Toenadering tot China (1)
Ernstige
situatie
voor Britse
elektriciteit
Krantenbezorger
zjinge reeks van subtiele diplomatieke
nrouettes gingen vooraf aan stap
Amerikaans staatshoofd:
nti-oorlogs-
onferentie in
Versailles ondanks
Amerikaanse druk
NS-Minitrips
in eigen land
NS-Minitrips
naar het
buitenland.
in vogelvlucht
in vogelvlucht
Amerika
blokkeert
geld Chili
DAG 12 FEBRUARI 1972
BUITENLAND
(Van onze correspondent)
ezoi WASHINGTON Op 15 juli verleden jaar kondigde
et j ;sident Nixon met vier zinnen een politieke aardver-
ïuiving aan. Hij zei dat zijn adviseur dr. Henry Kissinger
n 9 tot 11 juli geheim overleg had gepleegd met de lei-
anrs van China, en dat hijzelf een officieel bezoek zou bren-
enaan Peking.
Ca
1>; e
oewel dr. Kissinger in oktober
de tweede keer, maar toen
ïlijk, naar China reisde, en een
selinge journalistieke belangstel
voor de grootste natie ter we
de Amerikanen er op voorbereid-
ffordt president Nixons aankomst
>eking op 25 februari nog steeds
een soort ongeloof tegemoet ge-
H. L. Leffelaar
wr de meeste Amerikanen was
al een schok toen de Ameri-
tafeltennisploeg, die op dat
pblik in Japan op toernee was. op
)ril 1971 uitgenodigd werd om
bezoek te brengen aan China,
verrassender was het dat de
tring-Nixon, niet bekend om zijn
ie beslissingen waar het com-
istische uitwisselingen betreft,
zv volgende dag meteen toestem-
gaf voor het bezoek. Deze
„ping- pong- diplomatie"
im zozeer als een donderslag
heldere hemel, dat zelfs gerou-
n (erde waarnemers op het politie'
r njrinkentouw niet voorzagen waar
onverwachte manoeuvre
spel van
FASCINEREND
le;
toch was aan die ping-pong-
geljodiging een lange reeks van
mi iele diplomatieke pirouettes- en
elijke stappen vooraf gegaan
achteraf beschouwd, een fasci-
lr3nd beeld geven van hoe de di-
j latie op hoog niveau functio-
t, en hoe grotere ontwikkelin-
op gang gebracht kunnen wor-
door kleine, bijna onopvallende
urtenissen.
j ebreide studie te maken van de
De verrasing was daarom zo vol
ledig, omdat geen enkele Ameri
kaanse politicus ooit op de gedach
te was gekomen dat Richard Nixon,
de beruchte communistenvreter en
supporter van de heksenjagende se
nator Joseph McCarthy, in de vijf
tiger Jaren, ambities zou kunnen
hebben om vriendelijker betrekkin-
ger aan te knopen met communis
tisch China. Peking, dat was de»
aanvalskreet van de reactionaire
kringen waar Nixon uit voortkwam,
waar generaal Tsjang-Kai-Sjek werd
beschouwd als de verbannen Napo
leon en held van Azië. Eerder zou
den de zon en de maan gelijktijdig
opkomen en dalen, dan dat Nixon
en Mao Tse-Toen tot elkaar zouden
komen. Dat was iets dat voor de
meeste Amerikanen vaststond.
REALITEIT
Zij zagen over het hoofd dat Nixon
al in oktober 1967, in het tijdschrift
"Foreign Affairs" had geschreven,
dat "ieder Amerikaans beleid ten betrekkingen met China,
aanzien van Azië dringend tot j Al op dat vroege tijdstip van zijn
termen moet komen met de realiteit ambtsperiode was de vraag niet lan-
van China". Ook werd een merk- ger o f er toenadering gezocht moest
waardige tegenstrijdigheid van de jworden tot China, maar hoe. Hoe
Amerikaanse politiek over het hoofd moest Peking, waarmee zo goed
gezien, namelijk dat het in wezen
conservatieve Amerikaanse volk het
een Democratische president bijna
onmogelijk maakt om vriendelijke
gebaren te maken in de richting
van communistische landen, zonder
een storm van protest en veront
waardiging te ontketenen over de
"liberalen". Een Republikeinse pre
sident zou dat wel kunnen, en deze
paradox heeft president Nixon on
getwijfeld overwogen, toen hij bin
nen twee weken na zijn intrede
als geen communicaties bestonden,
te verstaan worden gegeven dat
Washington geïnteresseerd was in
contact?
STERIEL
Sinds 1955 kwamen in Warschau
weliswaar Amerikaanse en Chinese
diplomaten onregelmatig bijeen,
schepen naar en van China bunkeren
met Amerikaanse olie.
In diezelfde periode konden analis
ten in Peking in toespraken van
Amerikaanse regeringsfunctionaris
sen soms een enkel zinnetje vinden
dat op 'n verandering scheen te dui
den in het politieke klimaat. Zo zei
minister van Buitenlandse Zaken
William Rogers op 8 augustus 1969
in een toespraak in Canberra, Aus
tralië, waarin hij op de grote ver
schillen wees tussen de Verenigde
Staten en China: „Wij zien niette
min uit naar de tijd wanneer wij
aan een nuttige dialoog kunnen be-
maar deze bijeenkomsten waren ste- j ginnen en aan een vermindering van
riel en gebaseerd op wederzijds j de spanningen". De meest opvallen-
wantrouwen. Gezocht moest worden
het Witte Huis opdracht gaf aan de j naar initiatieven die door Peking zo-
nationale veiligheidsraad om een
5RSAILLES (Reuter) Eenoorlogsconferentie voor onbepaalde
itscheepse a/nti-oorlogscopferen- tijd op te schorten. Hij prees de
die de politiek van presidentFranse regering, die niet week voor
2>n inzake Indo-China afwijst, is „Amerikaanse druk" om de bijeen-
Bren in Versailes bij Parijs be-j komst niet te laten houden in het
pen. Meer dan 1.000 afgevaardig- j gebied van Parijs,
uit tachtig landen, waaronder I Een woordvoerder van de Ameri-
Staten, de Sowjet-Unie. kaanse pacifisten verklaarde, dat het
en Zweden, zijn aanwezig op
lijeenkomst, die drie dagen zal
lün en die georganiseerd is door
conferentie van Stockholm over
nam en 48 linkse organisaties,
ia is niet vertegenwoordigd.
Brtil Suhnstrom, voorzitter van
onferentie van Stockholm, opende
trgadering met een scherpe ver
ging van de Amerikaanse drei-
enten om het vredesoverleg over
61 nam in Parijs i.v.m. de antl-
ADVERTENTIE
Volledig verzorgd, dus
incl. reis van ieder
station, logies en
maaltijden:
2dagen Amsterdam f 39
3 dagen Zuid-Limburg f 48.-
3 dagen Twente f 49.-
3 dagen Montferland f 49.-
3dagen Bergen N.H. f 49
3 dagen Drente f 53.-
3 dagen Friesland f 64.-
3 dagen Brabant f 66.-
5 dagen Terschelling f 89.-
5 dagen Ameland f 89.-
Vertrek dagelijks tot
15 mei 1972.
Alle informatie in de
NS-reiskrant op de
stations.
voordelig
uit met NS
dreigement van de leider van de
Amerikaanse delegatie naar het Viet
nam-overleg, Porter, om dit overleg
te staken, niet zuiver was ingegeven
door het motief dat de anti-oorlogs
conferentie bij Parijs wordt gegeven,
maar om de VS een excuus te geven
voor verdere uitbreiding van de oor
log in geheel Indo-China.
Een delegatie van vijftien deel
nemers aan de conferentie begaf
zich gistermiddag naar de Ameri
kaanse ambassade in Parijs waar zij
vergeefs probeerde de bezwaren te
gen de Amerikaanse Vietnam-poli-
tiek kenbaar te maken.
Het congres nam later een resolutie
aan, waarin kritiek wordt geleverd
op de rol van Porter Inzake opschor
ting van het vredesoverleg.
De Noordvietnamese delegatie heeft
aan de vergadering een memoran
dum voorgelegd van 30 paginia's.
waarin „de' barbaarse aard van het
Amerikaanse imperialisme" wordt
veroordeeld. Bij het congres zijn
boodschappen met goede wensen
binnen gekomen van de Russische
partijleider, Brezjnew, en de artiest
Pablo Picasso.
9 Minister Geertsema (Binnen
landse Zaken) is het met de Neder
landse filmcritici eens dat de keu
ring voor volwassenen van in het
openbaar te vertonen films uit de
wetgeving geschrapt dient te wor
den.
De filmcritici, hadden de bewinds
man verzocht alle films op de cine-
manifestatie in Utrecht vrij te stel
len van keuring. In een brief aan de
critici zegt de bewindsman dat hij
niet aan dit verzoek heeft kunnen
voldoen omdat de huidige bio
scoopwet nu eenmaal nageleefd
dient te worden.
Als gevolg van bezwaren van de
filmkeuring zijn in een film ver
toond tijdens het filmfestival
Utrecht coupures aangebracht, een
andere moest uit het programma
worden gelicht.
wel genegeerd konden worden,
stilzwijgend geaccepteerd, zonder
dat een uitdrukkelijke handeling
vereist werd. Gedurende 1969 en 1970
zond de regering-Nixon op deze ma
nier een groot aantal "signalen"
naar Peking, in de hoop dat ze daar
op de gewenste manier zouden wor
den begrepen:
In juli 1969 werd het Amerikaan
se toeristen toegestaan zonder voor
afgaande goedkeuring Chinese goe
deren aan te kopen, en tegelijkertijd
werden de besprekingen op het rei
zen naar China minder streng.
in december van dat jaar werd
het Amerikaanse bedrijven in het
buitenland toegestaan om handel te
drijven tussen China en andere lan
den.
In maart 1970 werden vrijwel al
le paspoortbeperkingen voor China
opgeheven.
In april mochten speciale, niet-
strategische goederen naar China
worden geëxporteerd.
In augustus konden buitenlandse
Nixon: realiteit
zonder meer geldig voor China. Pe
king achtte toen het tijdstip blijk
baar gekomen om in het openbaar
een tegengebaar te maken, en het
koos een gebaar dat verder ging dan
alle Amerikaanse signalen en dat te
vens afhankelijk was van de tafel
tennisploeg, die toen in Japan was,
een telegram uit Peking met de
uitnodiging voor een bezoek, en
Washington gaf binnen 24 uur zijn
toestemming.
ADVERTENTIE
de van deze hints was de dronk die
president Nixon op 26 oktober 1970
uitbracht tijdens een diner voor de
Roemeense partijleider Ceaucescu.
Hij gebruikte toen, als eerste Ame
rikaanse president, de officiële naam
voor Communistisch China: de Chi
nese volksrepubliek.
GEEN VERSPREKING
Diplomaten en waarnemers wis
ten dat dat geen verspreking was, of
een beleefheidsgebaar tegenover i
de Roemeense gast zulke uitfepra- j
ken zijn in het diplomatieke verkeer
nadrukkelijke richtingwijzers maar
niemand kon toen nog vermoeden,
dat dr. Kissinger negen maanden
later vanuit Pakistan in het geheim I
naar Peking zou reizen.
In het voorjaar van 1971 waren di-
plomatieke uitwisselingen, met an-
dere landen als tussenschakel (ver- j
moedelijk Roemenië en Pakistan), j
in volle gang. Op 15 maart gaf j
Washington opnieuw een signaal:
alle Amerikaanse paspoorten waren
2 dagen Brussel f 49.-
3 dagen Hamburg f 89.-
4 dagen Gotenburg f 130.-*
4 dagen Londen f 135.-
5 dagen Parijs f 139.-
Tot en met 4 maart 1972
kan zelfs al vanaf 100.-
geboekt worden.
Alle informatie in de
NS-reiskrant op de
stations.
voordelig
X uit met NS
ADVERTENTIE
gevraagd.
Leeftijd boven 15 jaar.
Aanmelden Bureau LEIDSCH DAGBLAD, Witte Singel 1,
Leiden.
LONDEN (DPA) De Britse re
gering heeft nieuwe drastische maat
regelen genomen om het totaal in
eenstorten van de stroomvoorziening
te voorkomen.
De minister voor Industrie, John
Davies, deelde in het Lagerhuis mee,
dat alle bedrijven met een verbruik
tot 100 kilowatt nog slechts drie da
gen per week stroom mogen gebrui
ken. Grotere bedrijven moeten him
gebruik met vijftig procent vermin
deren.
Met ingang van vandaag mogen
restaurants, kantoren, winkels en
ontspanningsbestellingen niet meer
elektrisch verwarmen? Sportterreinen
mogen geen licht gebruiken. Davies
gaf toe, dat de toestand veel ernsti
ger is dan de Britse openbare mening
tot nu toe vermoedde. Door de stroom-
rantsoenering zullen duizenden, mis
schien miljoenen zonder werk komen.
Oppositieleider Harold Wilson sprak
Koehandel
in zaak
memoires
van Hughes
NEW YORK (Reuter) Het Ame
rikaanse tijdschrift Life, dat van plan
I was uittreksels te publiceren uit de
door de schrijver Clifford Irving sa-
mengestelde autobiografie van de
multimiljonair Howard Hughes, heeft
het omstreden boek een mystificatie
genoemd. Het blad zal het boek niet
in afleveringen laten verschijnen.
Deze mededeling kwam nadat de
Newyorkse uitgeversmaatschappij Mc
j Graw-Hill had laten weten over nieu-
we inlichtingen te beschikken over de
mogelijke bron van de gegevens die
J Irving voor zijng oed heeft gebruikt.
„Life" heeft aangekondigd dat het
I weekblad „Time" bijzonderheden zal
j publiceren over de wijze waarop Ir
ving aan zijn materiaal is gekomen
I en de vervalsing heeft uitgevoerd,
j Clifford Irving zou volgens persbe-
J richten uit zijn op een koehandel met
i de justitie, die bezig is met een on
derzoek naar de financiële en juridi-
sche achtergronden van de omstreden
I „autobiografie" van de multimiljonair
Howard Hughes.
van de ernstigste ontwrichting van
de industrie sedert 1947. In verschei
dene takken van industrie voorziet
men een catastrofe. Volgens amb
telijke schattingen zullen 2000 tot
3500 bedrijven ernstig nadeel onder
vinden.
Voorts zullen de verschillende de
len van het land beurtelings slechts
zes uur per dag van stroom zijn
voorzien. De minister deed een be
roep op de bevolking zuinig te zijn
met stroom en slechts één kamer
elektrisch te verwarmen. Het zal,
ook na het einde van de al vijf we
ken durende staking van de mijn
werkers, weken duren voordat de
toestand weer normaal zal zijn.
De Britse regering zal er voorzor
gen, dat alle belangrijke inrichtingen
waaronder met name de ziekenhui
zen en spoorwegen, niet door uit
schakeling van de stroom zullen
worden getroffen.
In Londen bleven gisteren meer dan
100 mensen in liften steken toen de
stroom plotseling uitviel. De brand
weer moest er aan te pas komen om
de getroffenen uit hun benarde posi
tie te halen. In onverlichte stadsdelen
kwam het tot grote verkeersopstop
pingen.
Miljoenen Britten hebben gister
ochtend en vanochtend bi] kaarslicht
ontbeten.
Van de 69 elektriciteitscentrales in
het land werken 65 met verminderde
capaciteit en vier zijn helemaal
stilgelegd.
De ondergrondse in Londen on
dervond geen hinder, omdat de cen
trale die het spoorwegnet van elek
triciteit voorzien, olie stookt.
De handel in kaarsen floreert. Een
winkelier zei op één dag meer te
hebben verkocht dan in "n heel Jaar.
De kaarsenafdelingen beleven een
complete uitverkoop. Alles gaat van
de hand, ook de veelkleurige exem
plaren die meer voor de decoratie dan
voor het geven van het nodige licht
dienen.
In Newcastle deelde een gemeente
raadslid mee, dat oude mensen ln
hun kachels meubels en kleding ver
brandden om wat warmte te krijgen.
Volgens een maatschappelijk werker
waren in de afgelopen dagen zeven
oude mensen in onverwarmde huizen
gestorven.
President Nixon staat dit jaar voor
een uiterst moeilijke opgave. Ener
zijds zal hij trachten de kwestie-
Vietnam op een bevredigende wijze
af te wikkelen, zonder dus Zuid-
Vietnam aan het communistisch ge
weld over te laten, anderzijds heeft
hij zich die taak niet gemakkelijker
gemaakt door zijn aanstaande reis
naar Peking, waar het vuur hem op
dit punit na aan de schenen zal wor
den gelegd. Wat de eisen zijn van
Hanoi (met Rood-China op de ach
tergrond», behoeft nauwelijks her
haald te worden: de Amerikanen
moeten uit Zuidoost-Azië verdwijnen,
afzien van alle hulp aan Saigon en
zelfs de weg vrijmaken voor een
communistisch regime.
Dat na de „val van Saigon" ook
Laos en Cambodja aan hun schrikbe
wind wil onderwerpen, behoeft geen
betoog.
De grote vraag is hoe Nixon dit
verraad aan de Indochinese volks
massa's en het overlaten van ontel
bare miljoenen aan de op wraak be
luste Noordviétnamezen en Vietcong-
eenheden zal kunnen voorkomen
zonder zijn overleg in Peking in ge
vaar te brengen. De Chinese premier
Tsjoe En-lai heeft dezer dagen in
Peking aan Amerikaanse Chinia-des
kundigen duidelijk te verstaan gege
ven, dat er van beëindiging van de
oorlog in Vietnam geen sprake kan
zijn zolang Amerika vasthoudt aan
Nixons programma van acht punten.
En de kern van het gesohil werd door
de Parijse "Le Monde" juist samen
gevat in de vraag: hoe zal het poli
tieke bewind in Saigon er in de
naaste toekomst uit gaan zien? Het
blad voegde eraan toe: voor het
overige is het alleen maar een ki
tie van vormgeving. Eind januari
verklaarde de Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken Rogers, dat
Washington de Noordvietnamese eis,
dat Saigon een communistisch be
wind moet krijgen, "onaanvaardbaar"
acht. Een duidelijke uitspraak, die
echter tegen de achtergrond van
Nixons bezoek aan Peking en met
het oog op de presidentsverkiezingen
van dit jaar waarbij de beëindiging
van de oorlogsactiviiteit in Z.O.
Azië en de vrijlating van de Ameri
kaanse krijgsgevangen een grote rol
spélen) minder reëel lij'kt dan zij
klinkt. Bovendien dient rekening te
worden gehouden met een nieuw
"Tët"-offensief zoals in 1968
voor of tijdens Nixons bezoek aan de
Chinese hoofdstad. Zijn de Zuidviet-
namezen in staat en bereid daarop
scherp te antwoorden? In dit licht
dient men ook de hervatting te zien
van de Amerikaanse bombardemen
ten op de massale concentraties van
de troepen van Hanoi buiten de
grenzen van Noord-Vietnam. De
Amerikaanse bedoeling is duidelijk:
Washington wil zoveel mogelijk een
schok als ten tijde van het Tet-
offensief van vier jaar geleden bij
voorbaat voorkomen of althans ver
zwakken. Lukt dit, dan kan de Ame
rikaanse troepenmacht na het inval
len van de moessonregens (in mei)
van 139.000 tot 69.000 verminderd
worden. Maar intussen bevindt Nixon
zich in Peking en daar zullen de
Chinese leiders het hem niet gemak
kelijk maken. Er wordt dus van de
Amerikaanse president, die immers
met tal van tegenstrijdige factoren
rekening dient te houden, wel een
maximum aan politieke Stuurmans
kunst gevraagd.
Israëls premier mevrouw Golda
succes te boeken: tegenover de Ame
rikaanse minister van Buitenlandse
Zaken Rogers, de Egyptische presi
dent Sadat en de regering in het
Kremlin. Aldus Evans en Novak in
een artikel in de „New York Times".
Inplaats van toe te geven dan de
lijk moet zijn geworden. Grootscheep
se militaire bijstand, waarop hij had
gehoopt, heeft de Egyptische presi
dent in Moskou niet kunnen loskrij
gen: het Kremlin rekent al met de
mogelijkheid van een „betrouwbaar
der" opvolger van de huidige presi-
harde druk van Rogers, die alleen een dent, die bovendien de opdracht mee-
mogelijkheid voor blijvende vrede in j kreeg af te zien van militaire aanval-
het Midden-Oosten ziet wanneer Is- ien over het Suezkanaal. Het spreekt
vanzelf, dat Israël met deze „drie
dubbele overwinning op Rogers, Sa-
dat en Moskou" slechts een tijdelijk
raël bereid zou zijn zich terug te
trekken van het in 1967 veroverde
gebied, is mevrouw Meir erin geslaagd
rechtstreeks „zaken" te doen met
president Nixon. Met hem is zij tot
overeenstemming gekomen over
Amerikaanse hulp aan de Israëlische
wapenindustrie en over de levering
van een aantal Phantom-toestellen,
zonder dat daar, zoals Rogers wenste,
de afstand van veroverd gebied te
genover staat. Men weet, dat Israël
wel bereid is over dit punt te spreken,
maar dan in regelrecht contact met
de Arabieren. Rogers was echter drie
jaar lang voorstander van gebiedsaf-
stand als een inleidend Israëlisch ge
baar dm daarmee „de vrede te ko
pen". Van zijn kant had president Sa-
dat van Egypte wel oren naar de
denkbeelden van Rogers en hij spe
culeerde erop, dat de Amerikaanse
minister erin zou slagen zijn druk op
Israël zozeer te vergroten, dat Cairo
door die politieke druk zou terugkrij
gen wat het militair verspeeld had.
Dit spel van Sadat blijkt nu dus niet
door te gaan. Tegelijkertijd had Mos
kou met lede ogen gezien, dat het,
door Sadats vertrouwen in Rogers,
zijn greep op de Egyptische regering
begon te verliezen. Nu zowel Rogers
als Sadat verloren hebben, heeft
laatstgenoemde de sympathie van de
Kremlin-leiders verspeeld, hetgeen
'hem tijdens zijn recente bezoek aan
Meir is erin geslaagd een drievoudig I de Sowjetrussische leiders wel duide
respijt heeft gekregen, iets waaraan
Evans en Novak te weinig aandacht
schenken in hun artikel. Maar in elk
geval heeft mevrouw Meir bereikt,
dat de wapenstilstand voorlopig zal
voortduren en dat de in Israël ge
vreesde druk van Rogers op afstand
van veroverd gebied althans voorlo
pig in de ijskast is gezet. Zolang Is
raël geen ijzersterke garanties van
Egypte ontvangt, dat dit land vroeg
of laat geen enkele militaire aanval
zal ondernemen, is de regering in Je-
ruzaem niet bereid de Bar Lev-linie
langs het kanaal te verlaten, schreef
C. L. Sulzberger dezer dagen in de
„New York Times", en hij voegde er
aan toe .dat Israël gelooft, dat de
tijd in zyn voordeel werkt. Bovendien
zijn de Israëlische militairen ervan
overtuigd, dat er thans, voor het eerst
sinds het ontstaan van de Joodse
staat, 24 jaar geleden, een militair
evenwicht tussen Israël en de Ara
bische landen is ontstaan. Een Egyp
tische aanval, die enigermate succes
zou kunnen opleveren, kan alleen
ondernomen worden als Cairo over
een enorm leger en een massale
luchtmacht zou beschikken, maar een
dergelijke bewapening gaat zijn te
genwoordige vermogen ver te boven.
Rl.
CONCEPCION (UPI) Chili heeft
gisteravond geprotesteerd tegen het
blokkeren van dollars die de Chi
leense staatskopermaatschappij (Co-
delco) op banken in de Verenigde
Staten heeft staan. Gelijktijdig sprak
president Salvador Allende van Chili
over een mogelijke economische oor
log tussen de twee landen naar aan
leiding van de Chileense weigering
om een schadevergoeding te betalen
voor het nationaliseren van de Ame
rikaanse kopermijnen in Chili. Co-
delco liet in een verklaring weten dat
er 230.000 (747.500 gulden) ls geblok
keerd op verzoek van Braden Copper,
een dochtermaatschappij van Kenne-
cott Copper, vroeger exploitant» van
de El Teniente kopermijn in Chili.
Dergelijke maatregelen kunnen
eveneens genomen worden tegen de
levering van goederen en grondstof
fen die Chili nodig heeft voor zijn
ontwikkeling.
President Allende zei dat Chili een
ernstige en moeilijke tijd tegemoet
gaat en dat de eituatie slechter kan
worden als de orediteurenlanden wei
geren opnieuw te onderhandelen
over de schulden. Indien dit gebeurt
zullen we er toe overgaan om niet te
betalen, aldus Allende.
ADVERTENTIE
c.v. dure grap?
niet bij Iemco
vraagt vrijblijvend advies
l=IHlHi
