Bhoetto wil wel aftreden
ten gunste van Moedjiboer
WINST VOOR
OPPOSITIE
WAARSCHUW!
ALLENDE
Russische politi
doet huiszoekin
Smith wil Afrikaanse Nationale Raad ontbinden
Priesterverzet in Amerika
voor de rechtbank
MARTELAREN VOOR DOORBRAAK VANROOMS-KATHOLICISME IN VS
SADAT DEKT ZICH
OP THUISFRONT
Bisschoppen
Italië contra
abortus
DINSDAG 18 JANM
BUITENLAND
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Gisteren
moest de zaak tegen de „acht
van Harrisburg" voor de rech
ter komen. De „acht" zijn be
schuldigd van het samenzwe
ren om president Nixons advi
seur, dr. Henry Kissinger, te
ontvoeren en om ondergrondse
centrale verwarmingsinstalla-
Door
mr. H. L. Leffelaar
ties van regeringsgebouwen te
vernietigen. De gedaagden, on
der wie vijf priesters, een non,
en een ex-priester, hebben de
ze week echter gevraagd de
zaak aanhangig te maken bij
een rechtbank in het zuidelijke
district van New York, en in dat
geval is het waarschijnlijk dat
het proces zes maanden tot één
Jaar uitgesteld wordt. Het mi
nisterie van Justitie geloofde
gisterochtend echter nog dat
de rechter in Harrisburg, Penn-
sylvanië, dit verzoek zal af wij -
Onder het ingewikkelde Ame
rikaanse Juridische systeem,
dat van staat tot staat, en zelfs
van stad tot stad kan verschil
len, mag een rechtzaak waarbij
een brief onderdeel van de
dagvaarding uitmaakt, ook aan
hangig gemaakt worden in de
plaats waar hij werd verzonden.
In dit geval beroepen de advo
caten van de gedaagden zich
op een brief die door zuster Eli
sabeth McCalister uit New
York geschreven zou zijn aan
de priester Philip Berrigan ter
wijl hij gevangen zat in de fe
derale gevangenis van Lewis-
burg. Omdat de rechtbanken
van New York overbelast zijn,
wordt verwacht dat de zaak, in
geval van toewijzing van het
verzoek, op zijn vroegst pas
over een halfjaar kan plaats
vinden.
De „acht van Harrisburg"
(in navolging van de „zeven
van Chicago" en de „negen van
Catonsville") werden in eerste
instantie door de directeur van
de FBI (Binnenlandse Veilig
heidsdienst) aangeduid als de
„oostkust samenzwering om le
vens te redden". In Roomska-
tholieke kringen wordt echter
gesproken over de ,3errigan-
groep," en in bredere kringen
wordt de algemene term „pries
terverzet" gebruikt.
Wat de meest gangbare be
naming ook moge zijn, de
grootste gemene deler van de
gedaagden is hun roomskatho-
lieke geloof, en de centrale fi
guren zijn de priester-broers
Daniël (49) en Philip Berrigan
(47), die beiden al bijna twee
Jaar in de gevangenis zitten
voor hun aandeel in het ver
nietigen (in oktober 1967) van
de administraties van het bu
reau voor het oproepen van
dienstplichtigen. De groep die
aan die protestactie deelnam
kreeg de benaming van de „ne
gen van Catonsville".
Van hun gevangenis uit zou
den Berrigan-broers illegaal
gecorrespondeerd hebben met
een activistisch roomskatholie-
ke kern die het plan zou heb
ben gehad de regeringskanto
ren in Washington in ontredde
ring te brengen door het opbla
zen van het centraal verwar
mingssysteem, en om de vol
gende dag dr. Kissinger te ont
voeren en vast te houden als
gijzelaar, totdat president Ni-
Nixon zich bereid zou hebben
verklaard om alle Amerikaanse
troepen in Zuid-Vietnam on
middellijk terug te trekken.
Al in september 1970 stelde
FBI-directeur Hoover in het
geheim president Nixon, minis
ter van Justitie, John Mitchell,
en andere topfunctionarissen
op de hoogte van het bestaan
van een dergelijk plan (dr.
Kissinger kreeg kort daarop de
bescherming van twee agenten
van de geheime dienst)De
kwestie werd echter pas enkele
maanden later, in november,
openbaar gemaakt toen Hoover
een senaatscommissie op sensa
tionele wijze er over inlichtte,
waarbij hij echter Kissinger
nog niet noemde. Omdat Hoo
ver dl. deed in een betoog dat
ten doel had om meer regerings-
geld los te peuteren voor het
aantrekken van een extra 1.000
man voor de FBI, werd hij voor
al in de pers uitgedaagd bewijs
te produceren.
Minister van Justitie Mit
chell liet niet lang op zich
wachten. In januari 1971 wer
den zes gedaagden en zeven
medeplichtigen door de regering
in staat van beschuldiging ge
steld. Onduidelijk was (en is)
waarom Philip Berrigan één
van de gedaagden was en zijn
broer Daniël een medeplichtige
die als zodanig onder de ter
men van de dagvaarding niet
terecht behoefde te staan.
Profeten
Door Mitchells dagvaarding
werden de priester-broers niet
alleen opnieuw martelaar in de
ogen van hen die hun daad
kracht al bewonderden om het
vernietigen van de dienstplicht
documenten, maar ze werden -
ook het middelpunt van een be
weging. Jongere Amerikaanse
katholieken zagen in hen nieu
we christelijke helden.
Het overigens niet snel te be
wegen weekblad Time had het
over "profeten" en wijdde een
omslagartikel aan ze. het katho
lieke blad "Holy Cross Quarter
ly" gaf een extra nummer uit
dat geheel aan de Berrigan-
broers was gewijd.
Philip en Daniel Berrigan wa
ren twee van zes broers. Hun
vader was de zoon van Ierse
emigranten, die het roomskat-
holicisme ontrouw was gewor
den. omdat de kerk naar zijn
mening afkerig was van vak
bonden. Duidelijk ook een rebel,
verloor hij eens een baan omdat
hij naar de mening van zijn
werkgever te militant-socialist
was. In Syracuse, in de staat
New York, organiseerde Berri
gan sr. de eerste vakbond van
elektriciens. Hun moeder was
van Duitse afkomst, die haar
man terugbracht tot het geloof,
en die in de jaren van de grote
depressie onderdak bood aan tal
loze werklozen.
Terwijl Daniel in 1939, op zijn
18de jaar, toetrad tot de Jezuie-
ten, nam Philip dienst in het le
ger en verwierf zich in de Twee
de Wereldoorlog de reputatie een
"buitengewoon begaafd krijger"
te zijn. Philip trad in 1950 pas
toe tot de orde van St. Jozef, die
zich wijdt aan werk onder de
Amerikaanse negers.
Radicalisering
Het radicaliseringsproces van
de broers doorliep verschillende
stadia. Daniel, die een prijs
kreeg voor een bundel gedich
ten, raakte in Frankrijk onder
de indruk van het werk van de
priester-arbeiders, en later werd
hij beïnvloed door de bezieling
van de rooms-katholieken in
Oosteuropese landen die aan hun
geloof bleven vasthuoden. Al in
1965 was hij betrokken bij anti-
oorlogsdemonstraties en werd
om een toespraak, op aanraden
van kardinaal Spellman, tijde
lijk in Zuid-Amerika gestatio
neerd, waar hij echter nog ver
der geradicaliseerd werd door
de grote armoede onder de be
volking.
Philip, auteur van een aantal
boeken over de rassenstrijd en
discriminatie en kundig politiek
polemicus, bekritiseerde zijn
eigen orde over de neerbuigen
de houding ten aanzien van de
negers. Ook hij nam met zijn
broer deel aan de allereerste an-
ti-oorlogsdemonstraties, waarbij
Daniel verklaarde dat "mensen
in een dergelijke oorlog buiten
gods genade staan In fei-
- te staan zij onder zijn vervloe
king".
"Is het mogelijk, vroeg Philip
zich in eén andere toespraak af,
dat wij in ons eigen land door
trapt, gewelddadig, immoreel en
ongenadig zijn, terwijl wij recht
vaardig, eerlijk, genadig, idea
listisch en liefdadig zijn in het
buitenland? Zijn orde van St.
Jozef was gealarmeerd en
plaatste hém twee weken later
over naar Baltimore. In deze
havenstad, onder de rook van
Washington, maakte Philip ken
nis met andere radicale pries
ters. van wie er nu ook twee
door de regering gedagvaard
zijn in het ontvoeringscomplot.
De Berigan-broers hebben zich
bij hun gedisciplineerde protes
ten nooit laten verleiden tot het
gebruik van geweld, ook al
keerde Daniel geschokt terug
van een reis naar Hanoi (waar
hij drie vrijgelaten Amerikaan
se krijgsgevangenen in ont
vangst nam en naar de Verenig
de Staten begeleidde), nadat hij
er kennis maakte met een Ame
rikaanse bombardement en met
een Vietnamese baby in zijn ar
men in een schuilkelder sprong.
De mystiek die zich met hen
als middelpunt in Amerikaanse
roomskatholieke kringen heeft
ontwikkeld, lijkt gebaseerd te
zijn op zowel hun persoonlijkhe
den, als op het feit dat hun pro
test samenviel met de eerste
voorzichtige doorbraakpogingen
in de nog steeds conservatieve
katholieke kerk van Amerika.
Beide broers hebben zich onver
zettelijk getoond in hun optimis
me, ook nadat zij gevangen wer
den gezet. Bij de arrestatie van
Daniel, die de FBI in 1970 vier
maanden lang op het dwaal
spoor wist te houden door bij 37
gezinnen in 12 steden tijdelijk
onder te duiken, merkte een
vriend op na het zien van een fo
to waarop de priester geketend
Twee van de verdachten
van de geplande homaanslag
en ontvoering van Kis
singer: pater Philip Berrigan
rechts en John T. Glick, ge
boeid tijdens hun overbren
ging naar de gevangenis van
Harrisburg
aan een FBI-agent stond afge
beeld: „Daniël is degene die
lacht, die vrij is. De ander ziet
er uit alsof hij de eigenlijke ge
vangene is".
Progressieve Amerikaanse
roomskatholieken hebben zich
gesterkt gevoeld toen het aarts-
bisschopdom van Baltimore zich
inzette om de overige gearres
teerde priesters op borgtocht in
vrijheid te stellen en daarin
slaagde, waarbij de aartsbis
schop Lawrence Kardinaal She-
han zich garant wilde stellen.
Het proces tegen de "acht van
Harrisburg" is om die reden
meer dan een van de talrijk ge
worden rechtszaken tegen anti-
oorlogsdemonstranten. Het kan
een stroomversnelling worden
voor de roomskatholieke kerk
in de Verenigde Staten, en de ta
nende anti-oorlogsbewegingen
nieuw fut inblazen. Het feit dat
er op de ten laste gelegde
feiten levenslange gevangenis
straf staat, kan daartoe alleen
maar bijdragen.
SANTIAGO (Reuter) De ge
voelige nederlaag die president Sal
vador Allende 's linkse coalitierege-
verwachting geen invloed heb
ben op de plannen van Allende het
land verder te leiden op de weg naar
het socialisme.
Maar in de Chileense hoofdstad
fluistert men al dat Allende door
de nederlaag gedwongen wordt z'n
beleid nog eens te bezien en reke
ning te houden met de beschuldi
gingen van oppositionele zijde over
aanmatiging en begunstiging bij
zijn sociale en economische hervor
mingen.
De beschuldigingen zijn voorna
melijk ingebracht door de machtige
linksgerichte christen-democrati
sche partij die het op een akkoord-
Je gooide met de rechtse Nationale
Partij om de regering bij de ver
kiezingen te verslaan. Hoewel de
uitslagen niet van belang zijn voor
de krachtsverhoudingen in het con
gres omdat de gezamenlijke op
positie een meerderheid heeft in bei
de huizen betekenen ze toch een
ommekeer in het stemgedrag van de
Chilenen. Tijdens de gemeente
raadsverkiezingen van april vorig
jaar waren de resultaten gelijk ver
deeld tussen regering en oppositie.
Leiders van Allende's volksunie
weten het verlies aan wat zij noem
den onwil van vele kiezers te be
grijpen dat er offers moeten wor
den gebracht om het social! a
doel te kunnen bereiken. Men
echter aan dat de huidige sctf
aan vele voedingsmiddelen
bineerd met hoge prijzen
faktor is geweest die ten guns£
de oppositie is uitgevallen.
De einduitslagen van c
zingen tonen aan dat de vro 1
die in Chili apart stemmen -
geringskandidaten de n«
hebben bezorgd.
Gepr
Naast de verwarring
derlaag was de regering in l
zonder geprikkeld over
gaan van de christen-democra
met de Nationale Partij en
ringswoordvoerders spraken
een ruk naar rechts va:
ten-democratische Partij. Ha
der, Bernardo Leighton, vi
deze beschuldiging en z~< •J*
partij het sociale en econii(
beleid van de regering m'
steunen op die punten die
ponderen met haar partij-po
mits ze op democratische wiji j
den uitgevoerd. De Nationale
daarentegen, gesteund door t
kiezingswinst, haalde fel uit"
d'e regering en eiste ei
wijziging in het beleid i
In een verklaring werd geze
bij onveranderd beleid de Na
Partij zal aandringen op een
lijk referendum om te zien
meerderheid werkelijk de w
het socialisme wil vervolgen.
MOSKOU (Reuter, AP) De ge
heime politie van de Sowjet-Unie
heeft in het weekeinde huiszoekin
gen verricht bij een aantal Moskouse
„dissidenten". Een van de voor
naamste opposanten, die bezoek van
de politie kreeg, was PJotr Jakir,
zoon van een onder Stalin vermoorde
generaal. Volgens zegslieden, die de
actie gadesloegen, nam de KGB „zak
ken vol" boeken, pamfletten en an
dere papieren in beslag. Jakir zou al
leen „uit respect voor zijn vader"
niet gearresteerd zijn, zoals de poli
tie hem mededeelde. Generaal Jakir
werd ten tijde van Chroesjtsjow sa
men met andere slachtoffers van het
bloedig bewind van Stalin in ere
hersteld. De thans 48-Jarige Jakir
junior genoot de bescherming van
(wijlen) Chroesjtsjow. Dat de ge
heime politie nu voor het eerst ook
huiszoeking heeft gedaan ten
van Jakir wijst er volgens m
mers op, dat zij van hogerh
vrije hand heeft gekregen strei
Intussen is de verdediger
dissedent Wladimir Boekowskl
opperste gerechtshof van
russische federatie in beroep
tegen het vonnis van twaalf Ja
onlangs tegen zijn cliënt
gesproken. De 30-jarige Bo
ki werd schuldig bevonden aa
ondermijnen en verzwakken
Russische staat". Het vonni
twaalf Jaar bestaat uit twee Js
vangenisstraf, vijf jaar we:
met streng regime en vijf Jas
banning naar een afgelegen pl
de Sowjet-Unie.
QUETTA (Reuter) President
Zoelfikar Ali Bhoetto van Pakistan
heeft gisteren in Quetta verklaard
Oorlogsmisdadigers Vandaag is
in Wenen een proces tegen twee Oos
tenrijkse oorlogsmisdadigers begon
nen wegens hun aandeel in het doden
van ongeveer driemiljoen Joden in
het concentratiekamp Auschwitz. De
beklaagden, Walter Dejaco en Fritz
Er tl. resp. 63 en 71 jaar oud, kunnen
worden beschuldigd van moord of
medeplichtigheid aan moord. Beiden
waren tijdens de oorlog bij de SS en
behoorden tot de „Zentralbauleitung"
te Auschwitz, een afdeling die een
belangrijke rol heeft gespeeld bij het
bouwen van de vier grote gaskamers
en crematoria in het kamp.
dat hij bereid is af te treden en de
macht over te dragen aan premier
Moedjiboer Rachman van Bangla
desj als hierdoor de eenheid van Pa
kistan bewaard kan blijven.
Opgebracht Een ijsbreker van
de Amerikaanse kustwacht heeft gis
teravond in de Beringzee twee Rus
sische schepen het fabrieksschip
Lamoet en de treiler Koliwan aan
gehouden omdat ze opereerden bin
nen de twaalfmijlsvisserijzone van
Alaska. De Russische schepen wor
den opgebracht naar een Amerikaan
se haven. De Lamoet is het com
mandoschip van de Russiseche vis
sersvloot in het noordwestelijk deel
van de Stille Oceaan.
klaring, dat hij, Moedjiboer, als pre
mier van Pakistan beschouwd moet
worden omdat hij de leider van de
grootste party is, als Bhoetto maar
blijft spreken van Oost- en West-
Pakistan.
Bhoetto. die op het ogenblik een
bezoek aan Beloetsjistan brengt, zei
dat geen offer te groot is om de een
heid van Pakistan te handhaven.
„Ik ben bereid vandaag nog af te
Ontbonden Het Indonesische le
ger heeft gisteravond vyftien studen
tenorganisaties ontbonden. De stu
dentenverenigingen hadden gepro
testeerd en gedemonstreerd tegen de
aanleg van het park „Indonesië in
miniatuur", een idee
Soeharto
treden en stel daarby maar een voor
waarde: handhaving van Pakistans
eenheid".
Hy had Moedjiboer voor diens vry-
lating uit de gevangenis in West-
Pakistan laten weten dat hy bereid
was direct als president van Pakistan
af te treden als men hem beschouw
de als een hinderpaal voor het bewa
ren van de eenheid.
Droogte in Brazilië Ongeveer
vyftig personen zyn in de eerste
veertien dagen van deze maand als
gevolg van de grote droogte in de
Braziliaanse stad Sao Paulo en om
geving om het leven gekomen. De
meeste slachtoffers waren kinderen.
Sjeik Moedjiboer Rachman, heeft
alle leden van de „Moekti Bahini"
gelast binnen tien dagen hun wapens
in te leveren. Na die termyn zal
ieder wapenbezit illegaal zyn.
Veel guerrilla-eenheden hebben in
antwoord op eerdere verzoeken om
de wapens in te leveren verklaard
dat ze dat alleen op persooniyk gezag
van Sjeik Moedjiboer zouden doen.
Heroine-smokkelaars Een Ame
rikaanse federale jury heeft 21 Fran
sen en twee Amerikanen beschuldigd
van het vormen van een bende die
heroine ter waarde van 293 miljoen
dollar in de VS heeft binnengesmok
keld. zo heeft het ministerie van
Justitie in Washington gisteren mee
gedeeld.
CAIRO President Anwar Sa-
dat van Egypte heeft gisteravond zijn
goedkeuring gehecht aan het ver
nieuwde kabinet.
Dr. Azid Sidky, een 51-Jarige In
genieur en minister van industrie,
heeft het premierschap op zich geno
men van een ploeg technocraten,
waarin de oude revolutionairen ont
breken. Het kabinet telt twaalf nieu
welingen.
Geen van de nieuwe ministers is
betrokken geweest bij de interne
strijd in de Arabische Socialitische
Unie. de enige politieke partij.
In politieke kringen in Cairo is men
van mening, dat de regeringswijziging
een versterking van de positie van
Dresldent Anwar el-Sadat ten doel
heeft. Het is noch een verschuiving
naar links, noch naar rechts.
De nieuwe regering is volgens deze
kringen beslist geen oorlogskabinet,
ook al is de minister van defensie,
generaal Sadek, plaatsvervangend pre
mier geworden.
In de samenstelling van de rege
ring herkennen politieke waarnemers
de in juli door Sadat geuite wens tot
„concurrentie met Israël". Sadat
heeft zijn positie versterkt, aldus de
ze waarnemers, om bij onderhande
lingen met Israël en Amerika door
SALISBURY (AP. Reuter) De
Rhodesische regering zou de Afri
kaanse Nationale Raad (ANR) wil
len verbieden^
De raad is de kortgeleden ge
stichte organisatie die gekant is te
gen de voorgestelde overeenkomst,
tussen Rhodesië en Groot-Brittan-
nië. De ANR. waarvan de leiding
grotendeels bestaat uit leden van de
verboden Afrikaanse Volksunie eD
de Afrikaanse Nationale Unie die als
eens gevangen hebben gezeten, of
huisarrest hebben gehad, ontkend
een politieke partij te zijn.
De Afrikaanse Nationale Raad,
wordt door velen in Rhodesië schul
dig geacht aan de gewelddadighe
den van de laatste dagen, als in SJa
bani en Gwelo van het afgelopen
weekeinde. De ANR heeft in tal va
delen van Rhodesië vergaderingen
gehouden waar de bevolking werd
opgeroepen zich tegen de regeling
tussen Salisbury en Londen te ver
zetten.
Premier Smith zou nog aarzelen,
om de raad te verbieden, omdat
hij de regeling met d'e Britse rege
ling een oproep is gevoegd om vrij
heid van meningsuiting. Enige ho
ge regeringsfunctionarissen vinden
evenwel dat het aantal geweldple
gingen en intimidaties zal toenemen
tijdens het huidige bezoek van
Lord Pearce, wiens commissie
moet nagaan of de regeling Salis
bury-London door de bevolking,
aanvaardbaar wordt geacht.
Vermoedelijk zal
lisbury een beslissing worden ge
nomen over de toekomst van de
Raad, die geleid wordt door bis
schop Abel Moezorowa van de Ame
rikaanse Verenigde Methodistische
kerk.
In Gwelo, de derde stad van Rho
desië. betoogden gisteren weer dui
zenden negers tegen de regeling,
die Engeland en de blanke mider-
heidsregering hebben opgesteld,
voor het toekomstige staatsbestel
in Rhodesië. De avond en nacht te
voren hadden negers auto's in
brand gestoken en zes negercafé's
geplunderd.
In Gwelo gingen veel negers niet
naar him werk. In het stadje Mko-
ja hebben naar schatting 5.000 ne-
Gisteren probeerden naar schat
ting 8.000 negers in Gwelo de wijk
va:i de blanken binden te dringen.
Politie kon dit door middel van
traangas verhinderen. Er werden
soldaten in gereedheid gehouden,
voor het geval de politie het niet
aan zou kunnen, maar zij behoef
den niet in actie te komen.
In Salisbury is meegedeeld dat de
commissie Pearce in Gwelo niet zal
verschijnen "als gevolg van de on
geregeldheden". Er zouden van
daag twee leden van de commis
sie naar Gwelo moeten zijn geko-
Premier Ian Smith had gisteren
ook nog een gesprek met de Afri
kaanse parlementsleden. Hij gaf
hun de verzekering dat de rege
ring van plan is het akkoord met
Engeland na te komen. In een of
ficiële verklaring wordt de ontmoe
ting constructief genoemd. Micah
Bhebe, leider van de negerfractie
van zeven man, noemde het ge
sprek vriendschappelijk.
het „thuisfront" in de rug geö
zijn.
Het enige „offer" van de kat
wijziging is vice-premier en i
ter van Buitenllandse Zaken Ma
Riad. Dat Riad ondanks zijn
in de VN-assemblee, waar hi
alle kanten steun kreeg 1
nieuwe resolutie over het M
Oosten, is vertrokken, wordt
schreven aan ambtsmoeheid t
tieke meningsverschillen met
dent Sadat. Zo zou Riad voor 1)
ting van de strijd tegen Israé
Volgens de Israëlische radio
de regeringswyziging go(
zichten voor vredesonderhande
De radio vindt het vooral g
dat president Sadat Jonge tech
ten heeft benoemd in de plaa
„oude, doctrinaire politici".
ROME (AFP)
liaanse episcopaat heeft de at
en het wetsvoorstel om opzet
onderbreking van zwangerscb
der bepaalde voorwaarden
staan, scherp veroordeeld,
gisteren gepubliceerd document
gen de Italiaanse bisschopp«
abortus niet gerechtvaardig^
worden op grond van het fef
een kind dat nog geboren moet
den, geen volledig mens i
het parlement het wetsvi
mocht aanvaarden, aldus het
ment, blijft abortus een vergri
gen de moraal. Het episcopaat
begrip te hebben voor de nood i
zondere gevallen zoals verkram
dé Jeugdige leeftijd van de m
het gevaar voor het leven
moeder en de kans op een mis'
kind, maar houdt er aa;
deze gevallen, „nog geen daad
vaardigen die krachtens haar
in stryd is met de morele ord«
