SANKET
IN
PEKING:
3ROOMVOORSTELLING
Poging om nu
band VS-Taiwan
los te weken
IET RISKANTSTE AVONTUUR UIT NIXONS LOOPBAAN'
USSR en Japan
slaan China
en VS met
argwaan gade
E-10 sinas
metpassi
AMERIKANEN KIJKEN WAT ONWENNIG NAAR BEELDEN UIT PEKING
de fruitigste sinas
IflpAfl 28 FEBRUARI t978
BUITENLAND
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De aan
komst van president Nixon in
Peking en zijn ontmoetingen
met Mao Tse-toeng en premier
Door
mr. H. L. Leffelaar
T^sjoe En-lai zijn in de Ver
enigde Staten met het soort on
geloof ontvangen waarmee men
naar de eerste televisiebeelden
keek van astronaut Neil Arm
strong, toen hij als eerste mens
voet zette op de maan. Uit de
verslagen van de Amerikaanse
verslaggevers die de president
vergezellen, was een ontnuchte
ring op te maken over 'de cor
recte, maar koele ontvangst die
de Chinezen Nixon hadden be
reid.
Hoewel het Witte Huis de
Amerikanen bij herhaling voor
bereid had op de zakelijke aard
van Nixons reis, bleek dat de
meesten zich hadden ingesteld
op een dramatische ontmoeting
tussen de president en de Chi
nese premier.
In de rechtstreekse televisde-
uitzendingen, die tot vier uur
's morgens Amerikaanse tijd
werden voortgezet, waren com
mentaren te horen als „een toe
passelijke ontvangst", „een koele
strikte begroeting", „een model
van koelheid", „een dag van
stijfheid", waarmee de Ameri
kaanse verslaggevers de begroe
ting tussen Nixon en Tsjoe En-
lai probeerden te omschrijven.
Senator Mike Mansfield, de
leider van de Democraten, en
senator Hugh Scott, de aanvoer
der van de Republikeinse min
derheid in de Senaat, waren het
er over eens dat de Peking-ge-
sprekken nuttig waren, maar
Mansfield was van mening dat
de gedachtenuitwisseling weinig
concrete resultaten zal opleve
ren.
Voor de meeste Amerikanen.
opgegroeid met de twintigjarige
mythe van het ware heldendom
van Formosa's generaal Tsjang
Kai-sjek als de redder van de
Chinezen, was het bevreemdend
president Nixon een dronk uit
te zien brengen op zijn Chinese
gastheren.
Nog onwenniger was het voor
hen om de president te horen
spreken over „voorzitten- Mao
Tse-toeng", de officiële Chinese
titulatuur en om hem in zijn
rede ter gelegenheid van het
officiële diner een citaat te
horen gebruiken uit het beruch
te rode boekje van de voorzitter,
dat in de afgelopen jaren in de
Verenigde Staten een paspoort
voor de gevangenis was wegens
onvaderlands gedrag.
In latere Amerikaanse repor
tages over Nixons gesprek met
Mao Tse-toeng en het diner
(waarvoor zowel de president
als mevrouw Nixon zich geoe
fend bleken te hebben in het ge
bruik van Chinese eetstokjes),
leek men Iets minder verbluft te
zijn over de zakelijk-koele beje
gening van de Chinezen. Maar
na Nixons eerste dag in Peking
werd wel duidelijk dat de presi
dent aan een diplomatiek avon
tuur is begonnen dat hem nu
nog niet het voordeel heeft op
geleverd dat hij voor zijn her
verkiezing hoopt te vergaren
zijn heildronk zei Tsjoe En-lai
open dat de betrekkingen tussen
ia en de Verenigde Staten op
van de beginselen van vreed'-
ooëxistentie genormaliseerd
n worden ond'anks de '"grote ver
ier»"tussen de twee regeringen,
betreft hier een gebeurtenis
Ier precedent in de geschiedenis
de betrekkingen tussen de Ver-
de Staten en China, en een posi-
gebaar dat beantwoordt aan de
sen van de Amerikaanse en Chi-
volkeren.
sociale stelsel van China en
van de Verenigde Staten zijn
unenteel verschillend, en er be
grote verschillen tussen de re
gen. Maar deze verschillen mo-
China en de Verenigde Staten
verhinderen, normale betrekkin-
van staat tot staat-aan te kno-
basis van de vijf beginselen:
rzijdse eerbiediging van de soe-
niteit en onschendbaarheid van
grondgebied, wederzijdse non-
ïsde, niet-inmenging in eikaars
inlandse aangelegenheden, ver
ing opbasis van gelijkheid,
izame coëxistentie. Wij hopen
Amerikaanse denken steeds beter
ren, kennen om een nieuwe start
betrekkingen tussen onze twee
m mogelijk te maken.
Kan
sen
lis u in uw toost hebt opgemerkt,
Chinese volk een groot volk,
het Amerikaanse een groot volk
Ün onze twee volken vijanden,
liet de toekomst van de wereld
somber uit, maar als wij een
i van ontspanning kunnen vin-
n daar samen aan de slag te
zullen de kansen op wereld-
zoveel te groter zijn.
ren wij dus de komende vijf da-
Sezamenflijk een lange mars be
lli, niet langs dezelfde weg maar
verschillende routes die naar
Ifde doel leiden: de bouw van
wereld van vrede en gerechtig-
waarin ieder de ander waardig
Jegenen, waarin elke natie, groot
eto, het recht zal hebben zelf
regering te kiezen' zonder
inmenging of overheersing van
itaf.
en wij, zo vervolgde Nixon, in
eer van openhartigheid die naar
»p onze besprekingen van deze
zal kenmerken, erkennen dat
het verleden herhaalde malen
meningsverschillen hebben ge
en dat er vandaag nog grote
billen tussen ons bestaan. Wat
ader tot elkaar brengt zijn de
enschappelijke belangen die bo-
leze verschillen uitstijgen. Bij de
eking van deze verschillen zal
van ons schipperen meit de be-
en en hoewel we de tussen ons
linde kloof niet kunnen dempen,
EKING AFPAP, ReuterHet hoogtepunt van de eer-
dag van Nixons bezoek aan de Chinese hoofdstad vormde
lans wat sfeer betreft ongetwijfeld het banket dat de Chi-
e leiders hun Amerikaanse gasten aanboden.
let diner vond plaats na de besprekingen 's ochtends tussen
o Tse-toeng en later met Tsjoe En-lai en had een ongewoon
Iedwongen karakter, dat volkomen in tegenstelling stond
t de nogal koele ontvangst op het vliegveld en in de straten
Peking. Opmerkelijke climax van het banket vormden de
spraken van Tsjoe en Nixon.
kunnen we proberen ken brug over
die kloof te slaan.
Nixon besloot: "Voorzitter Mao
heeft geschreven: "er zijn zoveel
schreeuwende dingen te doen, en
alles heeft haast. De wereld blijft
draaien. De tijd verstrijkt, men moet
profiteren van elke dag, van elk uur".
In zijn rede bedankte Nixon ook
nog "voor de onvergelijkelijke gast
vrijheid. Hy zei heel speciaal hulde
te willen brengen, nietalleen aan
degenen, die dit schitterende diner
hebben bereid, maar ook aan diege
nen die voor ons zo prachtig hebben
gespeeld. Ik heb Amerikaanse mu
ziek nog nooit zo goed in den vreemde
horen vertolken.
Niet alleen voor de Amerikaanse
president, maar ook voor de televi
siekijkers over de hele wereld moet
het banket in de Grote Zaal van het
Volk inderdaad een ongelooflijke ge
beurtenis zijn geweest.
Aan het banket zaten niet alleen
Nixon, zijn echtgenote en d'e presi
dentiële adviseurs, maar ook jour na i
listen en technici aan, gegroepeerd
om tafels voor tien personen, rond
de hoofdtafel voor twintig persoden.
Chinezen en Amerikanen waren on
geveer gelijkelijk vertegenwoordigd.
Zij konden genieten van ongeveer 30
verschillende gangen uit de Chinese
keuken waaronder Fekingeend. Tij
dens het diner ontdooiden de Chi
nezen volledig. Tsjoe glimlachte nu
en dan, converseerde met Nixon en
bediende diens vrouw als een goed
gastheer van de meest lekkere hap
jes.
Nixon ging op Chinese wijze de ta
fels langs, waarby hij vele malen
dronken uitbracht op de disgenoten.
Tsjoe begon ook steeds meer te glim
lachen en poseerde willig met Ame
rikaanse journalisten. Af en toe
stampte hij op de maat van de mu
ziek die revolutionaire liederen,
maar ook Amerikaanse evergreens
ten gehore bracht zuwp engia9u,yz
zoals „Home. home on the range" en
„America the beautifull" ten gehore
bracht.
Het leek voor sommige ooggetuigen
een droomvoorstelling: Nixon klin
kend op de gezondheid van Mao Tse-
toeng, Nixon etend met stokjes naast
Tsjoe En-lai gezeten onder reus
achtige Amerikaanse en Chinese
vlaggen.
Aan de dood ontsnapt Op het
Silvaplanameer in Zwitserland is
zondagmiddag een Mystère-20 neer
gestort, die uit Zürich was vertrok
ken. Het toestel spatte letterlijk uit
elkaar en brokstukken zijn honder
den meters ver weggeslingerd. Niet
temin hebben de vijf inzittenden er
het leven afgebracht. Het waren de
voormalige Italiaanse koningin
moeder Marie Jose, de schoonmoeder
van Prins Victor-Emmanuel, me
vrouw Doria, twee vliegers en een
stewardess.
Via onderhandelingen
met Londen
LONDEN 'AP) Aan de voor
avond van het bezoek van president
Nixon aan Peking, heeft China plot
seling haar overleg met Engeland
over de toekomstige status van Tai
wan geïntensiveerd. Dit is gister
avond van goed ingelichte diploma
tieke zijde vernomen.
Deze verrassende stap schijnt on
derdeel te vormen van een Chinese
poging om de Verenigde Staten
onder de grote mogendheden te iso
leren in him houding ten aanzien
van het eiland van president Tsjiang
1 Kai-sjek
De Verenigde Staten onderhouden
als enige grote mogendheid nog di
plomatieke betrekkingen met het be
wind van Tsjiang en tot dusverre
was het formele standpunt van de
Amerikanen en de Britten dat de
toekomstige status van Taiwan een
zaak was die internationaal moest
worden beslist. Zeventien dagen ge
leden echter verlieten de Britten dit
standpunt. De onlangs benoemde
Partijvoorzitter Mao Tse-toeng
zat niet aan bij het grote banket
ter ere van de Amerikaanse pre
sident en diens echtgenote. Nixon
ontmoette de bijna tachtigjarige
staatsman gisterochtend volko
men onverwacht. Zijn besprekin
gen met Tsjoe En-lai werden
daardoor 90 minuten uitgesteld.
Demonstratie Vijfhonderd In
donesische studenten in Djakarta
hebben gisteravond een demonstra
tieverbod genegeerd om te proteste
ren tegen de nieuwe regeringspolitiek
op het stuk van collegegelden. Zij
brachten in het centrum van de stad
het verkeer tot stilstand en brachten
leuzen op auto's aan. Na een uur,
toen de politie arriveerde, gingen de
betogers uiteen.
zaakgelastigde John Addis heeft de
Chinese regering een uitgebreid do
cument ter hand gesteld waarin het
Britse standpunt opnieuw werd ge
formuleerd.
Het nieuwe Britse standpunt neigt
tot de opvatting dat de toekomst van
Formosa en kwestie is die niet inter
nationaal. maar in overleg tussen
beide betrokken partijen moet wor
den opgelost. Op deze wijze zou de
kwestie geen reden tot wrijving meer
kunnen zijn in de betrekkingen van
Peking met andere landen.
MOSKOU/HANOI (AP, Reuter)
De rest van de communistische we
reld, Oost-Europa en China's buren
hebben gisteren fel gereageerd op de
eerste dag van Nixons bezoek aan de
Chinese hoofdstad.
De Sowjet-Unie beschuldigde de
Chinese leiders ervan de misdadige
I intensivering van de Amerikaanse
j agressie in Indo-China te negeren
"om de sfeer voor het bezoek niet
j te bederven". Een artikel ln de Iz-
I westia beoogde duidelijk Noord-Viet-
I nam los te weken van Peking. Com-
j mentator Hinski noemde in een
i adem Nixons bezoek met de steun
van de Russische bevolking voor het
Indochinese volk.
i Het voornaamste Noordkoreaanse
blad Rodong Sinmoen schreef ovej
j het bezoek van de Amerikaanse pre
sident aan China: "Nixon is een
schavuit die als eerste een bedeltocht
maakt met de witte vlag in de ene
j hand en een bedelaarskom in de an
dere".
De felste van alle aanvallen op
j Mao c.s. kwam uit een nogal onge
bruikelijke hoek. De Poolse partij-
j leider Edward Gierek. die zich tot
nu toe nog nauwelijks oyer deze
problematiek heeft uitgelaten deed
gisteren een beroep op het Chinese
j volk om de politiek van voorzitter
j Mao te verwerpen en de communis
tische beginselen ite herstellen in
China. Het Noordvietna-mese partij -
${ad Nhan Dan zette zich gisteren
J wel af tegen de Amerikaanse agres-
siip, zonder daarbij echter het bezoek
i als feit te noemen
Met ongemeen grote belangstelling
volgen ook de Westerse landen, die
I nauwe contacten met de Verenigde
Staten onderhouden, het Amerikaan
se bezoek aan Peking, Alles wat in
Peking gebeurd wordt met argus-
I ogen gevolgd in Tokio, waar de Ja
panse leiders het nog steeds betreu
ren niet de eersten te zijn geweest
die tot een hei-waardering van de
relaties met China zijn gekomen. Dp
Japanse premier Sato reageerde cy
nisch op de directe televisiebeelden
uit China die ook in Japan recht
streeks werden uitgezonden. Hij wil
de slechts zeggen: "Het moet een
historische gebeurtenis zijn aange
zien Nixon dit zelf heeft gezegd"
Sate is herhaaldelijk gestuit op Chi
nese onwil bij zijn toenaderingspo
gingen.
Zoals te verwachten viel is de ver
ontwaardiging over het gebeuren in
Peking het grootste in Taiwan, het
nationalistische China van Tsjang
Kai-sjek voor Nixon en de Ameri
kaanse regering nog maar enkele ja
ren geleden het enige en ware China
De nationale vergadering van Tai
wan veroordeelde gisteren Nixons
reis, omdat deze grote schade toe
brengt aan de Chinese nationale
rechten en belangen".
President Thioe van Zuid-Vietnam
verwachtte gistermiddag in Saigon,
dat Nixon en Tsjoe niets meer zou
den bereiken dan een gezamenlijk
slotcommuniqué en de gebruikelijke
hoffelijkheden.
Ook de reaoties in de neutrale
landen verschillen ai naar gelang de
posities die worden ingenomen in
conflicten waarbij Rood China be
trokken is In Djakarta oordeelde
de Indonesische minister van Bui
tenlandse Zaken Malik positief over
het bezoek.
De Arabische pers put uit in lof
uitingen om het belang van het Chi
nees-Amerikaans contact, dat als een
historische gebeurtenis van kolossale
afmetingen wordt beschouwd. Zowel
rechtse als linkse Arabische radio
stations zijn het er over eens dat het
bezoek geen belangrijke invloed op
het Arabisch-Israëlisch conflict in
het Midden-Oosten zou hebben.
De Indiase premier mevrouw In
dira Gandhi toont zich duidelijk on
gerust over de mogelijkheid dat de
besprekingen ln Peking een nieuwe
machtsgroep doen ontstaan. Wij zul
len Amerika en China niet toestaan
te beslissen wat in Azië moet ge
beuren. aldus Gandhi.
ADVERTENTIE
TIJDELIJK VAN 1.02 VOOR
CENT
INLTTER-
FLESSEN
ichard Milhons Nixon, symbool
het kapitalistische Westen is
eren in het communistische
1st na aangekomen. In een inter-
tijdens zijn vlucht van Ghocam
Sjanghai liet de Amerikaanse
Went blijken, dat hij zich be
was van de aanzienlijke kloof
Samenvatting
Interview mei
André Malrau:
zyn ambtstermijn. Het Witte Huis
liet presidentieel adviseur dr. Henri
Kissinger al sinds lang uitvoerig
spreken met de onlangs overleden
China-kenner en vriend van Mao
Tse-toeng, Edgar Snow. De Ame
rikaanse president las zelf niet al
leen een groot aantal boeken en
artikelen van en over Mao c.s„
maar nam ook het nogal ongebrui
kelijke initiatief voor een gesprek
met de voormalige Franse minister
van Cultuur André Malraux, die
Dhina vele malen bezocht.
Dat gesprek vond vorige week
ilaats. In een interview met het
Franse zondagsblad „Le Journal de
dimanche" ging Malraux nader op
Nixons bezoek aan China in. Hier
onder volgt dc tekst van dat inter
view bekort en vertaald door Asso
ciated Press:
Geweldig
Volgens Malraux is de Ameri
kaanse president aan „het meest
riskante avontuur van zijn loop
baan begonnen door naar China te
gaan voor besprekingen met Mao
Tse-toeng." „Ik vind het geweldig"
voegde hij er aan toe.
Nixon neemt het risico China te
helpen, en dat risico is ontzettend
groot, aldus Malraux in het vraag
gesprek met Philippe Labro. „Het
risico brengt met zich mee, als hij
eenmaal China heeft geholpen een
risico met de Russen, en vervol
gens met de Japanners, die binnen
vier jaar de Russen zullen hebben
ingehaald op het gebied van de
produktiviteit."
Malraux zei dat hij verleden
week tijdens een gesprek met Nixon
van vijf uur de Amerikaanse presi
dent heeft gezegd dat de Russen
zijn reis „met een telescoop" zullen
volgen maar dat zolang hij niet
tot een akkoord komt met de Chi
nezen, de Russen zullen stellen dat
hij een toeristisch bezoek brengt.
Malraux heeft Nixon gezegd dal
Mao „Bezeten is van het streven
de levensstandaard in China te
verhogen". „Ik heb hem gezegd dat
hij geen revolutionairen zou ont
moeten, aldus Malraux. „Maar het
feit dat de Chinezen niet langer
revolutionairen zijn betekent niet
dat zij neo-kapitalisten zijn gewor
den. In de gedachtengang van
Mao, is de revolutie een gewonnen
strijdIk heb Nixon verteld, dat
zijn dialoog met Mao, indien het
tot een dialoog komt, hierop zal
neerkomen: „In welke mate kunt
u helpen bij het verhogen van de
levensstandaard van het Chinese
volk?" „Maar men moet niet
denken dat het antwoord op die
vraag is: terugkeer tot het kapita
lisme" zo waarschuwde Malraux.
„Nixon is naar China gegaan
„optimistisch noch pessimistisch".
„Hij is niet optimistisch omdat hij
weet dat hij niet met verdragen zal
terugkomen. Hij is niet pessi
mistisch omdat hR gelooft dat hij
niet met conflicten terug zal ko
men", aldus Malraux.
„En ik ben van mening dat hij
>p beide punten gelijk heeft. Be
halve natuurlijk, als Mao sterft in
het jaar dat volgt op zijn reis.
Mao
Malraux zei dat de Amerikanen
denken dat Tsjoe Mao zal opvolgen.
„Ik geloof dat helemaal niet
maar, dat zullen we later wel zien".
Verderop in het vraaggesprek
gewaagde Malraux van een „leeg
China" na Mao's dood en vroeg
zich af „of alles dan anders
zou kunnen worden". Malraux, die
in 1965 voor het laatst met Mao
heeft gesproken vertelde iets van
de moeilijkheden van een gesprek
met Mao, wiens bewegingloosheid
en waardige toon hij vergeleek met
die van generaal De Gaulle. „Het
was nooit zo maar een praatje
dat je met hem maakte", zei Mal-
„Men zou zich kunnen voorstel
len dat Nixon aan Mao vroeg: „wat
verwacht u van de Verenigde Sta
ten? En dat Mao zou antwoorden:
„niets". Over de resultaten van de
reis zei Malraux „het zou kunnen
dat alles betrekkelijk teleurstellend
is. Ik wil de mogelijkheid niet uit
sluiten dat het resultaat oppervlak
kig gezien nul is". „Maar u moet
dan wel 'n streep zetten onder: op
pervlakkig gezien- Ik kan mij heel
goed voorstellen dat Mao de be
sprekingen zou beëindigen met iets
te zeggen als: „wel, mijnheer dc
president, het was allemaal heel In
teressant". Malraux verklaarde dal
Mao nooit iemand op de man af
zou vragen China te helpen. Maar
er zijn honderd manieren om vra
gen te stellen zonder ze te stellen"
Volgens Malraux is Nixon beze
ten van de situatie in de Stille
Oceaan en besteedt hR veel meei
aandacht aan China dan zRn voor
gangers. Anders dan John Kennedj
is Nixon niet van mening dat er een
historisch probleem ligt in Berlijn
„WR hebben maar tien minuten
over Europa gesproken gedurende
de vijf uur dat we gepreet hebben.
Het lijkt mij toe dat het drama
tische probleem van Nixons ambt?
periode de Stille Oceaan is. Dal
orobleem moet hij oplossen en dal
is niet gemakkelijk".
Malraux besloot met te zeggei
lat de reis van Nixon „heel. heel
goed" is, omdat Nixon een risico
heeft willen lopen. „Misschien is
dit risico groter dan dat wat Ken-
André Malrauxschrijver, ex-
nedy wild» lopen in de crisis over minister van Cultuur en China
de raketten op Cuba (1962)", deskundige.
