Literatuur, kosten
en andere spelling
speliprtenoiligiq
N RIO DE JANEIRO SCHIJNT ALLEEN
(AAR DE ZON VOOR IEDEREEN
Doeltreffende kritiek van
mr.Drion op „au "-spelling
LEZERS SCHRIJVEN
Door C. J. Rotteveel
Zijn de bevolkingcijfers
kunstmatig opgeblazen?
Ovamboland beschikt
over Z. W.-Afrika s
beste veeteeltgrond
DERDAG 10 FEBRUARI 1972
Ditmaal nog even terug naar
de "vereenvaudigde spelling",
die twee weken geleden hier ter
brake kwam. Men weet, dat de
„Aksiegroep Spellingvereenvau-
fliging" onder meer propagan
da maakt voor het vervangen
«van de "ou" door "au" ("faut"
|s dus niet meer "fout"). Tegen
flit voornemen heeft de vroege
re Leidse hoogleraar mr. H.
Prion, thans lid van de Hoge
Baad, een dodelijk wapen in
«telling gebracht. In een inge
bonden stuk in NRC/Handels-
|>lad ging hij kortgeleden in op
een uitlating van de neerlandi
cus H. J. Hollaar, die over deze
gpellingkeuze o.m. dit schreef
i''Het aantal woorden met "ou"
"js erg klein, en er zijn een reeks
bij die hun bestaan uitsluitend
•Voortslepen dankzij hun gebruik
[n diktees".
n Het antwoord van mr. Drion
Is even eenvoudig als doeltref
fend. Hij liep naar zijn boeken
kast en pakte daar drie boeken
uit: "Ik heb altijd gelijk" van
W. F. Hermans, "Tegen het ve
getarisme" van Hillenius en
verzamelingenleer"
van P. R. Halmos. Mr. Drion:
"Van deze drie willekeurig ge
kozen boekjes van verschillen
de schrijvers en van verschillend
karakter heb ik telkens tien
achtereenvolgende bladzijden
Ijpnderzocht op de au/ou-spel-
ling. Bij Hermans leverde dat
46 maal "ou" tegenover één
maal "au", bij Hellenius 35
maal "ou" tegenover 4 maal
"au" en bij Halmos 23 maal
t'ou" tegenover éénmaal "au",
"fcet is niet moeilijk hieruit een
te trekken over het
meer of minder ingrijpende,
een spellingwijziging,
waarbij hetzij alle ou's in au's,
ïetzij alle au's in ou's worden
iranderd. Het is bedroevend,
een dergelijk onderzoek
tlijkbaar niet verricht, dan
rel verzwegen, is door degenen
le voor de au-spelling hebben
jeopteerd. Bedroevend omdat
ien zich dan ook afvraagt, wei
onderzoekingen ten grond-
lag liggen aan de andere door
ten voorgestelde veranderin"-
ien in de spelling".
Tot zover mr. Drion, wiens
(proefneming als "ei van Co-
jlumbus" getypeerd kan worden
jen zonder meer vernietigend
jmag heten voor de voorstan
ders van de "au"-spelling (ik
jhau van Jau). Om het verwijt
ontlopen, dat dit onderzoek
van mr. Drion een "toevalstref
fer" is geweest heb ik deze
^roef herhaald met een drietal
;eveneens willekeurig gekozen
iboeken: dr. H. Riemens, Mexi
co; Baudin, Zo leefden de In
ca's; Robert van Gulik, Fan
toom in Foe-lai. De resultaten,
als volgt: bij Riemens
ivond ik 34 maal "ou" tegen 3
maal "au", bij Baudin 25 maal
"ou" tegen éénmaal "au" en
bij Van Gulik 40 maal "ou" te-
Jgen 7 maal "au".
Telt men de uitkomsten van
Drion samen, dan vond hij dus
104 maal "oud" en 6 maal "au"
terwijl mijn resultaat 99 maal
"ou" en 11 maal "au" was.
Laatstgenoemde cijfers zijn
wat minder sprekend dan van
mr. Drion, maar ruimschoots
voldoende voor de gevolgtrek
king, dat de "vereenvaudigers"
van de "Aksiegroep" een "fau-
te" greep hebben gedaan toen
zij kozen voor de "au".
Telt men de cijfers van beide
reeksen samen, dan komt men
in totaal tot een verhouding
van twaalfmaal zoveel
"ou's" als "au's". En toch wil
len de "vereenvaudigers" de
"au'-spelling invoeren, met an
dere woorden twaalf verande
ringen aanbrengen, terwijl één
voldoende zou zijn indien zij
voor 'ou" hadden gekozen.
Over "ijgengerijdhijd" gespro
ken! Dit woord is nauwelijks
voldoende om de verdediging,
van de "au-spelling" te ken
schetsen. "Bedroevend onzorg
vuldig", om niet te zeggen "on
wetenschappelijk" lijkt hier be
ter op zijn plaats.
Zou het eenvoudige onder
zoek van mr. Drion niet glas
helder het tegendeel hebben
aangetoond, dan zou de "Aksie
groep" ook verder de indruk
kunnen wekken, dat haar voor
stel ten aanzien van de au/ou-
spelling gebaseerd is op "ge
makkelijk" tegenover "moei
lijk". In tegenstelling met die
indruk wil men dus twaalfmaal
"ou" veranderen in "au" in-
plaats van éénmaal "au" in
"ou". Men ziet: op dit punt is
er geen vereenvoudiging, maar
twaalfvoudige verzwaring van
de spellingswijziging.
Ergerlijk Is ook, wat mevrouw
R. de Jong in haar ingezonden
stuk in het L.D. van 3 februari
J.l. onthulde: de Algemene Ne
derlandse Onderwijzers Federa
tie (A.N.O.F.) steunt officieel,
de "Aksiegroep", maar dit
blijkt een standpunt te zijn,
waartoe alleen 't bestuur beslo
ten heeft, zonder de leden te
raadplegen. En dat in deze tijd,
die galmt van de kreet "in
spraak!" Het is best mogelijk,
dat de meerderheid van de le
den het standpunt van het be
stuur zou hebben goedgekeurd,
maar zolang dat niet door een
hoofdelijke raadpleging aan het
licht is gekomen, kan hier
slechts gesproken worden van
"ondemocratisch bestuursbe
leid". Terecht schreef mevrouw
De Jong, dat de bond nog altijd
gevormd wordt door de leden en
dat het bestuur hier probeert de
leden te "ver"-vormen.
In elk geval is hier duidelijk
sprake van de activiteit van
een groep "doordrammers",
die een autoritair tot stand ge
komen mening doordrijven. De
vraag rijst, of ook de besturen
van de andere onderwijsorga
nisaties, die de "Aksiegroep"
steunen, op eigen gezag heb
ben gehandeld dan wel eerst
hun leden over deze belangrij
ke kwestie hebben geraad
pleegd. Mocht dit laatste niet
het geval zijn, dan wekt de
"Aksiegroep" de indruk, dat zij,
zolang de leden zich niet heb
ben uitgesproken, zich beroept
op een steun die er helemaal
niet is.
De conclusie uit het bo
venstaande is duidelijk. Ten
aanzien van de au/ou-spelling
heeft mr. Drion aangetoond,
dat er van een onmisbaar on
derzoek geen sprake is geweest.
En de "hulptroepen" bij bijv.
de A.N.O.F. zijn zolang het
tegendeel niet blijkt niet an
ders dan de stemmen van een
klein aantal bestuursleden, die
hun particuliere mening voor
de opvattingen van de gehele or
ganisatie laten doorgaan. Voor
lopig dient dus te worden vast
gesteld, dat de „vereenvau-
digingsaksie" berust op onzorg
vuldig en ondemocratisch ge
zag.
Behalve de spelling van de
commissie Pée-Wesselings en de
vefr der gaande) voorstellen van
de „Aksiegroep Spellingvereen
voudiging" zijn er nog andere, ten
dele extreme plannen, zoals dat
van W. L. Kvan Oosten in Bad
hoevedorp. Uit het hierbij gere
produceerde woord „spellingver
eenvoudiging" blijkt dat Van
Oosten ook enkele nieuwe tekens
(letters) wil invoeren, zoals een
n-met-een-vefrlengd-beentje in-
plaats van „ng" en, inplaats van
„ou" of „au": een dubbele oo
waarvan de tweede „o" op pootjes
staat. „Eu" wordt „c" en „ie"
wordt „ii", om nog enkele details
te noemen. De ontwerper noemt
zijn spelling „de Haarlemmer-
meerse spelling". Overigens heeft
Van Oosten nog een „compromis
spelling": „Bovundiin wordun niit
of andurs uutgesprookun letwrs
niit of juust gusgreevun, volguns
't Algumeen Busgaaft Vur-
zorgt) Needurlants".
De heer F. Merkelijn te Al
phen (Spelling-tragedie in het L.D.
van 3 februari) ziet een tegenstrij
digheid in het artikel van C. J. Rot
dlgheid in het artikel van C. J. Rot-
diging" (27 Januari). Hij consta
teert bezorgdheid over "de ver
vreemding van de literatuur bij een
volk, waarvan men in hetzelfde
stuk stelt dat voor grote groepen
het schrijven van een (eenvoudig)
briefje maar een kwestie van een
toevallig aanwezige gediensti
ge geest dient te blijven". Heb ik
de heer Rotteveel goed begrepen,
dan heeft hij alleen betoogd, dat
er in het algemeen maar weinig be
langrijke brieven worden geschre
ven. Is dat toch het geval, dan
"zijn er anderen, die gemakkelijk
even de helpende hand kunnen
reiken". Dat is wél wat anders dan
de hierboven geciteerde tekst van
de heer Merkelijn.
En wat het lezen van Nederland
se literatuur betreft schijnt het de
heer Merkelijn te ontgaan hoe die
zaak eigenlijk ligt. Ook wie zelf
niet al te "zuiver" met de spelling
Is. zal zeker nog wel belangstelling
voor oudere literatuur kunnen heb
ben. Daarbij gaat het niet alleen
om een andere spelling, maar,
vooral om het beschikbaar zijn van
die literatuur. En dat wordt nu vol
gens een gesprek van NRC/Han
delsblad mét de hr. Sontrop. hoofd
van de redactie van Meulenhoff, 'n
onhaalbare zaak. Ik zou uit de op
merkingen van de heer Sontrop
het «volgende willen citeren. Vol
gens hem is een andere spelling
„een in de geschiedenis van domi
neesland waarschijnlijk unieke
wraakoefening van de on- en half-
geletterden op 'n literatuur, die zij
altijd al een uiterst achterdochtig
hart hebben toegedragen. Door
voering van een nieuwe spelling,
houdt in, dat vele oudere en klas
sieke auteurs nog maar bij uitzon
dering herdrukt zullen worden. Nu
zijn die herdrukken in oplagen
van ongeveer 3000 exemplaren
nog mogelijk, omdat er staand
zetsel bestaat, dat wil zeggen, de
drukker heeft de loodvormen be-
ADVERTENTIE
le menu óe
l'entRecóte spécial
k fl. 25,- p.c.
Zondags gesloten
tegenover parkeerterrein
Steenstraat 49/51. LEIDEN. Tel. 33144'
e voor het eerst naar Brazilië
weet Je dat de militairen er
cepter zwaaien en heb Je ge-
dat er gemarteld wordt, dat
jaarlijkse carnaval een gebeur-
is waarvan het belang alleen
knaard wordt door voetbalwed-
ten, en dat de samba het ty-
Braziliaanse ritme is. Een
dat met Griekenland te verge-
i is, maar op een heel veel
re schaal.
is een onafzienbaar uitgestrekt
250 keer zo groot als Neder-
250 keer zo groot als Neder -
Ook de tegenstellingen en te-
rijdigheden zijn in Brazilië on
tbaar.
ie Herp
yright
'LD-Observer
ikwekkende verkeerswegen vol
ta Rio de Janeiro de kustlijn,
terende brede zandstranden zijn
e zee heroverd. Torenhoge wol-
rabbers tekenen het silhouet
stad en evenals in de ande-
rote steden van het land wek-
het aantal nieuwe fabrieken en
ebouwen en het razend drukke
verkeer de indruk van welvaart,
is een oppervlakkige indruk.
]e even door de mooie vernis-
heendringt, is het beeld min-
ptralend. Je kunt goedkoper een
huren dan moderne
iachines aanschaffen; in
verdient een dienstbode
dag en nacht ongeveer tachtig
per maand. Arbeiders in de
^wagenfabriek bij Sao Paulo
(lenen omstreeks 600 gulden per
k plus een ruime sociale ver-
jtag zoals medische zorg en war-
1 maaltijden in het middaguur,
ff in het noordoosten van het
I, waar veel werkloosheid heerst,
t een fabrieksarbeider met mis
schien maar een gulden of tachtig
per maand naar huis.
In de vakbonden trekt de regering
aan de touwtjes. Op papier moet Je
de lagere school afgelopen hebben
om vakbondslid te kunnen zijn; het
aantal mensen dat niet kan lezen
of schrijven wordt niettemin ge
schat op een derde van de bevol
king.
Niets
Sao Paulo, voor het zakenleven de
belangrijkste stad van Brazilië,
heeft op het stuk van bouwkundige
schoonheid vrijwel niets te bieden.
De bezoeker heeft eigenlijk voortdu
rend het gevoel dat hij zich ergens
tussen de 15d'e en de 20ste verdie
ping van een eindeloos kantoorge
bouw bevindt. Auto's Jakkeren met
dolle snelheden voort. In de rest
van Brazilië is het standaardgrapje
dat de inwoners van Sao Paulo
hard werken om hun stad maar zo
snel en zo vaak mogelijk te kunnen
verlaten. Er wonen zes miljoen
mensen, met inbegrip van de groot
ste kolonie Japanners buiten Japan.
In Sao Paulo is ook het hoofdkwar
tier gevestigd van een paramilitaire
organisatie die zich „Traditie, gezin
en bezit" (TFP) noemt, een extreem
rechtse katholieke beweging die de
oude katholieke gedragsregels wil
blijven opleggen. De leden zijn
meest Jonge mannen die van elders
naar de stad gekomen zijn. Vrou
wen kunnen er geen lid van wor
den; echtscheiding en geboorterege
ling zijn volgens de TFP duivelse
zaken.
De TFP verheugt zich in de gunst
van het regime. „Linkse" demon
straties van vakbonden of studenten
zijn eenvoudig verboden, maar de
TFP paradeert openlijk door de
straten van Sao Paulo; duizenden
TFP'ers hebben bij voorbeeld met
spandoeken geprotesteerd tegen pre
sident Allende'6 volksregering in
Chili en tegen een eventueel bezoek
van Tito aan Brazilië. Er worden
straataltaartjes geplaatst die dag en
nacht door Jonge TFP'ers bewaakt
worden.
In 1968, vier Jaar na zijn oprich
ting, heeft de TFP officieus toe
stemming gekregen om zijn leden
militaire training te geven „om te
gen terroristen te kunnen optreden"
(waaronder stellig de nu officieel
verboden linkse groeperingen ver
staan worden).
De TFP deelt de stokpaarden van
het militaire regime van de presi
dent, generaal Emilio Garrastazu
Medici: heftig anti-communisme,
praktizerend katholicisme, en ver
knochtheid aan gezin en particulier
bezit. De politieke oriëntatie van de
TFP lijkt op die van Opus Dei in
Spanje, maar zijn gewone ledenbe
stand komt uit intellectueel veel la
gere kringen dan in Spanje; zijn
werving van militaristisch ingestelde
jongelui doet denken aan de kleine
maar hecht georganiseerde ultra
rechtse Orde Nouveau in Frankrijk.
Het uitgestrekte land vertoont zeer
sterk uiteenlopende bevolkingsgroe
pen en grote verschillen in wel
stand. Het zuiden is welvarender
dan het noordën. In de zuidelijkste
staat, Rio Grande do Soel, wonen
veel mensen van Duitse afkomst,
meest boeren met nog duidelijk
Duitse huizen en levenspatroon.
Deze Brazilianen hebben weinig ge
meen met de op samba-ritme's ver
zotte inwoneds van Rio de Janeiro,
de carioca's, die op hun beurt weer
een openlijke minachting hebben
voor de hardwerkende, conservatieve
afstammelingen van de eerste Por
tugese kolonisten in de mijnbouw-
staat Minas Gerals (die in z'n eetje
al iets groter dan Frankrijk is!).
Hutten
Huttenwijken kom Je in alle steden
tegen. Volgens de plannen moeten
in Rio de Janeiro al die huttenwij
ken tegen 1980 verdwenen zijn; vol
gens de overheid staan de bewoners
van de huttenwijken nu ook minder
afwijzend tegenover nieuwe huisves
ting. Daar moet echter bij aangtte-
kend worden dat die nieuwe huis
vesting naar verhouding nogal duur
is en altijd een flink eind buiten de
stad. Er worden eigenlijk nieuwe
concentraties van misdeelde bevol
kingsgroepen geschapen, waarbij de
grote afstand het leven nog moeilij
ker maakt. Brazilianen van Afri
kaanse afkomst willen veelal graag
op oudejaarsavond deelnemen aa/n
oude erediensten voor de godin van
de zee; er waren er nu heel wat die
er een tocht van twee of drie uur
per vrachtauto voor over moesten
hebben om him avond op het
strand van Rio te vieren.
De watervoorziening is ook een pro
bleem. Huisvestingsinstanties hopen
dat in 1980 de steden voor tachtig
procent van waterleiding voorzien
zullen zijn. Op het ogenblik is de
verdeling nog veel onevenwichtiger.
Als je door steden rijdt, of er over
heen vliegt, zie Je aan de ene kant
de tuinen en zwembaden en aan de
andere kant van de stad de mensen
die met een blikje in de rij staan
bij een watertappunt.
Verzet tegen het bewind van de
president wordt stevig onderdrukt.
In het najaar van 1969 is er een
opmerkelijk amendement aan de
grondwet toegevoegd: de president
mag de politieke rechten van de
burgers tien Jaar lang opschorten.
Op vliegvelden, station en bussta
tions blijft Je grote aanplakbiljetten
zien waarmee het regime zijn te
genstanders probeert te vangen:
„Opsporing verzocht, terroristen".
Je ziet niet opvallend veel geünifor-
Je ziet niet opvallend veel geünifor
meerde politie op staat, maar elke
passagier die een binnenlands vlieg
tuig neemt wordt grondig gefouil
leerd.
De enige samenhangende oppositie
tegen de regering komt nu van de
kant van kerkeüjke leiders, hoewel
de gewone priester beslist niet ge
spaard wordt door de politieke poli
tie. De bekendste en openhartigste
waard, of omdat foto-off set-repro-
duktie mogelijk is. Moeten al de
ze boeken opnieuw gezet worden
de zetkosten vormen de grootste
post bij de calculatie van de kost
prijs dan zal menig uitgever
van heruitgeven moeten afzien.
Vat de minister van CRM zijn
taak ernstig op, dan zou hij als 't
wetsontwerp wordt aangenomen
moeten aftreden. Niet meer dan
een fractie van het werk van bij
voorbeeld Arthur v. Schendel, Theo
Thijssen, Van Oudshoorn, Gijsen,
Blaman, Multatuli, enzovoort zou
nog verkrijgbaar zijn, en dat voor
uiteraard nog aanzienlijk hogere
prijzen, dan de nu gangbare. De
KNUB, de uitgeversbond, zou zich
drastisch moeten uitspreken tegen
spellingswijziging en daarbij al
vast aankondigen een nieuwe spel
ling niet te zullen volgen."
C. M. HEEMSKERK
Leiden.
tegenstander van het bewind is
Dom Helder Camara, de aartsbis
schop van Recife. Zijn voorbeeld
wordt gevolgd door andere, minder
bekende kerkelijke functionarissen.
Argwaan en angst
De onderdrukkingsmaatregelen te
genover intellectuele milieus met
enig politiek besef scheppen een
klimaat van argwaan en angst. Er
worden telefoons afgeluisterd, en
zijn brieven die nooit op hun be
stemming aankomen. Extreem recht
se groepen zoals de „Vereniging van
arbeiders en plattelanders van Bra
zilië" gaan tekeer tegen „lasterlijke,
bandeloze lectuur" die zo nodig ver
boden moet worden, maar dat gaat
dan dikwijls om een soort school
jongenshumor die boosheid gewekt
heeft en sommige serieüze arti
kelen ontsnappen aan de waak
zaamheid van de censuur. Er wordt
een goed georganiseerde perscam
pagne gevoerd tegen een filmregis
seur die in Engeland „anti-Brazi
liaanse" opmerkingen heeft gemaakt
over de Braziliaanse censuur en het
gebrek aan geestelijke en culturele
vrijheid; er worden allerlei aanmer
kingen op hem gemaakt, maar wat
hij nu eigenlijk in Engeland gezegd
heeft, wordt wijselijk niet helemaal
De combinatie van economische
groei, geestelijke onderdrukking en
toeneming van het bevolkingscijfer
schept in Brazilië een consumenten
maatschappij voor kleine bevoor
rechte groepen. Op een avond tegen
Kerstmis kwam ik in deregen per
auto door het centrum van Sao
Paulo. Op één van de grote pleinen
lagen wel honderd dakloze volwas
senen en kinderen ineengedoken op
een breed trottoir.
„Ze waren zeker naar de kerstver
lichting komen kijken", zei een van
mijn Braziliaanse vrienden die het
kennelijk gênant vond dat ik dat
gezien had. Ik heb het in andere
steden weer gezien, in Rio, in Sal
vador, in Recife en toen was
Kerstmis allang voorbij.
OBSERVER-dienst
Zoals in zovele kwesties zijn de
geleerden het ook al niet eens over
de toeneming van de wereldbevol
king. Met belangstelling heb ik
kennis genomen van het artikel
van dr. A. Weiland te Oegstgeest
over "Welzijn en bevolkingsgroei"
in het L.D. van 3 februari. Een
ongebreidelde groei van het aantal
mensen op onze aardbol lijkt ook
mij bedenkelijk. Maar wat dan
te denken van het artikel van Jac
ques Bergier in no 32 van het tijd
schrift "Bres"? Bergier conclu
deert, dat "er geen enkel gevaar is
voor overbevolking" en dat "het
tegendeel eerder waar is". Dat dit
niet zomaar een bewering is, die
voortkomt uit het verzet tegen het
paniek zaaien door onheilsprofe
ten. blijkt uit de volgende argu
mentatie van Bergier.
In de eerste plaats, zegt de schrij
ver, is het niet waar dat er op aar
de 3 miljard mensen wonen. "De
meeste bevolkingsgroepen zijn
kuntmatig opgeblazen en wel om
de volgende redenen:
A) in de ontwikkelingslanden,
omdat de grootte van de ontwik
kelingshulp naar het bevolkingscij
fer wordt vastgesteld. Hoe hoger
dit cijfer, des te groter de hulp. De
landen van de Derde Wereld ge
ven dan ook een veel hoger bevol
kingscijfer op dan met de werke
lijkheid overeenkomt:
B) In de Sowjet-Unie wil men
het aantal slachtoffers van Stalins
moordpartijen zoveel mogelijk
verhullen. Volgens de onpartijdige
Engelse historicus Robert Con
quest zijn tengevolge van zuiverin
gen, deportaties en concentratie
kampen tijdens het bewind van
Stalin meer dan 60 miljoen men
sen omgekomen. De Russen willen
liever niet met dit gegeven ge
confronteerd worden en geven
daarom een te hoog bevolkingscij
fer op;
C) In China zijn de afgelopen
tien Jaar tengevolge van hongers
nood, massaslachtingen en de cul
turele revolutie volgens bevoegde
historici meer dan 100 miljoen Chi
nezen om het leven gekomen. Het
huidige bevolkingscijfer dat offi
cieel wordt opgegeven, is dan ook
sterk geflatteerd.
De werkelijkheid ziet er als volgt
uit:
D) Europa: het bevolkingscijfer,
neemt op onrustbarende wijze af.
Afrika: de vermindering van het
bevolkingsaantal is verontrustend.
USA, Sowjet-Unie en China: bevol
kingscijfer ongeveer stationair Ja
pan: sinds kort stationair. India,
en Indonesië: bevolkingsaantal,
neemt steeds toe. Om echter de
aarde in het Jaar 2000 met 7 mil
jard mensen te bevolken het
geen de onheilsprofeten ons voor
spellen moet iedere vrouw in In
dia 46 kinderen baren. Dit lijkt bio
logisch een onmogelijke opgave.
Tot zover Bergier, die zich fel
keert tegen de "kooplieden in
angst en de propagandisten van de
onheilspsychose". Zijn artikel heet
dan ook "Met paniek zaaien is geld
te verdienen".
In tal van publikaties over sta- om te voorzien in Owambo's be
kingen van contractarbeiders
ZW-Afrika, is gewag gemaakt van
hoe "verarmd en verwaarloosd",
Owambo (voorheen bekend als
Ovamboland) wel zou zijn. Owam
bo, in het noorden van Zuidwest-
Afrika gelegen, is een Bantoe-ge
bied met zelfbestuur.
Toen Zuid-Afrika in 1915 het be
heer over Zuidwest-Afrika van
de Duitsers overnam, hadden de
Owambo-stammen sinds lange tijd
bestaan als afzonderlijke eenhe
den, ieder met een eigen bestuurs
systeem, die door de Zuidafrikaan-
se autoriteiten werden gehandhaafd
en verder ontwikkeld. Een belang
rijke mijlpaal werd bereikt in okto
ber 1968 toen Owambo wetgeven
de en uitvoerende raden alsmede 'n
civiele dienst, bestaande uit zéven
regeringsdepartementen, ver
kreeg.
De Owambo-natie bestaat uit ze
ven stammen of leefgemeenschap
pen met in totaal 342.000 leden,
die 46 procent uitmaken van de ge
hele bevolking van Zuidwest-Afri
ka
Hoewel Owambo groter is dan
Gambia. Swaziland, Roeanda, Boe-
roendi, Equatoriaal Guinea of Leso
tho, is het een der dunst bevolkte
gebieden van Afrika. Landen als
Togo, Sierra Leone. Malawi, Li-
berië en Dahomey, in grootte va
riërend van iets groter tot twee
maal zo groot als Owambo, hebben
drie tot twaalf maal zoveel inwo
ners.
Samen met de aangrenzende
Bantoe-gebieden Kavango en Oost
Caprivi heeft Owambo veruit de
grootste regenval en de enige al
tijd stromende rivieren van dor
Zuidwest-Afrika.
Hier treft men ook verreweg de
grootste en beste veeteeltgronden
aan .alsook de meeste grond, ge
schikt voor akkerbouw zonder
kuntmatige bevloeiing. De Owam
bo's zijn dan ook altijd herders en
landbouwers geweest.
Statistieken over de ontwikkeling
laten zien dat tot op heden onge
veer 80 miljoen gulden is besteed
aan watervoorziening. Bovendien
is een begin gemaakt met de uit
voering van een veelomvattend plan
hoef ten aan water tot het Jaar
1990. waarmee nogeens een be
drag van ruim 155 miljoen gulden
is gemoeid. De totale kosten van
dit project zijn geschat op 300 mil
joen gulden.
Voorts zal een bedrag van 328
miljoen gulden nodig zijn voor de
eerste fase in de ontwikkeling van
het elektricitoitsvermogen van
de Kunene, dat moet voorzien in
de behoeften van Owambo en de
rest van Zuidwest-Afrika. Daardoor
zal voldoende elektriciteit en wa
ter beschikbaar komen om de eco
nomische ontwikkelingsplannen,
voor het gebied te kunnen uitvoe
ren. Plannen zijn opgesteld voor in
dustrievestigingen, werkplaatsen
etc. en op financieel en commer
cieel terrein, alsmede de dienstver
lenende sector. Later zullen de
ondernemingen worden overge
nomen door Owambo's.
Het aantal stuks vee is van 1962
tot 1970 met bijna 50 procent (van
379.000 tot 567.000) toegenomen. In
de afgelopen twee Jaar is ruim 28
miljoen gulden besteed aan grote
bouw- en constructieprojecten. De
beleggingen van de tegoeden bij
de postspaarbanken verzevenvou-
digden in de jaren tussen 1963 en
1969. Radio-Owambo is elke dag
negen uur in de lucht met uitzen
dingen in twee Owambo-talen.
Het schoolbezoek is in de afge
lopen tien Jaar meer dan verdub
beld. van 26.119 tot 61.598 leerlin
gen, en het aantal scholen is toege
nomen van 128 tot 222. In Owambo
en het aangrenzende, dunbevolk
te Kaokoland zijn 13 ziekenhui
zen en 34 klinieken. Het Oshakati,
staatsziekenhuis is het centrum
Voor elke 1.000 Owambo's staan
zes ziekenhuisbedden ter beschik
king (het internationaal aanvaar
de minimum is vijf bedden per
1.000 inwoners). Er zijn plannen
gereed voor de bouw van 58 nieu
we klinieken (waarvan enkele ter
vervanging van de bestaande kli
nieken), die 15,5 miljoen gulden
vergen.
N. W. DU BOIS
Pers.- en voorlichting
Zuidafrikaanse ambassade.
Den Haag.
