John Vliet Lindsay aantrekkelijk
en omstreden
Negers kunnen
beter akkoord
accepteren
KANDIDATEN VOOR HET WITTE HUIS (2)
STUDENTEN OVER
HEEL SPANJE
GAAN STAKEN
Bonn: geen
wapens
voor
Portugezen
IAN SMITH:
Nieuwe Tijl
geeft dure
Enser terug
in vogelvlucht ÏSJjjjQJi) in vogelvlucht
ZATERDAG 22 JANUARI 1972
BUITENLAND
(Van onze correspondent)
WASHINGTON New-Yor-
kers hebben een haat-liefde
verhouding met hem. Bij ou
dere vrouwen maakt hij moe
derlijke gevoelens los. Jongeren
zien hem als een held. Republi
keinen beschouwen hem als een
misleidende ziel, en Democraten
hebben hem argwanend tot
him gelederen toegelaten. Deze
omstreden figuur is, natuurlijk
New Yorks 50-Jarige burge
meester John Vliet Lindsay, die
zich kort voor oudjaar in Mia
mi kandidaat stelde voor het
presidentschap.
Toen hij in 1965 gekozen
werd als de eerste Republikein
se burgemeester van het over
wegend Democratische New
York sinds Fiorello la Guardia
in 1941, verscheen er een poli
tieke prent van Bill Mauldin
in één van de kranten van Chi
cago. Daarop stond Lindsay in
de deur van zijn huis met ach
ter zich de binnengelopen Re
publikeinse olifant en er onder
stond: „Hij liep me achterna.
Kan ik hem houden?"
Door
mr. H. L. Leffelaar.
Voor de niet-rljkelijk van su
per-aantrekkelijke kandidaten
voorziene Republikeinse partij,
was Lindsay in 1965 dan oök
een wonderkind. Nixon had het
in 1960 afgelegd tegen dat an
dere wonderkind, John Fitzge
rald Kennedy, en in 1964 was
Barry Goldwater bedolven on
der de massale verkiezingsover
winning van Lyndon Johnson.
Lindsay, zo dachten de Repu
blikeinen toen, was het ant
woord op de Kennedy-dynastie,
toen nog vertegenwoordigd door
Edward en Robert.
Lindsay kwam als politicus
niet uit de ljicht vallen. Zijn
eerste aanraking met Washing
ton was al in 1955, toen hij, als
advocaat in New York, de flat
teuze uitnodiging kreeg om Ju
ridisch assistent te worden van
president Eisenhowers minister
van Justitie, Herbert Brownell.
Hij hield deze post tot 1957,
toen hij zich kandidaat stelde
voor het Huis van Afgevaardig
den van het congres namens het
sjieke 17de district van New
York en vervolgens met bijna
54 procent van de stemmen
Maar de uit onverdacht goe
de Republikeinse familie ko
mende John Lindsay bleek er
in het congres ideeën op na te
houden, die de oude-partijrot-
ten de wenkbrauwen deden
fronsen. Hij nam het vaak niet
alleen op tegen de oude garde,
maar de progressieve particu
liere groep „Americans for De
mocratie Action," die er statis
tieken op nahoudt van welk
Congres-lid voor welk wetsont
werp stemt, rekende uit dat
Lindsay in het Congres-jaar
1963-1964 in 84 procent van de
gevallen liberaal had gestemd.
Dat was nauwelijks een aan
beveling om bij de Republikei
nen carrière te maken, maar
toen Lindsay zich in 1964 kan
didaat ëfelde voor het burge
meesterschap van New York en
71,5 procent van de stemmen
kreeg, terwijl bijna alle ande
re Republikeinen onder gingen
in de massale Democratische
r overwinning van president Lyn-
r don Johnson, moesten ook de
meest geharde Republikeinen
beamen dat „die Lindsay" iets
had.
De Republikeinse partij heeft
echter altijd slecht overweg ge
kund met veelbelovende Jon
geren, omda/t men vreesde dat
wonderkinderen in de politiek
alleen maar voor verrassingen
kunnen zorgen die niet bij het
conservatieve partij-tempo pas
sen. (Wonderkinderen kunnen
tenslotte briljante ideeën heb
ben en wie heeft er ooit van
een briljant conservatief idee
gehoord?). Lindsay was daar
om als burgemeester van New
York al van tevoren gedoemd,
ook al had zelfs gouverneur
Nelson Rockefeller geld in zijn
campagne gestoken.
In 1968, om redenen die hem
zelf nu ook duister zijn, liet
Lindsay zich verleiden om op
het Republikeinse partijcongres
in Miami Spiro Agnew te intro
duceren als de vice-president
voor de kandidatuur met Ri
chard Nixon. Het was een daad
die hem later vaak vor de voe
ten werd geworpen.
Nadat president Nixon aan
de macht kwam, ontdekte Lind
say dat het nieuwe Republi
keinse Washington ongevoelig
was voor de moeilijkheden van
de grote steden. „Ik bezocht ie
dere minister," zei Lindsay,
„maar binnen zes maanden was
het duidelijk waar de regering
heen ging. Ze hadden de steden
afgeschreven". Uit die tijd da
teert ook zijn gaandeweg steeds
groter wordende breuk met
gouverneur Nelson Rockefeller,
die volledig werd toen Lindsay
de Democraat Arthur Goldberg
steunde in diens campagne voor
het gouverneurschap in 1970.
Toen Goldberg verloor, was ook
Lindsay's politieke toekomst
bezegeld.
John Vliet Lindsay was de
kleinzoon van een Schots-Ierse
metselaar, die op het eiland
Wight woonde, in 1884 bank
roet ging en toen naar de VS
emigreerde. Zijn vader was een
selfmade-man in de Ameri
kaanse traditie en bracht het
tot vice-president van een bank
op Wall Street. Zijn moeder,
Eleanor Vliet, stamde af van 'n
Nederlandse timmerman wiens
voorouders in de 17de eeuw
naar de nieuwe wereld trok
ken.
Hoewel Lindsay herhaalde
lijk vergeleken wordt met John
Kennedy (met wie hij hoog
stens zijn fotogenieke uiterlijk
gemeen heeft), werd hij niet.
zoals de Kennedy's, met de
brandende ambitie opgevoed
om het Witte Huis te veroveren.
Hij was ook niet rijk, in Ameri
kaans-kapitalistische zin. Ter
wijl de Kennedy-kinderen bij
het bereiken van hun 21-ste
Jaar al een fonds van één mil
joen dollar werd toegewezen,
liet Lindsay's vader bij zijn
dood in 1962 700.000 dollar na,
die gedeeld moest worden met
Lindsay's tweelingbroer David
en zijn moeder.
Nadat hij in de Tweede We
reldoorlog dienst had gedaan bij
de Amerikaanse marine, werkte
hij als employé op een bank tot
de dag dat hij, bij het naderen
van een van zijn superieuren
zijn sigaret in een prullebak
probeerde weg te moffelen en
een brandje veroorzaakte.
Zijn beslissing, in augustus
verleden Jaar, om de Republi
keinse partij te verlaten en over
te stappen naar de Democraten
was al te voorzien in 1969, toen
hij als burgemeester herkozen
werd op een „onafhankelijke"
lijst.
Hoewel hij door de Democra
ten beleefd werd binnengehaald
en de 79-Jarige Democratische
patriot ambassadeur Averell
Harriman (die ook gouverneur
van New York was), hem er
aan herinnerd dat hij (Harri
man) zelf 40 Jaar geleden was
tSÊÉËiVJLf-
overgestapt naar de Democra
ten en sindsdien veel meer ple
zier had beleefd aan de poli
tiek, was het duidelijk dat de
Democraten deze aantrekkelij
ke mededinger naar de grote
prijs van het Witte Huis op z'n
best tolereerden.
Lindsay's lot voor 1972 zal
dan ook in de komende voor-
verkiezingen bezegeld worden.
Slaagt hij erin verrassend uit
de hoek te komen, dan zullen
de Democraten hem serieus als
één der hunnen moeten be
schouwen, maar het kan ook
betekenen dat iemand als Ed-
John Lindsay en zijn
echtgenote laten zich een
lekker hapje goed smaken.
ward Kennedy zich gedwongen
zal voelen om zich dan actief in
te zetten om zijn deel op te ei
sen van wat iedere partij reser
veert voor de oude getrouwen.
In dat geval is het allerminst
zeker wat er met Lindsay zal
gebeuren en nog minder in
welke richting zijn politieke
toekomst zich na een nederlaag
zal ontwikkelen.
MADRID (EFI, UPI) Op de
-3 impus van de universiteit van
bet adrdnwas het gisteren rustig,
dagen van gevechten met de
zllitie. Studenten in Salamanca,
J fiedo, Granada, Valladolid en Bil-
o hebben echter door stakingen
elef -
Anti-Vietnam
conferentie
gaat door
PARIJS (UPI) De Wereldas-
nisi tnblee voor de Vrede en Onafhan-
ikheid in Indo-China mag van 11
13 februari in Versailles bijeen-
len. Amerika en Zuid-Vietnam
ïbben bezwaar gemaakt tegen de
mferentie, maar de Franse autori-
iten zien geen reden haar te ver-
jln 8den daar ze in een besloten
Wl imte wordt gehouden, er geen ge-
l ar bestaat voor verstoring van de
lenbare orde en er de afgelopen ja-
ert a al meer van die bijeenkomsten in
r wkrijk zijn geweest. Franse rege-
®2j ngsfunctionarissen hebben dit mee-
oo deeld.
J* oonferentie is belegd door het
tanisatiecomité van de anti-oor-
repjèsconferentie van Stockholm, de
te bijeenkomst van deze aard van
jaar geleden. Er worden duizend
gevaardigden uit 60 landen in Ver-
4. Jiles verwacht. Zij zullen waar-
jnlijk een scherpe veroordeling
preken over Nixons politiek,
irdvoerders van de Amerikaanse
igfAde Zuidvietnamese delegatie naar
Vietnam-conferentie in Parijs zei-
vrdpi tot journalisten, dat het houden
de anti-oorlogsbijeenlkomst zo
1 cht in de buurt van hun vergader-
laar hun gevoel niet strookte
belofte van de Fransen, de
utrallteit rond de conferentie te
raekeren. De Amerikaanse ambas-
jff. ie had daarover ook contact opge-
pen met de Franse autoriteiten,
communistische "Humanite" be-
apelde in een hoofdartikel de
nerikaanse stap als "onduldbare in-
aging".
en betogingen hun sympathie be
tuigd met de 4.000 uitgesloten Ma-
drileense medische studenten.
Deze hadden de colleges geboy
cot als protest tegen de invoering
van een vrijwel onbetaald praktijk
jaar. De studenten in de wis-
en natuurkunde in Valencia beslo
ten hun staking uit sympathie met
Madrid voort te zetten. Op een tocht
door de stad gooiden zij stenen naar
de politie.
De Spaanse regering heeft gis
teravond bekendgemaakt, dat zij de
toestand aan kan zonder specia
le maatregelen en zonder sluiting
van universiteiten.
Maandag beginnen echter de les
sen weer en men rekent erop dat
dan ook de onrust zal terug
keren. Hoeveel studenten er zijn ge
arresteerd in de afgelopen vier dagen
is niet bekend. De schattingen va
riëren van 250 tot 500. Aan de on
lusten hebben, opzettelijk of als ge
volg van de omstandigheden, wellicht
zo'n 5.000 Madrileense studen
ten deelgenomen.
BONN (DPA) De Westduitse
regering is niet van plan wapen
regering is niet van plan wapens
en militaire uitrusting aan Portu-
mentaire staatssecretaris voor Bui
tenlandse Zaken, Karl Moersch. gis
teren op vragen van de SPD-afge-
vaardigde Karl-Heinz Walkhoff in de
Bondsdag meegedeeld.
Eis tegen
Grieken van
1 tot 11 jaar
ATHENE (Reuter, DPA) De
auditeur-militair bij een militaire
rechtbank in Athene heeft tegen
acht Jonge Grieken gevangenis
straffen geëist van 1 tot 11 Jaar. Hij
achtte de beklaagden schuldig aan
het vervaardigen en plaatsen van
explosieven in verschillende delen
van de Griekse hoofdstad.
Volgens de aanklager waren de
29-Jarige Kyriazis (huisschilder) en
de 28-Jarige Valirakis (elektricien)
als leiders van de groep de voor
naamste verantwoordelijken voor de
reeks van explosies tussen septem
ber 1969 en mei 1971. Tegen hen eis
te hij respectievelijk elf en negen
Jaar. De rest hoorde straffen van 1
tot 3,5 Jaar tegen zich eisen. Het
merendeel van de beklaagden zou
lid zijn van de Panhellenistische Be
vrijdingsbeweging van de in het
buitenland verblijvende oud-minister
Andreas Papandreoe.
Vijf verdachten zouden een be
kentenis hebben afgelegd. Drie van
hen, onder wie de twee leiders, ver
klaarden dat zij tijdens de onder
vraging zijn gemarteld. De 29-Jarige
John Yriazis had al tijdens het pro
ces verteld door de getuige HaraJam-
bos Pavloe tijdens het verhoor op
de voetzolen te zijn geslagen ter
wijl anderen zijn lichaam slagen
toedienden.
De meeste verdachten beweerden
daarop ook dat zy gemarteld waren
om de openbare mening te beïn
vloeden.
De Europese regeringen hebben
nauwelijks gereageerd op het ver
zoek van de assemblee van de Raad
van Europa, op het sociale vlak
maatregelen te treffen voor de
Griekse politieke vluchtelingen.
Zij hebben bovendien geweigerd
100.000 dollar op te brengen om het
lot van de Grieken die na de kolo-
nelscoup van 1967 hun land hebben
verlaten, te verlichten.
De actiegroep Werkende Moe
ders van de Nederlandse vrouwen be
weging eist van de regering dat in
de sociale wetgeving de mogelijkheid
wordt ingebouwd dat werkneemsters
bij ziekte van hun kind uitbetaald
worden volgens de ziektewet. Het
hebben van kinderen mag geen extra
belasting vormen by het buitenshuis
werken van de moeder, aldus het
actiecomité in een communiqué.
Gijzelaar van ETA vrijgelaten
(Van onze correspondent)
BILBAO Volgens niet officieel
bevestigde berichten heeft de Bas-
kische terroristenorganisatie Eta
haar gijzelaar Lorenzo Zabala, die
woensdag in alle vroegte voor zijn
fabriek in Abadiano nabij Bilbao
was ontvoerd, vrijgelaten.
Gisteren deden geruchten de ron
de dat generaal Franco in zijn pa
leis op de rand van Madrid aan het
vergaderen was met de minister
raad en een noodtoestand zou Tcun-
nen uitroepen in de provincie
Bilbao. Welingelichte waarnemers
achtten dit onwaarschijnlijk.
Aan de Madrileense universiteit
heerste gistermiddag, na de uitzon
derlijk heftige onlusten van
laatste dagen, een „stilte voor de
storm". Men kan er zeker van zijn
dat de oproer bepaald nog niet ge
ëindigd is, noch in Madrid noch in
andere Spaanse universiteitssteden.
SALISBURY (Reuter) Premier
Ian Smith van Rhodesië heeft in een
radiotoespraak de vyfeneenkwart mil
joen Rhodesische negers beloofd dat
hy zich eerlijk zal houden aan de
onafhankelykheidsovereenkomst met
Engeland. Wanneer zU echter die
overeenkomst verwerpen zal dat op
gevat worden als voorkeur voor het
huidige systeem waaronder zij
geen schyn van kans hebben ooit het
land te kunnen besturen, aldus Smith.
De regering zal krachtig optreden
tegen ordeverstoring en wetsschen-
dingen, zei hy.
Premier Smith noemde de opstan
delingen van de laatste dagen "hyste
rische straatschenders" die geleid
worden door een harde kern van
ervaren onruststokers".
"De hysterie waarvan wij de laat
ste weken getuige zijn geweest geeft
geen werkelyk beeld van de mening
van de negers. Onze Rhodesische ne
ger is niet zo onintelligent."
Smith hield zijn toespraak voor ra
dio en televisie naar aanleiding van
de ongeregeldheden die de laatste
dagen aan dertien mensen het leven
hebben gekost. In de nacht van don
derdag op vrydag vielen in Oemtali
de meeste slachtoffers, acht doden en
veertien gewonden. De negers in deze
stad dicht by de grens met Mozam
bique demonstreerden tegen de over
eenkomst tussen Salisbury en Lon
den. De politie dreef met vuurwapens
en traangas de opstandige bevolking
terug in het getto Sakoebva.
Smith keerde zich tegen de misvat
ting onder bepaalde negers dat zy
betere voorwaarden zouden behalen
door "nee" te stemmen. De voor
waarden bieden de Afrikanen betere
politieke, economische en sociale om
standigheden. De negers die dit ver
werpen "zullen eeuwig door hun kin
deren worden vervloekt".
Smith verwierp de suggestie dat
zyn regering de overeenkomst met
Engeland niet zou nakomen wanneer
Rhodesië eenmaal onafhankeiyk is
als "grote nonsens". "Wanneer wy
Rhodesiërs een overeenkomst sluiten,
ligt het in onze aard die overeen
komst na te komen", zei hy.
'Wanneer de voorstellen worden
verworpen zullen myn party en ik er
volmaakt tevreden mee zyn wanneer
de grondwet biyft zoals die nu is".
"En wanneer de negers dit aanbod
verwerpen, wanneer hun antwoord
aan de commissie Pearce "nee" is,
dan is dat een duidelyke aanwyzing
van hun voorkeur voor onze huidige
grondwet van 1969. Wanneer zy dit
ernstig en eerlyk doen zou dat een
uiterst plezierige verrassing zyn
inderdaad een grote dag in onze ge
schiedenis".
"Degenen die verantwoordelyk zyn
voor alle barbaarse vernielingen heb
ben. ironisch genoeg, ons rechtstreeks
in de kaart gespeeld. Welk beter be-
wy8 wil men hebben van hun gebrek
aan rypheid, hun gebrek aan bescha
ving en hun onmacht tot het leveren
van ook maar enige constructieve by.
dxage. Een menigte van duizend
schreeuwende, hysterische vernielers
overtuigt me bepaald in mindere
mate dan de mening die een man
rustig en logisch uitspreekt".
„Laten we hopen da<t het antwoord
"ja" is".
Rand
De voorzitter van de speciale VN-
dekolonisatiecommissieSalim A-Sa-
lim, waarschuwde gisteren dat Zuid-
Afrika op de rand van een totale
oorlog" staat.
Secretaris-generaal Kurt Wald-
heim zei ter opening van de eerste
byeenkomst van de 2 leden tellende
commissie van dit jaar dat de toe
stand in Zuid-Afrika "buitengewoon
verontrustend" is. Hy sprak van
"rassenpolitiek die niet alleen in con
flict is met letter en geest van het
VN-handvest, maar ook een beledi
ging zyn van de menselyke waardig
heid".
Salim, die na hem sprak, waar
schuwde voor een 'onverrm j dely k a
confrontatie wanneer de Britse auto
riteiten doorgaan op het pad van
medeplichtigheid met de regering-
Smith, met de farce van het peilen
van de aanvaardbaarheid van de
overeenkomst in het licht van mas
sale arrestaties, wreedheid en moord".
Razzia
De Rhodesische veiligheidspolitiek
heeft gistermorgen tijdens een razzia
de vooraanstaande Afrikaanse leider
Josiah Chinamano in zyn woning ge
arresteerd. Chinamano zou een on
derhoud hebben met Lord Perce, de
voorzitter van de Britse commissie
die de opinie over het akkoord tus
sen Salisbury en Londen in Rhodesië
moet peilen. By deze bespreking zou
ook de methodistische bisschop Abel
Muzorewa aanwezig moeten zyn. Vol
gens een Britse zegsman zou de bis
schop de arrestatie van Chinamano
nu met lord Pearce bespreken.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Het kostbare
schilderij van James Ensor, dat de
zer dagen werd gestolen uit het Mu
seum voor Moderne Kunst in Brus
sel, ls terugbezorgd op het bureau
van de procureur des konings. Hoe
dit in zijn werk is gegaan werd niet
medegedeeld.
Zoals bekend had ene „Tyi van
Waldonië. in ruil voor het schilderij
geëist dat zijn voorganger „Tijl van
Limburg", Mario Rooymans zou
worden vrijgelaten uit de gevangenis
waar hy *n straf uitzit voor het ste
len van Vermeer's liefdesbrief uit
het Paleis van de Schone Kunsten.
Ook moest België onmiddellijk de
nieuwe staat BangladesJ erkennen.
De Sowjetrussische atoomgeleerde
Sacharow heeft het aangedurfd in
een brief aan partijleider Brezjnew
om vryl&ting van de „rebel" Boekow-
ski te vragen. In zijn open brief
gedateerd op dinsdag en op donder
dag aan Westerse correspondenten
ter hand gesteld schrijft Sacharow
dat de rechten van Boekowski zijn
geschonden in het proces tegen hem
van ééndag, dat bovendien niet open
baar was en waarin het oproepen van
getuigen werd geweigerd. Zoals men
weet werd Boekowski op 5 Januari Jl.
door een Moskouse rechtbank wegens
staatsvijandige agitatie veroordeeld
tot twee Jaar gevangenis, vijf Jaar
werkkamp en vijf Jaar verbanning.
In het Westen was de 29-Jarige op
posant bekend geworden door zijn
onthullingen over het opsluiten van
normale mensen in speciale klinie
ken, omdat zij niet in de pas wens
ten te lopen met de officiële opvat
tingen van de Sowjetrussische staat.
Sacharows brief behalve aan
Brezjnew ook aan procureur-generaal
Roecjenko gericht is daarom zo ge
waagd, omdat de schrijver bij de
KGB (geheime politie) toch al geen
beste naam heeft. In 1970 richtte
hij, samen met andere opposanten,
een comité voor mensenrechten op.
En volgens de „Izwestia" heeft
Scheuer, het Amerikaanse Congres
lid dat kortgeleden de Sowjet-Unie
moest verlaten omdat hij, als Jood,
contact had opgenomen met Russen
die naar Israël wilden vertrekken,
ook een bezoek gebracht aan Chalidse
En die Chalidse staat bekend als een
van de voornaamste medestanders
van Sacharow. De Izwestia schreef
o.m., dat „buitenlanders, die Sowjet
russische burgers pogen te verleiden
tot uitspraken tegen ons systeem,
hun hoop hebben gevestigd op men-
als Chalidse". Een dergelijke
dreigende uitlating Jegens een figuur
als Chalidse voorspelt weinig goeds
diens geestverwant Sacharow.
Kennelijk is de geheime politie wat
nerveus over de uitingen van „ver
zet" in de Sowjet-Unie, zoals blijkt
uit het strenge vonnis tegen Boe
kowski. uit berichten over arrestaties
van dissidenten in de provincie en
uit een recente huiszoeking bij PJotr
Jakir, zoon van een vroegere leger
commandant van Kiew, die bij de
door Stalin bevolen zuivering van het
Rode leger (voor de Tweede Wereld
oorlog) werd doodgeschoten. Jakir Ju
nior bracht vele Jaren in werkkam
pen door, maar profiteerde tenslotte
van de bescherming van pre
mier Chroesjtsjow, die er ook voor
zorgde, dat Jakirs vader, als één van
de slachtoffers van Stalins misdaden,
in ere werd hersteld. De veroordeling
van schrijvers als Daniel en Sinjaw-
ski tot vijf en zeven Jaar werkkamp,
de straf van drie Jaar Siberië voor
Amalrik, de uitstoting uit de schrij
versbond van figuren als Solzjenltsln
(Nobelprijswinnaar) en Ginzburg
(schrijversnaam GalitsJ) onder
streept wat Boekowski tydens zyn
proces in een verdedigingstoespraak
heeft gezegd: „Onze maatschappij ls
ziek. Zij is ziek van angst, een over
blijfsel van het stalinistische
tijdperk". Om de vervolging van de
dissidenten aannemelijk te maken,
gebruikt de geheime politie allerlei
argumenten: ondermijning van het
Sowjetrussische systeem, versprei
ding van lasterlijke verzinsels, hou
den van samenzweerdersbijeenkom
sten, enz. Maar welke woordkeus ook
wordt gebruikt, het gaat tenslotte om
maatregelen tegen critici van het
systeem. Om die reden is het dan
ook niet waarschijnlijk, dat Brezj
new en Roedenko geneigd zullen zijn
Nu is het aantal actieve opposan
ten in de Sowjet-Unie, in vergelij
king met het aantal inwoners, bijzon
der gering. Bovendien zijn de moge
lijkheden om hun denkbeelden te
verspreiden uiterst beperkt, zelfs als
men de eigengedrukte ondergrond
se literatuur meetelt. In feite moe
ten de critici het hebben van steun
uit het Westen. Via de radio op de
korte golf keert de naar het buiten
land gesmokkelde kritiek naar de
Sowjet-Unie terug, waardoor een
grotere verspreiding bereikt wordt,
dan via de circulatie van onder
grondse tijdschriften. Dit "bandstoot-
effect" om een biljart-term te ge
bruiken is de diepere reden voor
de actie van de geheime politie. De
periode van bloedige terreur als ten
tijde van dictator Stalin moge dan
voorbij zijn, maar zoals het Ame
rikaanse weekblad "Newsweek" op
merkt het is de vraag of de Sow
jetrussische autoriteiten ook maar
Iets verdraagzamer zijn geworden,
voor openbare kritiek.
Dezer dagen arriveerde in Brussel
de Sowjetrussische romanschrijver
Alexander Tsakowski. volgens "Het
Laatste Nieuws" voor de voorberei
ding van een conferentie inzake de
Europese veiligheid, die van 2 tot 5
Juni in de Belgische hoofdstad zal
worden gehouden. In een gesprek,
met een redacteur van het Brusselse
blad zei Tsakowski die hoofdre
dacteur is van de 'TiteratoernaJa
Gazeta" en secretaris van de schrij
versorganisatie in de Sowjet-Unie
om. dat de bloeiende ondergrondse
literatuur "een van de tegenstrijdig
heden in onze maatschappij is". Na
tuurlijk ls niet alles ideaal, aldus
Tsakowski. Maar wij mogen kri
tiek uitoefenen. Er zijn heftige dis
cussies op de schrijverscongressen.
Anti-communistische literatuur, oor
logspropaganda en pornografie zijn
echter verboden. Tot zover Tsakow
ski, wiens formuleringen dermate
vaag zijn, dat Boekowski's aanklacht
in zijn verdedigingsrede over de
"schending van vrijwel alle voor
schriften voor procedures bij straf
zaken" allerminst onaannemelijk
klinkt. In 1966, aldus Boekowski,
werd ik acht maanden lang in psy
chiatrische inrichtingen vastgehou
den. Dat gebeurde zonder rechtzaak
of onderzoek en in tegenspraak met
medische gegevens over mijn geest
vermogens. Ik werd van het ene zie
kenhuis naar het andere gestuurd,
omdat de artsen mij steeds weer
normaal verklaarden. En zo werd ik
op 5 november gezond verklaard,
en opnieuw in de gevangenis gegooid
en de schendingen van de procedu
revoorschriften gingen door". En dit
is slechts een enkele zinsnede uit 't
vergeefse betoog van Boekowski, die,
of hij nu een groot schrijver is of
niet, in eLk geval de vinger heeft
gelegd bij ernstige tekortkomingen
van de rechtsbedeling in de Sowjet-
Unie. Dat een figuur als Sacharow
het risico heeft genomen zich achter
hem te plaatsen door een brief naar
Brezjnew te schrijven, bewijst dat
de nog altijd grote macht van de ge
heime politie in de Sowjet-Rusland
geen legende is of gebaseerd op
overspannen kritiek van een of an
dere rebelse figuur, maar ook door
leidende personen als een ernstig
gevaar gevoeld wordt,
RL
