k
gezegd
Kranten spellen namen verkeerd
EN NU (3)
LEIDEN VROEGER
LEIDEN
BOUWT
RAND
VAN
ZUID
WEST
VOL
LEZERS SCHRIJVEN
Huur in
Leiden
LEIDEN
LEIDEN De rand tfan het
Leidse stadsdeel Zuidwest is
lange tijd opengebleven. Het
stadsdeel heeft verder helemaal
vorm gekregen, maar de rand
langs de Voorschoterweg bleef
een braakliggend stuk grond.
Deze rand krijgt nu bebouwing.
Een duidelijk accent daarin
vormt een flatgebouw met zes
woonlagen op een onderlaag.
Deze vierkamerflats zijn be
stemd voor verhuur. Het flat
gebouw is verrezen op de hoek
van de Voorschoterweg en de
Churchilllaan.
Naar aanleiding van het artikel
„Waarschuwing uit de Betuwe: me
vrouw Ghandi, kijk tooh uit:" in uw
blad van zaterdag 22 januari j.l., wil
ik gaarne het volgende opmerken:
Het is mij opgevallen dat Neder
landse kranten in het algemeen zich
vaak schuldig maken aan grove in-
konsekwentie (niet zelden in vette
krantekoppen) ten aanzien van het
op de juiste wijze spellen van namen
van in het bijzonder niet-Europese
persoonlijkheden.
Zo óók is dit het geval in het ge
noemde artikel van uw blad, waar
het begin af konsekwent wordt vast
gehouden aan de onjuiste spelling
van de Indiase premier om, ironisch
genoeg, te besluiten met de
juiste: Gandhi!
Ik ben van Indiase komaf en meen
te weten dat het staatshoofd van
India Indira Gandhi heet en niet
zoals men in Nederland haar naam
vaak missohrijft.
Verder kan men zo talloze varian
ten van namen als Mujib-ur-Rah-
man, Bhutto in haast elke krant ver
en misvormd aantreffen tot: b.v.
Moedjieb, Moed jib, Moejib, Rachman,
Bhoetto, Boet». Rhoeto. Het is dui
delijk dat een dergelijke wilekeur niet
anders dan verwarrend op de lezer
werkt. Een der positieve invloeden
van de Engelse dominantie in het
voormalige Brits-Indië is namelijk
geweest dat men zich aldaar, voor
nationaal en internationaal gebruik,
een fonetisch zo volmaakt mogelijk
Latijnse schrijfwijze voor' de natio
nale talen heeft eigen gemaakt (met
uiteraard de Engelse uitspraak als
grondslag). In dit licht gezien vormt
élke andere willekeurige spelling van
woorden (en dus ook namen) uit die
streken een inbreuk op de aldaar ge
maakte spellingsafspraken.
Dat dit in een tijd van steeds drin
gender wordende oproepen tot ver
eenvoudiging van de spelling van het
Nederlands gebeurt, stemt tot nader
nadenken, temeer daar het willekeu
rig spellen van vreemde persoonsna
men door de pers de kranten in het
klein in één lijn stelt met de talloze
streken en streekjes hier in de Mid
deleeuwen. die elk ruwweg gezegd een
eigen spelling voor de gesproken taal
daar verschillende schrijfwijzen el
kaar in eenzelfde artikel afwisselen,
wat uitermate irritant is voor de
lezer en in het bijzonder voor de In
gewijde.
Ik hoop dat deze regels er toe zul
len leiden eventuele foutieve schrijf
wijzen in de toekomst volledig ach
terwege te laten.
Vandaar dat ik thans n.a.v. de
waarschuwing in het artikel gericht
aan mevrouw Ghandi terécht op-
bezaten,
Mocht ter verdediging van zulk
willekeurig spellen worden aange
voerd dat men op deze wijze de lezer
wil tegemoetkomen in de juiste uit
spraak van (vaak moeilijke!) vreem
de namen, dan is naar mijn mening
zulk een verweer zwak, daar dat ook
kan door bijvoorbeeld ergens bij de
aanvang van het artikel eenmaal
achter de juiste schrijfwijze van de
naam tussen haakjes de (vermoede
lijk) overeenkomende uitspraak in
het Nederlands te plaatsen.
Het argument van tegemoetkoming
aan de lezer geldt uiteraard niet voor
de naam Gandhi, daar de verande
ring in Ghandi juist zijn doel mist.
Bovendien is mijns inziens Gandhi
een naam die in het Westen dermate
bekend is (mede dbor de Mahatma)
dat men gewoonweg hóórt te weten
hoe die geschreven wordt.
In de meeste gevallen is er dui
delijk sprake van onoplettendheid,
zoals ook in het genoemde artikel,
merk: moge blijken dat die mevrouw
Ghandi een fiicfiieve persoonlijkheid
is en aldus het afschuwelijk lot, al
thans volgens de heer Mar tien van
Bergen, aan de ware mevrouw
Gandhi voorbij gaat.
Wie riep daar What's in a name?
R. M. MARHÉ
Naschrift
De heer Marhé heeft volkomen ge
lijk ten aanzien van de spelling van
de naam van de Indiase premier, die
daad (mevrouw) Gandhi heet en
niet Ghandi. Onze verontschuldiging
voor de onjuiste schrijfwijze in (al
léén) bedoeld artikel.
Wat echter de spelling van namen
als Moedjiboer Rachman en Bhoetto
betreft, zijn wij het niet met de heer
Marhé eens. Transliteratie van der
gelijke vreemde namen is uiterst
moeilijk, maar de heer Marhé zal het
toch wel met ons eens zijn, dat zoveel
mogelijk een Nederlandse schrijfwijze
dient te worden aangehouden. Om
die reden hebben wij eens (overigens
al in 1961) een gedocumenteerd ar
tikel geschreven, waarin temidden
van grenzeloze verwarring de
schrijfwijze van de naam van de
toenmalige Sowjetrussische premier"
als „Chroesjtsjow" werd verdedigd.
Dus niet (vla Reuter in Londen
Kh, maar Ch. Laatsgenoemde trans
literatie is trouwens in overeenstem
ming met de Russische uitspraak (de
Engelsen kennen onze ..ch"-klank
met en gebruiken dan, bij gebrek
aan beter, Kh). En ook niet „u" maar
„oe". Wij Nederlanders hebben voor
de klank „oe" nu eenmaal een eigen
teken in de vorm van de dubbele
klinker „oe" Waarom zou men die
niet gebruiken en waarom zou men
de Engelse „u" schrijven, die men
dan vervolgens als „oe" gaat uit
spreken? Het gaat er dus om zoveel
mogelijk Nederlandse en niet Engelse
(of Duitse, resp. Franse) tekens te
gebruiken. Maar dan dient men na
tuurlijk wel de oorspronkelijke taal
te kennen. Anders is een bevredi
gende transliteratie in het Neder
lands niet mogelijk. Hier ligt nu
jpist de onoverkomelijke moeilijkheid
voor Nederlandse journalisten, die
immers geen Hindi (India) of Oerdoe
en Bengali (Pakistan) kennen. Het
blijft dus gissen. Mocht u, op t
van eventuele kennis van de
spronkelijke talen, een bevredigende
-Nederlandse transliteratie
kunnen aanbevelen, dan willen wij
gaarne kennisnemen. Tot zolang be
helpen wij ons met uitspraakregels,
die men aantreft in „De Grote We
reldatlas" van Wolters, Groningen.
Maandag werd in de Leidse raads
vergadering door middel van een In
gekomen stuk aan de orde gesteld, dat
de huren in 't Haagwegkwartier niet
omhoog, maar bevroren of omlaag
moeten. Ieder, die de situatie daar
kent, zal moeten beamen, dat die
woningen in 'n erbarmelijke toestand
verkeren. En als er dan eens een
..verbetering" wordt aangebracht,
zoals laatst een nieuwe voordeur,
blijkt dat ook maar weer een lap
middel te zijn, want nog waait de
sneeuw door de kieren naar binnen.
Dan is het toch geen wonder dat de
mensen daar geen vertrouwen heb
ben in die renovatieplannen?
Bijna de helft van de gemeente-
Raad was 't tijdens de stemming eens
met de eis van de bewoners. Toch
dacht ik tijdens die stemming te voe
len. dat een aantal voorstemmers,
met name van de Partij van de Ar
beid, niet van harte meedeed. Voor
een arbeiderspartij een vreemde zaak.
Maar de houding van de heer Ver
boom spant toch wel de kroon.
A. Verboom van de P.v.d.A. was
vóór de stemming vertrokken. Naar
een vakbonds vergadering in Delft.
Komt dat omdat hij die vergaderin
gen zo belangrijk vindt? Tijdens het
debat over plan Noord moest hij ook
al weg. Ik vraag mij af hoe hij
onder de volgende stemming uit pro>
beert te komen. Het lijkt mij n.l. er{
moeilijk voor hem om tegen een
huurverhoging te stemmen. Want
als P.v.d.A.-raadslid zegt hij begrip
te hebben voor de els van de bewo
ners. Hij weet zelfs hoe het komt
dat er mensen worden geweigerd
uit de Haagwegbuurt door de woning
bouwverenigingen. Hij laat zelfs het
woord „discriminatie" vallen en vindt
het begrijpelijk dat de arbeiders uit
die buurt tn opstand komen.
Maar als voorzitter van woning
bouwvereniging „De Eendracht" laat
hij een heel ander geluid horen. Om
enkele voorbeelden te noemen: 1. In
de Marijkestraat gaan de huizen die
nu 113,01 doen, per 1 april omhoog
naar 121,22. Dat is ruim 8 gulden.
En in het kader van de huurharmo-
nisatie gaan ze naar 153,34 en dat
is ruim 40 gulden. Ten tweede: Bern-
hardstraat de huizen die nu f 141,70
zijn, gaan per 1 april naar 150,20
en in de nabije toekomst naar 193,90
dat is 52,20. Dan 3: De Willem de
Zwijgerlaan huizen van 106,95 wor
den 1 spril 115,15 en gaar naar 181,53.
Dat is maar liefst 74,59 ofwel hijno
70 pet.
Dit is zomaar een greep uit meneer
Verboom's Eendrachtwoningen. En
daar wonen toch ook arbeiders? Hoeft
hij daar niet solidair mee te zijn?
Of denkt hij en die hele groep van
hooghartige tegenstemmers werkelijk
dat ze de Leidse arbeiders in de hoek
kunnen blijven trappen?
Het is nu wel zo, dat wij dank zij
het door de gemeente bestuur gevoer
de beleid no. 1 zijn op de lijst van
alle Nederlandse gemeenten wat de
negatieve punten betreft. Maar
eens is de maat vol. Dat blijkt dui
delijk uit de houding van het Haag
wegkwartier.
Namens het Leids Huurders Com-
mlté B. Turk Langegracht 85 Lei
den.
Laten we eerlijkzijn.Medina wordt
gemaakt voor vrienden. Van selecte
tabakken. Niet meer en niet minder.
Een eerlijk sigaartje.
Van Velasaues. Voor een heerlijk prijsje:^1/; ct.
Medina, voor vrienden
20 stuks/250 ct
LEIDEN Het is niet zo moeilijk om op de lin
kerfoto de Hooigracht te herkennen. Het grote
herenhuis (Hooigracht 76) geeft een vingerwij
zing in deze richting. Reeds tientallen jaren is
in dit pand een notariskantoor gevestigd. De drie
woningen naast dit perceel hebben het veld moe
ten ruimen voor een modernere visiedoch dan
verrijst weer het pand, waarin thans „Ons Cen
trum" is ondergebracht en dat eertijds werd be
woond door de medicus, dokter Veldhuyzen sr.
Met veel van de bebouwing zijn ook de „kinder
hoofdjes" verdwenen.
Hoewel volslagen onbekend, met de belangrijke
verkeersroute, die deze oude gracht in de toe
komst gaat innemen in de noordioestverbinding
(afbraak St. Jorissteeg, doorbraak Langegracht)
legden onze vroede vaderen in 1681, met de dem
ping van de Hooigracht, daartoe reeds een begin.
In ver verleden tijden was deze gracht in
1367 sprak men van Hoeygraft in het bijzonder
aangewezen voor het lossen, laden en verkopen
van hooi. Reeds in 1438 was er een keur met
strenge bepalingen voor de opslag van hooi en
koren. Een ordonnantie over het „hoykeuren,
meeten, weegen en mennen over de Hoymarkt"
bedoelde te waken tegen het ontstaan van brand
door het opdoen van nat of broeiend hoy". Al
het aangevoerde hooi moest in die dagen door de
„gezwoore keurmeesters" worden gekeurd of het
zonder gevaar van hootbroei kon worden „gezol
derd". De hooimeesters en de wegers waren ver
plicht dicht in de omgeving van de Hooigracht
té wonen „omme de goede luyden haar dienst
noodig hebbende, promptelyk te helpen".
Voor de demping lagen over deze gracht vijf
bruggen, t.w. de Vleerbrug tegenover de St. Pan-
crassteeg, Heerenbrug (Groenesteeg)Choórbrug
(Hoogl. Kerkkoor steeg) en de St. Annabrug
(Nieuwstraat)
In 1850 is de hooimarkt. die zo lang een stempel
drukte op deze omgeving, verplaatst naar de
Haven.
Anno 1972 heeft de Hooigracht een ander „ge
zicht?'. Middenstanders vestigden er hun winkels,
een modern pand voor de Leidse Duinwater Maat
schappij werd gebouwd, het St. Elisabethzieken-
huis dat straks weer gaat verdwijnen kreeg
er zijn domicilie en het verkeer legde beslag op
deze eens zo StVB* aracht (op rechter foto Hol
vast)
8 AM PLATTEEL
