Het IOC: club voor
bejaarde miljonairs
strijders
nes en voos
n amateurwereld_
Sapporo 972
PRINSEN, BARONNEN, GRAFEN, INDUSTRIËLEN
TELEVISIE I RADIO
)NDEBDAG 3 FEBRUARI 1972
LEIDEN Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) komt maar een paar keer per
lympiade in het nieuws: als de plaats voor de eerstvolgende Spelen moet worden vast-
steld; als voorzitter Avery (Brundage) lava en vitriool uitstort over alle sportlieden
e niet wars blijken te zijn van geldelijk gewin, of als er eens-in-de-zoveel jaar een rigo-
us besluit wordt genomen. Zoals afgelopen maandag de uitsluiting van skiër Karl
ihranz voor de Olympische Winterspelen in Sapporo.
Wie zijn eigenlijk de mannen van het IOC, de wakers over de Olympische principes,
hoeders van de Olympische idealen?
Wat is hun macht?
s Het IOC werd gevormd in 1894 door de Franse pedagoog Pierre de Fredy, baron de Coubertin,
g uit een voorname Franse familie, een hoogst intelligente man, van wie het plan afkomstig
is om de in de oudheid verloren gegane Olympische Spelen nieuw leven in te blazen. Hij ver
15 mannen om zich heen die in hun geboorteland de Olympische Idee (lichamelijke
voeding en amateursport invoeren als middel bij de vorming van de jeugd tot gezonde,
enwichtige mensen) moesten uitzaaien.
I Aangezien sport aan het eind van de vorige eeuw buiten Engeland absoluut niets om het
,f had, moest De Coubertin in de eerste plaats mannen met veel gezag en invloed naast zich
bben. Mensen, die h«t zich konden veroorloven tijd en geld te besteden aan pionierarbeid
or de sport.
Het eerste Internationale
Olympisch Comité, gevormd
in 1894, in luchtige stemming
bijeen. Recht voor de tafel
zittend de eerste IOC-voor-
zitter, de Griekse dichter Bi-
kelas. Rechts van hem (pot
lood in de hand), de beroem
de Fransman Pierre baron de
Coubertin, toen secretaris
van het IOC.
de onafhankelijkheid van het
te waarborgen, ontwierp De
Coubertin bepaalde regels.
IOC is voor zijn besluiten aan
'niemand verantwoording ver
Het IOC vilt zichzelf aan door
middel van coöptatie, d.w.z. de
IOC-leden bepalen zelf wie hooT
en waardig genoeg is om in de
rijen van dit college te worden
opgenomen.
WEen IOC-lid moet volstrekt onaf-
Ikelijk zijn, hij dient niet gebonden
flte zijn aan de belangen van be-
Om nationale gevoelens van IOC-
leden al voorshans de kop in te
drukken, wordt bepaald dat zij
niet worden geacht bij het IOC de
van hun land te verte
genwoordigen, maar integendeel
juist, zich te beschouwen als am-
bassadeurs van het IOC in hun
land. (Een bepaling waar
van maar weinigen op de hoögte
tzijn: er ontstaan nogal eens mis
verstanden door).
Vor
3iud Paauw
loals gezegd: die regels werden
worpen rond de eeuwwisseling en
r het IOC heeft in vorm en
kwijze nooit verandering willen
Het was en bleef een geslo-
kaste. een burcht waar de stor-
n van de tijd langs gleden. De ge-
iken en tradities die in de Cou-
tins tijd ongetwijfeld van groot
waren, doen nu hopeloos ver-
-jierd, bijna feodaal aan. Openheid
inspraak zijn woorden die de
r^ede vaderen van het IOC met de
otste voorzichtigheid, om niet te
-gen weerzin, in de mond nemen,
is ook niet zo verwonderlijk als
n bekijkt wie er allemaal sinds
I voor korte of buitensporige lange
i de schone Olympische taak op de
ouders namen.
Geen vrouw
Iet gaat om in totaal 298 perso-
onder wie nimmer een
w Men vindt er het ge-
scala van de bovenliggende klas-
terug: naast hoge officieren,
totindustriëlen, politici, juristen en
i" lagogen treft men er te kust en
'keur prinsen (Pierre van Monaco,
gin van Luxemburg, Albert van
sigië, Axel van Denemarken e.a.),
3i fen, hertogen, markiezen, baron-
'i. sultans, pasja's, sjeiks, maha-
en lords aan. Er is sinds 1963
fs een koning bij: Constanten van
Mannen met klinkende
nen, vrijwel allemaal zeer gefortu-
die gewoon zijn of waren in
5 domein of concern gebiedend op
treden. En van wie men uiteraard
t kan verwachten dat zij in de
ei rtwereld ineens de democratische
rinselen nauwgezet in de praktijk
ie ngen
dlangezien men macht, aanzien of
n ;dom in veruit de meeste gevallen
Sop latere leeftijd verwerft, is het
!J t vreemd dat de gemiddelde leef-
t I van de IOC-leden aan de tame-
ij hoge kant ligt.
n 1948 deed de Nieuwzeelander
rritt een poging een leeftijdsgrens
of 70 jaar) aan het lidmaatschap
ei i het IOC te verbinden. Het voor
kreeg wel een meerderheid, maar
t de vereiste tweederde, waarna
t i commissie werd benoemd om de
k nog eens in alle rust door te
oen.
1 n 1949 werd de kwestie opnieuw
>t stemming gebracht. De IOC-leden
er een jaar over hadden kunnen
"vl lenken, waren inmiddels tot de
u iclusie gekomen dat zij met een
ia ftijdsgrens de poten onder hun
;ie en stoel zouden wegzagen en stem-
toen vierkant tegen het voor-
21 Pas 17 jaar later zag Por-
altzijn streven beloond. Met 31 te-
w i 8 stemmen bij zeer veel onthou-
s' Jgen (er zijn nu in totaal 78 IOC-
e len) werd bepaald dat degenen die
pi 1966 lid van het IOC werden bi)
Jj t bereiken van de 72-jarige leeftijd
juinen op te stappen.
58 Zetelvast
[r Die leeftijdsgrens was geen over-
rg dige bepaling, want de heren van
,i11 IOC wilder nog wel eens stoel-
[a sfc zijn. Het IOC heeft niet voor
H Its de naam gekregen 'n exclusieve
Lg'b van bejaarde miljonairs te zijn
De Griek Angelo Bolanaki was niet
AVERY BRUNDAGE
van zijn zetel weg te branden, al
e je er het Olympisch vuur
onder. Hij hield liefst 54 jaar stand
in het IOC, waarmee hij onbetwist
recordhouder is. Maar vlak de kanse
lier van Bohemen, Guth-Jarkovsky,
ook niet uit, hij bleef 49 jaar zitten.
De Roemeen Plagino volgde met 41
jaar. De Duitse hertog Adolf Frie-
drich von Meckelenburg bracht het
tot de kleinigheid van 40 jaar, de
Zwitserse baron Godefroy de Blonay
jaar, de Hongaar Von Muzsa 37
jaar enz.
Van de huidige Olympiërs loopt de
markies van Exeter al sinds 1933 mee
en de machtige Avery Brundage
staat sedert 1936 met het zwaard in
de hand op de bres voor de Olympi
sche idealen.
Vijf Nederlanders hebben tot nu
toe deel uitgemaakt van het IOC. De
eerste was baron van Tuyl van Se-
rooskerken. een statige edelman, die
van sport weinig verstand had, maar
er wel veel voor deed. Hi1 verbleef
in het IOC van 1898 tot z'n dood in
1924. De anderen waren kolonel
Scharro (1924—1957), baron Schim-
melpennick van der Oye (19251943)
en generaal Pahud de Mortanges
(19461964)De laatste werd opge
volgd door Jonkheer van Karnebeek.
die nu de functie van vice-voorzitter
van het IOC bekleedt.
Van de 298 leden die sinds 1894 het
TOC-bureau hebben bevolkt, zijn er
50 in hun jeugd voortreffelijke sport
lieden geweest. Een aantal van hen
bracht het zelfs tot een Olympische
titel: de Fransman Arm and Massard
(schermen), de Britse markies van
Exeter (400 m horden), de Neder
landse genraal Pahud de Mortanges
(vier keer goud bil de ruiterwedstril-
den). de Zweed Gustav Dyrssen (mo
derne vijfkamp en de Griekse Ko
ning Constantijn (zeilen). Van de
rest is weinig bekend Over inzicht
en deskundigheid van de heren blijft,
men tot in deze dagen in het duister
tasten de zittingen van het IOC
zijn nog altijd niet toegankelijk voor
buitenstaanders.
Royementen
Hoe respectabel en bedaagd het
IOC ook mag zijn, een enkele keer
heeft men zelfs in dit hoge col
lege een lid moeten royeren. Dat
gebeurde in 1936 met de Ameri
kaan Lee Jahncke, de inspirator
in de Verenigde Staten van een
actie die de Nazi-Spelen van Ber
lijn wilde boycotten. Het IOC
verwijderde hem uit zijn gelede
ren ivegens „verraad aan de
Olympische beginselen".
In 1948 verzocht het Italiaans
Olympisch Comité het IOC het in
1939 benoemde lid generaal Vac-
caro, van de ledenlijst te schrap
pen. De man was een hoogst nij
vere fascist geweest en voor de
Italiaanse sport niet langer aan
vaardbaar. Het IOC verzocht de
generaal discreet zich terug te
trekken. Maar Vaccaro zei dat
men wat hem betreft de boom in
kon. De IOC-leden namen zich de
moeite naar Rome te gaan om de
generaal tot aftreden te bewegen.
Vaccaro weigerde opnieuw. Het
jaar daarop bleken de heren van
het IOC hem geruisloos als lid te
hebben afgevoerd. Want ook hun
geduld kent grenzen. En dan was
er nog Prins Albert van België.
Hij werd in 1958 in het IOC geko
zen (waarom zal wel altijd een
raadsel blijven), maar verscheen
zelden of nooit op Olympische
vergaderingen. In 1964 kreeg hij
de hint uit de Olympische bewe
ging te verdwijnen, wat hij ook
prompt deed.
Vreemde vogel
Er zaten ook heel vreemde vogels
in de IOC-volière. Een van de merk
waar Jigste exemplaren was die Chi
nese meneer Toeng. Hij werd IOC-
lid in 1947, toen Tsjang-Kai-tsjek
althans in naam nog de macht in
China had. Een jaar later nam
Toeng deel aan het IOC-congres in
Londen en bediende zich daar, zoals
de meesten. van de Engelse taal.
Daarna werd vier jaar lang niets
meer van hem vernomen. Het IOC
vreesde al dat hij in de wanordelijk
heden die het duel Hao-Tse-toeng—
Tsjang-Kai-tsjek met zich mee had
gebracht, om het leven was gekomen.
Maar dat bleek niet het geval. In
1952 kwam Toeng, na een klemmend
beroep van de toenmalige IOC-voor
zitter. de Zweed Edström, op het
congres in Helsinki weer opdagen. In
zijn gezelschap was een Chinese di
plomaat die als tolk fungeerde. Ed
ström zei tegen de tolk dat hij weg
moest gaan, omdat hij met Toeng
onder vier ogen wilde praten. De tolk
beweerde dat dat moeilijk zou gaan
omdat Toeng alleen Chinees sprak.
Edström wist wel beter en richtte
zich daarop rechtstreeks tot Toeng.
maar die hield braaf zijn kaken op
elkaar. Een erg mooie dwarsligger.
Vermoedelijk gedroeg Toeng zich
zo zonderling op last van het nieuwe
bewind. Nu was Edström dan wel 82
Jaar, maar dat belette hem niet af en
toe verschrikkelijk driftig te worden.
Zo ook nu. Hy sloeg woedend met
zijn wandelstok op tafel en zei tegen
de Chinezen dat ze beiden naar de
Domp konden lopen. Toeng verscheen
oonieuw op het IOC-congres van
1957. En daar bleek bij de Engelse
taal weer uitstekend te kunnen
spreken
Voorzitters
In de 78 jaar van zijn bestaan
heeft het IOC vijf voorzitters gehad:
de Griekse dichter Bikelas (1894
1896). de Fransman De Coubertin
(1896—1925), de Belgische graaf Bail-
let-Latour (1925—1942), de Zweedse
industrieel Sigfrled Edström (1946
1952) en de Amerikaanse zakenman
Avery Brundage (1952 tot vermoede
lijk augustus 1972) Drie van hen
(De Coubertin, Baillet-Latour en
Brundage) drukten door hun activi
teit en overwicht een stevig stempel
op de besluitvorming van het IOC.
Over De Coubertin (overleden in
1937 op 73-jarige leeftijd) is al veel
bekend. Hij was een aristocraat in de
allerbeste betekenis van het woord.
Met opoffering van veel tijd en een
groot deel van zijn vermogen voerde
hij de Spelen door de moeilijke be
ginjaren heen.
Toen hij na de eerste wereldoorlog
in geldzorgen kwam en niet meer
kon leven en reizen als hij wilde, trok
hij zich uit het IOC terug.
Het enige vreemde aan De' Cou
bertin was dat hij geen vrouwen op
de Olympische Spelen wilde hebben,
daar heeft hii zich altild togen ver
zet. Een excentriek trekje bij deze zo
milde, humane man.
Dapper man
De Belgische graaf Baillet-Latour,
de opvolger van De Coubertin, zette
het werk geheel in de geest van de
Fransman voort. Hij was een hof
felijk, diplomatiek en zeker ook dap
per man, maar hij stond te ver van
de sport en de sportman af. Iets wat
trouwens in toenemende mate voor
latere IOC-voorzitters gold. Zijn
mooiste uren beleefde de graaf voor
en tijdens de Spelen van Berlijn in
1936, toen hU Hitier een paar keer
terechtwees. In 1935 wilde Hitier het
Duitse IOC-lid Lewald, dat verant
woordelijk was voor de organisatie
van de Berlijnse Spelen, van zijn post
ontheffen. Deze man bleek enig
Jood bloed in de aderen te hebben
en was derhalve voor de nazi's niet
meer te accepteren. Toen Baillet-
Latour vernam dat Lewald dreigde
te vallen, ging hij naai- Hitier toe en
vertelde hem dat bij vervanging van
zijn Duitse collega de Spelen aan
Berlijn zouden worden ontnomen.
„Alleen als Lewald erbij is, heeft het
IOC de garantie dat de Olympische
beginselen worden nageleefd" Baillet
hield Hitier nog meer voor. De Spelen
waren het onvervreemdbaar eigen
dom van het IOC. alleen de organi
satie ervan was opgedragen aan Ber
lijn. Zodra de Spelen begonnen, zou
het IOC de leiding overnemen. Hit-
Ier werd verzocht zich voor de duur
van de Spelen te gedragen als gast in
zijn eigen stadions. Bovendien gaf de
graaf Hitier een papiertje met daar
op het zinnetje dat het staatshoofd
bij de openingsplechtigheid dient uit
te spreken. „Dit en niets anders mag
u zeggen". Hitler was razend over
die behandeling, maar hij kon moei
lijk anders doen dan gehoorzamen.
Tijdens de Spelen kwam Baillet-
Latour wederom met Hitler in con
flict. De Führer had op de eerste dag
van het atletiektoernooi de winnaars
van enkele nummers in zijn loge
ontboden en gecomplimenteerd. Maar
hij was weggegaan toen de Ameri
kaanse neger Johnson op het punt
stond het hoogspringen te winnen.
De volgende dag wees Baillet-Latour
Hitier er op dat dit soort ontvangsten
strijdig waren met het Olympisch
protocol en dus achterwege moesten
blijven. Hitler deed netjes wat hem
gezegd werd.
Een flinke man, die Belgische
graaf, om Hitier zo de les te lezen.
Maar toch Baillet-Latour
had de Jiazi's niet echt door, hij
keek als het ware alleen tegen de
buitenkant van de feiten aan. H\j
doorzag hun ware bedoelingen
niet en hij moet zelfs niet ge
merkt hebben dat de nazi's de
Spelen misbruikten om er propa
gandistische munt voor het Derde
Rijk uit te slaan. Want hoe is het
anders verklaarbaar dat hij in
1939 de Winterspelen van 1940,
waar Zwitserland door allerlei
oorzaken ineens van moest af
zien, prompt het Duitse Gar-
misch-Partenkirchen aanbood? I
En dat de nazi-organisatie Kraft
durch Freude in 1939 het Olym
pisch Diploma kreeg uitgereikt? j
Avery
Geen van de IOC-voorzitters heeft
ooit zo fors en machtig geregeerd als I
de huidige aan het bewind zijnde
man, de Amerikaan Avery Brundage.
Gehoond en uitgelachen in de Wes
telijke wereld, met respect ontvangen
in de Oostblok-landen.
Hij heeft ook nog nooit een kwaad
woord gezegd over het in die landen
bedreven staatsamateurisme. Hoe te
recht de kritiek ook op hem is (zijn
denken over sport is in 1913 of daar
omtrent blijven stilstaan), niet ont
kend kan worden dat Avery Brun
dage een formidabel man is. Angst
kent hij niet, de zwaarste en zuur
ste kritiek slikte hij zonder er over
te morren. Hij is nu 84 jaar, maar
fitter dan menige zestiger.
Brundage (in zijn Jeugd een eerste
klas atleet) studeerde voor ingenieur
aan de universiteit van Illinois,
stichtte later zijn eigen bouwonder
neming en werd in de jaren der
tig schatrijk. Hoe groot zijn fortuin
is, valt niet gemakkelijk aan te geven.
De waarde alleen al van zijn unieke
verzameling Oosterse kunst wordt ge
schat op vele miljoenen.
Brundage heeft in zijn concern al
tijd met ijzeren hand geregeerd en
duldde geen vorm van tegenspraak.
In de Olympische beweging kan hij
ook moeiijlk iemand naast zich ver
dragen die een eigen mening heeft.
Dat ervoer de Nederlander Wester-
hoff, een in Zwitserland levende ge
pensioneerde Nederlandse generaal.
Westerhoff werd in 1967 secretaris
generaal van het IOC-bureau in
Lausanne, dat tot op dat moment een
slecht functionerend apparaat was.
Westerhoff stampte in korte tijd
een organisatie uit de grond die er
zijn mocht. Maar hij had ook zo zijn
eigen oordeel over bepaalde zaken.
Hij zei tegen Brundage dat de hui
dige amateurregels nog slechts kon
den worden nageleefd door de zonen
van miljonairs. Dat had hij niet moe
ten doen. In korte tijd werkte Brun
dage de Nederlander uit zijn functie.
„Westerhoff. u bent nog te jong voor
dat soort zaken
Over Brundage zou een boek te
schrijven zijn. En dat is ook gebeurd.
Het zonderlinge is dat die taak ter
hand is genomen door een commu
nist, Heinz Schöbel. het Oostduitse
lid van het IOC. Het manuscript
werd vervolgens in het Amerikaans
vertaald („The four dimensions of
Avery Brundage") en peperduur uit
gegeven. Heel aardig om een pur-
sang communist lovend te zien
schrijven over een pur sang kapi
talist. In de Olympische beweging is
alles mogelijk.
En zo reilt en zeilt het anachronis
me dat IOC heet verder. Het beheert
het belangrijkste brok sport dat de
wereld kent, zonder die sportwereld
ook maar de schijn van inspraak te
geven. Het vernieuwt zichzelf d.wz.
de ene gefortuneerde oude heer al of
niet van adel, benoemt de andere.
Topsporters, maar zij niet alleen,
zullen er zich nog Jaren kapot om
lachen en te pletter aan ergeren.
DONDERDAG 3 FEBRUARI
VRIJDAG 4 FEBRUARI
06.30-07.30 uur Nederland 2
5000 m hardrijden heren
12.30-13.15 uur Nederland 1
Herhaling 5000 m heren, skiën
17.30-18.45 uur Nederland 1
IJshockey, skispringen, bob
sleeën.
00.00-07.00 uur Hilversum 1
Rechtstreeks 5000 m heren,
kunstrijden, skiën, ijshockey
07.50-08.10 uur Hilversum 1
Samenvatting 5000 m heren
13.50-14.00 uur Hilversum 1
Reportages en beschouwingen.
ZATERDAG 5 FEBRUARI
06.15-06.45 uur Nederland 1
500 m hardrijden heren
15.00-16.00 uur Nederland 1
Herhaling 500 m heren, skiën
17.30-18.45 uur Nederland 1
IJshockey, bobsleeën, kunstrif-
den dames.
07.50-08.10 uur Hilversum 1
Herhaling 500 m heren
13.50-14.00 uur Hilversum 1
Reportages en beschouwingen.
ZONDAG 6 FEBRUARI
10.25-12.00 uur Nederland 1
1500 m hardrijden heren, ski
springen
14.00-16.00 uur Nederland 1
Herhaling 1500 m heren, ijs
hockey, kunstrijden paren.
00.00-08.00 uur Hilversum 1
Rechtstreeks 1500 m heren,
skispringen, kunstrijden, ijshoc
key.
14.00-14.30 uur Hilversum 3
Reportages en beschouwingen.
MAANDAG 7 FEBRUARI
07.00-08.00 uur Nederland 1
10.000 m hardrijden heien
12.00-1315 uur Nederland 1
Herhaling 10.000 m heren
17.30-18.45 urn* Nederland 2
IJshockey, skiën, kunstrijden
dames
00.00-07.00 uur Hilversum 1
Rechtstreeks 10.000 m heren,
kunstrijden, ijshockey, skiën.
07.50-08.10 uur Hilversum 1
Herhaling 10.000 m heren.
13.50-14.00 uur Hilversum 1
Reportages en beschouwingen.
DINSDAG 8 FEBRUARI
00.00-07.00 uur Hilversum 1
Rechtstreekse reportages skiën,
kunstrijden paren
07.50-08.10 uur Hilversum 1
herhaling skiën, kunstrijden.
13.50-14.00 uur Hilversum 1
Reportages en beschouwingen.
WOENSDAG 9 FEBRUARI
06.15-07.00 uur Nederland 1
1500 m hardrijden dames
12.30-13.15 uur Nederland 1
Herhaling 1500 m dames, skiën
17.30-18.45 uur Nederland 1
00.00-07.00 uur Hilversum 1
Rechtstreeks 1500 m dames
07.50-08.10 uur Hilversum 1
Herhaling 1500 m dames
13.50-14.00 Hilversum 1
Skiën, ijshockey, kunstrijden he- Reportages en beschouwingen.
DONDERDAG 10 FEBRUARI
06.15-07.15 uur Nederland 1
500 m hardrijden dames, skiën.
12.30-13.15 uur Nederland 1
Herhaling 500 m dames, skiën
17.30-18.45 uur Nederland 2
IJshockey, skiën.
00.00-07.00 uur Hilversum 1
Rechtstreeks 500 m dames
07.50-08.10 uur Hilversum 1
Herhaling 500 m dames
13.50-14.00 uur Hilversum 1
Reportages en beschouwingen.
VRIJDAG 11 FEBRUARI
06.00-07.30 uur Nederland 2
1000 m hardrifden dames, ski
springen.
12.30-13.15 uur Nederland 1
Herhaling 1000 m dames, skiën
17.30-18.45 uur Nederland 1
Skispringen, skiën, bobsleeën,
kunstrijden heren.
00.00-07.00 uur Hilversum 1
Rechtstreeks 1000 m dames
07.50-08.10 uur Hilversum 1
Herhaling 1000 m dames
13.50-14.00 uur Hilversum 1
Reportages en beschouwingen.
ZATERDAG 12 FEBRUARI
06.00-07.00 uur Nederland 1
3000 m hardrijder dames
15.00-16.00 uur Nederland 1
Herhaling 3000 m dames, ijs
hockey, skiën, bobsleeën.
17.30-18.45 uur Nederland 1
IJshockey, bobsleeën skiën.
00.00-07.00 uur Hilversum 1
Rechtstreeks 3000 m hardrijden
dames.
07.50-08.10 uur Hilversum 1
Herhaling 3000 m dames.
1350-14.00 uur Hilversum 1
Reportages en beschouwingen.
ZONDAG 13 FEBRUARI
13.30-15.00 uur Nederland 1 14.00-14.30 uur Hilversum 3
IJshockey, skiën, sluitingscere- Laatste resultaten, sluitingscere
monie. monle.
I
