miljoen per
voor NAVO
eiland Malta
Wort „faut" goed? Of blijft „goet" fout?
Geen paraat weekeinde
Oudheidkundige vondsten
bij metrobouw Amsterdam
vabinet voor bescheiden bijdrage
Leider volksgericht
ceeg boete van f 100,-
KVP DREIGT MET
INITIATIEFWET
CONCENTRATIE
KAMPSYNDROOM
Reddingsactie
voor dolfijn
Spellingsdebat in Eindhoven
NDERDAG 3 FEBRUARI 1972
De Koster: 'Nieuwe regeling
DEN HAAG De soldaten
die volgende week aan de beurt
zijn voor het "parate weekein
de" boffen: als ze zin hebben
kunnen ze waarschijnlijk toch
naar het carnaval. Het parate
weekeinde wordt namelijk voor
negentig procent afgeschaft.
Tot nu toe mogen de soldaten
bij de parate troepen eens in de
vier weken in het weekeinde niet
naar huis. Tegen deze regeling,
waarvan de noodzaak niemand
erg duidelijk was, is de laatste
maanden binnen en buiten de
kazernes heftig geprotesteerd.
Minister De Koster deelde gis
teren tijdens de behandeling van
zijn defensie-begroting in de
Tweede Kamer mee, dat hij een
nieuwe regeling heeft opgesteld.
Wachtdiensten, brandpiket en
andere onvermijdelijke diensten
gaan normaal door. Bij de in
West-Duitsland gelegerde troe
pen wordt een zekere graad van
paraatheid gehandhaafd. In alle
gevallen mogen de soldaten in
principe elk weekeinde naar
huis.
De nieuwe regeling zou 15 fe
bruari ingaan. Het WD-kamer-
lid Keja herinnerde de minister
er echter aan, dat op 12 en 13 fe
bruari het carnaval begint. "Zou
de minister.De Koster be
loofde lachend dat hij er met
prins carnaval over zou gaan
praten.
3EN HAAG Het kabinet is be-
d om zeven jaar lang een miljoen
Iden te betalen aan Malta als dit
ategisch belangrijke eiland NAVO-
sis blijft. Minister De Koster ont-
dit tijdens de voortgezette be-
van zijn defensie-begroting
'de Tweede Kamer.
noemde die miljoen per jaar
„bescheiden bijdrage". De rege-
Dom Minthoff vraagt in totaal
honderd vijfentwintig mil-
gulden van de NAVO-landen.
Lachstuip
)e VVD-er Koudijs zorgde voor
ilijkheid door de bewindsman era-
te vragen of hét hier eigenlijk
t om ontwikkelingshulp gaat. Het
d, zei hij, komt tenslotte de bevol-
ig van Malta ten goede. Deze post
daarom beter op ontwikkelingS'
lp kunnen worden geboekt.
Iet was een vrolijke onderbreking
de weinig opwindende monoloog
minister De Koster over de Ne>
landse defensie. Hij sprak de hoop
dat de achterstanden op materieel
ied in een jaar of zes kunnen
rden weggewerkt. Over het „hoe"
„waarmee" liet hij de Kamer in
ongewisse: het wachten is op het
vies van de commissie Van Rijcke-
rsel.
)e bewindsman veegde intussen wel
cele andere, al bekende, adviezen
tafel. Na zorgvuldige bestudering
n de nota „doelmatig defensiebe
d" van de PvdA was hij tot de con.
isie gekomen, dat deze voorn ame-
neerkomt op het eenzijdig afsto
ten van krijgsmachttaken. Een ver
werpelijke zaak, meende hij.
Een ongeveer gelijkluidend oordeel
trof het rapport van het KVP-cen-
trum voor staatkundige vorming. Ver
wezenlijking van de nota van D'66 zou
volgens De Koster het einde van de
NAVO inluiden. Het voorstel om de
krijgsmacht terug te brengen tot een
politieleger alleen het atoomschild
zou een werkelijke afschrikking be
tekenen noemde hij praktisch on
uitvoerbaar, omdat Europa tot poli
tieke machteloosheid zou worden ge
doemd.
„Het mes moet in de schede blijven'
zei De Koster, „maar de tegenstander
moet wel weten dat het scherp ge
slepen is".
Diensttijd
De minister toonde zich niet bez*eid
de wedde van de dienstplichtigen dit
jaar te vei-hogen. De PvdA, D'66 er
de PPR hadden hem gevraagd hier
voor dertig miljoen gulden uit te
trekken. Hij voelde ook weinig voor
het voorstel van deze drie partijen
om de diensttijd thans te verkorten.
Zoals werd verwacht verwees hij ook
op dit punt naai- de commissie
Ryckevorsel.
Over de fusie van de Artillerie-in
richting „Hembrug" en de Duitse mu
nitiefabriek Dynamit-Nobel zal een
wetsontwerp aan de Kamer worden
aangeboden. Minister De Koster zei,
dat men over deze samenwerking
de Duitse fabriek is eigendom van ex-
nazi dr. Friedrich Flick verschil
lend kan denken.
De Nederland regering krijgt ech-
[ASSEN „Met dit soort dingen
vliegtuigkapingen en an-
daden van terrorisme". Dit zei
officier van Justitie bij de rech£-
in Assen gisteren tegen een
-jarige melkrijder uit het Drentse
patsje Zwiggelte.
[De melkrijder was op 15 maart van
jrig jaar de leider' van een soort
ilksgericht in zijn dorp, waarbij de
radbouwer Harm Geerts (33) met
p ketting aan een boom was geke-
ind.
jDe dorpsbewoners verdachten
eerts er van de dader te zijn van
in aantal, vernielingen die op hun
werden aangericht. Zij besloten,
zonder dat zij enig bewijs van zijn
schuld hadden, Geerts dit betaald te
zetten.
Zeven man sleurden hem van zijn
trekker, sloegen hem en ketenden
hem aan een boom. De ketting werd
met een hangslot afgesloten.
Harm Geerts behoefde geen
boeienkoning te zijn om los te komen.
Hij trok zijn jasje uit en wandelde
weg.
Gisteren vertelde hij de officier,
dat na het volksgericht nog de ï-ui-
ten bij hem waren ingegooid, zijn
bieten waren doodgesropeid en dat
van zijn trekker al tienmaal een band
was doorgesneden.
ter een meerderheidspakket aandelen
en is daarom niet bang voor Duitse
machtsinvloeden.
ADVERTENTIE
AMSTERDAM Arbeiders die
werken aan de Amsterdamse metro
houden ten onrechte oude munten
en andere historische voorwerpen,
die zij bij graafwerk vinden, voor
zichzelf.
Dit vertelde gistermiddag prof. W.
Glasbergen, directeur van het Insti
tuut voor Prae- en Protohistorie, dat
het archeologisch onderzoek verricht.
Prof. Glasbergen zei, dat er de
laatste dagen in de metro-bouwput
op het Waterloopleln weer talrijke
voorwerpen uit de middeleeuwen zijn
gevonden. Het oudste voorwerp is een
zogenaamde .kloostermop", een
bouwsteen uit 1300. Verder werden
schoenzolen, smeedijzer-, koper- en
aardewerk uit de veertiende- en vijf
tiende eeuw gevonden.
Wethouder H. Lammers van pu
blieke werken en stadsontwikkeling
zei, dat er al voorwerpen door ar
beiders aan Amsterdamse antiquairs
zijn aangeboden.
„De gemeente is echter niet van
plan de arbeiders het behouden van
hun vondsten te verhinderen", zei de
heer Lammers.
Prof. Glasbergen stelde nog, dat de
mening dat men de gevonden voor
werpen mag huoden onjuist is. Daar
bij brengt dit achterhouden het on
derzoek in gevaar omdat juist door
de historische samenhang van de
vondsten het onderzoek waardvol
wordt.
Op de foto: enkele vondsten.
DEN HAAG Het concentratie
kampsyndroom bij militairen is in de
Tweede Kamer gisteren onderwerp
geweest van een indringende discus
sie. De KVP-fractie dreigde een ini-
tiatiefwet in te dienen als minister
De Koster en staatssecretaris Van Es
niet binnen twee maanden met een
bevredigende regeling komen.
Het gaat om een regeling die onder
andere voorziet in dubbeltellende
pensioen jaren voor beroeps- en re
serve militairen die in het verzet zijn
geweest en in een concentratiekamp
hebben gezeten.
Twee jaar geleden beloofde de
toenmalige minister Den Toom al,
dat hij een regeling zou proberen te
treffen. Maart vorig jaar beloofde hij
een nota over het vraagstuk. Deze
nota is nooit verschalen.
Staatssecretaris Van Es zei gisteren
bij de begrotingsbehandeling van De
fensie, dat het hier eigenlijk geen
zaak van het ministerie van Defen
sie betrof. Hij verwees naar een in
december 1970 door de minister van
Volksgezondheid ingestelde commis
sie die het probleem in zijn totaliteit
bekijkt.
De mededeling van de staatssecre
taris schoot vooral bij de afgevaar
digden Van Eisen (KVP) en Kikkert
<CHU) in het verkeerde keelgat. De
VVD-er Keja en mr. K. Keuning
(DS'70) drongen later ook aan op
spoed. Keja: „We kunnen er niet
over blijven praten". Van Eisen: „We
moeten snel zijn, anders zijn de be
trokkenen overleden.
Staatssecretaris Van Es had vooral
bedenkingen omdat het hier een al
gemeen probleem betreft. Hij voor
zag onrechtvaardigheden als voor de
IToep militairen een aparte regeling
getroffen zou worden.
APELDOORN (NAP) Zestig ge
leerden uit west-Europese landen, de
Sowjet-Unie en de Verenigde Staten,
komen volgende week donderdag
naar Uddel bij Apeldoorn om te pra
ten over de redding van dolfijnen en
andere in zee levende zoogdieren.
Zij denken aan een oproep aan alle
regeringen om deze zoogdieren wet
telijk te beschermen. De bijeenkomst
duurt twee dagen.
De deelnemers zoölogen en be
heerders van dolfinaria zijn bang,
dat het door watervervuiling en ex
ploitatie in circussen over enkele ja
ren te laat zal zijn om de dolfijnen-
stand te redden.
Guerrillaleider omgekomen Een
leider van de linkse guerrillabeweging
in Mexico, de gewezen onderwijzer
Genaro Vasquez Rojas (36). is giste
ren bij Mexico-stad omgekomen by
een verkeersongeval, zo deelt de
Mexicaanse regering mee. In persbe
richten wordt echter gezegd dat hy
door soldaten is doodgeschoten.
EINDHOVEN „Wort faut"
iBlijft „goet" fout? Tussen de po
len van het „goet" der spellingver
nieuwers en het „fout" van de spel-
,lingbewaarders woedde gister
avond in de Eindhovense Techni
sche Hogeschool het debat over de
wenselijkheid van vérgaande ver
eenvoudiging van de vaderlandse
spelling. Het vormde een eigentijd
se afspiegeling van de debatten,
j die zich ook al in de tijd van Sie-
[genbeek, van De Vries en Te Win-
kei, van Kollewijn en van Mar-
I chant voltrokken hebben.
Dat wil zeggen: emotioneel. Zo
i nadrukkelijk verzochten enkele
van de woordvoerders om zakelijk
heid, dat men het ergste vermoe
den kon. Mogen we alsjeblieft wat
[emotioneel zijn over een zaak waar
we zo lang mee bezig zijn en die
ons zeer ter harte gaat? zei
'spelling beschermer en journalist
K C. Poll.
Natuurlijk mocht dat, de acht
honderd man publiek waren er
speciaal voor gekomen. De emoties
—zij waren niet gering plantten
zich moeiteloos voort in die klank
bodem, wiaartoe ook Vlaamse cul
tuurdragers als de schrijvers Ge
rard Walschap en Maurice Gil-
liams en burgemeester Craay-
beeckx van Antwerpen behoorden.
Zy luisterden lachten en zwegen).
Cabaret
In uitvoerige publikaties hadden
de aanwezigen tevoren de stellin
gen al lang betrokken, de rollen
lagen vast. „Een spellingscabaret"
spotte een bejaarde vragensteller,
die de microfoon maar niet - wou
loslaten. Een cabaret met vlagen
van grote ernst, verbetenheid vaak,
maar ook met ogenblikken van Jo-
ïyt en de grappenmakery waarin
een spellingdebat zich zo vaak lijkt
te moeten verliezen.
De partij der vernieuwers: prof.
dr. P. C. Paardekoper, hoogleraar
in Leuven dr .A. D. Kohnsfcamm,
initiatiefnemer van de „Aksiegroep
Spellingvereenvoudiging 1971" en
J. Berits, directeur van de Peda
gogische Akademie in Alkmaar.
Hun tegenstanders: d e auteurs
Mulisch en J. Bernleg, de journa
list Poll.
Zwaartepunt bij vriend en vij
and vormde het probleem van de
ontelbare uren, blijkens de prak
tijk goeddeels tevergeefs, besteed
aan het spellingonderwijs. Uren die
zo veel nuttiger gebruikt kunnen
worden voor verbetering van de
taalvaardigheid en het uitdruk
kingsvermogen. Het is als bij de
sanering van een slecht gebit, zei
Paardekoper (en Berits en Kohn-
stamm zeiden het hem na), daar
wordt bij gehuild, maar uiteinde
lijk is 't in het belang van de pa
tiënt.
Poll zag dat heel anders: hoe de
beheersing van de taal (en de spel
ling, die tot de taal behoort) te
verbeteren? Niet op de wijze der
vereenvoudigers, waardoor zestig
procent van alle woorden van vorm
zal veranderen. Als het geschiede
nisonderwijs slechte resultaten op
levert, ga je toch ook de geschiede
nis niet veranderen? Je zou by-
voorbeeld kunnen ophouden met
de onzinnige dictees, die nu nog
vaak gebruikelijk kunnen zijn.
(iiTja," zei Mulisch, „de onderwij
zers moeten iets fout kunnen blij
ven vinden").
En ook Poll: in 1934 heeft de
schoolspelling-Marchant vereen
voudiging gebracht. En wat heeft
dat geholpen? Is daar ooit een on
derzoek naar ingesteld? Kohn-
stamm reageerde verwoed: Poll
weet best, dat zo'n onderzoek niet
mogelijk is, voor een zinnige verge
lijking moet er eerst weer een hele
generatie zijn opgegroeid. Poll:
„Nou, als je 't dan niet zeker weet,
waarom begin je er dan aan?"
Rekenen
Berits werd pijnlij k gevloerd,
toen hij zei, dat dictees in de nieu
we spelling „driehonderd procent
minder fouten bleken op te leve
ren" Stem uit de zaal: „Hoe komt
u op driehonderd prooent? Berits:
nou, gemiddeld van acht naar twee
fouten. „Je moet eerst maar eens
gaan leren rekenen," mompelde
Mulisch. Hij had nog een mooie,
toen hij opmerkte, dat de maat
schappij veel te zwaar tilt aan fout
gespelde werkwoordsvormen (die
bron van eeuwige zorg). „Van be
paalde mensen is dat erg. Als ik het
fout schrijf vindt niemand het
erg".
Bernlef plaatste het argument
van de hoge kosten, waarvoor uit
gevers zouden komen te staan als
gevolg van spellingvereenvoudiging
tegenover het „sociaal argument"
der vernieuwers en verschanste
zich daarna in hoofdzaak achter
zijn kauwgom, evenals tegenstan
der Berits, maar deze zonder kauw
gom.
Tegenbetoog van Paardekoper;
„Die sanering zal de uitgevers 200
miljoen gulden kosten. Daar staat
een besparing van tien A vijftien
procent op de kosten van alle druk
werk tegenover".
Elders
Veelvuldig kwam ook de stabili
teit der spelling in Duitsland,
Frankrijk en Engeland ter tafel.
Waarom daar niet, en bij ons on
ophoudelijk wel? vroegen Poll
en Mulisch. Onjuist, aldus Kohn-
stamm (en uit de zaal D'66 Ka
merlid Wilbers). In Engeland
wordt geëxperimenteerd met een
noodalfabet om de spelling makke
lijker te maken, in Frankrijk is het
aan het conservatisme der macht
hebbers te danken dat er niets ge
beurt.
Toch gloorde er na een strijd op
vele wapenen toch ook iets van ver
standhouding. „Geen decreten van
bovenaf," riep Mulisch, laat de
taal, dat levend organisme, zich
zelf maar ontwikkelen, ook op pa
pier. Kohnstamm kon daar wel
wtat inkomen. Voor een vereenvou-
ding op basis van vrijwilligheid
en een zekere spontane ontwikke
ling kon hij voelen. „Voor ons is
niet de vereenvouding primair,
maar de afschaffing van de discri
minatie, waaraan de leerlingen uit
bepaalde sociale lagen het slacht
offer zijn".
Zij hebben nog alle tijd aan de
verzoening te werken. Wilbers, zei,
dat een beslissing van- het parle
ment (ook over deze zaak) van één
tot tien Jaar kan duren. Dat is dan
misschien wel goet faut. maar het
uitstel is wel goed om allerlei fou
ten te voorkomen.
