Herdenken februaristaken
werd protest tegen gratie
lexoro shirts
„Progressieve concentratie
kan een meerderheid halen
Postbesteller
verduisterde
12 zakken post
Eerder nee tegen
gratievragen „drie"
Twintigduizend mensen rond
Geen werk voor 300
arbeiders bij Wilton
Jongens
speelden
'lijkje'
"Onjuiste
woordkeus
?Boersma"
MINISTER VAN AGT LICHT TOE:
ZATERDAG 26 FEBRUARI 1972
BINNENLAND
PAGINA 7
AMSTERDAM (ANP) Tenminste 20.000 mensen
voornamelijk uit de hoofdstad maar ook daarbuiten hebben
gistermiddag deelgenomen aan de jaarlijkse herdenking van
de februaristaking 1941 in Amsterdam. Uit de teksten op
de vele spandoeken en borden bleek duidelijk, dat de plech
tigheid mede een manifestatie was tegen de voorgenomen
vrijlating van de drie Duitse oorlogsmisdadigers.
Om precies vijf uur begon het defile
langs het beeld van de Dokwerker aan
het Jonas Daniël Meijerpleim. Aan het
hoofd ging de delegatie van het ge
meentebestuur, bestaande uit burge
meester Samkalden met echtgenote,
de wethouders en venschillende raads
leden.
Zij legden als eersten een krans aan
de voet van het monument. In de
uren erna volgden nog meer kransen,
bloemstukken en bossen bloemen, die
gelegd werden door delegaties van
o.m. voormalige verzetsorganisaties en
die van oud-politieke gevangenen en
door particulieren. Aan het einde van
het defile, dat tot omstreeks acht uur
duurde, was het plaveisel voor de
Dokwerker bedekt met een deken van
bloemen.
De spandoeken en borden die wer
den meegedragen droegen opschrif
ten als „Waarom dubbele gratie voor
de drie genadelozen van Breda"
,3armhartigheid voor de overleven
den uit de kampen en voor de nabe
staanden van de vermoorden of drie
misdadigers vrijlaten, die al gratie
kregen", „De drie heim ins reich?
Over onze 6.000.000 lijken".
De deputatie van de contact-com
missie stichting 40-45 afdeling Noord'
Holland liep met een tiental zwart
omrande borden waarop de
van de concentratiekampen
aantal daar vermoorde gevangenen
stonden. Enkele duizenden belangstel
lenden sloegen achter de dranghek
ken rcnd het monument het defile
gade.
De Joodse gemeenschap in Amster-
Een schrijnend protest tegen
de vrijlating van de drie tijdens
de herdenking bij de Dokwerker.
ADVERTENTIE
...dus altijd korrekt
DEN HAAG ("ANP) De 32-jarige
hulpbesteller van de PTT te Rijswijk
C. v. V., die niet al te best meer ter
been was, had in de laatste maan
den van het vorig jaar in totaal
5587 poststukken niet besteld en deze
in de kelder van zijn woning in een
kist laten liggen. Voor verduistering
van die poststukken had de man zich
gistermiddag voor de Haagse politie
rechter te verantwoorden.
"Een schandelik stukje", noemde
de rechter de nalatigheid van ver
dachte, want door het niet bezorgen
van de poststukken zyn ongetwijfeld
heel wat problemen veroorzaakt voor
degenen voor wie de poststukken be
stemd waren. De hoeveelheid niet be
stelde po-it vulde twaalf postzakken.
Verdachte zei geen andere verkla
ring voor het feit te kunnen geven
dan dat hem door een voetgebrek
het lopen moeilijk was geworden.
Een arts had hem al te kennen ge
geven dat ontslag noodzakelijk zou
zijn. De verdachte werkte als hulp-
besteller in de avonduren naast zijn
gewone dagtaak.
De officier van Justitie wilde ge
zien de persoonlijke omstandigheden
van verdachte volstaan met een geld
boete van f 250 en twee weken ge
vangenisstraf voorwaardelijk met een
proeftijd van twee jaar. Omdat ver
dachte nog niet eerder veroordeeld
bleek ging de rechter hiermee ak
koord, hoewel hier volgens hem ei
genlijk gevangenisstraf op zijn plaat-s
zou zijn.
Ook stond de Haagse student F. M.
J. M. terecht die enkele maanden als
hulpbesteller ln zijn vakantie bij de
PTT had gewerkt en toen tachtig
poststukken in een sloot had gegooid,
omdat hij, volgens zijn verklaring,
het werk niet aankon. Conform de
eis van de officier van Justitie von
niste de rechter deze verdachte tot
betaling van een boete van f 100.
ROTTERDAM (ANP) Voor ca I kunnen worden overgeplaatst, zullen
300 arbeiders bij de werf van Wilton voorlopig op wachtgeld worden ge-
Fijenoord in Schiedam is momenteel I steld. De directie hoopt het tekort
geen werk voorhanden. Het gaat om aan werk binnen vier weken aan te
het personeel van de reparatieafde- vullen.
ling.
De directie probeert zo veel moge
lijk mensen bij andere bedrijven van
het Rijn - Schelde - Verolmeconcern
onder te brengen. Degenen die niet
Begrijpt u nu
VARA ZENDT
FILM UIT
HILVERSUM (ANP) De VARA
zal vanavond om 20.20 uur in de ru
briek "Achter het Nieuws" de film
"Begrijpt u nu waarom ik huil?" van
Lou van Gasteren uitzenden, De fiflm
die gaaJt over de behandeling van een
patiënt die jarenlang in verschillende
concentratiekampen heeft gezeten en
jarenlang met verschrikkelijke ang
sten te maken had, zal worden inge
leid door de Leidise hoogleraar in de
psychiatrie prof. da1. J. Bastiaans, die
aan de vervaardiging van de film
heeft medegewerkt.
Woensdagavond j.l. is de film ver
toond voor leden van de Tweede Ka
mer, die dinsdag a.s. gaat debatteren
over de al dan niet vrijlating van de
drie van Breda.
DEN HAAG (ANP) In de
Scheveningse bosjes hebben
een paar jongens zo echt „lijkje"
gespeeld dat voorbijgangers de
schrik van hun leven kregen.
Zij hadden een overhemd met
rode verf besmeurd, trokken dat
over een op hun rug bevestigd
plankje heen aan en staken dan
een mes door het overhemd heen
in het hout. Om beurten gingen
zij zo „voor lijk" in de struiken
langs een pad liggen om de wan
delaars de schrik op het lijf te
jagen.
Aan hun spelletje kwam een
einde toen de politie, gewaar
schuwd door een vrouw die een
man met een mes in zijn rug in
de bosjes had zien liggen, een
kijkje ging nemen.
De heer B. Wilton, directeur per
soneelszaken, heeft dit gistermiddag
desgevraagd meegedeeld.
Het tekort aan werk bij Wilton-
Fijenoord is een direct gevolg van
de staking. Het werk op de werf heeft
ruim twee weken stilgelegen. Ver
scheidene rederijen hebben in die tijd
hun opdrachten aan andere bedrij
ven gegeven.
De ondernemingsraad van Wilton-
Fijenoord, die donderdagochtend
door de directie op de hoogte is ge
bracht, is met de voorgenomen maat
regelen akkoord gegaan. De directie
heeft inmiddels contact opgenomen
met de metaalwerkersbonden en de
bedrijfsvereniging.
De wachtgeldregeling heeft geen
materiële gevolgen voor de arbeiders
die erdoor worden getroffen. Zij krij
gen him salaris normaal doorbetaald.
'NOS vindt:
dam had vrtfdag al vroeg in do mid- Vele duizenden Nederlanders
dag aan de voet van de ..Dokwerker" I hebben gisteren bloemen gelegd
de februaristaking herdacht. bij het standbeeld van de „Dok-
De plechtigheid, waaraan vele hon-1 werker" ter herdenking van de
derden mensen deelnamen, werd ge-februaristaking.
houden om ook de orthodoxe Joden, i
voor wie aan het eind van de mid-J
dag de sabbath begint, in de gelegen
heid te stellen de staking te herdi
ken.
De herdenking, die ook in het teken
stond van protest tegen de voorgeno
men vrijlating van de drie oorlogsmis
dadigers werd besloten met een gebed
voor de doden, gezongen door de op
pervoorzanger van de Joodse gemeen
te, de heer Moskovits. Joodse jongeren
stonden met boa-den waarop teksten
als „Laat ze in de bak" en „laat ze'
nooit meer vrij, denk aan 112.000
mensen in Nederland". Voorts gingen
lijsten rond waarop men zijn hand
tekening kon zetten om het protest
steunen tegen gratie voor de „drie
van Breda".
De loco-burgemeester Polak en de
wethouders Brautigam, Kuijpers
HILVERSUM (ANP) Het be
stuur van de NOS is van oordeel, dat
minister drs. J. Boersma van Sociale
Zaken niet ten onrechte kritiek heeft I
Lammers woonden de herdenking bij.geieverd op het NOS-programma
„Ter Visie" van 17 februari, waarin
aandacht werd besteed aan de werk
loosheidsbestrijding door de regering, j
Het NOS-bestuur heeft in zijn vrij-
dag gehouden vergadering het woord
gebruik van de minister echter wel
veroordeeld. De minister sprak van
een „perfide programma".
Hoewel het bestuur van de NOS en
de programmaleiding begrip hebben
voor de kritiek van de minister, me
nen zij toch, dat de woordkeus van
de minister geen recht doet aan de
moeilijke taak, waarvoor de mede
werkers aan dergelijke rubrieken in
het bijzonder gesteld zijn. Het NOS-
bestuur is ervan overtuigd, dat de
programmaleiding en de medewer-
kers van de NOS er in het algemeen j
met ernst naar streven, de informa-
tieve programma's evenwichtig
Volgende week
publicatie rapport
commissie-Baan
DEN HAAG (ANP) Het rapport
van de door de regering ingestelde
commissie, die een onderzoek in
stelde naar de drugproblematiek in
ons land, zal volgende week vrijdag
worden gepubliceerd.
Het rapport van de commissie-
Baan is vrijdag aan minister Stuyt
van milieuhygiëne en Volksgezond
heid overhandigd en zal volgende
week vrijdag tijdens het kabinets
beraad aan de orde komen. Het zal
dan tegelijkertijd worden gepubli- j onpartijdig te doen zijn", aldus het
communiqué.
Vervolg van Pagina 1
DEN HAAG Minister Van Agt
(Justitie) heeft de Tweede Kamer
meegedeeld welke verzoeken om
gratie er eerder zijn ingediend
voor de „drie van Breda". Hij
schrijft in zijn piemorie van ant
woord:
„Ten behoeve van Aus der Fünten
zijn in de jaren 1959 t/m 1962
meerdere gratieverzoeken ingediend.
Op 23 oktober 1964 is daarop af
wijzend beschikt In april en mei
1967 zijn diverse nieuwe gratie
verzoeken te zijnen behoeve ont
vangen, die op 29 september 1969
werden afgewezen.
Fischer heeft op 23 april 1951
ruim drie maanden nadat hij van
de doodstraf was gegratiëera
opnieuw gratie gevraagd. Dit ver
soek werd op 7 augustus 1951 af
gewezen, In de jaren 1959 t/m
1961 zijn ten behoeve van Fischer
diverse gratieverzoeken ingediend
welke op 23 oktober 1964 werden
afgewezen. In april en mei 1967
zijn enkele nieuwe gratieverzoeken
ten behoeve van Fischer ontvan
gen. welke op 29 september 1969
werden afgewezen.
I Op 1 september 1956 werd een door j
de moeder van Kotalla ingediend j
I gratieverzoek afgewezen. Kotalla
zelf diende op 1 augustus 1959 een i
1 gratieverzoek in, gevolgd door j
meerdere te zijnen behoeve. Hier-
op werd op 23 oktober 1964 afwij- i
zend beslist. Daarna voor hem in-
gediende verzoeken werden afge
wezen op 29 september 1969.
Deze beslissingen zijn steeds geno
men in overeenstemming met di
rechterlijke adviezen", aldus mi
nister Van Agt.
van de menselijkheid en de
rechtsstaat hebben geschonden.
Evenmin kunnen zij aanspraak
maken op uitkeringen krachtens
een speciale vergoedingswet, om
dat ook die wet personen, die op
verwerpelijke wijze het nationaal-
socialisme hebben gesteund, daar
van uitsluit.
Wel zouden zij ln aanmerking kun
nen komen voor een uitkering van
ongeveer 200 mark, die aan ieder
wordt uitbetaald die na langdu-
I rige afwezigheid na de oorlog in
Geen uitkering de Bonisrepubliek terugkeert, als
mede voor een bedrag van onge
veer 300 mark als kledingtoelage.
Tot dusverre hebben de drie oor
logsmisdadigers van Duitse zijde
geen enkele uitkering van welke
aard dan ook ontvangen. Het
Duitse ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft daarover het vol
gende meegedeeld.
Geen van de drie komt in aanmer
king voor een pensioenuitkering
krachtens de wet die uitvoering
geeft aan art. 131 van de Duitse
grondwet. Volgens deze wet is
toepassing uitgesloten ten aanzien
van personen die door hun gedrag
gedurende het nationaal-socialis-
tisohe regiem de grondbeginselen
Drs. J. P. A. Gruijters sleutelt aan platform
AMSTERDAM ,,Bij de P.v.d.A. bestaat een zekere
huiver om buitenstaanders te betrekken bij de ontwikkeling
van een progressief programma. Dat begrijp ik heel goed.
D'66 heeft geen traditie, geen geschiedenis, maar in de
P.v.d.A. heb je mensen die een stuk van hun leven hebben
geïnvesteerd in een beweging
,plat-
Aan het woord is drs. J. P. A.
Gruijters, die voor D'66 in een com
missie zit die diit weekeinde klaar
hoopt te komen met het vaststellen
ran een gezamenlijk rapport van de
„progressieve drie" (d'e derde is de
kleine PPR). Het gaat hiei-bij niet
een klassiek Nederlands partij -
verkiezingsprogramma, waarin
zowel eeuwige beginselen als ge
meentegrenzen aan bod komen,
maar om een analyse van knelpun
ten in de hedendaagse samenleving.
Een programma
„Ik vind het niet zo nodig om de
afzonderlijke partij organisaties op
te heffen", vervolgt Gruijters, die
daarin van mening verschilt met
een deel van zijn partijgenoten.
„Het programma moet óver de or-
ganis°ties heengaan, het gaat niet
één progressieve volkspartij, het
om één programma'
In dit verband gebruikt Van Mierlo
de laatste tijd het woord
form". Wat is dat precies?
„Daar is misverstand over ontstaan.
Platform is het Amerikaanse equi
valent voor programma. Het gaat
niet om een organisatie, zoals wel
wordt gedacht. Het verschil tussen
een platform en een eenvoudige op
somming van knelpunten is echter
dat je in een platform ook moet
aangeven hoe je aan een meerder
heid denkt te komen voor het op
lossen van de problemen. Dan zeg
gen wij dat je daarvoor buiten
staanders moet inschakelen".
En daarover bestaat verschil van
mening met de P.v.dAl.?
„Dit punt is onderwerp van gesprek
tussen Van Mierlo en Den Uyl. Ik
verwacht daarover wel een uit
spraak".
Op de inhoud van het progressieve
„platform" wil Gruijters niet in
gaan, hoewel, het concept woensdag
avond per spoedbestelling in zijn
Amsterdamse grachtenhuis arriveer
de. Wel is het duidelijk dat c£e
plannen die Mansholt deze week ln
Brussel heeft geopenbaard in het
stok terug te vinden zullen zijn
(vijfjarenplan voor een pi-oduktiesy-
steem dat is gebaseerd op een ge
bruik van „schone" produkten in
een gesloten kringloop). Een van de
centrale thema's zal voorts het be
volkingsvraagstuk zijn.
Afremming
Gruijters: „Wij willen inderdaad
een afremming van de bevolkings
groei, hier en in de ontwikkelings
landen. Er moet een sfeer komen
van liever minder dan meer kinde
ren. En als de paus zich daartegen
verzet dan zeg ik, zet die man
maar achter slot en grendel. Ver
antwoordelijke staatslieden moeten
dan maar verklaren hij niet geheel
bij zijn geestelijke vermogens is".
„Lammers en Van Dam denken dat
ze op die manier sneller minister
zullen worden. Zij weten net zo
goed als ik dat de KVP niks voor
stelt. Maar het kan best zijn dat ze
via rooms-rood inderdaad de kortste
weg naar de macht kiezen".
Meerderheid
Er zijn socialisten, zoals Han Lam
mers en Marcel van Dam, die nu
liever op samenwerking van de
tie.
Kunnen de progressieve drie niet
gezamenlijk mikken op samenwer
king met de KVP? Dan heb Je wel
een duidelijke meei-derheid.
„Iedereen stelt grenzen aan zijn
eer. Ik wil niet samenwerken met
een onbruikbaar fenomeen als de
KVP. Een progressieve concentratie
kan een meerderheid behalen als
we er voldoende buitenstaanders bil
betrekken".
Het Tweede Kamerlid Anneke
Goudsmit van D'66 heeft het ook
steeds over buitenstaanders. Toch
bestaat er een tegenstelling tussen
haar en mensen als Gruijters en
Van Mierlo.
„Dat is juist. Als Anneke het over
buitenstaanders heeft bedoelt ze fi
guren van rechts. De meex*derheid
van onze partij bedoelt met outsi
ders: andere progressieven, buiten
de eigen beperkte kring".
Het P.v.d.A.-Kamerlid Pronk heeft
gezegd dat de „achterbannen" van
P.v.dJL. en D'66 elkaar niet liggen,
vaak een hekel aan elkaar hebben.
Als er een progressieve volkspartij
zou komen, wordt dat dan een so
cialistische partij, zoals veel Demo
craten vrezen?
„Daarin heeft Pronk geen ongelijk,
De vleugel-Goudïsmit is in dit ver
band een goed voorbeeld. Dat zijn
mensen uit „de betere standen".
Gruijters is niet van de betere
standen, zijn zoon gaat naar een
Jorda-anschooltje hier in de buurt
en dat is te horen".
„Als ik het met een socialist op
concrete punten eens ben. heb ik
weinig moeite met het begrip socia
listisch. Alleen zeg ik: noem het
nou niet zo. Waarom moet Je al dje
stemmen verliezen met dat etiket?
De moeilijkheid bij de socialisten is
dat ze maar één manier zien om de
wereld te helpen hun eigen ma
nier. Maar neem nu als voorbeeld
de nationalisatie van d'e grond. Dat
is hier in Amsterdam gebeurd. En
het gevolg: de gangsters maken de
dienst uit de directie van Publie
ke Werken in combinatie met een
groot aantal particulieren. Dat heb
ben we dan overgehouden aan het
socialisme: de Wibaut-maffia", (de
dienst van PW zetelt aan de Am
sterdamse Wibautstraat - B.).
Tenslotte: welke bijzondere beteke
nis hecht Gruijters aan de figuur-
Mansholt?
„Dat hij een Europese en een Ne
derlandse kijk heeft op de politiek.
Als we in dit land een premier no
dig hebben van allure, dan zeg ik:
daar heb Je er een".
Adviezen
Minister Van Agt verstrektook in
lichtingen over de ingewonnen ad
viezen bij de. daarvoor krachtens
de grondwet' aangewezen rechter.
In de gevallen van Fischer en
Aus der Fünten ging het om
de Hoge Raad. Het advies is niet
door de Hoge Raad in zijn geheel
uitgebracht, maar door de kamer
voor strafzaken van dat college.
Die kamer heeft eenstemmig ge
adviseerd. Zij is de door de wet
aangewezen instantie om de plaats
eenstemmige advies
over Kotalla is in-eerste instantie
door de bijzondei-e strafkamer van
de arrondissementsrechtbank in
Amsterdam uitgebracht,, omdat het
voormalige bijzondere gerechtshof
daar de veroordeling heeft uitge
sproken. In laatstgenoemde zaak
is. zoals eveneens bij vroegere gra
tiebehandelingen, ook het advies
ingewonnen van de strafkamer
van de Hoge Raad. De ontvangen
rechterlijke adviezen raden ten
aanzien van ieder der drie oor
logsmisdadigers afzonderlijk tot
gratie.
Minister Van Agt
