, of er ook op staat dat 'alle
Amerikanase steun financieel en
economisch, aan Taiwan wordt ge
staakt. President Nixon staat op
dit punt ongetwijfeld grote oppo
sitie te wachten, ook van hen die
zich niet tegen zijn reis naar Pe
king hebben verzet. Het is dan ook
de vraag of hij het volledige her
stel van de diplomatieke betrek
kingen met China binnen zijn
eigen ambtsperiode hoopt te be
werkstelligen. Waarschijnlijker is
dat hü dat zal willen overlaten aan
zijn (democratische) opvolger.
•en
Enige hooD die Nixon mogelijk
heeft gehad dat de Chinezen hem
zouden willen helDen bij het zoeken
naar een oplossing voor de oorlog in
Vietnam bijvoorbeeld door druk op
Hanoi uit te oefenen» is door het
communiqué de bodem ingeslagen
De Chinezen hebben hun steun aan
Noord-Vietnam en de ViPtcong be
vestigd en bovendien staat in het
communio.ué dat partijen het erover
eens ziin dat geen van hen namens
enige derde partij kan onderhan
delen of overeenkomsten kan sluiten
die gericht zijn tegen andere sta
ten. Zowel China als de Verenigde
Staten bevestigen hun wens oorlogs
dreigingen te verminderen. Zij zijn
het erover eens dat geen van beide
partijen mag streven naar de hege
monie in Azië en dat zij zich zullen
verzetten tegen elk ander land of
elke groep van landen die een do
minerende rol in het gebied wil
gaan spelen.
De Amerikaanse versie van het
Chinees-Amerikaans communiqué
dat om 17.33 uur plaatselijke tijd
(10.33 uur onze tijd» in Sjanghai
werd gepubliceerd, verschilt enigs
zins van de Chinese tekst, die om
19.30 uur (13.30 uur onze tijd» werd
bekend gemaakt.
Naar presidentieel adviseur dr
Henry Kissinger bij het aanbieden
van de Engelse tekst meedeelde, zijn
bij het opsommen van de afzonder
lijke standpunten in de Chinese ver-
sie de opvattingen van Peking voor- f
op gesteld, terwijl in de Amerikaan
se versie begonnen wordt met het
standpunt van Washington. Wat het
algemene deel van het communiqué
betreft, zijn de twee teksten gelyk
Het stuk is niet ondertekend en is
op maandag gedateerd „28 febru
ari 1972, Sjanghai, Volksrepubliek
China".
Verschil
Henry Kissinger, erkende desge
vraagd dat de kwestie Taiwan het
moeilijkste punt was geweest bij de
besprekingen met de Chinese leiders.
Kissinger verklaarde dat beide
partijen weliswaar zijn overeenge
komen permanente diplomatieke
contacten te leggen, maar dat er
geen diplomatieke missie van de
Volksrepubliek in Washington komt
zolang natlonalistifoh-China er ver
tegenwoordigd is-
Een van de vele drinkfoto's
die Amerikaanse fotografen vo
rige week in China van de Ame
rikaanse president en diens Chi- j
nese gastheer Tsjoe En-lai heb- j
ben kunnen schieten. Nixon be-
wees niet alleen een taai onder- 1
handelaar te kunnen zijn maar
ook eên stevige borrel niet te j
schuwen.
ADDIS ABEBA <AFP. ANP» De
regering van Soedan heeft zaterdag
met de opstandelingen in het zuiden
een vredesovereenkomst gesloten, zo
is zaterdag officieel m de Ethiopische
hoofdstad Addis Abeba bekendge
maakt Daar waren op 16 februari
onder strikte geheimhouding onder
handelingen begonnen tussen beide
partijen. De Wereldraad van Ker
ken zou daarbij een belangrijke be
middelende rol hebben gesteld.
De neger-meerderheid in zuid-Soe-
dan heeft zich sinds de onafhanke
lijkheid in 1956 steeds verzet tegen
de centrale regering in Chartoem, die
een „arabiserings en islamiseringspo-
litiek" oplegde aan zuid-Soedan. De
vier vyf miljoen negens in het zui
den zijn chistenen of aanhangers van
natuurgodsdiensten, terwijl de Ara
bische meerderheid tot de Islam be
hoort. De huidige vredesregeling is
mede mogelijk geworden doordat de
zwart-Afrikaanse landen, die sym
pathiseerden met de rebellen, de re
gering. Nimeiry hebben geholpen
bij het zoeken naar
de zwart-Afrikaanse buurstaten, van
wie het behoud van de vrede en de
naleving van het akkoord mede af-
hankelyk zal zyn.
Met name Libië, en ook Cairo zou
den vrezen dat Soedan nu zal ver
vreemden van de „progressieve" Ara
bische wereld, en toenadering zal
zoeken tot de „gematigder" zwart-
Afrikaanse staten, Üiteindelyk zün
het niet de Arabische staten, maar
LEIDEN Zaterdagavond heeft
de 17-jarige Ed. Lan'khuizen, lddi van
de judoclub Eendracht in Vlaardin-
gen, met goed gevolg zyn examen
zwarte band judo afgelegd.
Ongewenst Het hoofd van de
Anglicaanse kerk in Zuid-Afrika. de
bisschop Colin Winter, en zijn secre
taris David de Beer moeten het
land binnen een week verlaten. Zij
zijn door de regering tot "ongewens
te personen" verklaard.
Kettingbotsing Op de Franse
"autoroute du Nord" tussen Rijsse)
en Parijs heeft zich zaterdag in dich
te mist een rampzalige kettingbot
sing voorgedaan, waarbij elf perso
nen de dood vonden en 22 zwaarge
wond werden. Bij het ongeluk, dat
zich afspeelde ter hoogte van Croi-
silles. waren drie vrachtauto's en
vijftien personenwagens betrokken.
Acht auto's, waaronder twee trek
kers vlogen in brand.
"Michael" spoorloos De politie
van Guyana houdt de vrouw van de
vroegere "black power" leider
"Michael X" (Abdoel Malikuit
Londen vast. Zij wordt ondervraagd
over de verblijfplaats van haar man
en de stoffelijke overschotten van
twee mensen die bij hun huis op Tri
nidad zyn opgegraven. "Michael
X" is. sinds hij vier dagen geleden
zijn hotel in Georgetown verliet,
waar hij met zijn vrouw en vier kin
deren logeerde, spoorloos. Een week
eerder was hij in Guyana aangeko
men. Nog geen dag later brandde
zijn woning op Trinidad af. Dinsdag
werd in de tuin van zyn hu it 't Stof
felijk overschot van een 25-jarige
kapper gevonden. Donderdag groef
de politie van Trinidad nabij Maliks
huis het lijk van een jonge, vermoe
delijk
(Van
correspondent!
BELFAST, LONDONDERRY AFP)
De Noordierse onderminister voor
Binnenlandse Zaken, John Taylor,
die vrijdag by een aanslag door vier
kogels werd getroffen, is buiten ge
vaar. Een zaterdag uitgegeven com
muniqué vermeldde dat de toestand
van de patiënt bevredigend is. Ope
ratief zyn de kogels verwyderd die
hem in de hals, de kaak en de borst
hadden getroffen. De minister was
door twee IRA-mannen onder vuur
genomen, toen hy zyn huis in Ar
magh verliet.
In stromende regen hebben rond
vyfduizend betogers, merendeels vrou
wen, zondag In Londonderry gede
monstreerd ter herdenking van het
„bloedbad van Londanderry", waar-
by vier weken geleden dertien Noord
ierse burgers werden doodgeschoten.
De mars verliep zonder ernstige inci
denten, hoewel sluipschuterrs wel
schoten hebben gelost. De eerste
schoten werden door een jonge man
afgevuurd op een legerhelikopter, die
boven een veld vloog waar de deel
nemers aan de betoging zich ver
zamelden. Later werd ook geschoten
op Britse militairen en op observa
tieposten van het Britse leger, maa-
niemand werd getroffen. De Britse
militanren schoten niet terug.
Nieuwsanalyse
van Associated Press
Een aanwyzing voor de omvang
en de ingewikkeldheid van deze
vragen kan worden afgeleid uit de
weigering van Buitenlandse Zaken
om iets over het communiqué te
zeggen. Zegslieden verklaarden, dat
de regering verboden had iets over
het communiqué te zeggen voordat
dit diepgaand bestudeerd was.
Het standpunt van Tsjoe kon
niet duidelyker zyn. ..De kwestie-
Taiwan is de grote kwestie, die de
normalisering van de betrekkingen
tussen China en de Verenigde Sta
ten in de weg staat", aldus ver
klaarde Peking in het communi
qué
„Taiwan is een provincie van
ChinaDe bevryding van Tai
wan is een binnenlandse aangele
genheid van China Alle Ame
rikaanse strydkrachten en militaire
installaties moeten van Taiwan
worden teruggetrokken", zo werd
verklaard.
De Verenigde Staten zeggen ge-
woonlyk. dat Taiwan inderdaad
een onderdeel van China is om
dat president Tsjang Kai-sjek van
nationalistisch China dat ook be
weert en zy herhalen dat stand
punt in het communiqué.
Maar de nationalisten weten
thans niet meer waar zy staan,
omdat de betekenis van „China" is
gewyzigd. Gewoonlijk werd daar de
regering van Tsjang mee bedoeld.
Thans betekent „China" echter
Mao en het verschil kan betekenen
dat het tapyt onder de voeten van
de nationalisten is weggetrokken.
Wat de bevolking nog ernstiger
zorgen baart is dat de Verenigde
Staten, terwyl zy toegeven dat
Taiwan een deel van China is, zich
ook verenigd hebben met het
standpunt zich by hun betrekkin
gen met China te laten leiden door
de vyf beginselen van Tsjoe ten
aanzien van een vreedzame co-
existentie Een van die beginselen
is niet-inmenging in de binnen
landse aangelegenheden van ande
re staten.
De Amerikaanse belofte in het
communiqué om üiteindelyk alle
Amerikaanse strydkrachten en mi
litaire installaties van het eiland
terug te trekken maakt dit nog
alarmerender voor de bevolking
van Taiwan.
De dissidenten op Taiwan hebben
tientallen jaren lang betoogd, dat
het eiland onafhankelyk van China
behoort te zyn en dat het een eigen
regering behoort te hebben. Door
de Amerikaanse regering lykt een
Amerikaanse erkenning van deze
aanspraken voorgoed verleden tyd
te zyn geworden
Marshall Green, Amerikaans on
der-minister van Buitenlandse Za
ken, wordt in de loop van de week
in Taipeh verwacht om een uit
eenzetting te geven aan nationa-
listisch-Chinese en Amerikaanse
functionarissen.
Aangezien het communiqué ech
ter in algemene bewoordingen is
vervat zulen niet de woorden maai
de daden van Peking, Taipeh en
Washington beslissen wat de be
tekenis van de tekst is en op het
ogenblik weet Taipeh nog niet wel
ke maatregelen het moet nemen.
Miraculeus herstel De 22-jari-
ge Joegoslavische stewardess Vesna
Vulovic. die op miraculeuze wijze
de ramp van de Joegoslavische
DC-9 overleefde toen deze op 26
jan. na een ontploffing boven Tsje-
cho-Slowakije neerstortte, is aan dé
beterende hand. Vesna was, met
haar zetel en al, van 10.000 meter
hoogte neergestort en tereohtgeko-
men in een meertje. Zij heeft dus
een val gemaakt van een hoger punt
dan de hoogste top van de Mount
Everest.
Dr. Sabin ziek De 65-Jarige uit
vinder van het orale polio-vaccin dr.
Albert B. Sabin, is zaterdag in de
kliniek van Cleveland opgenomen.
Hij zal een open hartoperatie moe
ten ondergaan. Uit röntgenfoto's is
gebleken dat er een slagader is ge
blokkeerd.
Door tunnel gevlucht Drie Jonge
Oostduitsers hebben vorige maand
een tunnel onder de Berlijnse muur
doorgegraven en zijn naar West-
Berlijn gevlucht, aldus is pas zater
dag j.l. vernomen. De tunnel begon
in de kelder van een Oostberlijns
huis, vlakby de zwaarbewaakte
doorlaatpost Checkpoint Charlie. Het
drietal camoufleerde na de vlucht op
9 januari de uitgang van de tunnel
n West-Beriljn met een autowrak,
naar meer mensen maakten er geen
gebruik van.
KAAP KENNEDY/MOSKOU (AP/
RTR) Vannacht is de eerste lan
cering van een onbemand ruimte
vaartuig naar de planeet Jupiter uit
gesteld. Er trad een storing in de
elektrische apparatuur op, en de
weersomstandigheden op Kaap Ken
nedy waren ongunstig. Thans zal
worden geprobeerd, de Pionier-G,
die byna twee jaar onderweg zal zyn
voordat de omgeving van Jupiter
wordt bereikt, in de komende nacht
om 02.45 Ned. tyd te lanceren.
Inmiddels heeft de retourcapsule
van de Russische Loena-20 met
maanmateriaal aan boord vrydag-
avond om 20.12 onze tyd een zachte
landing gemaakt in Kazakstan. Het
meegebrachte materiaal is waar-
schynlyk een miljard Jaar ouder dan
het materiaal van de Loena-16, het
eerste dat de Russen „oogstten" In
september 1970.
De NASA heeft een groep van 13
geleerden uit Amerika, Frankryk en
Duitsland (een selectie uit 109 kan
didaten) uitgenodigd plannen uit te
werken voor een reeks lanceringen
van onbemande ruimtevaartuigen
naar de planeet Venus in de jaren
1976 en 1977. Het voornaamste doel
is het onderzoek van de atmosfeer.
Van onze correspondent»
JERUZALEM De Israëlische
grond- en luchtstrydkrachten zyn
gisteren wederom in actie gekomen
tegen Patach-bases in Zuid-Liba-
non. De luchtmacht bombardeerde
het hoofdkwartier van Al Fatach,
ongeveer 15 kilometer ten noorden
van de Israëlische grerns. In het ge
bied van de Hermon drongen, vol
gens een Israëlisch legercommuni
qué, eenhedep Libanees grondge
bied binnen en bliezen bases op na
dat Fatach-eenheden het vuur op
Israëlische strydkrachten hadden
geopend. Daarby werden twee Is
raëliërs gewond.
Op een bericht uit Libanon, dat
de Israëliërs door het zogeheten
Fatach-land' een weg aanleggen,
wilde de legerwoordvoerder geen
commentaar geven. In het najaar
van 1970 hebben de Israëliërs vol
gens Libanese bronnen ook zulke
wegen aangelegd.
In Israël wordt de mogelykheid
niet uitgesloten dat vroeger of la
ter de huidige toestand lang6 de
Libanese grens zal leiden toe een
burgeroorlog, zoals die ook in Jor
danië heeft plaatsgevonden. Liba
non wordt door de aanhoudende
Israëlische repressailles onder druk
gezet en zal vroeger of later ge
dwongen worden tegen de Fedajien
op te treden. By zo'n confrontatie
kunnen gemakkeiyk de al vanouds
bestaande tegenstellingen tussen
moslims en christenen olie op het
vuur gooien.
Door
Jaap van Weesel
grens, waar de grondactie van vry-
dag plaatsvond en in het Fatach-
land dat zich uitstrekt van de hel
lingen van de Hermon tot de Hats-
bani-rivier. Hier hebben de Israë
lische luchtaanvallen de laatste drie
dagen plaatsgevonden en volgens
Fatach-bronnen aan minstens zes
kinderen het leven gekost.
In dit grensgebied met Syrië heeft
de Libanese regering de souvereini-
tent geheel aan Al Fatach overge
dragen. Aanvankeiyk waren de Fa
tach-kampen dicht langs de Israë
lische grens gelegerd, maar na de
Israëlische beschietingen ruim twee
jaar geleden werden ze gedwongen
zich grotendeels verder van de grens
te nestelen.
Na de ernstige gevechten in het
najaar van 1969 tussen het Liba
nese leger enAl Fatach, waarby het
Syrische leger ten gunste van Fa
tach intervenieerde, werd de zoge
naamde overeenkomst van Caïro
gesloten. Daarby beloofde Fatach-
leider Arafat dat niet vanaf Liba
nees grondgebied zou worden ge
schoten en stilzwijgend werd over
eengekomen dat de Fatach haar
bases alleen ten oosten van de Hats-
bani-rlvier zou inrichten.
De ongeveer 5.000 daar aanwezige
eenheden worden bevoorraad van
uit Syrië. Syrië staat niet toe dat
ze vanaf zyn grondgebied opereren,
maar heeft ter compensatie wel
steun en bevoorrading van Fatach
op zioh genomen.
De overeenkomst van Caïro is
soms wel, soms niet geëerbiedigd,
al naar gelang de militaire en poli
tieke kracht van Fatach eerbiedi
ging van die overeenkomst vereiste.
Voor Israël maakte het geen ver
schil en steeds heeft het Libanon
verantwoordeiyk gesteld voor ter
reur en sabotage langs de Libanese
grens
Toen Al Fatach haar activiteit
eind december 1971 hernieuwde en
Israël daarop met enige represail
le-acties volgde heeft Tel Avlv dui-
delyk te verstaan gegeven dat Is
raël zelf de orde zou bewaren aan
de Libanese kant van de grens op
die plaatsen waar Libanon daar
niet voor kan of wil zorgen. Deze
waarschuwing is nog steeds van
kracht. In de Israëlisohe pers is
kritiek geuit op de Israëlische stra
tegie omdat deze te afwachtend zou
zyn. Israël reageert pas, zo is de
redenering, als er slachtoffers zyn
gevallen. Dat zou impliceren dat
Israël tydelyk een grensstrook zou
moeten bezetten.
Aan de andere kant zouden de
politieke problemen die zo'n stap
met zich mee zou brengen, zo groot
zyn dat waarnemers een dergeiyk
paardemiddel niet waarschynlyk
achten. De politiek ten aanzien van
de grensdorpen in Zd-Libanon bui
ten het Fatach-land is erop gericht
een wig te dryven tussen de Fe
dajien en de plaatselyke dorpsbe
woners. De Israëliërs kiezen hun
doelen met zorg uit en vermyden
iedere krenking van de burgerbe
volking.
De dorpelingen leven al jaar en
dag op gespannen voet met de Fe
dajien, de Israëliërs hopen dan ook
te bereiken dat zy het vertrek van
de Fedajien zullen bevorderen.
Waarnemers in Israël menen dat de
Libanese regering er op 't ogenblik
weinig belang by heeft in te gry-
pen. In april vinden parlementsver
kiezingen plaats en het nieuwe par
lement zal vervolgens een nieuwe
president moeten kiezen. Daarom
zal president Frangie niet zoveel
aandacht besteden aan het zittende
parlement, ook als van daaruit druk
wordt uitgeoefend om in te grypen.
