John Kristel
leverancier van
vele talenten
„Ik heb me gedwongen om elk genre te waarderen"
Spontaniteit sterk punt
van levendige Conny Vink
Anecdotes
Talenten
40 jaar
Plakboek
Spontaan
Soestdijk
Publiek
ZATERDAG 26 FEBRUARI
NOORDWIJK John Kristel is een man, die zeer veel voor de Nederlandse showbusi
ness heeft betekend. Hij is niet zo beroemd geworden als de mensen, die hij het „vak"
heeft geleerd; hij was meer de man op de achtergrond. Vanaf 1929 hebben John Kristel en
zijn orkest een aantal artiesten van klinkende naam opgeleid. Zo zetten mensen als Willy
Schobben, Willy Langestraat, Ad van der Hoed, Johnny Ombach, Jos Ditmars, Joop Kle-
man en de zangeressen Corry Brokken, Conny Vink en Conny van Bergen hun eerste
(wankele) schreden op het pad van de amusementswereld in het orkest van John Kristel.
Bij deze lange en nog niet eens komplete lijst van bekende artiesten kunnen ook Vico To-
riani en Toon Hermans worden gerekend. In de vooroorlogse jaren werd John Kristel dan
ook wel de „leverancier voor de radio" genoemd..
Om iets over de beginperiode en het succesvolle vervolg van het orkest Kristel te vertel
len moeten we teruggaan naar een tijd, die een groot aantal mensen maar van horen-zeggen
kent. In 1 924 begon John Kristel met een amateurorkestje. In 1 929 werd de band uitgebreid
en beroeps. „We speelden in allerlei hotels van naam", vertelt John Kristel. „We zijn erg
veel in het buitenland geweest. Je leerde daar in de luxe hotels de „groten der aarde" ken
nen, zoals Onassis, Luns en generaal Montgomery.
In het Palace hotel in Gstaad ln
Zwitserland heb ik bijvoorbeeld sa
mengewerkt met Maurice Cheva
lier", herinnert Kristel zich. "Daar
waren toen mensen zoals ex-koning,
van Italië Umberto en de hertog van
Windsor. Kristel vertelt graag over
die periode uit zijn leven. De mooie
reizen naar verre landen en het con
tact met beroemde persoonlijkheden
zijn een leuke herinnering 1
hem
Anecdotes heeft hij genoeg. Zoals
deze: "We waren een keer met ons
orkest uitgenodigd om te komen
spelen op een muziekfestijn in de
Noorse hoofdstad Oslo", vertelt
Jöhn Kristel. "Ik was daar muzi
kaal-directeur van de hele toestand.
Op een mooie zomerse morgen om
een uur of zes had ik een paard van
de manege gehaald en reed daarmee
door de bossen naar het meer,
waaraan het muziekfestival werd ge
houden. Het was er doodstil, totdat
plotseling over hert water van het
meer de tonen klonken van een
prachtig klassiek stuk, het Zwanen -
meer geloof ik. Dat was natuurlijk
een prachtige gewaarwording. Op de
terugweg naar de manege raakte ik
verdwaald in het bos. .Gelukkig kwa
men er na verloop van tijd twee
ruiters aan, een dame en een heer.
Ik vroeg aan de dame, die Engels
bleek te kennen, de weg terug. Ze
heeft me toen terug gebracht naar
de fnanege, onderweg honderd
uit vragend over Nederland. Bij de
manege vroeg de stalknecht, of ik
wist wie die dame was, met wie ik zo
gezellig op stap was geweest. Ik wist
het natuurlijk niet. "Dat was de ko
ningin van Noorwegen", zei hij me
toen.
John Kristel is als eerste in Ne
derland met talentenjachten begon
nen. In 1929 haalde hij voor het
eerst amateurs voor het voetlicht.
Een toto uit 1937 van Toon geldt als de eerste foto, gemaakt
Hermans Hij imiteert Buziau in van Toon Hermans, ln het arties-
het Heerlens Central. Deze foto tenvak.
Een groot aantal ontdekkingen is
hieruit voortgevloeid. De radio heeft
bijvoorbeeld zo'n 35 artiesten ge
had, of heeft ze nog, die zijn ont
dekt door John Kristel.
Wat tegenwoordig talentenjacht
heet, werd toen "cabaret der onbe
kenden" genoemd. In 1937 kwam
uit zo'n talentenjacht, gehouden in
Heerlens Central, Toon Hermans
te voorschijn. „Ik ga Buziau imite
ren," zei hij, en dat werd een
enorm succes. Toon Hermans heeft
hierdoor de kans gekregen, om de
artiestenwereld binnen te lopen. Hij
is John Kristel hier nog steeds erg
dankbaar voor. "Als ik eens een
keer naar een voorstelling van
Toon ga kijken en hij ziet me zitten,
dan zal hij altijd het publiek vertel
len over zijn eerste optreden voor
het cabaret der onbekenden in 1937
in Heerlen.
Een goed artiest hoeft zijn afkomst
niet te verbergen. Een man bij
voorbeeld als Maurice Chevalier,
met wie ik vrij veel heb samenge
werkt, is er altijd voor uitgekomen,
dat hij is begonnen als straatzanger.
Hij heeft mij vaak over deze moei-
lijke periode in zijn leven verteld.
Hetzelfde kan je zeggen van Edith
Piaf en Vico Toriani, waarmee ik
ook veel heb gewerkt". Vico Toriani
heeft John Kristel zelf ontdekt, toer
hij zijn talentenjacht ook een keer
in Zwitserland heeft gehouden.
"Het grote verschil tussen Neder
landse artiesten en buitenlandse is
wel, dat de Nederlanders niet graag
willen uitkomen voor hun moeilijke
beginperiode. Dit zit hem waar
schijnlijk in een soort minderwaar
digheidscomplex". Een treffend voor
beeld hiervan is Corry Brokken.
Corry is bij orkest John Kristel be
gonnen. Ze zong toen zo verschrik
kelijk vals, dat de orkestleden het
er helemaal niet mee eens waren dat
ze zou optreden. Bij een introductie
bij Nico de Vries werd ze zelfs he
lemaal afgewezen. Kristel zag ech
ter wel wat in haar en na een flink?
bijschavingstijd bleek ze inderdaad
erg goed te kunnen zingen.
John Kristel kent alle Nederland
se feestzalen en ook in het buiten
land weet hij op dit punt de weg.
De laatste 23 Jaar was het orkest
John Kristel huisorkest van Huis ter
Duin in Noordwijk, waar John Kris
tel en zijn vitale vrouw een klein,
maar gezellig huisje bewonen. Veel
heeft hij ook gedaan voor de ver
zorging van feestprogramma's voor
grote Nederlandse bedrijven, zoals
Verolme, Philips en Unilever. Zijn
orkest is zeer veelzijdig. "We zijn
natuurlijk geen beatgroep", vertelt
John Kristel, "daarvoor is de be
zetting, waar geen gitaar bijzit,
Deze pagina is van
Peter van Beem
Foto's uit archief
John Kristel
niet toereikend. Maar het orkest is
wel in staat om een beatnummer
weg te geven, dat bij het jongere pu
bliek, gezien de reacties, aanslaat.
Een eigentijdse benadering van de
muziek is gewoon nodig om een aan
trekkelijke show te maken. Want
dat vond ik belangrijk en vind ik nog
steeds belangrijk: Je moet. de stem
ming van het publiek aanvoelen en
Je muziek daarop afstemmen. We
spelen stijlen, die variëren van
beat tot klassiek en van tango's
van Malando tot Russisch". Zo
praat hij met evenveel vuur over
klassiek als over de folkrock. Klas
sieke of moderne Jazz, hij waardeert
het allemaal. "Vroeger was ik veel
eenzijdiger. Ik heb me echter ge
dwongen om me ook voor andere
stijlen te interesseren. Je komt dan
vanzelf tot een grotere waardering,
voor de muziek in z'n algemeenheid.
Nu heeft John Kristel zich zelf
pensioen toegekend. "Aan muziek
doe ik nu niets meer. Ik luister er
alleen nog maar naar. Mijn gezond
heid wordt ook al iets minder, maar
dat mag ook wel als je nagaat, dat
ik al ruim 41 Jaar in het artiesten
wereldje heb meegedraaid". John
Kristel geniet nu in zijn kleine huis
je in Noordwijk van de rust. die
hij in zijn Amsterdamse woning zo
moest missen. "Ik heb, samen met
nog wat andere mensen een paar
konijnen, een paar varkens en po
ny's, Ik ga er meestal elke dag even
heen om ze te voeren. Daarnaast
maak ik ook veel strandwandelin
gen of ik ga door de duinen fiet
sen". John Kristel blijft dus, on
danks het feit, dat hij zich heeft te
ruggetrokken uit de showbusiness,
toch actief bezig. "Ik ben van plan
om in de toekomst nog eei
boek te gaan schrijven over d
gen, die ik allemaal heb n
maakt. Toon Hermans heeft
loofd, dat hij een voorwoor
schrijven en Eppo Doeve zal
illustraties verzorgen. Maar
doorgaat weet ik nog niet zeker
Conny Vink is een van de vele
artiesten, die nu erg bekend zijn,
die het klappen van de zweep van
John Kristel hebben geleerd. Ze
is een van de weinigen, die nog
steeds regelmatig contact heeft
met John Kristel. Ze komt hem
vaak opzoeken in zijn huisje in
Noordwijk. Dit betekent voor
haar een ritje met haar snelle
Alfa Romeo van ruim een uur.
We spraken met Conny in Kris-
tels huisje in Noordwijk. Conny is
een erg levendige vrouw en is
verzot op dieren, kinderen en
"Wacht even", zegt ze. "ik kom
zo een hand geven, eerst - even
een stelletje plakboeken uit m'n
auto halen". Vervolgens komt ze
met een grote stapel plakboeken
naar binnen wandelen.
Conny Vinks zanggeschiedenis
begint op negen-jarige leeftijd.
Ze zong toen in allerlei clubjes
in Amersfoort. Met haar gitaar
begeleiding had zij daar veel
succes. In die tijd rustten John
Kristel en zijn vrouw uit in een
hotelletje in de Achterhoek. Hier
ontmoette hij een echtpaar, dat
vertelde over de capaciteiten van
Conny. Kristel wist niet precies,
wat de naam van het zangeresje
was en ook wist hij niet meer
waair ze was apgetreden. Na ver
schrikkelijk veel speurwerk,
kwam hij erachter en hij was
meteen overtuigd van haar kwa
liteiten. Voor Conny begon toen
'n druk leven. Ze nam zangles
kreeg 'n klassieke git a ar opleiding
en pianoles. Haar eerste „beroeps-
optreden" was met het orkest
John Kristel in een nachtclub in
Scheveningen. De orkestleden,
waren nog niet zo overtuigd van
het succes, herinnert John Kris
tel zich. Maar Conny werd bij het
publiek goed ontvangen.
Missohien niet zozeer vanwege
haar zangkwaliteiten, als wel,
vanwege het feit dat ze zo spon
taan optrad. "Dat is altijd haar
sterkste punt geweest", vertelt
John Kristel, "ze weet de zaal
altijd meteen voor zich op te
eisen door haar spontaniteit en
haar enthousiasme". Negen Jaar
geleden was Conny al gecontrac
teerd door het orkest John Kris
tel. De radiostudio's waren haar
toen ook al niet meer vreemd. Ze
trad in die tijd veel voor Jeugd-
radioprogramma's op. Haar eer
ste optredens in het buitenland
(Duitsland en Zwitserland) wa
ren toen ook al een feit. In die
tijd (omstreeks 1963) maakte
Conny ook haar eerste televisie
debuut. "Ik was het er eigenlijk
niet helemaal mee eens", zegt
John Kristel nu. "Ik was bang.
dat zo'n televisie-uitzending haar
carrlere nadelig zou kunnen
beïnvloeden. Naar mijn mening,
had ze toen nog iets te weinig er
varing". Conny Vink: "Maar Je
had het toen wel mooi bij het
verkeerde eind".
Haar voorliefde voor het op
treden bij kinderen is bekend.
Een groot gedeelte van haar
liedjes heeft ze hierop afge
stemd. Met haar vaste pianist
Gijs van Beem doet ze een groot
aantal kindervoorstellingen. Het
totale aantal voorstellingen is
moeilijk precies te sohatten. Na
een beetje rekenen komt Conny
tot ongeveer 500 voorstellingen.
Conny treedt ook veel op bij lief
dadigheidsvoorstellingen. Leven
dig vertelt ze over alle dingen die
z;e heeft meegemaakt in de afge
lopen jaren. Er staat een foto in
haar plakboek van het bekende
kinderkoor "De Schellebellen",
waartussen met enige moeite Con
ny is te ontwaren.
Bij elke foto of affiche vertelt
Conny enthousiast omstandige
verhalen met grote armgebaren,
en af en toe begint ze bij het zien
van een foto plotseling luidkeels
een liedje te zingen. Zo brengt
ze bijvoorbeeld, doordat het ge
sprek even in die richting ging,
een potpourri van Nederlandse
carnavalsliedjes ten gehore.
"Kijk hier", wijst ze. "Een
paar foto's gemaakt op paleis
Soestdijk, waar ik heb gezongen
en gepraat met de koninklijke fa
milie". Er zit ook een foto in een
van haar plakboeken waar ze
optreedt op de Henry Dunant. En
zo laat Conny nog tal van wapen
feiten de revue passeren.
„Ik ben ook in Australië en in
Nieuw-Zeeland geweest om voor
Nederlandse emigranten te zin
gen", herinnert Conny zich." Die
mensen waren verschrikkelijk
enthousiast en in oktober ga ik
waarschijnlijk naar Amerika en
Canada".
Conny is van plan het in
de toekomst iets rustiger aan te
gaan doen. Ze zal samen met
André van Duin en Frans van
Dusschoten gaan werken in een
revue van Joop van den Ende. Ze
zal met deze revue zo'n 150 voor
stellingen gaan maken.
Conny is, zoals gezegd, gevoe
lig voor het publiek. Ze richt
haar repertoire helemaal op de
stemming van het publiek en dat
is natuurlijk een grote gave. Con
ny hierover: "Als het publiek in
een feeststemming is, dan zing ik
liedjes als "de toeteraar". Als
het een luisterpubliek is, gooi ik
er een Frans chanson tussen
door". Een carnavalsliedje, een
Conny Vink en haar ont
dekker John Kristel (links)
met zijn vrouw in hoog gezel
schap: minister Diepenhorst
maakt een praatje mét ze.
Frans chanson, een Spaans lied
je kost Conny geen moeite. Haar
veelzijdigheid maakt haar ge
schikt om voor elk soort publiek
op te treden. Zo kan ze bijvoor
beeld ook jazz zingen.
In wat voor streek treedt Con
ny het liefst op? Conny: "Lim
burg heeft, in tegenstelling tot
wat men vaak denkt,een zeer
moeilijk publiek. Als je een beet
le serieuze liedjes zingt, blijven
ze ongeïnteresseerd op hun stoel
zitten. Als je een vrolijk liedje
zingt zijn ze meteen in carnaval
stemming. Je kan er dan de hele
avond verder geen ander genre
meer gebruiken. Wat dat
treft zijn de Brabanders al
veel genuanceerder. Maar eigen
lijk is het onmogelijk om
voorkeur duidelijk te maken i
de hand van een bepaalde streel
Het hangt allemaal van h
publiek af. Wat dat betreft via
ik het altijd erg leuk om m
kinderen of voor kinderen op
treden. Kinderen zijn altijd zo o
recht enthousiast".
Af en toe heeft zelfs iemand i
Conny Vink wel een vrije d«
Zo gaat ze nu met John Krist*
naar de varkens en pony's
te verzorgen en daarna zil
misschien nog wel een
duinwandeling in.
De 26-jarige Conny Vin
zingt alle stijlen: van ja\
carnavalsliedjes.
kinderschoenen
loopbaan.
ken werd gemaakt in 1952. Corry
Brokken stohd toen nog in de
Deze foto van het orkest John
Kristel en zangeres Corry Brok-
