'n Berlijn-akkoord goed, maar wat nu?
Verschil tussen Gierek en Gomoelka
NEDERLAAG
VOOR LEGER
VAN LON NOL
hili: toestand
is gespannen
IWAT HET LEVEN VOOR DE POLEN ZOVEEL BETER HEEFT GEMAAKT
INTENSIVE
CARE®
Morgen 12 rt. verdienen.
^^£.IV1BER 1971
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van onze corespondent)
BONN Nu de feestdagen na-
eren zyn in mijn postkantoor de
afschriften voor "kerstpakketten
ar de Russische bezettingszone
an Duiteland" weer opgehangen,
(oor het eerst valt het uit de toon.
oor
rim Timmers
lleen de Springer-pers schrijft im-
DDR nog tussen aanhalings-
Dat Kiesinger over een
naaksel' of een 'verschijrlser sprak,
Is hij de DDR bedoelde, is niet zo
mg geleden maar wel vergeten.
De Westduitse tv-verslaggever, die
i Oost-Berlijn de onderhandelin-
>n tussen Bahr en Kohl versloeg,
eldlde zich 'uit de hoofdstad van
de DDR'. Toen Bahr, nota bene met
een straalvliegtuig van de Bundes-
wehr, van Bonn regelrecht naar
Oost-Berlijn vloog, rezen blijkens
de reacties alleen de CDU-poli
tici in West-Beriyn nog de haren
ten berge.
Wat in Erfurt begon en in Kassei
even stokte, heeft zich ontwikkeld
tot een merkbare ontspanning in de
verkrampte contacten tussen de re
geringen van de twee Duitelanden.
Toen Bahr en Kohl elkaar op 15 no
vember 1970 voor het eerst ontmoet
ten, zaten ze grimmig tegenover el
kaar en leek het uitzicht hopeloos.
Ongeveer een jaar later verklapte
Bahr: „We hebben vorige week voor
het eerst samen gelachen".
Het had lang geduurd, maar 20
Jaar geleden was het ondenkbaar
dat d>e degelijke partijman Kohl met
een repressant van de revanchisti
sche Bondsrepubliek wijn zou gaan
proeven aan de Ahr. En zelfs zou
genieten van een (keurig) westeiyk
mopje op Brezjnew. 'Een Kremlin-
wacht meldt Brezjnew verontrust
dat steeds meer soldaten op het
Rode Plein samenstromen en er de
duiven opeten. Brezjnew biyft er
Siberisch onder. De soldaat wan
hopig maar ze eten met stokjes'.
Wat Bahr en Kohl in hun onder
handelingen over Beriyn tot stand
brengen, gebeurt in opdracht van
Amerika, Engeland, Frankryk en de
Sowjet-Unie. En er is geen twyfel
aan dat de eerste successen van
Brandts 'Oostpolitiek' mogeiyk zyn
geweest omdat hy contact heeft we
ten te leggen met de belangen van
de Russische Westpolitiek'. Voor de
betrekkingen tussen de twee Duits-
landen geldt echter: Er wordt een
regeling getroffen voor het grootste
knelpunt: Beriyn.
Aan het Westeiyke succes kan
geen twyfel bestaan. Ulbricht eiste
indertyd volkenrechteiyke erkenv-
ning als voorwaarde voor onderhan
delingen met de Bondsrepubliek. Nu
wordt van Russische kant openiyk
gesproken over geiykwaardige be
trekkingen tussen twee soevereine
Duitse staten. En dat is wat Willy
Brandt zou willen vastleggen in een
algemeen verdrag met de DDR.
De vraag, die de Duitsland-poli
tiek voor West-Duiteland zal be
heersen als het Beriyn-akkoord is
getekend en de verdragen van Mos
kou en Warschau zyn geratificeerd,
wordt in Bonn aldus geformuleerd:
waartoe is de DDR nog bereid als
de pressie door de bondgenoten
wegvalt? Kan het regime - Honecker
terugvallen in 'n rechthjnige koude
oorlogspolitiek, als Brezjnew ziin zin
heeft gekregen en door de regeling
voor Beriyn de weg heeft vryge
maakt voor multilaterale
ken met de Westerse landen over *n
Europese veiligheidsconferentie en
het reduceren van de troepen?
Aan aanknopingspunten ontbreekt
het Bonn in elk geval niet. Kohl
had met Bahr graag snel een ver-
keersverdrag voorbereid. Omdat
prioriteit moest worden gegeven aan
het verkeer tussen de Bondsrepu
bliek en West-Beriyn, is dat bly-
ven liggen. Voor Bahr en Kohl zou
er dus een volgende opdracht klaar
kunnen liggen. En voor Brandt zou
zo'n verkeersverdrag 'n eerste stap
kunnen zyn naar het algemene ver
drag waarin hy, zoals gezegd, de
verhouding zou willen regelen.
Dat verdrag zou in grote mate
overeenkomen met de verdragen
van Moskou en Warschau, waarin
de landen eikaars territoriale soe
vereiniteit erkennen en beloven met
geweld zelf6 nooit te zullen dreigen.
Er wordt echter ook in vastgelegd
dat van juridische zeggenschap op
eikaars gebied geen sprake kan zyn
en dat is voor beide regeringen een
taai onderwerp. Heel wat wetten
zullen moeten verdwynen, zowel in
de Bondsrepubliek als in de DDR,
En tenslotte moet worden omschre
ven hoe twee landen naast elkaar
kunnen bestaan, volledig soeverein,
maar aldus Brandts opvatting
voor elkaar toch geen buitenland.
Bondsrepubliek en DDR hebben
natuuriyk nog altyd veel gemeen.
Maar dat gemeenschappelyke is op
den duur niet veel meer dan de
taal en de vaderlandse geschiedenis.
Ook Oostenryk is buitenland. Hoe
moeiiyk moet het zijn in deze kwes
tie een subtiele oplossing te zoeken
samen met het DDR-regime van
Honecker dat totale afgrendeling
van het kapitalistische Westen na
streeft. Vooral hier kan van bete
kenis zyn of Brandt en Bahr er in
zyn geslaagd de contacten definitie!
wat te ontspannen.
Er is nog een aanknopingspunt.
Als de DDR zich behoorlyk ge
draagt, is Bonn bereid eraan mee
te werken dat beide landen volgend
jaar lid van de Verenigde Natiea
worden. Dat zou voor Oost-Beriyn
eindeiyk op grote schaal interna
tionale erkenning meebrengen. On
zeker is echter of die niet 'so-wie-so'
komt, nu de verhoudingen in de VN
veranderen en in het Westen by-
voorbeeld Frankryk vermoedelijk
niet al te lang meer wil treuzelen
met erkenning van de DDR.
Na de praktische regelingen, ge
troffen met een onder druk staande
DDR, is het goed mogelyk dat voor
de ontwikkeling van normale be
trekkingen tussen de twee Duitse
staten een jarenlang proces nodig te.
ANTIAGO (Reuter, AFP) Na
gevechten tussen voor en te
standers van de Chileense rege-
ADVERTENTIE
Schrale huid?
Ruwe handen?
hi CHESEBROUGH
helpt direkt.
Een paar druppels van
leze liquid skin cream
rolstaan om ruwe, droge
mid weer zacht en soepel
te maken. Intensive Care
niet vet, en trekt
neteen in. Gebruik 't
roor uw handen,ellebogen,
hielen, knieën.
Intensive Care,
kt
geparfumeerd
en bijzonder
heilzaam.
Ï3.50
ring onder leiding van president Al-
lende heeft deze regering gisteren
de noodtoestand voor de provincie
Santiago afgekondigd. Bij vechtpar
tijen die woensdagavond begonnen
en de hele nacht voortduurden, zijn
ongeveer honderd mensen gewond
geraakt, van wie zeven zwaar. Er
zijn 120 arrestaties verricht en twee
gebouwen in Santiago van met de
Volksunie van Allende verbonden po
litieke groeperingen de commu
nistische jeugd en de radicale partij
werden geplunderd.
Voordat zij de noodtoestand uit
riep, had de regering al alle beto
gingen en bijeenkomsten in Santiago
verboden en drie radiostations van
de oppositie gesloten.
Minister van Binnenlandse Zaken
Toha zei voor radio en televisie, dat
de radiostations gesloten zijn omdat
zij „tendentieuze" berichten over de
vechtpartijen hadden uitgezonden.
Hij verklaarde voorts dat de inciden
ten een onderdeel vormden van een
„plan. gericht op de omverwerping
van de democratische regering van
Chili".
De vechtpartijen begonnen toen
studenten van de links-revolutionai
re beweging (MIR) woensdagavond
in het centrum van Santiago een
grote groep vrouwen rond 10.000
in totaal aanvielen die op weg
was naar het paleis van de presi
dent. De vrouwen hielden een mars
uit protest tegen de schaarste aan
en de hoge prijzen van levensmidde
len. De vrouwen schreeuwden tegen
premier Castro van Cuba gerichte
leuzen en eisten zijn vertrek uit Chi
li. „Zij dansen met Fidel, maar wij
hebben niets te eten" en „Fldel, ga
naar huis", zo klonk het uit de rij
en marcherende vrouwen. Mannelij
ke tegenstanders van de regering-
Allende schoten de vrouwen te hulp
en sloegen met stokken in op de
aanvallende studenten. Toen de
strijd feller werd, zetten de vrouwen
de meegebrachte potten en pannen
op haar hoofd om zich te bescher
men tegen een hagel van stenen.
Proefflesje
25 ct.
Aanslagen Bij razzia's in Bel-
fast en de omgeving van Londonder
ry heeft het Britse leger gisteren 27
mensen gearresteerd, die ervan wor-
den verdacht tot het (verboden) Ier
se Republikeinse Leger te behoren,
j Bij bomaanslagen in het centrum
van Belfast werden veertien gewond.
Een restaurant en een w-inkel in
I kantoormachines brandden uit.
LONDEN Een commissie uit
het Lagerhuis heeft voorgesteld
de toelage aan Koningin Eliza
beth te verhogen van 475.000 pond
(vastgesteld bij haar troonsbestij
ging in 1952) tot 980.000 per jaar.
Voor haar familieleden worden
de volgende verhogingen voorge
steld: de koningin-moeder van
70.000 tot 95.000 pond per jaar,
Prins Philip van 40.000 naar 65.000
pond, Prinses Anne van 6.000 naar
15.000 pond en Prinses Margaret
van 15.000 naar 35.000 pond. Vol
gens de commissie komen deze
verhogingen de koninklijke fami
lie toe omdat zij niet in de gele
genheid zijn op andere wijze een
inkomen te verdienen.
De commissie heeft de verzeke
ring aanvaard van lord Cobbold,
de lord Chamberlaindat de ko
ningin geen groot privé-vermogen
heeft om op terug te vallen. De
kroonjuwelen en andere konin
klijke bezittingen vertegenwoor
digen wel een grote waarde, maar
moeten aan de opvolgers van de
koningin worden overgedragen.
De laatste jaren kampt de ko
ninklijke huishouding steeds met
een tekort, dat is opgelopen tot
600.000 pond. Mogelijkheden tot
bezuinigen zijn er vrijwel niet, al
dus de commissie in haar verslag
van 82 bladzijden, dut aan het
parlement ter goedkeuring zal
worden voorgelegd. Kroonprins
Charles komt niet op de civiele
lijst voor. Hij trekt een inkomen
uit zijn hertogdom Cornwall.
Op de foto Koningin-moeder
Elizabeth, die in de Londense
Persclub het goede nieuws leest.
De Koningin-moeder bezocht de
club om ingewijd te worden als
ADVERTENTIE
kWE - Anker
horloges. De betere kwaliteit
voor de laagste prijs.
Alleenverkoop
Juwelier v. d. Water
Haarlemmerstraat 181
Met een enkel woord
Verbanning Een 25-jarige Rus
sische typiste is tot vyf Jaar ver
banning veroordeeld, omdat zy ln
juni J1 op een plein in Moskou pam
fletten had verspreid waarin om in-
vryheidstelling van de politieke ge
vangenen werd gevraagd. De veroor
deelde is Nazezjda Jemelkina die
reeds lang yvert voor erkenning van
de burgerrechten in de Sowjet-Unie.
Levenslang Een voormalig lid
van de SS, de 59-Jarige kapper Hans
Sobotta, is gisteren in München tot
levenslange gevangenisstraf vero
deeld, omdat hy in de jaren 1942
1943 als bewaker van werkkampen ln
Galicië drie Joodse Jongens zou heb
ben vermoord. Van de beschuldiging
nog vyf moorden te hebben gepleegd,
werd hy by gebrek aan bewys vry
gesproken.
het eerste vrouwelijke lid. Zij
welrd begeleid door haar secreta
ris Sir Martin Gilliatt (tweede
van links) en welkom geheten
door Louis Wolff (tweede van
rechts) de ere-voorzitter van de
club.
SKOEN (Reuter, AP, AFP, DPA)
De grootste militaire campagne
van de Cambodjaanse regering Lon
Nol is gisteren uitgelopen op een
nederlaag. Op grote schaal trokken
fronttroepen in wanorde uit het
noord-oosten van het land terug. Zy
gaven daarmee een strategische
strook van veertig kilometer langs
hoofdweg 6 prijs. Deze strook had
den ze de afgelopen maanden met
veel moeite en ten koste van aan
zienlijke verliezen veroverd op Siha-
noek-aanhangers die steun zouden
ontvangen van de negende Noord-
vietnamese divisie.
Od persooniyk bevel van de Cam-
hodjaanse regeringsleider Lon Nol
liet zyn leger de belangryke steden
Barai en Kompomg Thmar op 70
kilometer van Phnom Penh in de
steek. Het leger van Lon Nol zou,
na hergroepering op makkelijker te
verdedigen punten, proberen de weg
tot aan het dorp Laing Kauk. 60
kilometer ten noorden van de hoofd
stad Phnom Penh te behouden.
De militairen vluchtten in grote
wanorde. Met gescheurde uniformen,
veelal blootsvoets kropen zy door de
ADVERTENTIE
Wajang-goudeerlijke plantenmargarine.
IHHPi
Het merendeel van de geëvacueerde
Cambodjaanse troepen trok naar het
Noorden. De stad Skoen, die 55 ki
lometer ten noorden van Phnom Pen
ligt, werd gisteravond al door de
vijand zwaar beschoten. Men zou
ook die stad willen prijsgeven.
Langs hoofdweg nr. 7 in het oos
ten van Cambodja trekt de Zuid-
vietnamese strijdmacht bestaande
uit 25.000 man nog steeds op. De
Amerikaanse luchtmacht steunt deze
opmars door bombardementen en
helpt ook de Cambodjaanse troepen
die het tegen de Sihanoek-aanhan-
gers zo zwaar te verduren hebben.
Maarschalk Lon Nol had in dit ver
band om de hulp der Amerikanen ge
vraagd.
Maar het is niet bekend of zy by
de evacuatie van Barai enig zwaar
materieel hebben kunnen meenemen,
waaraan een schrijnende behoefte
bestaat.
Definitief
Hoewel het offensief „Tsjenla
twee" thans definitief als mislukt
kan worden beschouwd, gaan de
zegslieden niet zover de situatie als
rampzalig te beoordelen, omdat Je
troepen nog steeds in staat zyn te
vechten. Doel van „Tsjenla twee",
was de ontzetting van de provincie
hoofdstad Kompong Thom, 30 kilo
meter ten noordoosten van Phnom
Penh, die al 5 maanden wordt be
legerd.
De opmars langs verkeersweg num
mer zes verliep aanvankelijk zeer
voorspoedig, te voorspoedig wel
licht. want de troepen Stuitten niet
op tegenstand van betekenis.
Toen he leger van Lon Nol zich
had ingegraven over de hele lengt»
van de weg, sloegen guerillastrijders
op 26 oktober toe en sneden de ver
keersweg ten zuiden van Barai af.
Dat werd vergemakkeiykt door de
tactiek van het Cambodjaanse re
geringsleger om over een uiterst
smal front op te marcheren.
Operatie Tsjengla twee wordt ge
leid door brigadegeneraal Hoe Hang-
sin, chef operaties van de strijd
krachten. Eerder dit Jaar had hy
de leiding over de verdediging van
de hoofdstad, maar hiervan werd hy
entheven omdat hij waarschuwingen
over een op handen zynde aanval op
de luchthaven had genegeerd. Die
aanval kwam toch en kostte Cam
bodja driekwart van zyn kleine
luchtmacht.
i»
a DEN HAAG De bevolking van
,ec|)len kan met een gerust hart uit-
het zesde congres van de
w mmunistische partij dat volgende
wtek maandag in het Cultuurpaleis
n Warchau begint. Sinds de tra-
sche onlusten eind vorig Jaar in
havensteden aan de Oostzee is
leven in Polen veel draaglijker
tworden, zowel in sociaal als
^Maatschappelijk opzicht. Het is de
'Verdienste van de nieuwe partijlei-
r Edward Gierek dat hij nauwe-
ks elf maanden tijd een funda-
intele beleidsombuiging heeft we
ll aan te brengen. In tegenstelling
»t zijn voorganger Wladislaw Go-
loelka houdt Gierek ernstig reke-
ig met de wensen van de bevol-
ig op dit moment en vlucht hij
toekomstdromen. Het tijd-
•k van de autocratische "grote
men" is voorbij, de nieuwe
chthebber is veel meer bezorgd
het materiële welzijn van de
dan om de grootheid van
land.
lieuwsanalyse van het ANP
De nieuwe situatie in Polen kan
pet best worden ontleend aan de
i de verschillen in persoon
tussen Gierik en Gomoelka. Het ge
zaghebbende Franse dagblad Le
Monde schreef onlangs dat vooral
de verschillen in afkomst en erva
ring van beiden een grote rol lijken
te spelen. Gomoelka komt uit een
familie van boeren; hij is geboren
in Krosno, een arm gebied in het
zuidoosten van 't land dat tot voor
kort nog bekend stond als "Polen
B". Hij heeft slechts een summiere
schoolopleiding gehad. Kenmerkend
voor Goemoelka te vooral dat hy tij
dens de Tweede Wereldoorlog bij
het verzet was maar in 1948 uit de
partij werd gezet wegens "natio
nalistische afwijkingen". Nooit
heeft hij kunnen vergeten dat zijn
beste vrienden hem afwezen en het
lijkt niet vreemd dat hij tijdens zij
leiderschap steeds autocratischer
werd.
Gierek is afkomstig uit Silezië,
het meest geïndustrialiseerde ge
bied van Polen. Hij werkte er Ja
renlang in de mijnen en behaalde
een graad aan de academie voor
mijnbouw in Krakow. Na een lang
durig verblijf in het buitenland
(Frankrijk, België) kwam hij ln
1948 in Silezië terug. Gierek had
altijd veel meer oog voor de con
crete kwesties dan voor de "ideolo
gische", min of meer holle debat
ten. Toen hij in Silezië de hoogste
partijfunctie bekleedde stak dit ge
bied scherp af bil de rest van Po
len. Men sprak er over rentabili
teit, doelmatigheid, oijfers terwijl
men zich elders verloor in ledige
besprekingen. Tegen een Westers
diplomaat die hem vertelde dat hij
al meer dan drie Jaar in Warschau
was gestationeerd zei hij"Hoe
hebt u het daar zo lang kunnen uit
houden tussen mensen die zo ledig
en zo weinig serieus zijn".
Vlot
De nieuwe partijleider ls ook vlot
in de omgang met mensen. Het was
betrekkelijk gemakkelijk hem te
ontmoeten, problemen voor te leg
gen en te vragen in Warschau een
goed woordje te doen. 's Zondags
wandelde hij zonder begeleiding in
het rustpark van Chorzow waar de
burgers hem de hand komen schud
den. Hij ging ook naar het stadion
waar hij als vurige supporter van
de voetbalclub Zaglebie-Sosnowiets
samen met de mijnwerkers zijn fa
vorieten harstochtelijk aanmoedig
de. Zijn benaming "goede oom van
Silezië, vriend van de arbeider"
lijkt hem niet te misstaan.
Gomoelka daarentegen was veel
minder sociaal bewogen. De on
middellijke verbetering van het le
venspeil van de bevolking maakte
hij in grote mate ondergeschikt aan
een veel radikaler vooruitgang ln
de toekomst. Hij zag als zijn be
langrijkste opdracht het verdedi
gen van de territoriale integriteit
en de onafhankelijkheid van Polen.
Dat verwachtte het volk van hem
en niet enkele sociale verbeterin
gen. Toen zijn medewerkers hem
eens kwamen vertellen dat de ar
beiders ontevreden waren over
nieuwe behuizingen, over keukens
zonder ramen, en over de collectie
ve douoheoellen per etage zei hij
woendend: 'Ik had vroeger niet
meer dan een put achter op de
binnenplaats. Zij moeten goed be
grijpen dat Polen wel wat anders
te doen heeft".
Nieuwe stijl
Het verwonderde niemand dat
Polen zioh met de komst van Ed
ward Gierek een geheel nieuwe
stijl aanmat die belangrijke veran
deringen met zich zou brengen. De
eerste keer dat deze stijl manifest
werd was tijdens de tweede sta
king in Szczecin in het begin van
dit Jaar toen Gierek zich bereid
verklaarde de arbeiders te ontmoe
ten. Het besluit hiertoe was geno
men in het politburo, ondanks te
genwind van enkele voorstanders
van de harde lijn (Motzar, Kepa).
ZIJ zagen Gierek een directe dia
loog beginnen met het "echte Po
len" in plaats van alle problemen
te blijven bespreken binnen de par
tijorganisaties. Sinds die tijd on
derhouden Gierek en de zijnen re
gelmatig contact met de arbeiders
van de grote fabrieken. En dat be
paald niet op autocratische wijze
In april van ddt Jaar bijvoorbeeld
begaf de partijleider zich zoals
aangekondigd naar de autofabriek
van Zeran bij Warschau. De plaats
van ontvangst was bekrompen-zorg
vuldig schoongemaakt, de machi
nes opgepoetst, het personeel keu
rig in zondagspak. Gierek was
kwaad, zei dat hy niet in officiële
hoedanigheid was gekomen en
kwam enige dagen later onaange
kondigd terug. Het gebeurt vaak
dat Gierek arbeiders ontvangt en
Beter
Een buitenlandse bezoeker krijgt
tegenwoordig de indruk dat het le
ven in Polen inderdaad "beter en
gemakkelijker" ls geworden. Toen
hij een Jaar geleden voor de laatste
keer in de Poolse hoofdstad was
kon hij in de grauwe herfstmorgen
hele rijen wachtende mensen zien
voor de slagerijen en de kruide
nierswinkels. Het aanbod van le
vensmiddelen is nu veel groter ge
worden. In de winkels ligt vlees, al
is het niet altijd het soort dat men
zoekt. De meeste Polen hebben nu
meer zloty in de portemonnee zon
der dat de prijzen gestegen zijn.
Om dit alles te kunnen bereiken
heeft Edward Gierek wel wat moei
lijkheden moeten overwinnen. Er
heeft zich het afgelopen Jaar een
felle machtsstrijd binnen de com
munistische partij voorgedaan die
in zijn voordeel schijnt beslist. Het
feit dat er na een kabinets-wijzi-
ging die vorige maand plaatsvond
(portefeuilles van Justitie, cultuur
en chemische industrie) een cumu
latie van functies ls ontstaan be
wijst hoe moeilijk het te voor Gie
rek betrouwbare mensen te vinden.
Trouwens, ook na de degradatie
van generaal Motzar. schijnt hij
nog terdege rekening te moeten
houden met tegenstanders bij de
geheime politie.
Een tweede aspect van het nieu
we leven in Polen ls de grotere
band met de Sowjet-Unie. Het staat
vrijwel vast dat Gierek in zo korte
tijd niet veel voor de Polen had
kunnen bereiken zonder enorme fi
nanciële injecties van Moskou. Het
onverwachte bezoek dat hij samen
met premier Jaroszewietz enkele
weken geleden aan de Russische
hoofdstad bracht schynt voorneme-
lijk bedoeld te zijn geweest om nog
meer financieel-economlsche toe
zeggingen los te peuteren. Dat hij
daardoor op andere gebieden een
grotere fundamentele trou.. aan de
Sowjet-Unie moet betuigen schijnt
hem niet moeilijk te vallen. Brez-
Jew zal dit op het komende partij
congres met genoegen kunnen con
stateren.
