riPS VOOR DE ZOMERVAKANTIE
ITORAMA
nze buitenlandse correspondenten helpen de twijfelaars
DERDAG 20 JANUARI 1972
pV
ericht aan twijfelaars: aan allen die rond het nieuwe jaar begonnen zijn uit een sta-
[olders van reisbureaus hun zomervakantie uit te zoeken en die daar nog niet mee
zijn. Omdat zij gewoon uit al het moois geen keus kunnen maken misschien een
je omdat zij aan al het moois enige twijfel hebben. Voor dezulken hebben wij een
deskundigen in de arm genomen deskundigen met een grote onpartijdigheid
at zij aan hun advies geen cent hoeven te verdienen,
KEI- zijn onze buitenlandse correspondenten, met name onze
en in de bekende vakantielanden. Zij kennen hun landen
h0( in duimpje, langzamerhand. En Nederlanders gebleven
^ten zij zich bij de keus van hun favoriet vakantie-oord
leiden door al die overwegingen die hun noorderlij ker
jna nde landgenoten koesteren: warmte, zee en strand en is-
laten we eerlijk zijn, ook door de voordeligheid der prij-
horen. De hotels zijn er aardig,
de gekostumeerde autochtonen al
lervriendelijkst, het eten is natuur
lijk simpel maar ook niet duur en
er heerst een rust die in een Ne
derlands begrip niet meer te vatten
wèl met erg veel verstand
iken. Frank Onnen (Parijs),
Timmers (Bonn), Robbert
bart (Barcelona), Arnold
er (Londen), Rudolf Bak-
e), An Salomonson (We
gen: Wanneer wij in uw
>n stonden, vanuit Neder-
let buitenlandse vakantie
afJien wisten wat wij nu we-
_24 in kozen wij
kku
n'rank Onnen:
>mp!
Xln Frankrijk
de Provence
e
1AH Iti
ige
>01 ii
tKS
iba
RAI 01
(IJS Frankrijk heeft zijn
;ie als toeristenland zeker
lestolen. Het gamma van'mo
lleden dat het de buitenlandse
iieganger te bieden heeft is
en bijna onbegrensd:,
Lgjjngelaar, de jager, de skiër, dé
de waterrot, de zeeschui-
de bezoeker-van-oude-kerken
5Istelen, de woudloper, de
luis de melomaan en nog 'n
,R f indere varianten van het ge-
oerist, vindt in Frankrijk wel
'at zijn hart begeert en zijn
hem in kan geven.
C^EIr helemaal strikt-persoonlijk
een paar slapeloze nachten
ikken en wegen) zoek ik zelf
toch maar weer in de Pro-
Om diverse redenen. In de
plaats en vooral omdat de
iling die zijn botten het he
al tegen de rheumatiek be-
moet, zich althans 's zo-
flel graag wat gegarandeerde
leuw warmte ziet voorgescho-
n deshalve bijna instinctief,
1710-bet zuidelijkste puntje van
ntinent afzakt.
oosten van Marseille heeft
ièra als verloren paradijs he-
Hg at te zwaar tolgeld aan de
ren van de toeristen-
moeten betalen, ter-
Wu westen de Provence geluk-
orlopig nog enkele bunders
pte natuur mocht behouden,
marque, 't moerasgebied dat
ssen de armen van de Rho-
Eftü strekt- is zelfs zo'n beetje
Hks Far West gebleven waar
in stieren, ezeltjes, vreemd
ELSO ite en half-wilde paard-
g-'|l r de avonturier nog van al-
II beleven valt. Andere attrac-
Uf. linte-Marie is nog altijd het
s |i irtsoord waar medio augus-
zigeuners en nomaden zich
Ie omtrek rond de kapel van
verzamelen.
waar de vrouwen zich niet
[ter wille van de toeristen
(Adnitdossen in Provencaalse
w fokken en nauwe bloesjes,
nog afgezien van
tlore, natuurlijk een stadje,
stelen, te strelen en te kus-
Vincent van Gogh was
ijd althans dan ook zeker
z lc zijn schildersezel lange
nz-> e ;n juist in deze omgeving
planten.
Wrangenog wat hogerop,
ie Romeinse muur die Lode-
veertiende tot een
aderen van zijn rijk uitriep
imer stand, en bovendien
achter die roomgele wal
ste jaren 's zomers in het
iater operavoorstellingen ge-
LEIDpn een kwaliteit, die een reis
1 rechtvaardigen.
ADVERTENTIE
igc sfeer voor bruiloften,
S recepties, etc. T
P. d'Hersigny
■se winferschotels
iteit Jachtschotels f 6,50
knsoep kluif en worst,
(brood met spek f2,75
SSSTRAAT4VEG 324. f
WASSENAAR
463 IEFOON 01751—250»
De zomerse festivaliers kun
nen in de Provence trouwens op
vele markten terecht. In Avignon
stichtte wijlen Jean Vilar zijn
na de laatste wereldoorlog legen
darisch geworden toneelfestival, dat
nog steeds tot de levendigste
kunstfeesten van Europa behoort.
En Aix-en-Provence is een stad
je dat haar eigen schoonheden niet
op kon en daarom, in diezelfde tijd,
eveneens een internationaal mu
ziekfestival oprichtte, waarvan
Mozart de hoogste troef gebleven is
en dan houdt de Provence voorts,
maar nog lang niet tenslotte, voor
de futurologen bij Marseille de
wereldhaven-in-wording Fos nog in
petto, die bestemd is in de toekomst
Rotterdam en het Roergebied col
lectief naar de kroon te steken.
Een ambitie waaraan dus een sup-
lementaire reden te ontlenen valt,
vcor het zover is maar gelukkig
draaien Frankrijks administratieve,
molens nog wat trager dan elders
je vakantieschreden voorlopig
doelbewuster dan ooit op de Pro
vence en de Camarque te blijven
richten.
Wim Timmers:
de Schwabische
Alpen favoriet
Prijs maar eens een allesover-
treffend vakantieparadijs aan in
een land. waar zelfs de platgetre
den paden langs de Rijn nooit ver
velen. Als vakantieland mankeert
aan Duitsland toch eigenlijk alleen
dat zijn keuken zo fantasieloos is,
maar dat geldt van de noordelijke
stranden met als de Nederlandse,
al te vol met stevige Duitse toeris
ten; tot het gebied van München
in het zuiden (waar de komende
zomer een vleugje van de Olym
pische Spelen met te genie
ten valt).
De hoffelijkheid gebiedt trou
wens erop te attenderen dat de zo
merse vlucht van Nederlanders
naar het zuiden volgens Duitse des
kundigen een constante is. Daarom
worden 1,7 miljoen mark uitgetrok
ken voor het met cement opvullen
(Geen zorg: het valt niet op) van
„Nederlands hoogste berg", de to
taal vermolmde Drachenfels bij
Königswinter. En dat zulk vertrou
wen niet misplaatst is, blijkt in het
Zwarte Woud. Dat is door de Ne
derlandse gasten geïdentificeerd als
een gebied van eeuwige regen. Toch
kan het jaarlijks op zijn klanten
uit ons land rekenen.
Duitsers beschouwen terecht
de streek ten oosten van dat
Zwarte Woud in Baden-WUrttem-
berg en in de top van de vrijstaat
Beieren als hun fraaiste vakantie-
gebied. Ik verwijs naar hun voor
keur, terwijl de redactie de mijne
heeft gevraagd, omdat nu een
maal ook allerlei praktische over
wegingen een rol spelen. Gesteld dat
ik met mijn gezin met nog vrij
kleine kinderen in Nederland
woonde, dan zou ik waarschijnlijk
niet verder trekken dan het door
gaans zonnige Moezeldal, ergens bij
Bernkastel of een ander aar
dig wijnstadje. De bergen zijn er,
niet te hoog, de afstanden niet te
groot, aan zwembaden geen gebrek:
een brokje buitenland op Neder
landse schaal.
Als echter die praktische overwe
gingen niet tellen, ligt de wat lan
gere reis naar het zuidoosten voor
de hand. Min of meer ingeklemd
tussen Donau en Neckar liggen de
Schwabische Alpen, een afwisse
lend berglandschap met toppen
van hier en daar 1000 meter hoog
te, grillig en diep door het berg
land snijdende rivieren en uitge
strekte beuken- en eikenbos-
sen, waar je nog in alle rust kunt
verdwalen. Hier en vooral iets zui
delijker, in de Allgau, vind Je van
die nogal dromerige Middel
eeuwse stadjes als Biberach en Ra-
vensburg.
Voor automobilisten (zonder au
to is het er geen doen) bewijst de
„Barockstrasse" dat hier die zee-
volwassen vrouwen in meisjesjurk
jes (die „dirndl" heten) en die ii
het groen gestoken mannen met
hun gemzeveerhoedjes echt thuis-
Naar Engeland ga Je in de eer
ste plaats om de typische Britse le
venssfeer te proeven. Zodra je er
bent, besef Je dat de vaak hard
nekkige vooroordelen tegen dit
merkwaardige land volkomen on
gegrond zijn, dat je nergens zo ge
varieerd, goed en meestal helemaal
niet duur, kan eten, al zal je een
verlangen naar een biertje op vele
uren van de dag moeten beteuge
len, want dan ligt Engeland tijde
lijk droog.
Al mogen deze eilandbewoners
misschien ietwat wantrouwend te
genover die vreemde buitenlandse
snoeshanen staan, als "Dutch
man" heb je in elk geval een
streepje voor. Want de Britten be
zitten een allerminst geveinsd zwak
voor ons, vooral sinds tijdens de be
vrijding zich hechte persoonlijke
banden met Nederlanders hebben
gevormd.
Het "plaisante smaragdgroe
ne eiland gevat in een zilveren
zee", zoals Shakespeare het formu
leerde, is een oord vol verrassin
gen, ja, voor beginnelingen 'n
openbaring.
Want Engeland of beter Groot-
Brittannië om de Schotten, en
de Welsh niet tekort te doen, die je
nooit voor Engelsen mag uitmaken
is een schoon en lieflijk land, dat
als gevolg van het beetje water dat
ons scheidt en mede door de
soms onoverkomelijke barrière
van het links rijden nog voor veel
Nederlanders volslagen onbekend
is.
De "mist" als bezwaar tegen
een vakantiebezoek behoort ook tot
de geijkte misvattingen. Er hangt
soms wel wat nevel tussen de heu
vels, maar niet vaker dan in ons
eigen vlakke landje en praktisch al
leen in najaar en winter. De be
ruchte geelgroene "erwtensoep" of
tewel "smog" zijn we, dankzij rook
vrije zones in Londen en andere
industriecentra, wel voorgoed
kwijt.
Meteen al lokt de lange Engelse
zuidkust. Mijn geliefde plekjes,
zijn het charmante Salcombe met
zijn door hoge beboste heuvels be
schutte kleurige jachthaven en de
romantische omgeving van de ri
vier De Dart met aan de monding
het gezellige Dartmouth, waar
men een soort Rijnlandschap, maar
dan intiemer aantreft.
Rust en stilte kan men altijd vin
den in het prachtige wijde heuvel
achtige achterland met zijn bossen,
clderappel-boonig aarden, en de
woeste heidegebieden van Dart-
moor en Exmoor, die men passeert
op de korte doorsteek naar Devons
noordkust. Daar vindt men het
verrukkelijke tussen hoge rotsen ge
legen Woolacombe met een schit
terend strand aan de wijde baai.
Dankzij de oceaaninvloed is het
aan de kusten van Devon en Corn
wall zachter en warmer dan wij in
eigen land gewend zijn. Vandaar
de palmbomen en andere zuidelij
ke gewassen, die men zelfs in het
hoge Schotse noorden op bepaalde
plekken met verbazing aantreft.
Een van de aantrekkelijke bad
plaatsjes aan de diepingesneden
gekartelde kust van de "Cornish Ri
viera" is St. Mawes met de oude
haven Falmouth met z'n ongeloof
lijke smokkelaarskroegjes aan de
overkant van het wijde hoogdei-
nende water. Je kunt aan deze kus
ten meegaan op de haaien vangst en
in het achterland kun je vaak zalm
of forellen vangen.
Voor ons Nederlanders zijn de
Britse zuid- en westkusten en ten
dele ook de Noordzeekust zo
aantrekkelijk wegens hun rotsen,
beschutte baaien met honderden
heerlijke natuurstrandjes, waar
je lui kan zonnebaden, maar ook
wordt gestimuleerd om gezond-ac-
tief te zijn, omdat er zoveel te ont
dekken valt in de heldere poeltjes
vod zeediertjes en -plantjes. Dan
zijn er de lange wandelingen over
de kliptoppen, hoog boven de zee.
Het open wijde landschap kent
nauwelijks irriterende bordjes
"verboden toegang". Integendeel:
Je hebt het recht van doorpad over
veel particulier terrein, dat Je be
treedt door een opstapje over te
wippen of een hek open te maken,
dat je dan weer netjes achter Je
vastzet. De "openbare voetpaden",
dwars door wei- en bouwland no
digen Je overal uit.
Niets is ontspannender dan een
dorpsherberg, waar je je kan over
geven aan het werpspelletje dat:
"darts" heet, en waar een sfeer
van huiselijke knusheid heerst. In
de eveneens uiterst genoeglijke
"Country inns" eet Je ook gezel
lig, best en goedkoop. Je vindt er
de grootste verscheidenheid aan
"salads", die je voor dik worden
behoeden. Dat is bepaald niet het
geval met de beroemde, heerlijke
"devon cream tea's" met dikke
gele room als hoofdbestanddeel bij
allerlei speciale baksels. Thee drin
ken op het "heilige uur" rond half
vijf in gefluisterde stilte, die de
vreemdelingen vaak op hun lach
spieren werkt is overigens een at
tractie op zichzelf.
Dat geldt ook voor het logeren,
in fraaie landhuizen die soms voor
een krats "bad and breakfast" aan
bieden. Je kunt altijd in eenvoudi
ger, steeds uiterst propere gelegen
heden terecht. Dat is één van de
redenen dat een vakantie in Enge
land, Wales en Schotland ondanks
de overtocht beslist niet duur be
hoeft te zijn.
Volgens An
Salomonson:
Wald viertel
Van heel Oostenrijk houd ik het
meest van de provincie Nieder-
Oesterreich, om preciezer te zijn
het zogenaamde Waldviertel, om
nog preciezer te zijn: het dal van
de Kamp. Het is kortom de streek
tussen Zwettl, Horn en Krems in 't
noordelijkste deel van Oostenrijk,
niet ver van de Tsjechische grens.
Het landschap is daar heuvelachtig
en zoals de naam al zegt be
dekt met diepe bossen, waar je
eindeloos kunt ronddwalen zonder
een sterveling tegen te komen.
De grote attracties zijn de drie
stuwmeren die een jaar of 15
geleden in de kamp zijn aange
legd, en die verrukkelijke moge
lijkheden voor alle soorten water
sport bieden. Het klimaat in deze
streek evenwel is nogal grillig, en
het kan gebeuren dat je in het
Waldviertel midden in de zomer
drie weken lang door regen en
mist wordt omsluierd. Heb Je
daarentegen mooi weer, dan is het
er even warm en zonnig als in het
veel zuidelijker gelegen Kaernpes.
Slecht weer is overigens geen ar
gument tegen een vakantie in het
Waldviertel, want het wemelt er
van barokke kloosters en burchten,
die stuk voor stuk kunsthistorische
juwelen zijn. Mocht de natuur dus
eventueel tekort schieten, dan kan
dat meteen door culture evenemen
ten worden gecompenseerd. Een
ander voordeel van dit stuk Nie-
der-Oesterreich is (voor de toe
rist) zijn onderontwikkeldheid. Er
is weinig openbaar vervoer, en in
de kleinere dorpjes is er praktisch
geen verkeer en geen comfort te
vinden.
Het moderne massatoerisme is
aan dit gebied bijna spoorloos voor
bijgegaan, wat nog niet wil zeggen
dat je er niet met enige moeite 'n
redelijk hotelletje (en dan ook voor
heel redelijke prijzen) kunt vin
den. Die moeite wordt rijkelijk be
loond door de rust, de weelderige
natuur en niet in de laatste plaats
door de wijnen uit het bekende
wijnstadje Krems, die tot de bes
te van oostenrijk behoren.
Rudolf Bakker:
voor kust en
de eilanden
Als een onderzoek van het Natio
nale Toeristenbureau van verle
den jaar nog klopt, komen wij Ne
derlanders voornamelijk naar Ita
lië om het klimaat, in tegenstel
ling tot bijvoorbeeld de Fransen,
die allereerst om de kunst zouden
komen. Als wij werkelijk om het
klimaat gaan dan is de herfst de
beste tijd: zo van midden septem
ber tot midden november. Het is
dan niet meer zo warm dat de mus
sen van het dak vallen.
Vooral over het Italiaanse voor-
Jaar bestaan in ons land wat mis
verstanden. Weliswaar bloeit in fe
bruari de mimosa en kan het wel
eens mooi weer zijn, maar ook de
beroemde meimaand beantwoord
niet altijd aan de verwachtingen,
die men er buiten Italië van heeft.
Wie van veertig graden celsius in
de schaduw houdt, die komen in
augustus. In de zomer schijnt de
zon in Italië overal, maar
wie vroeg in 't Jaar en laat in 't
jaar nog buiten wil dineren, die
kan 't beste naar 'n plaats ten zui
den van Rome gaan.
Zowel de kust van de Tyrrheen-
se Zee in het westen als van de
Adriatische Zee in het oosten heb
ben tot de hoogte van Rome be
langwekkend achterland met veel
kunststeden en prachtige land
schappen. Ten zuiden van Rome is
voornamelijk de westkust aan te
raden tot even ten zuiden van Na
pels. Dan wordt de natuur leeg en
het strand saai en verwaarloosd.
Wie van droomstranden houdt,
met bijna niemand er op, moet
naar Sardinië gaan. Hier is voor de
niet al te avontuurlijk aangelegde
toerist ook weinig dat hem van zijn
dolce far niente zal afbrengen. Wie
op Sardinië per se geschaakt wil
worden door de bandieten maakt
weinig kans. Die houden het voor
namelijk op de eigen bevolking.
Op Sicilië is het banditisme ge
vaarlijker, maar een toerist die dit
overweldigende eiland bereist, zal
van de Mafia niets merken.
Dreigender zijn de binnenlanden
in de hak en de teen van Italië,
van een wilde en verlaten schoon
heid. voornamelijk voor de auto
toerist. Wat de beroemde eilanden
Capri en Ischia betreft: Capri is
minder verziekt dan men wel zegt,
vooral wanneer men h et kleine
gebied rond de haven verlaat, en
men niet in het hoogseizoen gaat.
Zandstrand is er echter nauwelijks
of niet.
Hetzelfde geldt voor Ischia, maar
dan doemt niet ver van Ischia het
eiland Procida op, even mooi maar
nog weinig ontgonnen en door de
Iatlianen nog wel eens gemeden
omdat er een gevangenis op staat.
In de hoogzomer is het hier alle
maal erg warm en vochtig en het
krioelt er van de Napolitanen.
Wie daar echter van houdt: ga
dat beslist zien. De meest ideale
combinatie van een vakantie die
uitrusten en mooie dingen zien
combineert is echter te genieten
langs de kusten van Toscane
Het haventje van Palermo
(Italië).
(Tyrrheense zee) en de Marken
(Adriatische Zee) met Umbrie ala
achterland.
Overigens is er nauwelijks een vier
kantemeter van Italië die niet
het beschouwen waard is, uit
gaande van de veronderstelling dat
men zich enigszins op hetgeen
men zal zien heeft voorbereid.
Zonder een flauwe notie van de
achtergronden gaat veel aan de
vluchtige bezoeker onopgemerkt
voorbij. De luie toerist geniet in
alle eer en deugd alleen van de
zon en de lauwe zee, en hij zorge
ervoor dat hij zich niet laat afzet
ten.
Zoveel Costa's
rond Robbert
Bosschart
Na Jaren in een zo aantrekkelijk
vakantieland als Spanje, valt het
ons natuurlijk niet moeilijk meer
een reisbestemming uit te zoeken.
Maar waar wij naar toe gaan
hangt ervan af, of de voorkeur in
dit geval uitgat naar een vrolijke
en bewogen, of Juist nar een stille
en comfortabele vakantie.
In het eerste geval zouden wij
het ongetwijfeld zoeken langs een
van de traditionele vakantlekusten
die over een moderne „toerisme-
structuur" beschikken: goede, be
trekkelijk nieuwe hotels, alle soor
ten vermaak, moderne, ruim voor
ziene winkels, snelle verbindingen,
enzovoorts.
Op de allereerste plaats komen
dan, zonder enige twijfel, de kus
ten van Catalunya: eerst de Costa
Brava (bijvoorbeeld Playa de Aro,
Tossa, Lloret), en dan de kust on
middellijk ten zuiden van Barce
lona tot vlak voorbij Tarragona.
Op de tweede plaats, de bekende
stranden van Mallorca. Ten der
de, enkele delen van de Costa del
Sol (betrekkelijk goedkoop: Torre-
molinos. Eerder duur, maar on
vergetelijk: Marbella).
In het tweede geval (een rustige
vakantie) zouden wij het mis
schien zoeken langs de stranden
van het noorden van Spanje (San
tander, of San Sebastian, de zo
merresidentie van de regering en
het corps diplomatique, die ook wel
weten waar Abraham de vakantie-
mosterd haalt). Dit is echter niet
een zo volledige garantie voor een
rustige vakantie als een verblij in
één van de honderden mooie dor
pen of vriendelijke stadjes in het
binnenland, waar men ook een
soort „vakantiekolonies" kan vin
den zoals het Monasterio de Piedra
(stenen klooster) nabij Zaragoza.
De moeilijkheid is in dit geval
echter vaak het vinden van een
goed en comfortabel hotel, aange
zien de meeste nogal verouderd
zijn. De ideale oplossing van dit
probleem (ten minste, als men in
staat en bereid is om iets meer te
betalen) vindt men in de „Parado-
res Nacionales," staatshotels die
vaak ln historische gebouwen of
kastelen zijn ondergebracht.
Alle Paradores liggen zonder een
enkele uitzondering in adembene
mend mooie landschappen, en zij
zijn bijzonder goed uitgerust voor
een supercomfortable vakantie.
Voorbeelden: Arcos de la Frontera
in Zuid-Spanje, Toledo en Orope-
sa meer naar het midden, en San-
tillana of Valle de Aran in het
noorden.