Het gaat niet
tussen
a en
geweldig
de VS
DE DAG DAT DACCA
CAPITULEERDE...
Oost-Pakistan gecapituleerd
PONTIAC
horloges,
fijne horloges
Paus veroordeelt
tirannie en geweld
FELLE BRIEF VAN MEVROUW GANDHI AAN NIXON
VRIJDAG 17 DECEMBER 1971
Toenemende achterdocht in Washington tegenover militair zwak Europa
ADVERTENTIE
BRUSSEL Het gaat niet geweldig
tussen Europa en de Verenigde
Staten. Staatslieden ven verschil
lend allure beklemtonen weliswaar
bij elke geschikte gelegenheid dat
de belangen van deze voornaamste
componenten der Westerse poli
tieke machtsvorming ondeelbaar
zijn of tenminste parallel lopen,
de werkelijkheid toont steeds grote
re scheuren in deze na de Tweede
Wereldoorlog zo zorgvuldig geweven
samenhang.
pit behoeft niet te verbazen. Nog
voordat Richard Nixon in het Wit
te Huis aan het werk ging, voor
spelden zijn tegenstanders dat hij
zou terugvallen naar een meer iso
lationistische politiek. In een pe
riode van afnemende Amerikaanse
bemoeienis in verre werelddelen en
met ernstige binnenlandse proble
men, kon dat ook nauwelijks an
ders. De Amerikaanse politiek ver
toont momenteel het gebrek aan
evenwicht dat wel moest voorvloei
en uit het ontbreken van een be
trouwbare rem op de versnellen
de terugkeer naar eigen grenzen,
zonder nochthans de greep op en
kele noodzakelijke vooruitgescho
ven posities te mogen verliezen.
)oor
fcnk Kolb
Ie Noord-Atlantische Verdragsor
ganisatie die pas met alle hens aan
dek heeft vergaderd, blijft een ver
deeld bondgenootschap en dat komt
niet alleen doordat Frankrijk wel
aan het politiek overleg maar niet
un de militaire integratie deel
neemt. De Europese lidstaten pro
beren gesteund door redelijke ar
gumenten aan te tonen dat zij wel
degelijk 't ontwijfelbare gezamen
lijk belang mee helpen verdedigen,
behoefte tot overtuigen wordt
vooral gesteund door de vrees dat
rij hun machtige doch voor veelal
ontevreden partner kunnen verlie
zen. Veel internationale zakèn zou-
voor Amerika aanmerkelijk
simpeler uitzien wanneer het over
Europa heen rechtstreeks met Oost
Europa (dat is te zeggen met de
lussen) over bijvoorbeeld veilig-
i troepenvermindering zou
kunnen onderhandelen. Het gevoel
de NAVO door sommige Ameri
kanen met invloed meer als een
in het been dan als een geza
menlijk verzekeringsproject wordt
beschouwd, is in weerwil van vele
Washingtonse geloofsbelijdenissen
niet ongerechtvaardigd en voor
Europa nogal benauwend,
licht hebben de NAVO-ministers
in hun slotcommuniqué de wens
uitgesproken dat de monetaire en
handelspolitieke moeilijkheden
ee de wereld kampt snel
zullen worden opgelost. Toen de
monetaire crisis nog Jong was,
vulde zijn exrta invoerbe-
lasting van 10 aan met een aan
tal andere handelsbeperkende maat
regelen gericht op het puur Ameri-
belang, haastte men zich
ran velerlei kanten met de verze-
rering dat de VS hun militair
gewicht in 't Europese defensiesys
teem nimmer zouden aanwenden
hun economische argumenten
kracht bij te zetten. Dit nu is een
fabeltje, want hoe dan ook moet
defensie duur worden betaald. Zelfs
al verzekert president Nixon dui
zendmaal dat hij zijn troepen niet
tenzij dig uit Europa zal terugtrek-
i. dan nog werkt hij in de slag-
chaduw van een volksvertegen-
roordiging die op het punt van de
lie en de militaire bestedin-
|en voortdurend kritischer wordt.
Revolverpolitiek
uzelf de verschijnsel doet zich in
ïuropa voor. Althans in die landen
van democratie kan worden
lesproken. De westerse defensie kan
Uleen overeind blijven wanneer de
ÏAVO-Iidstaten die kunnen blijven
lekostigen. Dat laatste is op den
luur slechts mogelijk wanneer de
ïereld niet in een economische
crisis terecht komt en er tussen de
West-Europa geen handels
oorlog losbarst.
al zullen de Amerikanen dan in
de NAVO-raad 't economisch mo
lt! niet rechtstreeks in het geding
irengen als prijs voor hun voortge-
ette aanwezigheid elders in
Irussel, in het grote gebouw van de
!EG. hebben zij wel degelijk ge-
irobeerd economische revolverpoli
tiek te spelen door agressief con-
essies te eisen voor een sanering,
»an 't huidige handelspatroon tus-
de EEG en de Verenigde Sta-
Dualisme mag dan in de poli
tiek geen onbekend verschijnsel zijn
economie en defensie kunnen toch
tiet anders dan als 2 benen van 't
«lfde lichaam worden beschouwd
het zijn voornamelijk dezelfde
ropese regeringen waarmee de
bij EEG en NAVO om de tafel
itten. Het beleid van zo'n regering
een compromis tussen de eisen
•He de internationale situatie stelt -
le ministers van Defensie, Buiten-
tadse Zaken, Economische Zaken,
n Financiën redeneren over hun
tgen problemen binnen de grenzen
an dat compromis.
het toenemen van de Ameri
kaanse achterdocht tegen een mili
ar zwak Europa dat desondanks
VS economisch voor een aantal
iprettige feiten kan stellen, groeit
in dat zelfde Europa het wantrou
wen tegen de Ver. Staten. Tijdens
het Jongste EEG-beraad hebben
de ministers met zoveel woorden
gezegd dat zij pas handelsconces
sies willen doen als het Amerikaan
se congres een dollardevaluatie
heeft goedgekeurd: de tijd van
goed vertrouwen is kennelijk voor
bij. "Stel Je voor", zei een minis
ter, "dat wij handelsconcessies doen
in ruil voor beloften van de VS-
regering om de dollar te devalueren
en de senaat zegt dan: bedankt
voor de concessies maar wij deva
lueren niet? Dat risico kunnen we
eenvoudig niet lopen".
Achterhaald
De Amerikaanse rol als wereldsuper
macht is evenwel allerminst uit
gespeeld maar Nixons consultatie
programma van en voor buiten
landse staatslieden vertoont wat
zijn Europese gesprekspartners
aangaat wezenstrekken die moge
lijk wel beantwoorden aan natio
nale ij delheden doch niettemin
behoren tot een achterhaalde en
op den duur niet meer effectieve
wijze van politiek zaken doen.
Europa, de EEG. de Europese Navo-
landen. beseffen steeds meer dat
de V.S. huns ondanks bezig zijn
juist via het systeem van twee
zijdige politieke consultatie wiggen
te drijven in een moeizaam ver
worven en meestal nog allerminst
zichtbare eenheid.
Sommigen hebben verondersteld dat
de dwingende economische nood
zaak misschien een stimulans zou
kunnen zijn voor het streven naar
politieke eenwording. Het machte
loos gedelibereer te Brussel en el
ders heeft die hoop de bodem in
geslagen. Het ontbreken van zo'n
duidelijke politieke wilsovereen
stemming bedreigt een nieuw Eu
ropa als het straks aan keiharde
oöderhandelingen met de Ameri
kanen moet beginnen.
De Franse president Pompidou is
met zijn pijlsnelle Concorde als
Europa's sterke man naar de Azo-
ren gereisd, waar Nixon met de
wat tragere „Airforce number
one" al was aangekomen. Pompi
dou en Brandt hebben voordien
hun politiek op elkaar afgestemd.
Met andere woorden: het onder
handelingsmandaat dat de EEG-
commissie als uitvoerend orgaan
van de gemeenschap dankzij
Frankrijk niet kon krijgen is voor
lopig toegevallen aan Geor
ges Pompidou. De wetenschap dat
achter zijn landgrenzen een ma
nipuleerde EEG staat is een
troefkaart die de geslepen Mauri
ce Schumann in de nacht van za
terdag op zondag in de marge van
een marathonvergadering over
visseryvraagstukken vaardig heeft
zitten bijkleuren. De EEG zal er
onder andere nieuwe politieke
frustraties aan overhouden.
BARZEL TERUG
UIT MOSKOU
BONN Oppositieleider Rainer
Barzel is met een goede raad voor
zijn politieke vrienden teruggekeerd
een vijfdaags bezoek aan de
Sowjet-Unie. In de avonduren al
verzamelde hij de politieke top van
CDU en CSU om zich heen voor
gesprek, waarvan het resultaat
in Bonn met spanning wordt afge
wacht, want na Barzels reis kan de
oppositie onmogelijk nog lang treu
zelen met een definitieve uitspraak
de verdragen van Moskou en
Warschau en over het Berlijn-ak-
koord.
In regeringskringen zal een zucht
van verlichting worden geslaakt als
blijkt dat Barzel het uitstapje voor
al heeft gemaakt om de indruk te
kunnen wekken dat hij, na rijp be
raad en persoonlijk onderzoek ter
plaatse, weliswaar zijn bezwaren vol
ledig behoudt, maar de verdragen
toch niet wil laten sneuvelen. Ten
slotte heeft Barzel, te midden van
vele reactionaire vrienden, de deur
nog altijd op een kier weten te hou
den.
De oppositieleider is niet te benij
den. In een commentaar schreef de
Frankfurter Rundschau: „De CDU
heeft naast enige helaas volledig
verblinde politici ook een hele rij
een-ogige en zelfs de een of ander
met een normaal gezichtsvermogen,
die tenminste weten wat het zou be
tekenen als het pakket Oost-verdra
gen niet het fiat van het parlement
krijgt". Dan komt er geen nieuwe
en betere Oost-politiek, zoals de op
positie het doet voorkomen, maar
jarenlang volstrekt niets. En Barzel,
die tenslotte bondskanselier wil wor
den, zal in dat geval zijn doel vrij
wel zeker niet bereiken.
Nu weet Barzel het spel kostelijk
te spelen. Hij vertoont zich als vorst
Rainer in Moskou, confereert met
Kosygin en Gromiko, laat daarna
het vaderland in statige bewoordin-
weten dat hij de poot stijf heeft
gehouden, maar in Moskou wel
eindelijk de verduidelijking heeft
gevonden die Willy Brandt thuis
altijd zo stiekem voor zich had ge
houden.
Bevrijdingssfeer in Dacca
DACCA
Uitbundige vreug- dat van de Indiase generaal druk- figuur op met
de heerste gisteravond in de Oostpa-
kistaanse hoofdstad Dacca na een
bewogen dag, die 's middags op
de renbaan zijn hoogtepunt had ge
vonden met de ondertekening door
de Pakistaanse generaal Niazi van
de door Indda opgestelde capitulatie
documenten. Vermoedelijk viel daar
mee het doek over wat eens de oos
telijke vleugel van Pakistan was, en
werd gelijktijdig de geboorte van de
staat Bangla Desj bekrachtigd.
De laatste akte van het dra
ma speelde zich af temidden van
een nauwe kring van schreeuwende
journalisten, militairen en bur
gers. De commandant van de Paki
staanse troepen, generaal „tij
ger" Niazi, en de Indiase opperbevel
hebber voor deze sector, generaal
Jagjit Singh Aurora, namen naast
elkaor plaats aan een kleine tafel,
die op het gras was neergezet.
Door
Bernard Ullman
correspondent AFP
Met een onbewogen gezicht, de lip
pen op elkaar geklemd, zette Nia
zi zijn handtekening onder de docu
menten die hem werden voorgelegd.
Vervolgens drukten de generaals el
kaar de hand onder een vlag van
Bangla Desj die door iemand om
hoog werd gestoken. Niazi rukte de
epaulet van zijn rechterschou
der; ontlaadde zijn revolver en over
handigde de kogels aan Auro-
hij zijn voorhoofd tegen
te ten teken van onderwerping
overgave. De twee tegenstanders,
waren, op de zwarte baret van de
Pakistaan en de tulband van de In
diër na, vrijwel gelijk gekleed,
met dezelfde van de Britten geërfde
onderscheidingstekens op hun uni
form.
Nog geen uur tevoren, toen in de
stad nog sporadisch geschoten werd,
had de Pakistaanse generaal, om
ringd door de hoogste officieren van
zijn staf, op het vliegveld met de
door bombardementen verwoeste ge
bouwen de komst van de overwinnaar
afgewacht. Leunend op een stok, en
met een pas geperst uniform aan
waarop drie rijen onderscheidingen,
had hij meer weg van een staats
hoofd dat op het punt staat een bui
tenlandse gast te ontvangen, dan
van een overwonnen generaal die de
onvoorwaardelijke overgave van zyn
leger gaat tekenen.
Na de aankomst van generaal Au
rora per helikopter stapten de twee
legerleiders in een glanzende Che
vrolet die hen naar de renbaan,
bracht. Maar na de capitulatieplech
tigheid werd Niazi naar een jeep ge
leid en in detentie weggevoerd.
Krankzinnige uren beleefden de in
woners van Dacca en ook het handje
vol journalisten dat met de voorhoe
de van het Indiase leger de stad bin
nenreed. Terwijl de Capitulatie van
de Pakistaanse troepen al ruim een
uur bekend was, boden Pakistaanse
militairen die zich in een fabriek
aan de rivier de Lakkia hadden ver-
schast, nog verzet.
Tegen twee uur in de middag doem
de 800 man voor de Indiase linies Yi
op kwa
diase officier i
de: „Laat uw
kers komen e
;n witte vlag. Daar-
vergebogen, een In-
lt voren die schreeu-
uit de bun
hun wapens
middellijk neergooien. Dwing mij
niet u met mijn artillerie te ver
pletteren dat zeg ik u voor de
laatste maal kom één voor één,
naar buiten".
Ongemakkelijk zittend op de mo
torkap van een Pakistaanse jeep, die
werd bestuurd door generaal Isra be
velhebber van een Indiase brigade,
bergjagers, reed ik de buitenwijken
van Dacca binnen. Isra loodste zijn
jeep door rijen gewapende Pa
kistaanse soldaten heen die nog
steeds op hun post waren: eenheden
van twee brigades die op Dacca wa
ren teruggetrokken.
Af en toe stopte Isra en riep een
van zijn adjudanten de Pakistaanse
militairen toe: „Begeef u met uw
wapens naar de kazernes als u niet
afgeslacht wilt worden door de
"Moekti Bahini" (de Bengaalse vrij
heidsstrijders). „Hoe verder het kon
vooi de stad in kwam, hoe meer ge
vorderde Pakistaanse voertuigen zich
erbij aansloten.
Eerst waren er maar weinig Ben
gali's te zien, maar bij de nadering
van het centrum werden ze steeds
talrijker en tenslotte vormde zich 'n
juichende menigte. Telkens als de
jeep stopte verdrongen er zich wild-
enthousiaste mensen omheen die
„joy Bangla" (leve Bengalen)
schreeuwden en de namen riepen,
van de Indiase premier Indira Gand
hi en de in West-Pakistan gevangen
zittende sjeik Moedjiboer Rachman,
zo'n mooie Pontiac
maakt u gelukkig
vele jaren lang
Pontiac Slmpatlca
wijzerplaat en band
In diverse kleuren,
doublé f 89,-
Pontiac Simpatlca
met verzonken kroon,
doublé f 97,-
Pontiac tijd - juiste tijd
ROME (Reuter) Ter gelegen
heid van de vierde wereldvredesdag
heeft Paus Paulus gisteren een
wiens portret op sommige plaatsen
was opgehangen.
Toen gebeurde er een drama. Paki
staanse soldaten die in een Jeep voor
de stoet uittreden voelden zich be
dreigd en openden met pistoolmitrail
leurs het vuur op de menigte. Enke
le mensen sloegen tegen de grond. De
Indiase generaal werd woedend, liet
de vier soldaten uitstappen, ruw ont
wapenen en naar de gevange
nis brengen. Achter hen, in een
wagen die letterlijk was volgepropt,
met Pakistaanse soldaten en even
eens vrouwen en kinderen, druk
ten de gezichten enorme ontzetting
uit.
Bij het Intercontinental hotel, met
reusachtige spandoeken aangeduid,
als Neutrale zone van het interna
tionale Rode Kruis, vertelden Jour
nalisten dat zich kort tevoren onder
hun ogen een soortgelijk drama had
afgespeeld. Ook daar hadden Pa
kistaanse soldaten die zich in het
nauw gedreven voelden, schoten ge
lost. Een Indiase officier werd daar
bij dodelijk getroffen toen hij in
zijn Jeep stapte na het hotel even te
hebben bekeken.
In het loop van de avond ontstond
in Dacca een ware bevrijdingssfeer,
Overal waar zich Indiërs of jour
nalisten vertoonden, dromden
Juichende Bengali's samen die hen
de hand drukten en onafgebroken Joy
Bangla Joy Bangla" schreeuwden.
Vrouwen waren er echter nagenoeg
niet te zien, en dat moet minstens
evenzeer het gevolg zijn
weest van de afschuwelijke herinne
ring aan de in maart tijdens het
Pakistaanse offensief gepleegde
krachtingen als van de Mohamme
daanse zeden. De Bengaalse vrouwen
die de stad niet waren ontvlucht,
hielden zich verborgen in hun hui-
krachtige veroordeling uitgesproken
over alle vormen van tirannie, ge
weld en onderdrukking.
In een boodschap van 1500 woor
den doet hij een felle aanval op de
georganiseerde geloofsvervolging van
„hele volken", en het bestaan van
valse vrede, die met geweld is opge
legd. „Vrede is geen leugen, die tot
a systeem is geworden. Nog minder
het de meedogenloze totale tiran
nie", zegt de Paus De mens kan al
leen een „essentiële en fundamenteel
goede" vrede bereiken door zich In
te zetten voor een dynamische, ac
tieve rechtvaardigheid.
Paus Paulus heeft de vrede ge
maakt tot één van de centrale the
ma's van zijn pontificaat. Sinds 1968
heeft hij op de christenen in de ge
hele wereld een beroep gedaan 1 ja
nuari te vieren als een dag van de
vrede. Dit jaar is zijn leuze „Als u
de vrede wilt, werk dan voor ge
rechtigheid". Van de christenen
wordt verwacht, dat zij dit thema in
1972 verder ontwikkelen en er uit
drukking aan geven in hun dage
lijks leven.
Kritiek op Franco
De R.K. Kerk in Spanje heeft één
van de tot nu toe scherpste aan
vallen gedaan op het regime van
Franco, dat thans 38 jaar bestaat.
De „officiële staat van vrede", die
in Spanje zou bestaan, is wel erg
veel verwijderd van de ware toe
stand, zo werd gezegd.
De kritiek werd geuit ia een docu
ment van de nationale commissie
voor gerechtigheid en vrede dat ge
tekend was door mgr. Rafael Gon
zalez Moralejo, bisschop van Huelva,
namens het Spaanse episcopaat.
„Er is geen vrede wanneer er niet
genoeg garanties zijn om werkloos
heid te voorkomen, als massale emi
gratie (van arbeiders) gebruikt
wordt om de economie aan te pas
sen of vreemde valuta in handen te
krijgen en wanneer er voor de wet
geen gelijkheid bestaat voor alle
Spanjaarden".
NIEUW DELHI, KARATSJI,
(Reuter. DPA, AFP) Ook nadat
alle Westpakistaanse troepen in
Oost-Pakistan zich onvoorwaarde
lijk aan het Indiase leger heb
ben overgegeven gaat de strijd
aan het westfront door. Premier
Indira Gandhi van India had daar
een bestand afgekondigd. Maar de
president Jachja Chan van Pakis
tan Met in een radiorede weten, dat
zijn land zal doorvechten. Aan het
front tussen India en West-Pakista
wordt nog hevig gevochten. In een
zware slag bij Sjakargarn tegen
over Sialkot zouden 45 Pakistaan
se Paton-tanks zyn vernietigd.
In het gisteren in Dacca onder
tekende capitulatiedocument heb
ben alle Pakistaanse land- lucht
en zeestrijdkrachten en alle para
militaire eenheden zich verplicht
hun wapens neer te leggen. De
Pakistaanse strijdkrachten moe
ten zich overgeven aan de Indiase
troepen die het dichtst in de buurt
zijn. Premier Ghandhi legde er in
een verklaring in het Indiase par
lement de nadruk op dat India
geen territoriale ambities heeft.
"Bevrijd"
President Jachja Chan van Paki
stan gaf in een radiorede echter op
dracht de strijd voort te zetten "tot
alle bezette gebieden in Oost-Paki
stan bevrijd zijn". Hij verklaarde
dat het hele Aziatische continent
door de "imperialistische "plan
nen" van Nieuw Delhi bedreigd
zal worden als de wereld India
"zijn agressie met succes laat be
kronen". President Jachja Chan
riep de grote mogendheden op.
Azië van deze bedreiging te be
vrijden en dankte de VS en China
voor hun steun aan Pakistan.
Jachja Chan maakte voorts be
kend, dat de nieuwe Pakistaanse
grondwet voorziet in een maxi
mum aan autonomie voor Oost-Pa
kistan.
Een Indiase woordvoerder liet in
Nieuw Delhi weten dat de nieuwe,
burgelijke regering van Bangla
Desj vandaag in Dacca in functie
zal treden. China heeft gisteren bij
India geprotesteerd tegen grens
overschrijding van Indiase troe
pen. Op 10 december zouden India
se eenheden vanuit Sikkim de Chi
nese grens over hreden hebben,
voor verkenningsdoeleinden.
Brief
Premier Gandhi van India heeft
president Nixon in een brief laten
weten dat de oorlog voorkomen
had kunnen worden als de grote
mogendheden en in het bijzonder
de VS hun gezag hadden gebruikt,
om de in West-Pakistan gevangen
zittende leider van de Awami-Liga,
sjeik Moedjiboer Rachman, vrij
te krijgen. Premier Gandhi wijst er
in haar brief op dat India geen
stukje grondgebied wil hebben van
wat Oost-Pakistan was en nu
Bangla Desj is. "Wij willen ook
geen Westpakistaans grtiied, maar
een blijvende vrede met Paki
stan".
Maar, zo vervolgt zij, zal Pakistan
de zinloze agitatie die het de af
gelopen 24 jaar in verband met
Kasjmier heeft gevoerd, nu einde
lijk staken? Is het bereid zfjn haat
campagne tegen India stop te zet
ten? Mevrouw Ghandi zegt dan dat
de Indiërs diep gekrenkt zijn door
de insinuatie van de VS, vooral
door det voortdurende bedekte aan-
tijdingen dat India de crisis ver
haast en een oplossing hiervan ge
dwarsboomd heeft.
Een duidelijk gepikeerde pre
sident Nixon reageerde via een
verklaring van zijn perschef. Ro
nald Ziegler liet weten, dat de oor
log voorkomen had kunnen wor
den als de tanks niet waren gaan
rijden en als de geweren niet gela
den waren geweest. De Amerikaan
se president blijft met alle macht
streven naar een volledige Indiase
terugtrekking uit Oost-Pakistan.
De Veiligheidsraad is gister
avond even bijeen geweest om te
praten over het Indiaas-Paklstaan-
se conflict. Veel leden waren som
ber gestemd en er heerste het ge
voel dat de Jongste ontwikkelingen
in de oorlog de zeven ontwerp-re-
soluties die nog op tafel lagen,
volledig hadden achterhaald. India,
overwinnaar in Oost-Pakistan waa
naar verluidt niet bereid welke re
solutie ook van de raad te accep
teren, en diplomatieke kringen ver
wachtten dat de kwestie opnieuw
zou worden verwezen naar de al
gemene vergadering. Deze riep vori
ge week al India en Pakistan tot
een bestand en terugtrekking der
troepen op nadat soortgelijke re
soluties in de Veiligheidsraad door
Russische veto's waren geblok
keerd.
