ragische neergang van
schaakvirtuoos
Kruiswoordraadsel
Stop: tien seconden wachten
Winterspelen op postzegels
VOET-BAL
aakrubriek
)gerubriek
telistische rubriek
0 a
23-jarige Cubaan José R. Capablanca (1888-1942), we
ien van 1921 tot 1927, was naar Europa gekomen om
toernooi van San Sebastian van 1911 de eerste grote
n halen. Zijn opgaande ster scheen alle andere te
Hij stuitte in dat „monstertoernooi" echter op ie-
men ,,De Spinoza van het schaakspel" noemde, de
i Rubinstein (1882-1961), die al over een imponerende
(eschikte.
Cubaan dereerste prijs behaalde, was zijn gedeci-
erlaag tegen Rubinstein een waarschuwing voor hem
Airopa ook grootmeesters waren van zijn gelijke of
o.a. dr. Lasker, Aljechin etc.
king aan Rubinstein,
geleden op hoge leef-
volgt hier zijn grar.-
Capa blanoa uit boven
kooi. Rubinstein open-
In partyen met 1. d2-d4
nbiet kende hij dan ook
Tevens was hjj de
van toreneindspelen
nstein
Capablanca
MEGAMBIET
d'5 2. Pgl-f3 c7-c5 3.
1 c4xd5 e6xd'5 5. Pbl-c3
■M
schuwde geen vereen
de opening. Hij wist dat
i het eindspel lag. Ge
it men 6. e3, maar de
is wist hoe hij zijn op
moet' moest treden...
7. Lfl-g2 Lf8-e7 8. 0-0
xc5 Le7xc5 10. Pf3-g5
f7xe6 12. Lg2-h3
at Rubinstein het plan
rantuele geïsoleerde d-
,rt heeft opgegeven. Hij
op e6.
13. Lcl-g5 0-0 14
6 15. Pc3xd5
raltreffer.
Tot verlies leidt 15ed5: 16.
Dd5:t gevolgd door Lc8: Zie ook
15Lf2:T 16. Kg2 Dh6 17. Pf4
enz. Het spel heeft reeds zijn hoogte
punt bereikt!
16. Kgl-g2 Tc8-d8 17. Ddl-clü
Een geweldige zet! Rubinstein
heeft de combinatie, ingeleid met
12. Lh3 exact berekend. De pion die
de Pool voorblijft is voldoende voor
de winst.
17e6xd5 18. Dclxc5 Dh6-d2 19
Dc5-b5 Pc6-d4 20. Db5-d3! Dd2xd3
Op 20Db2:? volgt 21. Tabl en
Stelling na 21Tfe8
abcdefgh
het zwarte paard gaat verloren.
21. e2xd3 Tf8-e8
Wit heeft door accuraat spel zijn
pluspion behouden. Het is echter
moeilijk dergelijke stellingen te win
nen, omdat de zwarte figuren goed
staan opgesteld. Wij zullen nu zien
hoe Rubinstein in twintig zetten her
zaakje 'fiicst'
22 Lh3-g4 Td8-d6 23, Tfl-el Te8xel
24. Talxel Td6-b6 25.Tel-e5! Tb6xb2
26. Te5xd5 Pd4-c6 27. Lh3-e6t Kg8-
f8 28. Td5-f5t Kf8-e8 29. Le6-f7f
Ke8-d7 30, Lf^-c4 a7-a6
Het eindspel na 30Te2 31.
Tf7t Te7 32. Te7:? Ke7: is gewonnen
voor wit.
31. Tf5-f7v Kd7-d6 32. Tf7xg7 b7-b5
33. Lc4-g8 a6-a5 34. Tg7xh7 a5-a4
35. Il2-h4 b5-b4 36. Th7-h6t Kd6-c5
37. Th6-h5? Kc5-b6 38.Lg3-d5! b4-b3
39. a2xb3 a4-a3
Wat nu? Het schijnt dat Capa
blanca nog tot gevaarlijk tegenspel
komt. Rubinstein vindt echter een
geweldige riposte, wat deze partij zo
belangwekkend maakt..
(Zie diagram).
Stelling
Wal zou u doen?
weinig gewend zijn
iken der topspelers, ver-
ogal eens, wanneer men
,stop" hoort gebruiken.
r bij het bieden en dat
leeld zo: „Stop! Drie
betekent dit nu?
betekent het, dat de
er tenminste tien secon-
ichten alvorens hij een
en hij moet gedurende
zijn kaarten blijven
klinkt allemaal nogal
de achtergrond is op
elijkheid gebaseerd. Om
niet vermeende nood
stop" signaal te ver
geef ik een praktisch
iver en NZ staan kwets-
opent het bieden met
Wanneer nu de oost-
n zuchten, steunen en
3
9 A H V 10 8 5 2
5
4» B 8 6 3
a A 8 6 5 2 N H B 9 4
3 W O B 6
OH 7 6 3 7 O A V 8 4 2
4. V9 4 *10 7
V 10 7
p 9 7 4
O B 10 9
A H 5 2
lang nadenken om tenslotte te
passen, is het voor west niet zo las
tig meer om nu vier schoppen te
bieden (slechts één down). In de
praktijk heeft dat lange denken en
passen vaak de ergernis der tegen
standers opgewekt vooral wanneer
de partner van de „denker" daarvan
dan duidelijk „gebruik" ging maken.
Door het invoeren van de „Stop!
Vier harten", wordt aan oost de ver
plichting opgelegd tenminste tien se
conden te wachten, alvorens eer. bod
te doen. Wanneer die bedenktijd on
geveer 0111 is. zegt de noordspeier
„gaat uw gang" en nu moet oost óf
een bod doen. óf meteen passen Zijn
partner west kan nu niet meer uit
de denkpauze afleiden, of oost al dan
niet vrij sterk is.
Op internationaal niveau en ook in
de Nederlandse meesterklasse is deze
„stop" voorgeschreven in alle situa
ties. waarin een hoog sprongbod
wordt gemaakt. B.v.zuid opent één
harten west past en noord zegt
„stop vier harten". Wederom moet
oost enige tijd wachten alvorens hij
mag bieden.
Op la gei- bridgeniveau is het „stop"
signaal nog weinig gebruikelijk en
ook niet erg populair. Niet zo onbe
grijpelijk, want zwakkere spelers wor
den niet graag beroofd van de twij
felachtige hulpmiddeltjes die hun
biedteehniek moet aanvullen.
Bestaat er straf, wanneer iemand
het „Stop" signaal geeft en de vol
gende speler toch direct biedt of
past? Het veronachtzamen van het
signaal wordt in elk geVal als onbe-
hoorlijk aangemerkt en een wed
strijdleider is bevoegd om eventueel
een arbitrale score toe te kennen.
Maar op internationaal niveau ge
schieden dergelijke overtredingen zel
den of nooit. De spelers weten dat
zij zich bij overtreding niet alleen
aan straffen bloot stellen, maar ook
dat zij een weinig gunstige naam op
het terrein der „welvoegelykheid"
krijgen. En niemand die graag als
zodanig bekend staat, vooral niet
men als intertiatipnaal af-
sverd
H. W. FILARSKI
'ISCHE WINTERSPE-
volop aan de gang zijn
inse Sapporo, vormen
iden een dankbaar ob-
uitbrengen van postze-
zijn vele landen, die
en ijsbaan hebben ge-
.an dat er een schaat-
Ivandaan komtUit
st deed ik de volgende
PTT gaf een zegel uit
Frans-Polynesië
egel uit van 20 Fr. Na-
Japan niet achterwege
organiserende land
drietal fraaie zegels in
volgende afbeeldin-
yen), bobsleeën (20
strijden op het ijs (50
lostzegels zijn ook sa-
Ibaar in een speciaal
ische PTT wijdde twee
de spelen. Op de door
enkovic ontworpen ze-
ïld: 1.25 din. hard-
schaats en 6 din.,
Is de reuzenslalom. De
republiek Mali gaf twee
bde luchtpostzegels uit
ken een vignet. Op de
10 Pr. is skiën afgebeeld,
[van 200 Fr., ijshockey,
'draagt de tekst "Olvm-
pspelen Sapporo 1972".
P°r de winterspelen door
fithier twee zegels ont-
I van 100 Fr., de ander
In de Afrikaanse repu-
Volta zag een zegel van
licht. Polen bracht een-
p" zegels en een velletje
to" Helena Matusz.-wska
kgels laten zien: 40 gr,
R. skiën (slalom): 1.60
12.50 zl. skiën (sprong)
|eUetje 10 en 5 zl, skiën
(afdaling). De toeslag is bestemd
voor het Olympische Comité.
De Afrikaanse republiek Senegal
heeft drie luchtpostzegels laten vpr-
schijnen: 5 Fr. schaatsen, 10 Fr.
skiën en 125 Fr. bobsleeën. Tot slot
van dit overzichtje Taiwan, waar
eveneens een serie van drie zegels
werd uitgegeven. Hierop is afgebeeld
een skiër tijdens de afdaling "1
dlr), cross-oountry (5 dlr) en de
reuzenslalom op de zegel van 8 dlr
De Westduitse posterijen gaven vier
kinderzegels met toeslag uit. D^
door Holger Boernsen ontworpen
zegels staan in het teken van de
bescherming van dieren, afgebeeld
zijn. 20 en 10 pf overstende een
den. 25 en 10 pf onruststoker stoort
de reeën in het bos, 30 en 15 pf
kind beschermt vogel tegen kat en
60 en 30 pf jongen pest zwanen. In
West-Berlijn wijdde men voor het
zelfde doel een serie zegels eveneens
aan dit onderwerp. Hier koos men
de volgende afbeeldingen: 10 en 5
pf vogelnest met eieren, 25 en 10 Df
jonge poesjes, 30 en 15 pf ketting
hond en 60 en 30 pf dieren verblind
door de koplampen van een auto.
De PTT van West-Berlijn gaf een
zegel van 30 Pfennig uit naar aan
leiding van de tweehonderdste ge
boortedag van de bouwmeester Frie-
drich Gilly (17721800). Door zijn
ontwerpen voor een monument
(1797) voor Frederik de Grote en
een Berlijnse schouwburg (1800)
kreeg Gilly reeds op jonge leeftijd
grote bekendheid. Italië herdacht
met twee zegels de50ste sterfdag
van de schrijver Giovanni Verga
(1840-19^22). Beide zegels van res
pectievelijk 25 en 50 lire tonen het
portret van de schrijver en een ge-
styleerd Siciliaans karretje. Oplage:
15 miljoen series.
PIETER TAFFIJN
g.
Deze stelling is een curiosum uit
de meesterpraktijk! Hou houdt men
de vrije a-pion tegen? Het antwoord
geeft Rubinstein.
40. Ld5xc6ü Tb2xb3
Zie de volgende mogelijkheden.
40a2 41. Tb5i Kc6: 42. Ta5 enz.
Of 40Kc6; 41. Taö en tenslotte
40 a2 41. Tb5- Ka6 42. Tb8!
Een fantastische combinatie!
41. Lc6-d5 a3-a2 42. Th5-h6tü
Capablanca gaf het op. Tjawat
moet zwart spelen? Op 42Ka5
(a7) volgt 43. Th8 en op 42Kbö
dan 43. Lc4t Kb4 44. Ta6 enz.
Zelden hebben wij een dergelijk
eindspel op het bord gezien!
Tragiek
Rubinstein wilde oorspronkelijk
theoloog worden, werd echter zó
door het schaakspel bekoord, dat ij
zijn studie geheel terzijde zette.
Hoewel hij m vele toernooien dö
grote held was, bleef de tragiek hem
niet bespaard. Toen hij in het toer
nooi te Sint Petersburg van 1909
wereldkampioen Lasker versloeg en
met hem de eerste prys deelde,
hoopte de gehele schaakwereld op
een match tussen hen.
Lasker stelde echter hoge finan
ciële eisen die Rubinstein niet kon
verwezenlijken, omdat hij zeer arm
was. Toen de eerste wereldoorlog
uitbrak was de match van de baan
en was Rubinstein's geest gebroken
Na 1932 hoorde men niets meer
van hem. Hij verbleef in Antwerpen
in een tehuis voor geesteszieken,
waarin hij op 78-jarige leeftijd kwam
te pverlijden. Hij was als toernooi-
speler een nobel mens en een
schaakmeester waarover de oudere
meesters nog met eerbied spreken!
BISHOP
Pim en Pom lo-pen rond-jes door
de ka-mer. Nou. zeg Jij het nou
eens. zegt. Pim, ik moet het al-tijd
zeg-gen. Pom kijkt rond. Eh..ik
zie, ik zie wat jij niet ziet. zegt hij,
la-ten we dat spe-len. Pim steekt
zijn tong uit. Niks aan. roept hij,
en jij valt er al-tijd bij in slaap.
Nee. ik heb zin in een dol spel-le-
tje. Waar je van hij-gen en la-chen
moet.
Eh.eh.zegt Pom weer, prop-Je
schie-ten. Mmmm. bromt Pim, nee
Het is al-leen maar leuk als er een
méns mee-doet om het prop-je heel
ver weg te gooi-en. Ze heb-ben nu
al tien rond-jes ge-maakt Pim
heeft er ge-noeg van. Hij staat stil
bij de kast en springt er-op. Pom
loopt nog e-ven door. Hé. roept
Pim. hé, dat is leuk!
Wat?, vraagt Pom. Dit, roept Pim
en op-eens schiet er een gek bal-
le-tje vlak langs Pom z'n neus. Het
rik-tikt weg o-ver de vloer. Pom er
ach-ter-aan. Wat is het?, vraagt hij
als hij het in een hoek-Je te-rug-
vindt. Weet ik niet, zegt Pom, het
lag in de fruit-schaal.
Dan is het een peer-tje zegt Pom.
Ach. wei-nee, dom-oor, peer-tjes
rik-tik-ken niet en ze zijn ook niet
rond. Nou, zegt Pom, dan is het een
hard peer-tje. Dat kan toch. Zach
te din-ge-tjes wor-den al-tijd hard
als je ze laat lig-geh. Worst en zo.
Nee, zegt Pim, nee, dit is iets an
ders en weer laat hij zo'n bal-le-tje
door de ka-mer rik-tik-ken. Pom
springt nu ook op de kast en be
kijkt de har-de peer-tjes Waar
om zou de vrouw dat doen?, vraagt
hij, al die peer-tjes in de fruit
schaal? Niks mee te be-gin-nen,
met men-sen-tan-den krijg Je die
nooit naar bin-nen.
Mis-schien heeft ze ze voor ons
neer-ge-legd, zegt Pim, om mee te
spe-len en te rlk-ke-tik-ken.
Het is leu-ker dan prop-Je schie-
teii, zegt Pom die ook een bal-le-tje
de ka-mer in-schiet. Ik weet het ik
weet het. roept Pim op-eens. het
zijn kat-ten,-voet-bal-le-tjes weet Je
nog? Weet je nog, Pom van de ti-
vie-sie?
Nou ja, goed, te-le-vi-sie dan. roept
Pim, weet je het nog? Met het
bal-le-tje? Pets boem, pets- Het
bal-le-tje in een gek huis-Je mik
ken en een an-der die pro-beert het
bal-le-tje te-gen te hou-den?
De kie-per, zegt Pom. dat is de
kie-per. En dat huis-Je heet een
kool.
Kool. kool?, vraagt Pim, Je bent
niet wijs. Kool zit in een pan-ne-
tje en smaakt niet naar vlees.
Pom schudt zijn kop. Ik weet het
ze-ker. Als die e-ne het bal-l-tje in
dat huis-Je gooit en die an-der heeft
het niet kun-nen te-gen-hou-den,
dan roept ie-der-een „kool. kool" en
ze slaan hun po-ten om el-kaar
heen.
Ja, zegt Pim, ja, Ja, nou weet ik
het ook weer. Goed, ik was de kie
per en hij was A-jas.
Nu maakt Pom gro-te o-gen. A-
jas?, zegt hij, wat is dat?
Pim lacht. Dacht Je dat Jij al-leen
het nog wist van de ti-vi-sie? Hup
A-Jas, roepen ze al-door, hup. hup
en-ne en ook van, wacht e-ven.
Kruif-fie.Hup Kruif-fie, dat
moet Je ook roe-pen.
Goed, zegt Pom, al-le-maal goed,
maar la-ten we nou be-gin-nen. Ik
was Kra-jas en jij was Uif-fie. En
nu zul Je mij toch eens e-ven een
bal-le-tje in dat kool-huis zien
gooi-en en daar komt ie.
Wacht e-ven wacht e-ven roept
Pim. we heb-ben nog he-le-maal
geen kool-huis. Ja-wel, roept Pom,
waar de bal-len in-zit-ten is het
kool-huis. Kie-per hem maar om,
Pim. O. na-tuur-lijk, zegt Pim,
daar-om heet ik de kie-per. Om-dat
ik om-kie-per daar gaat ie, Kra-jas
kom maar op, Uif-fie, roept Pom
te-rug. En daar kie-pert Pim de
fruit-schaal met peer-tjes en ap
pel-tj es en no-ten al om-ver.
Rik-ke-tik-ke-tik.de no-ten vlie
gen al-le kan-ten op. Pom be-gint
met-een te schop-pen en te smij
ten en roept: kool kool kool en Pim
roept al-les door el-kaar: Hup en
A-Jas en Kra-jas en Uif-fie en
Kruif-fie en Kiep Kiep en Hoi en
Boe als Pom nast het kool-huis-Je
mikt.
Wat een spel wat een schit-te-rend
spel, zucht Pom als ze niet meer
kun-nen en sa-men in het kool
huis lig-gen uit te hij-gen.
Goed maar dat er ti-vie-sie is. zegt
Pim. an-ders had-den we dit spel
nooit ge-leerd. Pom wil zeg-gen dat
het niet ti-vie-sie, maar te-le-vi-sie
is. Het lukt niet. Hij is er te moe
voor. MIES BOUHUYS
HORIZONTAAL:
44. toon
27. slingerplant
1. scheepsadministrateur
46. graansoort
28. effen
6. stakker
48. persoonlijk voornaamwoord
29. metalen vat
11. voorkomen
49. vis
30. spie
12. bijbelse figuur
51. stierendoder
32. belegeringswerktuig
14. duw
53. vreemde vorstentitel
36. gordijnstof
15. vis
54. mythologische figuur
37. spijl
17. verfstof
56. vervoermiddel
38. bietebouw
19. lendenkleed
57. persoonlijk voornaamwoord
39. kamerlid
21. drank
59. telwoord
40. regering
22. happen
60. gesel
43. kreunen
23. landbouwwerktuig
61. rechtstreeks
45. vreemde munt
24. voorzetsel
62. sarren.
46. achterbout
25. voorzetsel
47. vlug
26. stremstof
VERICAAL:
8. deel van India
28. bouwland
1. beenwindsel
50. eikschiller
30. vergunningsbrief
2. stengel
52. werpanker
31. vaartuig
3. tabaksartikel
55. toon
33. wig
4. bijwoord
58. in het aangehaalde
34. uitspruitsel
5. proclamatie
afk.)
35. handvat
7. voorzetsel
60. toon.
38. vis
41. vreesachtig
42. vlezig aanhangsel
OPLQSSING VORIGE PUZZEL
K
t?
tF
ND
r
V
1
S
W
A
A
K
W
f
r
r\)
fe
f
e
f
T
f
f
f
L
A
r
p
O T
TE
k
u
K
E
e
S
f
1
r
0
wk
He
V
q
f
F
f
X
e
0
t
sb
SN
r
T
u
e
P
M
O
K
u
f
j
fn
f|S
f
A
f
1
f
E
f
F
N
1
E
(?E
N f
A
N
T
e
L
Fr
N
f
f
s
fif
ru
f
t
f
f
f
V
f
f
3
A
L
Ja
d|e
n
f
d
O
q
F
N
r
A
Ha
f |C
f
3
f
N
f
f
A
1
NT
s!e
1 /v\
f
C
A
N
A
S
t
A
A
f
f |d
f ie
f
f
O
f
e
f
s
Air Np B
e|l
p
N
f
T
eir HriE
f
f
e
f
f
f
Diens
T|!
ns
1
l
j
0
e
KJ
9. zilt
10. zeeman
12. zaakleider
13. hakwerktuig
16. orgaan
17. onbepaald voornaamwoord
18. loot
20. onbepaald voornaamwoord
26. kamp
Oplossingen onder 't motto KRUIS
WOORDRAADSEL dienen voor
woensdag aanstaande te 9 uur in het
bezit te zijn van de redactie van
het Leidsch Dagblad. Witte Singel 1
Leiden. Wij stellen vier prijzen be
schikbaar: één van f 10. één van
f 7.50 en twee van elk f 5. Alleen
abonnees kunnen meedingen.
De eerste prijs van f 10,— werd
toegekend aan mevrouw J. J. van
Oostroom-Jonker, Emmalaan 39,
Oegstgeest; de tweede prijs van f7,50
aan de heer M. v. d. Voord, Verdi-
straat 179, Leiden; prys van f5.—
mejuffrouw A. L. Verlind, Nachte
gaalstraat 1, Lisse en eveneens prijs
van f 5,— de heer J. v. d. Mark, Wil
lem de Zwijgerlaan 9, Leiderdorp. De
prijzen zullen aan de winnaars essen
worden toegezonden.
Ter gelegenheid van de
Olympische Spelen in Sapporo
gaf de Japanse PTT op de ope
ningsdag van de spelen dit spe
ciale blokje zegels uit.
