„Jutters" {oud en jong)
hebben
veel geluk
Joel Kaltenecker
„zwemt" in de
ansichtkaarten
Huisvrouw hoorl
tot drie grote
milieuvervuilers
PAGINA 4
STREEK
DONDERDAG 3 FEBRUARI lfri
ZOEKEN NAAR GELD EN ANDERE VOOR WERPEN
OP DE STRANDEN VAN KATWIJK EN NOORDWUK
KATWIJK/NOORD WIJK „Je kunt soms een hele dag op
het strand zoeken naar door badgasten verloren voorwerpen
en de buit is nihil. Er zijn ook wel dagen, dat je iets van je ga
ding vindt. Geld, een broche, een gouden of zilveren kettinkje,
een ring, een zakmes of een ander waardevol voorwerp. Echt,
je moet geluk hebben. Geloof nu maar niet, dat we die dingen
alleen maar zomers ontdekken als de badgasten in de late mid
daguren het strand hebben verlaten. Dat beslist niet. Ook in
deze tijd van het jaar komt er nog vaak wat boven. Vooral als
het stormt en de zee veel zand van het strand afschuurt, nadat
het water op enige meters na de zeereep heeft bereikt. Rijk
worden doe je er niet van. Waardevolle voorwerpen geven we
natuurlijk aan. Een ring bijvoorbeeld. Het komt echter heel
weinig voor, dat er nog navraag naar wordt gedaan".
Deze woorden tekenden wij op uit
de mond van een bejaarde Noord-
wijker. Met gebogen hoofd liep hij
naar het zand te turen. Dicht bij de
vloedlijn. Voetje voor voetje „nam"
hij het strand. Steeds lopend van de
duinreep naar de plaats waar het
opdringende en weer terugkerende
zeewater het strand had vlak ge-
Door
Cees Combee
Foto
Holvast
spoeld. Met laarzen aan de voeten.
Af en toe bukte hij even. Met z'n
vingers woelde hij dan wat in het
zand. De buit was tot nu toe niet j 8e" d0en ?,ets a"de/S d9n tur™ en
I nop ppns f-.lirpn Npf. 7/i ano fnt tp
namelijk wel wat verloren. Er zijn
er, die op een zomerse namiddag
tijdens een paar uurtjes „scharre
len" voor soms wel een gulden of
vijf. zes en zelfs meer tussen de hok
jes vinden.
Veel van die verloren voorwerpen
blijven zomers echter onder het
mulle zand verborgen. Die komen te
voorschijn als de zee hoog is geweest
of als de wind over het strand jaagt.
Vandaar ook, dat men die „jutters"
ook in het voor- en najaar en zelfs
in de winter in hun karakteristieke
loop en houding over het strand ziet
gaan. Wie zijn of haar ogen de kost
geeft kan ze zien lopen. Schuifelen
beter gezegd. Want over een afstand
van een Daar honderd meter doen ze
rustig een uur of meer. Ieder op z'n
eigen ..stekkie". Die ouden en jon
Discussie met zeepfabrikant
BODEGRAVEN Het had iets van een Bodegraafs onde
onsje in de bovenzaal van het Parochiehuis, waar de Jongen
Sociëteit Bjod en d'e Aktiegroep Zeep en Soda een informatj
avond organiseerden over milieuvervuiling. Tegenover elkfc
stonden de Bodegraafse zeepfabrikant J. S. van Dam in zi
funktie van bestuurslid van de Nederlandse Vereniging vj
Zeepfabrikanten en mevrouw drs. J. Vonk-Turkstra, echtgeno
van Bodegravens vroegere gemeente-secretaris en leidster vi
het landelijk aktiecomité „Anti witter dan wit".
groot. Wat zilver en koper geld.
„Och," zegt hij. „je moet dit meer
zien als een leuk tijdverdrijf. Het is
gewoon leuk. Een hobby zou Je kun
nen zeggen".
nog eens turen. Net zolang tot ze
j „beet" hebben.
De badgasten in Katwijk en
Noordwijk raken tijdens hun va
kantie op het strand nogal eens wat
I kwijt. Ijverig zoeken helpt meestal
Dat „zoeken op het strand" is al al niet meer verdwijnen snel diep
een heel oude bezigheid. Het wordt onder het korrelige zand. Wanneer
meestal gedaan door gepensioneer- j ze het tijdig in de gaten hebben zoe-
den. Ze hebben er oog voor. Wat een ken ze nog wel. doch over het alge-
niet-zoeker van professie niet ont- meen wordt het verlorene niet ge
dekt zien zij. Er zijn ook Jongeren j vonden. Soms doen ze aangifte bij
heel bedreven in dit „vak". In Kat- de politie. Vaker echter net. Die
wijk en Noordwijk en in al die an- strop nemen ze kennelijk op de koop
dere kustplaatsen. Het leger van die 1 toe. Ook worden de strandexploitan-
zoekers is uiteraard zomers groter ten wel eens ingelicht. Zij ontdek-
dan 's winters. In de v&kantietijd be- ken eveneens vaak wat waardevols
wegen ze zich tussen de badcabines Dat ligt er over het algemeen als de
en de strandstoelen. Altijd wordt er paviljoens en cabines worden afge
broken nog Horloges, zelfs gouden
kostbare en minder kostbare zonne
brillen, kledingstukken, scheppen,
ballen en ga zo maar door. Meei
blijft er nog onder het zand achter.
Tot genoegen van de „strandvon- j
ders".
Oud beroep
Dat jutten is al een heel oud be- I
roen. Je hebt van die mensen, die ei
na een fikse noord-wester 's morgens
al heel vroeg op uit trekken om te
kijken of er wat van hun gading te
vinden is. Vroeger en ook nu. Toen
er nog lang geen sprake was van die
overweldigende toeristeninvasies van
tegenwoordig naar onze Noordzee- I
badplaatsen gedurende het zomersei
zoen en het strand nog van de Kat-
wijkers en Noordwijkers was. con
centreerde die jutterij zich voorna
melijk in de tijd van de voor- en na
jaarsstormen. Er spoelde dan dik
wijls heel wat op het strand aan: j
balken, planken, kisten met drank j
en thee en nog veel meer. Van sche- I
pen, die het geweld van de golven
niet hadden getrotseerd en een graf
vonden op de bodem van de zee, Of j
afkomstig van de van het dek afge- j
spoelde of over boord gezette lading, i
Die tijd is wel voorbij. Het komt
nog wel eens sporadisch voor. dat
de jutters een goede slag slaan. Heel
spaarzaam echter. Dat komt ook
omdat de schepen tegenwoordig niet i
meer van hout worden gemaakt,
maar van stalen platen en dus min
der snel uit elkaar slaan. Ze zijn nu
veel en veel beter bestand tegen het
geweld van de kolkende wateren.
Want geloof maar, dat de zee .sterk'
Is bij windkracht 10 en nog meer
Om daarover te kunnen meepraten
moet men tijdens zo'n storm aan
boord van een zeeschip of een vis
sersvaartuig zijn geweest. Vooral die
kleinere schepen hebben het dan
zwaai- te verduren. Door te blijven
steken op de golven of als het moge
lijk is een haven binnen te lopen of
in een baai beschutting te zoeken
trachten de kapiteins en schippers
het gevaar te keren. Dat lukt meest
al wel.
Strandvonder
Op strand gevonden en niet in zee
behorend goed behoort volgens de
wet. aangegeven te worden bij de
strandvonder. Meestal de burgemees
ter van de kustplaats. Die heeft het
opzicht over gestrande schepen en
aangespoelde goederen. Natuurlijk
kan die strandvonder niet op alles
het oog houden wat op het. strand
aanspoelt. Dat is een onmogelijke
taak. Daarom glipt er nog wel eens
wat tussendoor, waarvan ze nooit
iets horen.
Niettemin rust op de vinders de
verplichting de aangetroffen goede
ren aan te geven. Zoals dat enige
jaren geleden het geval was toen op
één van de noordelijke eilanden kis-
Ook deze jeugdige Noordwij-
ker is na de stormachtige dagen
1 op het strand aan het zoeken oj
j er iets van zijn gading te vinden
is. Meestal beoefenen ouderen
J deze sport". Op schoolvrije mid-
dagen kan men ook wel eens jon-
geren aantreffen langs de vloed-
lijn.
I ten met whisky aanspoelden. Over
het meenemen van een partijtje
j waardeloos wrakhout door kustplaats
bewoners zal niemand zich druk
maken, evenmin over eventueel los
geld, dat wordt gevonden. Ringen,'
armbanden, horloges, portemonnaies
1 etc. moeten wel worden aangegeven
bij de politie. Dat behoort als men
deze in een of andere stad of dorp
vindt en dus ook als dat geschiedt op
het strand. In beide gevallen wordt
I wel eens het handje door de vinder
j gelicht. Wettelijk mag dat niet.
Nu moet men niet denken, dat die
"zoekers" op de stranden van Kat
wijk en Noordwijk er rijk van wor
den. Dat beslist niet. Wanneer ze er
in een paar gelukkige dagen een pak
je shag van de "weduwe" met vloei
aan overhouden zijn ze blij. Er pas
seren echter ook weken, dat ze hele
maal niets van hun gading ontdek
ken. Dat deert die mannen en jon
gens niet. Het is voor hen een soort
"sport".
Veel documentatie en informatie
materiaal en de vertoning van de
film "Levend water" hadden de aan
wezigen. voornamelijk jongeren, al
het nodige te denken gegeven voor
dat fabrikant Van Dam het woord
kreeg. Hij zette allereerst uit dat hij
persoonlijk misschien wel erger ver
ontrust was aan wie dan ook in de
zaal. Als fabrikant is hij in feite
geen belanghebbende in de strijd te
gen de fosfaten, omdat zijn bedrijf
geen "milieu-onvriendelijke" porduk-
ten maakt. Hij nam aan deze dis
cussie. zoals gezegd dus deel als be
stuurslid van de Ned. Vereniging van
Zeepfabrikanten.
„Als fabrikanten willen wij niet in
het hoekje zitten waar de slagen
vallen. Waarom laten we dan niet
onmiddellijk de fosfaten uit de was
middelen? Omdat wij een hele grote
problematiek in fosfaatlozewasmid-
delen zien. De fosfaten dienen om 't-
water te ontharden, als we ze nu
weglaten .dan lopen we het risico dat
het hele enorme wasmachinepark in
Nederland stuk gaat".
Afspraak
De heer Van Dam vertelde dat de
zeepfabrikanten een soort gentleman
agreement gemaakt hebben dat er
geen biologische niet-afbreekbare
stoffen meer ingezet zullen worden
„Dat betekende voor ons een verho
ging van de kostprijs. Wij hebben
dit besluit echter niet naar buiten
uitgedragen, omdat wij dat niet juist
achtten. Ook vermijden wij in onze
reclames zoveel mogelijk de milieu
technische propaganda".
De zeepfabrikanten zijn niet de
enige vervuilers van het milieu, zo
onderstreepte de heer Van Dam nog
eens. Hij wees onder meer op de
kunstmeststrooiende boeren. ..Maar
ja. je kunt als aktiecomité beter fa
brikanten aanpakken, dan agrariërs,
die het toch al zo moeilijk hebben
Dat vinden we overigens niet zo erg.
maar het is wel zo dat wij hard aan
een oplossing werken", aldus de heer
Van Dam.
Mevrouw Vonk vertelde eerst hoe
haar aktiecomité is ontstaan. In een
artikel in een krant had zij gelezen
dat de Nederlandse huisvrouwen be
horen tot de grootste drie milieu
vervuilers van ons land. Dat zou ko
men omdat zij hun was beslist
„witter dan wit" zouden willen heb
ben. Op dat artikel schreef zij een
ALPHEN AAN DEN RIJN „En dat is het privé-zwembad van Jane Mansfield. Er
zit geparfumeerd roze water in en rondom het bad zijn de namen van mozaïek-stenen
gemetseld van de mannen waarmee zij getrouwd is geweest".
Joel Kaltenecker, badmeester van i is mijn trots", zegt hij met een der gekregen In dit land zijn zoge-
het zwembad "De Hoorn", bladert triomfantelijke blik In zijn ogen. j naamde heilbaden, waarvan het
in één van de vele albums, die hij Daarin komen platen voor van ba- water erg warm is. In ons land ken-
heeft samengesteld uit foto's van den die niet meer bestaan en der- j nen we dergelijke zwembaden nog
zwembaden over de hele wereld
zegt: "Ik denk dat ik ongeveer tien
duizend kaarten van zwembaden,
uit alle delen van de aardbol heb.
Je kunt het zo gek niet opnoemen,
of ergens zweeft er wel een kaart
van het gevraagde bad rond. Overi
gens ben ik met het inplakken van de
prenten nog maar op de helft.
Wanneer ik met het hele spul klaar
zou zijn weet ik niet. Want steeds als
me iets niet zint gooi lk de boel
weer door elkaar en begin ik op
nieuw met de samenstelling van de
albums". Lachend voegt zijn vrouw
hieraan toe: "En dat gebeurt prak
tisch ieder Jaar. Op die manier komt
hij nooit klaar".
"Zo ben Je eigenlijk altijd met je
hobby bezig. Je kunt de foto's wel
inplakken en de boeken dan ergens
neerleggen. Maar dat is het volgens
mij niet. Dan gaat de interesse er
af en verwaarloos Je Je hobby. Als er
niemand thuis is ga ik heerlijk voor
de kachel zitten en dan ligt de vloer
bezaaid met zwembaden. Je kunt Je
dan heerlijk concentreren".
Trots
Nadat Kaltenecker een sigaret
heeft opgestoken en een flinke wolk
rook naai- binnen heeft gehaald gTijpt
hij naar een volgende album. "Dit
halve dus niet meer kunnen worden niet. De mensen staan hierin met 'n
gefotografeerd. Er zitten unieke alpinopet op en kleppen om hun oren
prenten bij waarop een fanatieke Ze spelen dan rustig een spelletje
verzamelaar jaloers zou zijn".
Hoe komt Jan Kaltenecker aan al
deze fraaie ansichten? Over deze
vraag kan hij uren bomen. "Veel
mensen weten, dat ik prentbrief
kaarten met daarop zwembaden ver
zamel. Als ze met vakantie gaan,
houden ze daar gewoon al rekening
mee. Of ze sturen me een kaart of
kaart of schaak. Ze nemen ook rus
tig hun boterham mee en een eitje
pellen in het water is niets bijzon
ders".
Onlangs heeft de badmeester een
brief samengesteld, die hij in zeven
"vreemde" talen heeft laten schrij
ven. "Die zend ik naar gemeentebe
sturen van plaatsen waarvan ik nog
ze nemen er een paar uit het land. geen ansichten met baden heb. Ik heb
waarin ze met vakantie zijn, mee.
Zelfs de Nederlandse waterpoloploeg
stuurt altijd een kaart als zij ergens
speelt. Ook de lange-afstandzwem-
zelfs een brief in het Pools laten op
stellen. die lk naar burgemeester en
wethouders van Warschau heb ge
stuurd. De kosten, die moeten worden
ster Judith de Nijs denkt steeds weer j gemaakt door de aangeschreven per-
aan me als ze in het buitenland is. sonen. stuur ik gelijk mee. Het
Dat is hardstikke leuk'
Zestien albums heeft Joel Kaltenec
ker inmiddels al vol geplakt. En dat
aantal zal wel zijn verdubbeld als hij
eenmaal al zijn kaarten heeft inge
plakt. Maar dat zal nog wel wat tijd
vergen, omdat de zweminstructeur
ook alle gegevens van de baden bij
de foto's vermeldt. Een karweitje.dat
wat geduld en vrije tijd vergt. Zelf
fotograferen doet Kaltenecker niet,
"omdat", zoals hij zegt. "ik daar
geen snars van terecht zal brengen.
Ik heb wel wat foto's zelf gemaakt,
maar die zijn niet veel soeps".
Veel foto's heeft Kaltenecker uit
Hongarije. "Die heb ik van mijn va-
komt maar zelden voor dat ik hele
maal niets hoor. Een enkele keer
gebruiken de mensen het opgezon
den geld. Maar ook dat gebeurt
meestal niet".
Nog eenmaal komt er een album op
tafel waarin Joel Kaltenecker een
wat "vreemde" prent zoekt. Althans
voor Nederlandse begrippen. Als hij
hem heeft gevonden, zegt hij: "Kijk
dat is nou nog eens leuk". Hij toont
een foto van een zwembad (hoe kan
het ook anders) in het Spaanse Ro
ses ("El Molf Blau"), waarin over
dag normaal wordt gezwommen,
maar dat 's avonds met een vloer
wordt afgedekt, zodat er op kan
ingezonden brief en binnen ei
week had zij meer dan 200 briev
in 'huis.
Zo is een landelijk comité or
staan en door de reakties werdi
mevrouw Vonk en haar medestrij
sters hoe langer enthousiaster. H
dro-biologen bijvoorbeeld waren e
blij met deze aktie van onderaf, or
dat zij begrepen dat huisvrouwi
een enorme macht kunnen vormt
Eind oktober vond het eerste ond^a
houd plaats met de Ned. Verenigijt
van Zeepfabrikanten "en die argti
menteerden precies zo als menéE
Van Dam". Zi
Mevrouw Vonk op haar beurt a&
gumenteerde dat wij Nederlanded
zelf de strijd tegen het milieubedeii
moeten beginnen op de plaats wae
we zelf verantwoordelijkheid dragt
Daarom was ze erg onthutst gewet
over de geadverteerde opmerkii
van de zeepfabrikanten dat "ma
eenderde van de watervervuiling hi
schuld zou zijn". Zelfs al was h
maar een achtste dan was het n
erg.
Niet afschuivt
„Wij willen niet de fabrikanten
een bepaald hoekje drukken, v-
willen iedereen in onze strijd betre_
ken, maar we komen er niet als 1
door blijven gaan door de verar
woordelijkheid op anderen af
schuiven, zoals de fabrikanten doei
Zij zei te geloven dat de fab
kanten de milieuhygiëne niet r
hun probleem nummer één zien
dat betreurde zij omdat er weii
tijd meer te verliezen is. Omdat
fabrikanten aan de huisvrouw
geen alternatief bieden experiment
ren zij nu met met zeep en soc
omdat het hun ernst is en zij zi
niet laten meeslepen door reclam
kreten over grauwsluiers, witter d;
witmakers, glimmende aanrecht!
en witte tornado's.
worden gedanst. Naast het bad
een grote schelp, die in de avond
uren open gaat, waarin een orkest
plaats neemt en vrolijke tonen de
lucht in blaast. Tevens is er voor
een sfeervolle verlichting gezorgd.
"Wat ik nou zo Jammer vind, ver
volgt Kaltenecker, "is, dat er maar
zo weinig documentatie over de
zwembaden is. Ik oeb twee Duitse
boeken waaruit ik wat kan putten,
maar daar houdt het dan ook mee
op. Dat vind ik wel Jammer, want
soms wil Je van een bepaald type wel
eens wat meer weten. En daar kun
Je dan niet achter komen".
Juist voor we weg gaan vertelt hij.
dat zijn hobby zo'n vijftien Jaar ge
leden is begonnen. "Het begon met
Joel Kaltenecker bekijkt hier
een paar ansichtkaarten uit zijn
enorme verzameling.
(Foto Wim Dijkman)
één kaart, gevolgd door een tweede
enz. En toen vond ik het wel leuk.
om zwembaden te gaan verzamelen.
Dit is het resultaat". En dat is be-
list niet gering.
Acht auto's
in de berm
gegleden
RIJPWETERING De gladhi
was vanmorgen vroeg zeer verrad?
lijk. Dit merkten een groot aant
automobilisten op rijksweg 4A. In j
buurt van Rijpwetering gleden ma
liefst acht auto's van de weg af. 1,
materiële schade was groot, maar pij
soonlijke ongelukken deden zich gj
lukMg niet voor.
Brand in keidei
ALPHEN AAN DEN RIJN k]
een kelder onder de flat aan de Brfc
jantstraat is gisteren door een nee.
onbekende oorzaak een fauteuil lei
brand gevolgen. Er was een sterkt
rookontwikkeling, die het ergsfti
t deed denken. De brandweer rukte,
I daarom met drie wagens uit. E(
auto hoefde slechts in actie te kte,
I men en wel met de nevelspuit. Ei?
aangerichte schade valt erg mem
ifi
Beslissing om
volleybal titel
in Northgohal
,vt
VOORSCHOTEN De wedstri^e
tussen het Noordwijkse DIO en htje
Voorschotense Gemini zal niet o£[
half negen maar om half acht in cu-
Northgo-hal beginnen. Deze we(r(
strijd zal de beslissing brengen in c
strijd met de titel in de eerste klajei
se van de Nederlandse Volleybalboni ei
w
Jubilarissen
bij Petruskoor
LEIDEN A.s. zondag zullen oj,
heren J. C. Goosen en M. G. Hai^
gedenken, dat ze 25 jaar geleden aJ
lid van het Petruskoor toetraden. D 8
heer Goosen fungeerde gedurende v« k
le Jaren als penningmeester. i,
Tot intentie van de jubilarissej h
wordt zondag om haJlf elf in de Pel
truskerk aan de Lammenschani -
weg een plechtige eucharistievierin
gehouden. c
Het Petruskoor dames en heren) 2
zingt de mis vrn St. Joannes de De c
van Joseph Haydn. Soliste is me i
vrouw A. Swaan uit Amsterdam, aai f
het orgel Thijs Kramer. De verdert 1
feestviering is in intieme kring.
I T
