Beeldsignalen van Mars uitgevallen Extra bijdrage van Nederland voor de NA VO Cambodja en Laos dreigen onder voet te worden gelopen Koude oorlog Brezjnew vraagt haast voor veiligheidsconferentie Couve wil Oe Thant niet opvolgen Duitsers voldaan over Willy Brandt Bommen bij deeltjes versneller Stanford WOENSDAG 8 DECEMBER 1971 SEOEL Noord-Korea ls de af gelopen dagen nog bozer geworden op het Zuidkoreaanse regime van president Park Tsjoeng Hie dan ge bruikelijk. Deze kondigde maandag de noodtoestand af en voerde daar- als argument oorlogsvoorbe reidingen van Noord-Korea aan. s Park zou het aantal infil traties in 't zuiden aanzienlijk zijn opgevoerd en zou partijsecretaris premier Kim II Soeng tweeën half miljoen man in staat van pa raatheid hebben gebracht. Het staande Koreaanse leger schatte Park op 500.000 man. De militie en de Rode Garde zouden respectieve lijk 400.000 en 700.000 man onder jde wapenen hebben. Park betoogde voorts dat Noord- Korea nooit heeft afgezien van Bijn streven naar gewelddadige her eniging en nu gebruik zou willen maken van de impasse in het nuc leaire overleg die de handen van de supermogendheden bindt om dit streven te realiseren. Bij de proclamatie van de nood- westand waarschuwde Park met ten al dat de grondwettelijke vrij- ïeden beperkt zullen worden en lat sociale onrust die de nationale reiligheid bedreigt de kop in ge drukt zal worden. In een aparte ver klaring laat Park zien wat hij met le afkondiging van de noodtoestand (dl bereiken 1. de hoogste voorrang voor vei ligheidsmaatregelen 2. bestrijding van sociale onrust; 3. een verbod voor de pers om ip onverantwoorde wijze over de lood toestand te debateren; n beroep op iedere burger ijn plioht te doen om de nationa- veiligheid te handhaven; 5. iedere burger moet vastbera- en bereid zijn een deel van de rijheden die hij geniet terwille 3 de nationale veiligheid prijs geven als de nood aan de man omt. Een aantal eisen, waarmee Park oh in feite dictatoriale bevoegdhe- ;n geeft. Volgens de Zuidkoreaan- oppositie (van onverdachte sig- latuur) is het hem daar ook om doen. Zijn positie is door en na laatste presidentsverkiezingen, anzienlijk verzwakt. Hoewel hij in de afgelopen jaren in ge- aagd is de economische groei op apans niveau te brengen, ver- ierf zijn Democratisch-Republi- einse partij bij recente parle- lentsverkiezingen op 25 mei wel de absolute meerderheid net 113 van de 204 zetels, maar re- itief gezien moet Park nu werken iet een sterkere oppositie dan Dorheen. In het oude paVlement, volgens andere verdeelsleu- as samengesteld had zijn par- 0 van de 175 zetels. Zowel bij de presidentsverkiezin- aan die voor het Darlement Kjrafgingen als later heeft de op- Kitie Park beschuldigd van Meierijen met de uitslagen. Zuid- 0rea heeft ondanks een burger- ke militie van twee miljoen ie sociale onrust en opposition e- activiteit maar al te snel ver- ald in daden die de nationale vei- jheid bedreigen) een aantal roe maanden achter de rug met de bruikelijke escalatie van studen- ndemonstraties, rellen, ongebrei- Bld politie-ingrypen, sluiting van de liversiteiten etc. Alle reden voor m intern orde op Zaken te ellen. De noodtoestand geeft hem larvoor genoeg gelegenheid. Dat Park het argument van de mmunistische agressie daarom inteert is des te waarschijnlijker, adat Juist dit jaar een schuchter gin zou kunnen worden gemaakt tl dialoog zoals tussen Mos- Bonn. In het spoor van de linese ping-pongdiplomatie be- oette ook de Noordkoreaanse re- jing in Pjongjang met enthousias- voorstellen van Zuidkoreaan- politici om te komen tot uitwis ing van sportlieden en journalis- Op de vijfde zitting van de vierde ilksvergade'ring van Noord-Ko- i kwam de Noordkoreaanse re- ring zelfs met een programma or de vreedzame regeling van hereniging van beide Korea's. iewel het voorstel een groot aan- elementen bevatte die voor ai en zelfs voor de Zuidkoreaan- oppositie onaanvaardbaar zou- Ji zijn was de toon ervan opmer- lijk. Aan Parks verwijzing naar nmunistische agressie ontbreekt n die kant gezien, elke grond, rrouwens, het argument dat ongjang tweeënhalf miljoen man heeft staan voor een invasie Park ook moeilijk staande uden. Pjongjang zou hem om szelfde reden van agressie kun- n beschuldigen. Volgens het In- Itute of Strategie Studies bestaat staande Zuidkoreaanse leger bijna 650.000 man. voeg daar- de 2 miljoen man van de bur- rlijke militie en de grond voor 'n rgelijke beschuldiging is volgens rks logioa geboren. Het proclameren van de noodtoe- ind in Zuid-Korea speelt tegen achtergrond van de dooi in de latte tussen Moskou—VS, VS— üna etc. Park sprak daarover, hij in zijn toespraak de afge- week zijn bezorgdheid uit- ukte over het "veelvuldiger con- üt tussen bijvoorbeeld Japan en king" dat zich echter niet al- h beperkte tot China maar zich t uitstrekte tot Pjongjang. Hij het eens te zijn met diegenen, een tendens signaleerden naar derhandelingen, maar "de toe- land in Korea ontwikkelt zich niet Tlgens dat patroon". Park heeft gelijk: met het af- bndigen van de noodtoestand on fct oproepen van het spook van fet communisme grijpt hij terug, b een geheel ander patroon, dat in de koude oorlog en Foster Dul- G "balance of terror". HEIN ELBRINK. BUITENLAND WARSCHAU Al in 1972 zou de Europese veiligheidsconferentie vol gens de Russische partijleider Brezj new van stapel kunnen lopen. In een opvallend gematigde toespraak op het partijcongres in Warschau riep hij de landen van de NAVO op om htm vredeswil metterdaad te be wijzen door aan de praktische voor bereidingen van de conferentie mee te werken. De Sowjetleider noemde een aantal lichtpunten op die de hoop op een blijvende ontspanning in Europa volgens hem rechtvaar digden. De belangrijkste waren de toena deringen tussen de Oosteuropese lan- Door An Salomonson den enerzijds en Frankrijk respectie velijk de Bondsrepubliek anderzijds en de resultaten van de onderhande lingen over Berlijn. Een oplossing van de Europese problemen en vooral een verminde ring van de strijdkrachten en de be wapening zouden volgens Breznjew in het belang van de hele mensheid zijn. Hij nam dus niet de Westerse formulering over, die van een weder zijdse en harmonische vermindering van de strijdkrachten spreekt. In con greskringen in Warschau wijst men op de conoiliante toon van Brezj- news rede. Men beschouwt de be wuste passages als een duidelijk sig naal aan het adres van de NAVO- ministerraad. die in Brussel bijeen ls en waarvan Bresjnew voor het eerst ook met zoveel woorden gewag maakte. Behalve Breznjew heeft ook pre mier Kosygin te kennen gegeven dat de Sowjet-Unie hoopt dat zo spoedig mogelijk besprekingen tus sen Oost en West zullen worden ge houden over een wederzijdse troe penvermindering in Europa. Een Europese veiligheidsconferentie zou als instrument kunnen dienen voor het regelen van dergelijke bespre kingen. "Maar er zijn ook andere manieren mogelijk. Als alle landen het speciaal zouden wensen zijn wij gaarne bereid erover te praten en te trachten de kwestie zo spoedig mo gelijk tot een bevredigende oplossing te brengen", zei Kosygin tijdens een persconferentie in Oslo na afloop van zijn bezoek aan Scandinavië. Waarnemers in de Noorse hoofdstad geloven dat Juist die laatste woorden van Kosygin kunnen wijzen op een ombuiging van het politieke beleid van het Kremlin. Kosygin die een bezoek van acht. da gen aan Denemarken en Noorwegen met twee dagen moest bekorten we gens een griepaanval zei ervan over tuigd te zijn dat alle Europese lan den nu gereed zijn voor het hou den van een veiligheidsconferentie. Hij beklemtoonde het Russische standpunt dat zo spoedig mogelijk multüaterale voorbereidende be sprekingen in Helsinki moeten be ginnen. i-.*' v 'iX', BRUSSEL Nederland zal uit gesmeerd over de komende vijf jaar niet zeven doch acht miljoen gulden extra gaan bijdragen aan het pro- Door Henk Kolb gramma ter verbetering van de Eu ropese defensie-inspanningen. De cember vorig jaar besloten de minis ters van Defensie der Europe se NAVO-landen ongeveer 3,5 mil jard gulden daarvoor uit te trekken, doch op hun rekening staat nog een tekort van omstreeks 29 miljoen gul den. De ministers van de zogenaamde Eurogroep hebben gistermiddag in Brussel hun becijferingen afgerond. Nederland moet één miljoen meer betalen dan minister De Kos ter aanvankelijk veronderstelde, om dat West-Duitsland geen kans ziet zijn aandeel te handhaven op het (Van onze correspondent) PARIJS Maurice Couve de Mur- vüle, die eerst tien jaar lang minis ter van Buitenlandse Zaken was al vorens in 1968 de laatste premier van Generaal De Gaulle te worden, heeft geweigerd voor de eer Oe Thant als secretaris-generaal van de Verenigde Naties op te volgen. De Franse oud-premier was door een aantal Afrikaanse Staten voor die opvolging voor gedragen. De verwachting was, dat alle grote landen en zelfs super mogendheden zijn kandidatuur even eens zouden willen steunen. Gezien de hoge papieren die Couve als trou we uitvoerder op de buitenlandse po litiek van zijn hoogste chef, gene raal De Gaulle, zowel bij de ex-kolo- I niale volkeren als in de diverse so cialistische kampen had verworven, leek het op voorhand niet uitgeslo ten dat hij behalve op de nieuwe stem van Peking-China ook op die van Sowjet-Unie zou hebben mogen rekenen. En als Westers staatsman had hij naar alle waarschijnlijkheid dan eveneens op de steun van de Ver enigde Staten, van Engeland, Frank rijk en van de andere Westeuropese landen kunnen rekenen. De Eurogroep, die volgens de heer De Koster vruchtbaar over legd heeft, zal niet worden geïnsti tutionaliseerd als blok binnen de NAVO. Wel is besloten verdere programma's van rationalisatie en harmonisering te doen ontwerpen door de nationale directeuren die zijn belast met bewapeningsvraag stukken. Ter wüle van het handha ven der politieke wilsovereenstem ming zullen de ministers van De fensie daartoe in 1972 opnieuw be raadslagen. De Britse Lord Carrington, voor het laatst optredend' als voorzitter van de Eurogroep, merkte tijdens de persconferentie op dat de Europese NAVO-landen in het totaal van de Atlantische strijdkrachten 90 pet. van de grondtroepen, 80 pet. van de marine-eenheden en 70 pet. van de luchtstrijdkrachten opbrengen, ter wijl zij door verhoging van de na tionale defensiebudgetten ook in het komende jaar tezamen nog eens een miljard dollar <3.5 miljard gulden) meer aan de Westerse verdediging zullen bijdragen dan dit Jaar. De Amerikanen, aldus Lord Car rington, zouden hiervan zeer onder de indruk moeten zijn. Als verder steentje in de dam die de NAVO te gen de Amerikaanse neiging tot ver mindering van het Europese troe penbestand wil opwerpen, presen teerden de Europese ministers van Defensie voorts een indrukwekkende lijst met nieuwe aankopen over 1971 en aankoopverplichtingen voor 1972, waarin Nederland figureert met on- veer 350 Leopardtanks, 48 stukken anti-tankgeschut en twee onderzee boten van het Zwaardvistype. In to taal zullen de Europese NAVO-lan den zich het komende jaar meegere kend, versterken met meer dan 1700 tanks, meer dan 300 stukken mecha nisch geschut, ongeveer 9200 stukken anti-tankgeschut, meer dan 4100, gevechtsvoertuigen, pantserwagen en gepantserde personeelsvoertuigen. En wat de marine betreft met 13 torpedoboot Jagers voorzien van ge leide projectielen, 22 andere torpedo- bootjagers en fregatten, zes atoom- onderzeeërs, 32 andere onderzeeërs, ongeveer 900 moderne gevechts vliegtuigen, meer dan 70 zware tak- tische transporttoestellen en meer dan 3450 stukken luchtafweerge schut. De NAVO wil dat de nationale de fensiebudgetten in de komende jaren nog verder zullen stijgen, om te kun nen voorzien in de tekortkomingen, die de organisatie in haar verdedi gingssysteem heeft geconstateerd. Daarover wordt vandaag verder ge sproken in het NAVO-comité voor de fensieplanning. Minister De Kos ter beklemtoonde weliswaar dat de Nederlandse acht miljoen zul len worden bekostigd uit de norma le defensiebegroting, maar dat kan slechts gelden voor 1972. Over de volgende vier Jaren, zo lijkt het zal het aandeel een plaats krijgen op 'n begroting waarover de commis sie-Van Rijckevorssel per 1 maart nog moet rapporteren. Zuster Joan, een non verbon den aan het St. John of God zie kenhuis in het Australische Perth is hard op weg een goed figuur te slaan bij de plaatselijke tennis kampioenschappen. Dit plaatje toont dat ze een goede hand van serveren heeft. BONN (AFP) Bondskanselier Willy Brandt blijkt onder de West duitsers steeds populairder te wor den. Volgens een opiniepeiling van het instituut „Emnid" die tussen 18 oktober en 19 november is ver richt, keurt 59 pet van de bevol king zijn politiek goed. Van de ondervraagden had 34 pro cent „geen zeer goed oordeel" over de regering Brandt en slechts 6 pro cent had „een slechte mening". Bij een eind vorig Jaar gehouden opiniepeiling vond slechts vijftig procent van de ondervraagden dal Brandt een goede politiek voerde. POGING IN SENAAT OM MACHT VAN PRESIDENT TEBEPERKEN WASHINGTON (Reuter) De Amerikaanse senaatscommissie, voor Buitenlandse Zaken heeft met algemene stemmen een wetsontwerp aanvaard dat het recht van de pre sident moet beperken zonder toe stemming van het Congres troepen, voor langere tijd naar het buitenland te zenden. Volgens het ontwerp heeft de presi dent het recht troepen naar het bui tenland te zenden om een aanval te gen de Verenigde Staten te voorko men of om Amerikaanse staatsbur gers te beschermen of te evacueren. De president moet deze strijdkrach ten echter binnen dertig dagen terug trekken als het Congres binnen die tijd niet akkoord is gegaan met een langere termijn. Senator George Aiken (Vermont), zei na afloop te twijfelen of de hele Senaat akkoord zal gaan met het ontwerp en dat het ook nog de vraag ls of het overeenkomstig de grond- PHNOM PENH (DPA/ ANP, AP) Voor het eerst sinds twintig maan den is 't centrum van de Cambod jaanse hoofdstad Phnom Penh door raketten getroffen. Ook het bij de stad gelegen vliegveld was 't doelwit van een raketbeschieting". Zo ongeveer luidde het kor te bericht dat gistermorgen door, buitenlandse correspondenten in Cambodja de wereld werd in gestuurd. Het bericht vond geen breedvoeri ge publikatie nu de oorlog op het Indiase subcontinent 't conflict in kolommen van de wereldpers heeft verdrongen. Maar tezamen met be richten van vorige week dat „het Cambodjaanse leger in wanorde op de vlucht is geslagen voor een groot offensief dat Sihanoek-aanhangers en Noordvietnamezen hebben in gezet" wijst het wel in een bepaalde richting. Vooral in Cambodja, maar ook in Laos, hebben zich de laatste dagen dramatische gevech ten voorgedaan die ver uitgaan bo ven de gebruikelijke müitaire acties aan het begin van de droge perio de en die de Amsterdamse en Cam bodjaanse opperbevelhebbers vele hoofdbrekens kosten. Het Jongste offensief van de communisten in Cambodja schijnt de ergste vrees te bevestigen. Het regeringsleger van Phnom Penh is zonder de blijvende steun van de Amerikaanse luchtmacht en de Zuidvietnaraese grondtroepen niet, in staat de guerrillastrijders vau Sihanoek nog langer effektieve tegenstand te bieden. De troe pen van veldmaarschalk Lon Nol zouden niet eens het gebied rond Phnom Penh over 'n langere pe riode kunnen verdedigen Militaire deskundigen vrezen dan ook 't ergste voor 't nog niet door de communisten bezette deel van de Khmer-republiek als een maal de laatste Amerikaanse soldaten uit Zuid-Vietnam zijn te ruggetrokken als de zogenaam de Vietnamisering van de oorlog totaal is. Men kan zich nauwelijks voorstellen dat het regeringsleger, van Saigon in het geval van een gelijktijdig offensief van Noordviet namezen en Vietcong in Zuid-Viet nam en Sihanoek-aanhangers in Cambodja sterk genoeg zal zijn om 't regiem van Lon Nol in t Cam- bodjaans-Zuidvietnamees grensge- Berin doodt meisje in Joego-Slavië BELGRADO (DPA) In de buurt van Foca in de Joegoslavi sche deelstaat Bosnië- Herzegowina heeft een berin twee herderinnen aangevallen en één van hen ge dood. Het andere meisje liep zware verwondingen op. bied voldoende militaire rugdekking te geven. De Jongste zware nederlagen van het Cambodjaanse leger heb ben aangetoond dat mocht zich niet plotseling een politiek wonder, voordoen de militair-strategische situatie van Phnom Penh op lan- gerere termijn tamelijk uitzicht loos is. Zelfs de sinds het einde van de moesson tijd weer verdubbelde en verdrievoudigde Amerikaanse lucht aanvallen op het wegen en be voorradingsstelsel van de Noord vietnamezen, de Ho-Tsji-minroute in Iaos en Cambodja, hebben de offensieven in Cambodja Vietnam en Laos niet kunnen verhinderen. De coördinatie van die offensie ven wordt niet alleen bewezen door de verhoogde gevechtsactiviteit tegen de Cambodjanen en Zuid- vietnamezen maar ook door de gro tere militaire druk in Laos. De Lao- tiaanse regeringsstrijdkrachten hebben maandag na zware gevech ten de stad Saravane aan Noord- vietnamese troepen moeten prijsge ven. De overgave vandeze stad, 400 kilometer ten zuidoosten van Vien tiane, vormt het voorlopig hoogte punt van de strijd in het gebied van het strategisch belangrijke Bo- loven-plateau die de Pathet Lao, aanzienlijke terreinwinst heeft ge bracht. PALO ALTO (Reuter, DPA) De drie kilometer lange lineai re deeltjesversneller van de Stan- ford-universiteit in Californië, te door twee bommen ernstig beschadigd. De schade" wordt op ongeveer 100.000 dollar geschat. Een woord voerder van de universiteit zei dat de versneller, waarin kleine materie deeltjes zeer hoge snelheden krijgen, momenteel buiten bedrijf ls voor een onderhoudsbeurt. De zeer kwetsbare klystron-bul- zen, die voor opwekking van hoge frequenties worden gebruikt, zijn be houden gebleven, hoewel ze vlakbij de plaats van ontploffing lagen. De bommen moeten in de loop van vo rige week gelegd en ontploft zijn. De versneller werkt in opdracht van de Amerikaanse Commissie voor Atoom energie. Radio-activiteit ls niet vrij gekomen omdat de versneller niet in bedrijf was. (Van onze redacteur ruimtevaart) De zachte landing van een instru mentencapsule op de planeet Mars is een knappe technische prestatie van de Russen, die hiermee een spectaculaire stunt toevoegen aan een reeks ruimte-primeurs. Van die primeurs noemen wij hier de eerste zachte landing op de maan door de Loena-9 op 3 februari 1966 en de eerste zachte landing op de planeet Venus op 15 december 1970 door de Venera-7. Wat de wetenschappelijke waarde van de nieuwe primeur is. hangt voornamelijk af van de aard en de omvang van het op Marsge- plaatste instrumentarium, en daar over hebben de Russen nog het stil- zwijgen bewaard. Wel is bericht, dat de beeldsignalen na korte tyd zijn afgebroken. De Mars-3 werd op 28 mei J.l. ge lanceerd van de basis Tyuratam en maakte een reis van 188 dagen voordat vorige week donderdag 2 december de landing werd uitge voerd op 45 graden zuiderbreedte en 158 graden westerlengte tussen de gebieden Electris en Phaetnon- tis. Er werden geen remraketten gebruikt maar een parachutestel sel. Na scheiding van de instru mentencapsule van de Mars-3 dook de capsule met een snelheid van twintig maal die van het geluid in de ijle atmosfeer van de rode pla neet. Eerst ontvouwde zich een sta bilisatie-parachute, daarna volgde de hoofdparachute. Kort voor het bereiken van de bodem werden de parachute-systemen afgekapt orr beschadiging van de capsule te voorkomen. Bij de on re zware stormen op Mars zouden de parachutes de capsule over de bodem hebben gesleept. Relais-station Inmiddels zette de rest van de Mars-3 de ruimtevlucht in een baan om Mars voort. Dit is een zeer langgerekte elliptische baan, waar van de hoogte boven Mars varieert van 1500 tot meer dan 100.000 km, welke baan in elf dagen wordt door lopen. Deze baan-elementen zijn er waarschijnlijk de oorzaak van. dat het bericht over de landing zo lang is uitgebleven. De seinen van de landingscapsule zijn kennelijk te zwak om op aarde opgevangen te worden. De Mars-3 fungeert als re laisstation, en er is een gunstige tand van de Mars-3 ten opzichte an de landingsplaats nodig om deze taak uit te voeren. Volgens de schaarse Russische berichten heeft de Mars-3 seinen en ook beelden van het oppervlakte ge- relayeerd tot 5 december. De beeld uitzending duurde echter slechts kort en werd plotseling afgebroken. Waarde Hoe knap de landing technisch gezien ook is, de wetenschappelijke waarde is nog twijfelachtig zolang niet vaststaat welke instrumenten zijn geland en of zij naar behoren werken. Enige twijfel is wel ge rechtvaardigd wanneer men denkt aan de magere resultaten van de landingsprimeurs op de maan en Venus. Op grond van deze twijfel willen ook de Amerikanen nog geen oordeel uitspreken over de Russi sche prestatie, die zij overigens in technisch opzicht wel bewonderen. Er draaien nu drie ruimtevaartui gen om Mars: de Amerikaanse Ma- rinier-9. die eind mei werd gelan ceerd en Mars fotografisch in kaart brengt, de Russische Mars-2 die op 20 mei en de Mars-3 die op 28 mei werden gelanceerd. De Mars-2 voert volgens de Russen een foto grafische taak uit maar had waarschijnlijk oorspronkelijk ook tot taak een zachte landing uit te voeren. Deze schijnt te zijn mis lukt. hoewel de capsule wel op Mars terecht is gekomen. Voorlopers Het Mars-onderzoek begon negen jaar geleden op 1 november 1962 toen Rusland de Mars-1 lanceerde. De radiocontacten vielen echter uit Op 28 november 1964 lanceerden de Amerikanen de Mariner-4, die in juli 1965 langs Mars vloog, metin gen verrichtte en de eerste close- ups van de rode planeet maakte. Op 30 november 1964 lanceerden de Russen de Zond-2, maar ook daar mee vielen de contacten uit. De Amerikanen hadden groot succes met de Mariners 6 en 7, die op 25 en 27 febr. 1969 de ruimte in gin gen en in de zomer van dat Jaar de planeet passeerden. ZIJ maakten grote series voortreffelijke foto's. Voordat de Amerikanen in mei JL de Mariner-9 naar Mars zonden, mislukte enkele weken eerder de lancering van de Mariner-8. De Amerikanen hebben pas voor 1976 hun eerste zachte landing op Mars op het programma staan. De ze "Viking" moet in december 1975 worden gelanceerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 9