„HET CIRCUSLEVEN IS KEIHARD
Familie Smart over hun miljoenenbedrijf:
VRIJDAG 24 DECEMBER 1971
EXTRA
Hoe zou dat eruit zien als jij het
moest maken? Je bedoelt als ik
filmregisseur was. Ik zou iets doen
dat voor de hand liggend is en
dat nog geen filmmaker heeft ge
daan. Ik zou eerst een Jaar mee
lopen in een circus om de werke
lijkheid te zien'.
Hoe ziet die werkelijkheid eruit?
„Keihard. Het is een harde we
reld, met weinig ruimte voor ro
mantiek. Werken van 's morgens
vroeg tot 's avonds laat. Je bent
nooit klaar. Per seizoen, waarin
we ongeveer dertig weken door
Engeland trekken, geven we bijna
één miljoen gulden uit aan de
show. Moeten we proberen hon
dernegentig mensen bij elkaar te
krijgen, die één seizoen circuswerk
willen doen. In de winter houden
we er vijfendertig over Het is een
bedrijf dat afhankelijk is van an
deren. De Britse spoorwegen heb
ben het besluit genomen niet lan
ger dieren te vervoeren per spoor.
Dat vereist een totale reorganisa
tie. We moeten nu alles over de
weg gaan doen. Al onze grote die
ren. olifanten en paarden hebben
we daardoor moeten verkopen aan
Ringling Brothers Barnum en
Bailey (het grote Amerikaanse
circus). We raken een Jaar uit de
roulatie omdat we eigenlijk het
bedrijf helemaal opnieuw moeten
opbouwen".
Wat doen Jullie in dat Jaar? „We
proberen naar Nederland te gaan.
Voor het eerst proberen we naar
het continent te gaan. We praten
met jullie Toni Boltini over een
eventuele samenwerking. Maar er
zijn nog veel problemen. Jullie
hebben nog die achterlijke verma
kelijkheidsbelasting, die veertig
procent van de inkomsten opeist.
In Engeland is dat tien Jaar gele
den afgeschaft anders zou ook
hier, net als bij Jullie het circus
langzaam zijn uitgestorven".
Floreren circussen in Engeland
nu wel? „Van andere weet ik het
niet. Ons bedrijf gaat goed. We
trekken per dag, als we op tour
nee zijn. 12.000 bezoekers. Dat is
niet slecht. De concurrentie van
televisie heeft ook weinig invloed.
We maken juist dankbaar gebruik
van de televisie om mensen warm
te maken voor het circus. Toen
we tien Jaar geleden begonnen
met televisieshows werden we voor
gek verklaard. Het zou mensen
juist uit het circus wegtrekken.
Reclame
Het omgekeerde is het geval. Vier
keer per Jaar hebben we een
show. We kunnen merken, dat die
juist alleen maar een reclame zijn
voor het circus."
Heeft de concurrentie van tv iets
aan het wezen van het circus ver
anderd? „Nee. niet aan het wezen.
De mensen verwachten wel meer.
Men wil behalve de sensatie, die
natuurlijk het belangrijkste blijft
een goede show zien. Daaraan
hebben we ons moeten aanpassen.
Maar het is voor ons makkelijker
werken omdat ons Safari-prak (in
het weekeinde gemiddeld 10.000
bezoekers per dag) en onze die
rentuin op Guernsy (een van de
Kanaaleilanden) maken ons niet
alleen afhankelijk van het circus".
Later bij een rondgang over het
uitgebreide winterverblijf komen
we weer bij neef Billy terecht. Hij
is één van de velen in de familie,
die eenmaal heeft geprobeerd het
circus te ontlopen. „Ik ging een
Jaar naar Australië. Ik ben hard
lopend teruggekomen. Op het
laatst ga je de geur van het cir
cus missen. Ik kan er niet bui
ten". Zelfs de Jongste leden van
de familie lopen weg van kost
school omdat zij het circus niet
kunnen missen. Desondanks blijft
oom Billy hardnekkig zeggen:
„Dat heeft niets met romantiek te
maken. Het is gewoon een goed
bedrijf waar het fijn werken is".
Dat is ook wat de medewerkers
vinden die niet tot de familie be
horen. „Je bent een van hen. Je
werkt niet voor de familie, maar
met de familie. Je deelt in hun
ruzies, maar ook in het plezier als
het goed gaat. De drie broers heb
ben onderling nogal eens ruzie
Gelukkig hebben ze leder hun ei
gen terrein, zodat zij elkaar niet
in de weglopen. Voordat het Safa
ri-park twee Jaar geleden open
ging had Ronald (Ronnie) alle
touwtjes strak in handen. Billy en
David hebben nu de vrijheid ge
kregen, omdat Ronald zich prak
tisch heeft teruggetrokken op het
Safari-park.
Billy sr. drukt nog steeds een
zwaar stempel op het bedrijf.
Overal hangt dezelfde „Churchill-
achtige" foto van hem. Hij over
leed, na een voorstelling, aan een
hartaanval. Hij voerde een ijzeren
bewind over zijn bedrijf. „Een
keihard zakenman. Hij wist alles
wat er omging. Iedere lekke band
in het wagenpark werd hem ge
meld. Hij was zuinig, maar stuur
de zijn particulier chauffeur ook
met zijn Rolls Royce weg om een
pond spijkers te kopen als hij die
snel nodig had", herinnert eenme
dewerker zich.
Ontzag
In de plaatselijk pub van Wink-
field wordt met enig ontzag over
hem en de familie gesproken.
Niets dan goed over het circus,
waardoor Winkfield op de kaart
van Engeland niet een onbedui
dende vlek is gebleven, maar een
plaatsje waar, waar de Engelsman
met zijn gezin naar toekomt, om
het winterverblijf en het Sa
fari-park te zien. Extra attractie:
Een kans van één op honderd om
koningin Elisabeth te paard tegen
te komen of John Lennon en
Yoko Ono wandelend in het boa
rond hun kapitale villa.
Bij de foto's:
Links boven: Billy Wilson
Smart, neef van oom Billy
jr. van ivie hij het werk met
de olifanten leerde: "Je kunt
de circusgeur niet missen".
Rechts boven: De paarden
waarmee Osmund Smart,
dochter van David Smart
excelleert.
Midden: De familie Smart
die nu het circusbedrijf re
geert v.Ln.r. Ronny, de we
duwe Smart, Billy jr. en Da
vid.
Midden onder: Een van de
affiches van het circus Billy
Smart.
Rechts onder: Een plaatje
uit de kerstshow va?i Billy
Smart van het vorig jaar.
LONDEN Billy Smarts Circus komt volgend jaar
naar Nederland. Het wereld vermaarde circus, dat nu al
vele jaren lang tijdens de kerstdagen met een schitterende
show ook op ons scherm verschijnt, wil voor het eerst
in haar vijfentwintigjarig bestaan, de sprong naar het
continent maken.
soonlijk bevriend. Hij praat met
het logge beest als tegen een fa
milie-lid.
Hij maakt zich vrij voor het in
terview. Ronnie kom ik later op
de dag tegen in het Safari-park
waar hij een klas rondleidt van
de exclusieve school Kings College
of Cambridge, waar de Engelse
Lords, die het zich kunnen permi-
teren, hun kinderen onder de hoe
de van de Queens bischop achter
laten. De jongetjes huppelen ach
ter Ronnie Smart aan. gestoken
in de sohoolkledij, zwarte capes,
grote witte boorden en een hoge
zwarte zijden hoed.
Billv nestelt zich od een bureau-
rand in zijn kantoor. Af en toe
komt mrs. Smart, zijn moeder,
onderbreken. Een interview met
haar is niet, mogelijk omdat zij
nagenoeg doof is.
Een wand in de kantoorruimte
wordt ingenomen door een in pas
teltinten uitgevoerde schildering
Door
Peter d' Hamecourt
van een clowns-act. Door een
raam is een immense hal zicht
baar waar Billy's neef Billy Wil
son Smart doende is olifanten in
een kring te laten ronddraaien.
Oom Billy ziet het beeld vertedert
aan: „Ik heb het hem geleerd. Ik
heb mij een beetje teruggetrokken
uit het actieve bezig zijn met de
dieren. Ik houd mij meer bezig
met de totale show, die we maken.
Circus is veranderd. Vroeger had
den de mensen voldoende aan
sensatie alleen. Stuntwerk in de
trappeze. brullende dieren in
kooien, die kunstjes deden. Nu
vraagt men meer. Een complete
show, met goede decors en eigen
lijk een goede produktie gebaseerd
op één onderwerp, een sprookje of
iets dergelijks. Glamour girls en
een goede produktie. Dat is de
formule".
Creativiteit
Noch hij, noch zijn broers hebben
enige opleiding in die richting ge
noten. De creativiteit zit echter in
het bloed. Voor de BBC maken zij
vier circusshows per jaar. Ideeën
en produktie zijn in handen van
de gebroeders Smart.
Zijn Jullie behept met dat be
roemde cirucus-bloed? Billy lacht
uitbundig: „Ja en nee. Mijn vader
begon vijfentwintig Jaar geleden
dit circus in de eerste plaats om
dat hij er brood in zag. Hij was
in de eerste plaats zakenman en
wilde geld maken. Dat is gelukt.
En daarom, omdat hij een winst
gevende onderneming heeft ach
tergelaten, ben ik met mijn broers
in het bedrijf gestapt. Natuurlijk
komt er ook een zekere circuslief
de aan te pas. Of eigenlijk meer
een liefde voor dit bedrijf. Alle
boeken die zijn geschreven over
cirucussen en alle films die zijn
gemaakt geven gewoon een verte
kend beeld Die romantiek, die er
altijd bij wordt gehaald, is zó
overdreven. Een realistisch docu
ment over het circus is nog nooit
gemaakt".
Met die mededeling ontvangt
Ronnie Smart, nazaat van de vijf
jaar geleden overleden Billy sr.,
mij in het winterverblijf van het
circus in Winkfield bij Windsor.
Het gebied aldaar is geliefd paar-
drijterritoir van leden van Enge-
lands vorstenhuis en niet ver van
het winterverblijf heeft het echt
paar John Lennon-Yoko Ono een
buitenhuis. Wie in Engeland
j Winkfield zegt, zegt Billy Smart.
Niet alleen de winterresidentie,
maar ook een 160 hectare groot
Safari-park, compleet gefinancierd
door de circusfamilie en diverse
andere bezittingen in het heuvel
achtige en bosrijke gebied rond
Winkfield zijn eigendom van de
Smarts.
Ronnie is één van de drie zonen,
die het bedrijf van vader Smart
voortzetten. Billy jr. en David zijn
de andere twee. De rest van de
familie, zes dochters van Billy sr.
20 klein- en 26 achterkleinkin
deren. onder aanvoering van we
duwe Smart, garanderen een lang
durig voortbestaan van de circus
generatie Smart. En ook voor het
daar aangekoppelde miljoenenbe
drijf met vele belangen in onder
nemingen, die niets met de circus-
sie van de familie uitstaande
heeft, zoals hotelmaatschappijen.
ojj Gesloten boek
ebl
De financiële zaken van de fami
lie zijn een compleet gesloten
zij boek. Alleen de bezittingen zijn na
te gaan en die zijn talrijk. Zo lie
ten onlangs Billy en David huizen
bouwen, die niet beneden de
cb^ kwart miljoen gulden bleven. Billy
installeerde in het huis een eigen
discotheek en zwembad en gaat
door het leven als een soort cir
cus-playboy. Hij is 37 jaar, was
eens verloofd' met Shirly Bassey.
Hij nagenoeg analfabeet, maar
weet alles van olifanten. Met de
21 Jaar oude „Birma" is hij per
