Doelenkazerne: ruimte voor
nieuwbouw van universiteit
Kritische bewondering voor Bolland
B.&W.
NIET
WILLEN
WEL
STUDIE
AAN
LEIDEN
VAST
ethouder Kret van Leiden:
PROF. HENDRIX TIJDENS DRUK BEZOCHT HERDENKINGSCOLLEGE:
BEZETTERS
VERLATEN
NBV-GEBOUW
Twee vriendjes
door ijs gezakt
en verdronken
^lLd.
AG 12 FEBRUARI 1972
Sprtwikkeling en verkeerszaken
8 I best praten over de moge-
•ondtheden, die ontstaan als de-
Isie Leiden zou verlaten,
ir hij gaat de consequenties
irbij niet uit de weg. Duide-
stelt hij: „Het gemeentebe-
biniur gaat met genoegen stu-
als „Den Haag" zou mel-
uurp, dat een dergelijke beslis-
er in zit".
i studie behoeft naar zijn idee
iger dan een Jaar te duren,
consequentie: het betekent
vertraging in het Witte
Iplan van de universiteit en
fplopen van de bouwkosten als
ïstaande plan toch doorgaat.
i dat plan van die grote toren
i er verder bijkomt, willen B.
toch vasthouden. Kret: „We j
i ja gezegd en je moet trouw
aan een plan.. Anders ge-
er nooit iets. Kijk maar j
het voorbeeld van de schouw-
j in Leiden. Natuurlijk moet je j
houden met veranderde
fcten. maar je moet je wel rea-
p, dat dit zo blijft. Over tien
ienkt men weer anders".
[elijkheden
veronderstelt, dat de Doelenka-
vrijkomt. Hij berekent losjes-
dat je onder een verhoging van
errein met bijv. twee meter
londerd auto's kwijt kunt.
door de parkeerkelder, die aan
jq idere kant van de Witte Singel
Dik^et nieuwe universiteitscomplex
pland, totaal overbodig wordt,
ordelen voor het verkeer: de
npte Trekvliet kan helemaal
gebruikt als city-tangent,
op aftakkingen mogelijk zijn
het kazerneterrein, en de Wit-
Ingel behoeft niet aan het ver
te worden onttrokken. De bo-
ij langs het water kan blijven
LEIDEN Als de Leidse bin
nenstad een maagdelijk terrein
was, zouden we een andere verde
ling toepassen. Maar de binnenstad
is er met al haar oude en nieuwe
bestemmingen, met haar charme
en haar moeilijkheden en met een
verdeling van ruimte, die voor de
ze tijd vaak merkwaardig is.
Er is ruimtenood in die binnen
stad, al is het gebied tussen de
singels de op één na grootste bin-
Dit zijn (gearceerd) de mili
taire terreinen die Leiden nu
nog rijk is: 1. de Morspoortka-
zerne, 2. de sociaal-medische
dienst van de marine en 3. de
Doelenkazerne. De letters in de
tekening verwijzen naar: A.
Academie, B. Breestraat, BB.
BlauwpoörtsbrugG. Groenho-
venstraatGW. Galgewater. H.
Hortus. KR. Kort Rapenburg,
LD. Leidsch DagbladMP. Mors-
poort, NE. Noordeinde, P. Pater
straatje, R. Rapenburg, RS.
Rijn- en Schiekade met ge
dempte vaart en WS. Wittesin-
gel.
nenstad van ons land. Als we ons
op één punt richten: voor nieuw
bouw van de universiteit is met
veel moeite en pijn een terrein ge
reserveerd aan de buitenkant van
de Witte Singel. Het is zó klein dat
de universiteit de lucht in moet,
heel hoog bouwen: een toren van
120 meter, waartegen men terecht
bezwaar kan hebben.
Pal aan de andere kant van het
water ligt een terrein, ruw geme
ten 200 bij 100 meter groot, dat
voor een flink deel geen intensieve
bestemming heeft. Het is de Doe
lenkazerne met enorme pleiten tus
sen oude gebouwen (op foto on
der).
Het is grond van de gemeente,
maar van oudsher zit hier defensie
en die heeft "eeuwige" rechten-
Men kan zich voor het ter
rein van de Doelenkazerne allerlei
bestemmingen denken. Denk alleen
maar aan de parkeren, al zouden
dan de toegangswegen wel ver
breed moeten worden, want 't ka
zernecomplex ligt helemaal inge
bouwd en aan één kant tegen het
water van de Witte Singel.
In de kring van de Leidse plan
nenmakers wordt maaraan een be
stemming van het terrein gedacht:
de nieuwbouw van de universiteit.
Het blijkt uit uitlatingen van het
van Wetenschappen De Brauw bij
zijn recent bezoek aan Leiden in
de geest van: "Met defensie zitten
we een beetje in ons maag". Het
blijkt ook in een gesprek met wet
houder Kret van stadsontwikkeling
Er wordt in Leiden dus wel aan
de mogelijkheden gedacht, die zou
den ontstaan als defensie zich te
rugtrekt, maar de beslissing ligt
uiteraard niet hier. Commandant
Ravenhorst van de Leidse koks-
school, die de Doelenkazerne be
zet, weet niet meer dan dat zijn
school zal blijven bestaan. Of er in
het kader van de herstructuering
van de landmacht mogelijkheden
zijn de school te verplaatsen weet
hij niet. De koksschool is naar zijn
mening niet aan Leiden gebonden.
Het is duidelijk, dat een beslis
sing van dit kaliber alleen maar
kan komen van de zijde van de mi
nisters van Defensie en Weten
schappen. Wethouder Kret spreekt
zelfs van een kabinetsbeslissing als
hij over de mogelijkheid mijmert.
Hij betrekt er nog een minister
bij, die van CRM. Leiden heeft
ook nog de Morspoortkazerne, een
veel kleiner complex, dat precies
dezelfde omstandigheden heeft als
de Doelenkazerne. Maar als defen
sie Leiden zou verlaten, ligt er een
unieke kans om de noodzakelijke
uitbreiding van het rijksmuseum
voor Volkenkunde tot stand te
brengen.
Eventuele terugtrekking van het
leger van de Leidse stellingen zou
dus én voor Leiden èn voor de
universiteit èn voor dit grote mu
seum veel mogelijkheden bieden.
Het zou ook veel geld kosten en de
vraag is natuurlijk of dat in deze
tijd van bezuiniging een haalbare
kaart is.
Ten overvloede: het derde defen
sieobject, de voormalige zeevaart
school aan het Noordeinde, nu in
gebruik bij de marine, is eigendom
van de gemeente. Hier komt een
nieuwe verbinding over het Galge
water. De marine, in Leiden een
veel kleinere eenheid van die van
de landmacht, zoekt naar andere
Binnenstad
onder
de loep
Door
Hans Melkert
Foto's Holvast
Commandant van koksschool
voorbeeld de gevolgen, die het niet-
aanleggen van de Leidse Baan zal
hebben. Het niet doorgaan van het
universiteitsplan zal ook een staart
hebben.
De wethouder neemt alleen de fi
nanciële kant. Hij schat, dat een
bedrag van f 50 miljoen bij wijze
van spreken in het water zal wor
den gegooid. Een deel daarvan komt
terug door de lagere bouwkosten als
de universiteit niet zo hoog hoeft te
bouwen.
Ook zal moeten worden berekend
hoe groot de kosten zijn om de koks
school een andere plaats te geven.
Is er elders een bestaande ruimte?
Moet er nieuwbouw komen en waar?
Het zijn vragen, die een Leidse
wethouder niet kan beantwoorden.
Morspoort
Kret ziet wel iets in de Morspoort
kazerne als tijdelijk onderdak. Ook
daar zou hij defensie het liefst niet
„eeuwig" houden, omdat hij defen
sie gewoon, iets vindt, dat helemaal
niet in de binnenstad gevestigd be
hoeft te zijn.
De Morspoortkazerne vindt de
wethouder een uitstekende uitbrei
dingsmogelijkheid voor het rijksmu
seum voor Volkenkunde, dat om
ruimte zit te springen en die hier
naast de deur heeft. Ook de gebou
wen lenen zich er voor. Rondom de
Morspoort ziet Kret dan een bin
nenplein ontstaan, waar auto's niet
behoeven te komen en dat vele mo
gelijkheden biedt in het kader van
stadsverfraaiing en leefbaarheid
van het centrum.
DE COMMANDANT van de mili
taire koksschool, de majoor der
Intendance M. A. Ravenhorst,
sinds negen maanden in Leiden,
Is niet aan de Sleutelstad ge
bakken. Persoonlijk niet, want
hij blijft beslist in Apeldoorn
wonen, maar ook niet wat be
treft zijn militair onderdeel.
Hij zegt duidelijk: „Het zal me
worst zijn waar de koksschool is
ondergebracht. Ik vind het uitste
kend hier in Leiden, al zijn er be
zwaren. maar de school kan overal
staan. Het best eigenlijk in Bussum,
omdat daar de Intendance-school is.
waarvan de koksschool sinds kort
deel uitmaakt, zij het als zelfstan
dige eenheid".
Een voordeel van de vestiging in
Leiden vindt hij de plaats in de
binnenstad, die contact tussen mili
tair en burger garandeert. Hij weet,
dat kazernes naar moderne opvat
tingen buiten die gemeenschap wor
den gehouden, maar is het daarmee
niet eens.
Nadelen zijn er wel. Zolang niet
definitief vaststaat wat er met de
plaats van de koksschool gaat ge
beuren, kan er niet worden gewerkt
aan uitbreidingsplannen. En vernieu
wing en uitbreiding zijn al jaren no
dig. Nadeel is ook de ligging van de
Doelenkazerne tussen de binnen
stadsbebouwing met als enige berijd
bare toegangsweg de Rembrandt-
straat. „Daar zitten we vaak vast in
het verkeer".
In Leiden en omgeving zijn ook
weinig mogelijkheden voor de mili
taire opleiding, die aan de koksschool
is verbonden. Van burgers worden
hier soldaten gemaakt met als vak
kok. Voor (schiet)-oefeningen moet
de compagnie uitrukken naar Kat
wijk en zelfs naar Het Gooi. Dat is
niet zo praktisch.
Oorlogskoks
LEIDEN „Ik heb veel van huishoudster Gerritje, nooit honge-
':;,T
Oi
wethouder weet, dat daarmee
Si loet wordt gekomen aan be-
1. I en van veel burgers tegen de
irsitaire nieuwbouw. Ook de
toren hoeft er niet te komen,
ruimte genoeg om meer laag
te plegen, althans een stuk
dan het 120 meter hoge ge-
aa dat bij de huidige plannen
silhouet van Leiden zal gaan
Woeden.
isequenties
sleutelen aan een plan kost
Het heeft vaak consequenties,
terdege afgewogen zullen moe-
0 worden alvorens een beslissing
emen. De wethouder noemt als
hem geleerd, maar ik heb hem niet
nagepraat. Ik ben mijn eigen weg
gegaan. De bewondering die ik voor
heb heb, is een kritische bewonde
ring".
Dat zei prof. dr. P. Hendrix gis
termiddag in het academiegebouw
tijdens de herdenkingsrede die hij
aan zijn leermeester prof. dr. G. J.
P. Bolland (1854-1922) wijdde. Bol
land was de man van de „zuivere
reden", de eLidse Hegeliaan. Ook een
man, die bij het nageslacht minder
positieve herinneringen heeft nage
laten vanwege zijn anti-katholicis-
me, anti-socialisme en anti-semitis-
me. Prof. Hendrix: „de groten kun
nen zich vergissen. Hoe groter ze
zijn, hoe groter hun vergissingen".
Van het sociale vraagstuk heeft Bol
land inderdaad niets begrepen, zei
zijn leerling gisteren: ,Jk mocht
hem op de tocht van Rapenburg
naai Witte Singel vergezellen, naar
zijn woning aan de Oude Singel. We
kwamen daarbij ook door de Jan
Vossensteeg. Was hij een zijstraat
ingegaan, de Clarasteeg of de Run-
dersteeg, dan zou hij veel sociale el
lende hebben aangetroffen. Hij heeft
het niet gezien. Wel zei hij tot zijn
rigen van de deur te sturen zonder
hen te eten hebbén gegeven".
Het anti-semitisme bij Bolland
noemde prof. Hendrix een „niet vol
doende belichte kant van de zaak".
Bolland sprak graag over de gnosis,
de religieus-filosofische beweging die
In het begin van de middag is gis
teren de bezetting van het NB V-kan
toor opgeheven. In het gesprek met
de hoofdbestuursleden van de bond
is men overeengekomen, dat maan
dag aanstaande een delegatie van de
actiegroep naar Utrecht gaat voor
een onderhoud met het dagelijks be
stuur van de bond.
De ongeveer dertig bezetters ver
lieten na afloop van het gesprek rus
tig het gebouw.
de oude Griekse vraag tracht op te
lossen waar het boze vandaan komt.
Daar ligt de oorsprong voor zijn
anti-Joodse en anti-testamentische
trekken.
Afschuwelijk
Prof. Hendrix vond het overi
gens „afschuwelijk, dat de Hi tier -
bandieten dat beruchte college van
de meester in 1921, later hebben
herdrukt. In handen van de brede
onbegrijpende massa wordt dat uit
gelegd als anti-semitisme".
„Maar met dat anti-semitisme wil
ik niets te maken hebben. Ik ben er
fel op tegen. Op de vraag hoe de
universiteit een herdenking van een
zo omstreden man heeft kunnen toe
staan, antwoordde prof. Hendrix zich
zelf: „Dat kan hier gelukkig in Lei
den, dankzij het liberale beginsel. Je
kunt iemand bewonderen, en tege
lijkertijd kritiek hebben".
In zijn openbare college (er wa
ren tientallen zitplaatsen te kort in
het groot auditorium, er moesten
stoelen worden bijgesleept) ging
prof. Hendrix verder vooral in op
Boll and's houding tegenover de
godsdienst. De rede die hij klaar had I
en die binnenkort zal worden uitge
geven bij de universitaire Pers in
Leiden, schoof hij al snel terzijde
om uit zijn hoofd enkele eigen her
inneringen op te halen uit de tijd
VLAGTWEDDE (ANP) De poli
tie van Vlagtwedde heeft gisteravond
in 't water van de Ruiten-A in Rijs-
dam (gemeente Vlagtwedde) de lijk
jes van twee Jongens gevonden.
De kinderen, de achtjarige Jacob
van den Burg en de negenjarige
Freerk Me uiman, beiden uit Sellin-
gen, zijn vermoedelijk door het ijs
gezakt en verdronken.
dat „de wijsheid Hollands en Bol-
lands sprak".
Prof. Hendrix constateerde opval
lende overeenkomsten tussen de ge
dachten van Bolland en het moder
nisme in de katholieke kerk. Bolland
had sterk religieuze argumenten.
Zijn tegenstanders hebben dat van
hem, de „kerk-hater", nooit begre
pen, aldus prof. Hendrix.
Zien aankomen
„Hij zocht een weg, die over een
zijdigheden als recht- en wijszin
nigheid uitgaat. Iets als een hoger,
symbolisch christendom, waarin zo
wel recht - als vrijzinnigen zich zou
den kunnen herkennen. Bolland
heeft wat dat betreft de crisis waar
in de kerken zich nu bevinden, zien
aankomen".
Hij sprak ook graag over de
Griekse mysteriën, waarin hij ver
hulde Hegeliaanse wijsheid ver
moedde. Ook het christendom be
hoorde volgens Bolland hiertoe.
De koksschool van de landmacht
zal blijven bestaan. Majoor Raven
horst toont aan, dat dit nodig is.
Voor de vr edeskeu kens zou best met
beroepskoks kunnen worden gewerkt.
De landmacht zal te allen tijde
deze koks nodig hebben.
In de Doelenkazerne werken en
slapen 400 dienstplichtigen. Majoor
Ravenhorst acht het uitgesloten op
leiding en legering van dit grote aan
tal onder te brengen in de kleine
Morspoortkazerne, waar een deel van
de beroepsopleiding is ondergebracht
naast de administratie van de ka
zernecommandant. Hier zijn meer
dan 150 militairen gelegerd.
Het prijsgeven van de Doelenka
zerne betekent dus, dat elders onder
dak moet worden gevonden Of dat
in deze omgeving is vind't de com
mandant alleen interessant voor de
zeventig beroepskrachten, die in Lei
den of naaste omgeving wonen, som
migen al vele jaren. Voor de rest
maakt het z.i. niet uit. „Ik heb er
niets in te zeggen en men zal het
mij ook niet vragen", zegt hij. „Mijn
taak is deze opleiding draaiend te
houden. Daarnaast bevorder ik het
contact tussen dit militaire onder
deel en de burgerij van Leiden We
zitten tenslotte in Leiden".
Marktberichten
BOSKOOP, 11 febr. Bloemenveiling.
Forsythea I 95—85. II 75—66. III 48—
45, IV 3830, V 2619 .Idem per bos
12011095, Japanse kers rosea plena
I 285—265 p. tak. Idem II 140—95 p.
2529. Ill 120—90. Mahontablad 80.
Wilgenkatjes 9070. Sallx tortuosa 57
I p. tak. Sallx setsuka 4738 p. tak, ld.
1 per bos 380240.
KATWIJK AAN DEN RIJN, 11 febr.
Groenteveiling. Waspeen A extra 660
770, AI 280—650, All 260—710, B-
extra 810. BI 570—770. Bil 200—440.
breekpeen 140390, uien 110310.
spruiten 3873. boerenkool 2541. an
dijvie 125, knolselderij 510. Aanvoer
waspeen 260.000 kg.
37, Roze Sim 2434, Crowly Sim 25
36. Dusty Sim 2636. Arthur Sim
23—34. GJ Sim 2032, Keefer Sim 25
35. La Rève 2941. Freesla's: Golden
Yellow 175—275, White Swan 225—350
Diversen: Anthurlum 90225. Ger-
|bera 2343. Amaryllis 5075. Narcis
sen 150190, Irissen 175225, Tros-
anjers 250350, Troschrysanten 225
275. Mimosa 150180, Hyacinten troe
130175, Tulpen: Lustige Wit we 160
RIJNSBURG, 11 febr Groentevei
ling. Waspeen B 66.50. A 500640,
waspeen 320580 p. kist, boerenkool 47
per kilo.
