'In de polder kun je nog
bodem van de sloten1 zien'
Lisse groeit naar 22.000
Veehouder boos over heffing van Hoogheemraadschap
EIGENAAR
DRONG EIGEN
HUIS BINNEN
Kwestie
bajonet
bijgelegd
Nederlaag tegen Tsjechen
Volleyballesje voor
Blokkeer in Alphen
VERLEDEN HEDEN EN TOEKOMST VAN EEN
HELVARENDE BOLLENSTREEK GEMEENTE (I)
LEIDSCH
DAGBLAD
STREEK
WOENSDAG 1 Dliv^- a 1971
RIJPWETERING ,,Ik heb sterk de indruk, dat de
heren van het Hoogheemraadschap zelf ook nog niet we
ten, wanneer de agrariërs de heffing van tachtig gulden
per koe moeten gaan betalen ter bestrijding van de water
vervuiling". Dat is de indruk van veehouder Duivenvoorde
uit Rijpwetering, verbitterd over de maatregel die de vol
gens hem economisch minst sterke groep het zwaarst zal
treffen.
„Het ls toch abnormaal, dat Je
tachtig gulden moet gaan betalen
voor iedere koe om de kosten van
de waterzuivering te dkken, terwijl de
agrariër daaraan de ministe schuld
heeft. Hoe wil men nu eigenlijk ver
klaren dat de veehouders zo'n groot
aandeel hebben in de watervervuiling?
Driehonderd Jaar geleden waren er
al koeien in deze streek en toen was
er niets aan de hand. Maar dat zou
dan in de afgelopen Jaren zijn ver
anderd en nu zijn de veestapels op
eens de oorzaak van de waterver
vuiling. Op z'n minst gezegd is dat
volgens mij een kromme gedachte".
Duivenvoorde zoekt het meer in
het gebruik van wasmiddelen en der
gelijke. Volgens hem zouden die voor
ministens tachtig procent afbreek
baar moeten zijn, tenminste hij heeft
gehoord van een overeenkomst tus
sen de zeepfabrikanten. Wat hii zich
wel afvraagt, is wie dat nu allemaal
controleert. „De denk dat die fabri
kanten dat zelf maar zo'n beetje
doen".
In de polder kun Je nog tot de
bodem van de sloten kijken, is het
oordeel van Duivenvoorde. „Kijk eens
wat er gebeurt als er sappen van
een mestvaalt 'dat gebeurt weieens.
dat is onvermijdelijk) in het water
lopen. Honderd meter verder is dat
water dan weer volkomen helder, i
Moet Je dat eens vergelijken met de I
lozing van een riool, waarin ook al-
le ohemische stoffen en middelen
terecht komen".
Door
L. van Leeuwen
Hij illustreert de helderheid van
de sloten met een voorbeeld. „Ik heb
hier een koppel Jong vee lopen en
dat drinkt echt geen water uit de
kraan. Als het slootwater vergiftigd
zou zijn, zouden die beesten er echt
niet zo gezond bij lopen. Moet Je dit
slootwater eens vergelijken met het
boezemwater, waar de agrariër eigen
lijk bijna niets mee te maken heeftl"
Maar wie vervuilt dan wel het wa
ter. als het niet de veehouder is?
.Ach, het is geloof ik haast
een vloek geworden om dat te zeg
gen. Maar ik blijf bij de mening dat
de industrie de grote vervuiler ls
Daarnaast (en dat moet Je in deze
omgeving niet wegcijferen» zijn er
nog de mensen die in de zomer hier
voor de recreatie komen, de plassen
bevolken maar ook vervuilen. Toen ik
een jongen was van een jaar of
twintig kon Je na Je werk een duik
nemen in het frisse, koele water.
Als Je dat nu zou proberen zou Je di-
recht een ziekte oplopen. Ze hoe
ven mij niets te vertellen".
Overboord
In de zomer gaat Duivenvoorde
altijd een paar weken naar de ei
landen in de Kagerplassen om er te
hooien. „Als Je dan langs de Jach
ten loopt moet Je eens kijken wat
ze overboord gooien en daar komt
dan nog de troep bij waarmee ze
afwassen. De goeden natuurlijk niet
te na gesproken maar daar moet
je wel lang naar zoeken. Ook die
mensen hebben in deze omgeving
zeker schuld aan de vervuiling. En
het is zo eigenaardig, dat zij voor
hun Jaoht geen belasting hoeven te
betalen: de brugwachter die de brug
opendraait wordt nog door de ge-
meensohap betaald
Als andere oorzaak van de vervui
ling van de boezemwateren wijst
Duivenvoorde op het inlaten van het
water in de polder bij Gouda. „Wat
komt daar niet binnen? Het is
zelfs zo geweest dat er niets mocht
worden binnen gelaten. Denkt u dat
ze dat van weelde doen? Als Je dat
alles bij elkaar optelt is het volgens
mij nog maar onredelijk, dat het
Juist de agrariërs zijn die moeten
betalen. Betalen is best. maar dan
wel allemaal en niet de mensen die
er het minst aan kunnen doen het
meest laten betalen.
Deskundigen hebben voorgere
kend. dat drie personen het water
even sterk vervuilen als een koebeest
Waarom laten ze dan niet iedereen
vijfentwintig gulden betalen? Het
DEN HAAG NIEUW VEEN Een
26-Jarige huiseigenaar uit Nieuw-
veen hield er wel wat merkwaardige
opvattingen op na met betrekking
tot zijn huurders.
Hij wenste de zolder en een schuur
van de door hem verhuurde woning
te gebruiken en dat gaf reeds eerder
allerlei problemen. Later wenste hij
kennelijk ook zijn intrek in de wo
ning te nemen. Er waren ook moei
lijkheden over de huurbetaling. Dit
alles leidde er toe. dat op een kwa
de dag de man een ruit van zijn wo
ning vernielde en daardoor de wo
ning binnen wilde gaan.
VALKENBURG Naar aanlei
ding van ons bericht van giste
ren. waarin wjjij meldden dat 'n spe
ler van Valken '68 van het voetbal
veld van MVKV was verjaagd, deel
de de marineluchtvaartdienst mee. dat
de besturen van de verenigingen
hierover gisteren hebben vergaderd
Hierbij bleek, dat Duivenvoorde, de
speler van de Valken waarom de her
rie was begonnen, niet op de hoogte
was van de regels die gelden op het
vliegkamp. Zijn vereniging wist dat
echter wel. zodat hier sprake is van
een verzuim. Alles is nu echter uit
gepraat en in goede harmonie recht
gezet. Zelfs is er al een afspraak ge
maakt om zondag bij de Valken in
Valkenburg compleet met dames de
vriendschap helemaal te herstellen.
laatste woord is hierover zeker nog i u hier in de omgeving
niet gesproken. Er zullen wel
ongrijpbare groepen zijn en dan I niet de enige ben die
moet een ander er maar voor op- dekt. Als je een beetje om je heen
draaien. kunt kijken moet Je wel een grote
Ik blijf bij mijn standpunt dat „boer" zijn wil je hier achter gaan
;t een onredelijke zaak is. En als staan".
Duivenvoorde met één van
luisteren legt zult u horen dat ik zijn koeien, volgens het Hoog-
i J-- heemraadschap Rijnland mede
verantwoordelijk voor de water
vervuiling.
(Foto Will Dijkman)
ALPHEN AAN DEN RIJN uitblinkers Koudelka en Sisler be-
Blokkeer heeft gisteren in de Rijn- slisten deze set in het voordeel van
streekhal een volleyballesje gehad Dukla.
van het Tsjechische Dukla Liberec,
dat op het ogenblik een tournee door
Europa maakt en deze week nog en
kele wedstrijden in Frankrijk zal
spelen. In vier sets werd het Rijs-
wijkse zestal met een 31 nederlaag
naar huis gestuurd. Slechts de twee
de set mocht Blokkeer winnen
(1510), nadat de Tsjechen zeven
keer een foutieve opslag hadden ge
daan.
Het publiek, zo'n 350 man. leefde
overigens wel met de Neder
landse topploeg mee. Luide aanmoe
digingen klonken van de tribune,
maar het heeft niet mogen baten.
Over het aantal bezoekers was de lei
ding van de sporthal helemaal niet
tevreden. „Ik had er echt wel wat
meer verwacht", vertelde bedrijfslei
der Van Winsen. „Er was zelfs nog
een tribune besteld, die ik in de zaal
zou laten plaatsen. Maar die bleken
we helemaal niet nodig te hebben.
Jammer want de kosten hier
van moeten we toch betalen".
De Tsjechen begonnen in die eer
ste set overweldigend. Na een twin
tig minuten spelen stond Blokkeer al
met 144 achter. Het zag er dus ca
tastrofaal voor de Rijswijkers uit.
Maar Blokkeer kwam terug. Het liep
tot 1412 in. Maar verder liet Duk
la het niet komen. Met een enorme
knal haalde het de eerste set binnen.
Na 25 minuten spelen was de
de tweede set bekeken. Met
krachtig aanvalsspel werden de Tsje
chen onder druk gezet hetgeen ten
slotte resulteerde in een setwinst,
van 1510 voor Blokkeer.
Met dezelfde cijfers won Dukla
de derde set. Het zwakke punt van
Blokkeer, geen verdediging ach
ter het aanvalsblok. werd met ver
nuftige tikjes uitgebuit. De strijd
ging ondanks deze Blokkeer-fouten
vrijwel gelijk op. Tot 119 hadden
de Rijswijkers een reële kans op de
winst. Maar toen gooiden de
Tsjechen er een schepje bovenop en
In die laatste en beslissende set,
werd Blokkeer nog eens duidelijk met
zijn neus op de fouten gedrukt. Ve
le treffers kwamen vooral tot stand,
doordat men het blok voor het net
geen verdediging in de rug gaf het
geen door de Tsjechen fraai werd
benut. Ondanks het zwoegwerk van
een Constance en de keiharde sma
shes van Jacques de Vink verloren
de Rijswijkers deze vierde set met
15—6.
Lisse is in de na-oorlog-
se Jaren snel gegroeid. Die groei
is nog niet ten einde. Begon
nen werd met 10.932 inwoners
tn 1945. Nu kan deze bollen
streekgemeente bogen op ruim
18.100 inwoners. Wanneer alle
htbreidingsplannen omstreeks
1980 gerealiseerd zijn verwacht
men, dat de gemeente een dikke
22.000 ingezetenen zal tellen. In
Lisse wonen ook veel uit Leiden
afkomstige gezinnen. Er werd
een Leids contingent van 120
woningen overgenomen. Deze
zijn gebouwd in de Poelpolder.
Ze worden begrijpelijk allemaal
door Leidenaars bewoond. Na
drukkelijk wordt gesteld, dat
Lisse niet streeft naar een cen
trumfunctie in de Bollenstreek
en ook doet men riiet mee met
een gewestvorming in deze
streek. Met gedeputeerde EiJ-
sink vraagt men zich af of de
Bollenstreek niet te klein is
voor de vorming van een ge
west. Overtuigd is men wel, •lat
de relatie met Leiden, liggende
in dezelfde provincie, iets meer
accent heeft dan die met Haar
lem. In enige artikelen belicht
Cees Combee verleden, heden
en toekomst van deze welvaren
de gemeente, die vooral op on
derwijsgebied bijzonder goede
voorzieningen heeft.
Ter kennismaking: het
4 weken voor de halve prijs
Ik word abonnee per 16 dec. 1971 en ontvang
de krant reeds vanaf heden.
Stuur mij 4 weken het Leidsch Dagblad voor
half geld en noteer mij aansluitend als abonnee
adres:
plaats:
gironummer:
Hokje zwart maken, bon Invullen In open envelop (zonder
postzegel) eturen aan Leidsch Dagblad antwoordnummer
214, Lelden.
LISSE André J. A. L. Brug-
geman, (41chef bureau alge
mene zaken van de gemeente
Lisse, werkt nu zo'n vijftien jaar
in het Keukenhof-dorp. Hij komt
uit het Brabantse land. In Ber
gen op Zoom stond zijn wieg. Op
vallend is het hoe Bruggeman
zich nu thuisvoelt in het Neder-
land-van-boven-de-riveren en in
het bijzonder in Lisse. Bruggeman
kent de geschiedenis van deze
bollenstreekgemeente op z'n
duimpje. Men moet naar hem
luisteren of men wil of niet als
hij op smakelijke wijze aan het
vertellen slaat over verleden, he
den en toekomst van Lisse. De
na-oorlogse groei heeft hij van
1956 bewust meegemaakt. Brugge
man heeft dez gemeente in het
hart van de Bollenstreek zien
groeien van zo'n 12.500 inwoners
aan het eind van 1955 tot ruim
18.100 nu.
In z'n privékantoor op de boven
ste verdieping van het gemeentehuis
met een paar ramen in het schuine
dak hebben we enige gesprekken me'
Bruggeman gehad. Aan de wand
hangen kaarten uit het verre verle
den en er staan er ook, die het
Lisse van rond 1980 en misschien
nog later in beeld brengen. Zicht
baar geniet hij van het pas geser-
Door
Cees Combee
Foto Holvast
veerde kopje koffie. Kopje is eigen
lijk een veel te gering woord voor
de „mokken", die de ambtenaren krij
gen. Er gaan wel twee normale kop
jes met koffie in. Die grote koppen
worden uit praktische overwegingen
rondgebracht. In één keer is de zaak
rond. Om een tweede hoeft men niet
te komen. Wanneer de koffie naar
binnen is gewerkt neemt hij nog
even rustig de tijd om een „zware"
te draaien en als dat is gebeurd komt
het gesprek op gang.
Weinig bekend
Bruggeman vertelt: „Er is uit de
eerste tijden weinig bekend. Wel staat
vast, dat hier al vroeg een neder
zetting is geweest, want in de lijst
van goederen van de St. Maartens
kerk tDomkerk) in Utrecht, geda
teerd 777-866, komen ook vijf hoeven
in Liusna voor. Het duurt tot 1182
voor Lisse weer in het nieuws komt.
Ter ere van de bruiloft van Heer
Diederick. Graaf van Cleve met de
dochter van Graaf Floris III, Mar-
garetha van Holland. In 1514 had de
gemeente een oppervlakte van 935
Morgen, waarvan er slechts 80 eigen
dom van de ingezetenen waren. Er
waren toen 89 haardsteden tegen in
I 1494 zo'n vijftig. Wel leuk zo te
J neuzen in die historie. In het ge
meentearchief is er veel over te vin-
Er zou heel wat te vertellen zijn
over het Lisse uit de middeleeuwen
aan het eind van de 16de eeuw-
wordt gesproken over de Ambachts
heerlijkheid Lisse en over alles
wat er in die periode geschiedde.
Over de St. Agathakerk uit 1460.
over Huize Dever. waarvan de ruïne
nog bestaat en die men wil restau
reren. over de herberg „De Witte
Zwaan", aan het Vierkant, over het
Kasteel Keukenhof en over de tal
rijke adelijke landhuizen en buiten
plaatsen. Het zou echter te ver voe-
Zegt Bruggeman nadrukkelijk:
„Lisse heeft een belangrijke historie
achter de rug. Dat blijkt wel als men
de geschiedenis erop na leest. Wie
echter mocht denken, dat de teelt
van bloembollen al vele eeuwen in
Lisse plaats vindt heeft het mis. In
de laatste eeuw heeft eerst langzaam
en daarna in een snel tempo de
bloembollenclutuur zijn opgang ge
maakt. Voor 1800 was Lisse een
veendorp. Toen hield het overgrote
deel van de bevolking zich bezig met
het af turven van de poldergebieden
Aan het gemeentewapen kan men
zien, dat Lisse zich uit het moeras
heeft opgewerkt: een klimmende
leeuw".
Belangrijke plaats
Lisse heeft in de streek altijd een
belangrijke plaats ingenomen. Het
telde in 1880 „slechts" 2000 inwoners,
in 1930 waren het er 8324. in 1940
9793 en in 1945 10.932. Vanaf dat
moment begint de snelle groei van
dit gezellige, welvarende bloembollen
kwekers en -handelarendorp. De
grootste vooruitgang werd gemaakt
onder het burgemeesterschap van
mr. Th. M. J. de Graaf, nu eerste
burger van Nijmegen. Deze heeft
mede de plannen voor de aanleg van
de Poelpolder gestalte mogen geven.
Zijn arbeid wordt nu al weer enige
Jaren voortgezet door burgemeester
drs. A. J. Berends, een eersteburger
die de problemen op een totaal an
dere wijze aanpakt als zijn voorgan
ger. Wat begrijpelijk is. Zingt ieder
vogeltje niet hoe het gebekt is?
André Bruggeman staat plotseling
op van zijn stoel, loopt de kamer
uit en komt even later terug met
een grote rol onder zijn arm. Hij
ontrolt die en het blijken kaarten
te zijn uit 1934 en 1946. Lachend ver
telt hij: „Deze kaart laat het oudste
uitbreidingsplan van Lisse zien.
Schrik niet. Het is gemaakt in 1934
door het Haagse architectenbureau
Herman en L. Kloot Meijburg en die
andere is uit 1946 van dezelfde ar
chitecten. Op die kaart van 1946
staan de westelijke en oostelijke om
leidingswegen reeds en zijn op het
gebied „Blokhuis", waar nu het win
kelcentrum komt. onder meer open
bare gebouwen en winkels geprojec
teerd. Het plan West komt er ook op
voor, maar niet dat van de Poelpol
der. Wel weer het plan Laan van RiJ-
ckevorsel met villabouw. Het leuke is,
dat daar nu villa's en bungalows zijn
gebouwd".
Het Vierkant in Lisse. dat al
tijd het centrum van deze ge
meente is geweest en nu nog is.
Dat Wordt het nog meer als straks
het Blokhuisplan gestalte krijgt.
ze zijn de omleidingswegen geprojec
teerd en voorts de plannen Laan van
Rijckevorsel, Broekweg en omgeving,
Meer en Duin en Lisse Noord en Oost.
Conclusie van Lisses chef algeme
ne zaken: „Als Je deze kaarten be
kijkt en Je legt er die van later
naast, dan blijkt, dat bij het maken
van de plannen dezelfde structuur is
aangehouden als van die in 1934 en
1946 gemaakt zijn door Van der
Kloot Meijburg. Dat de Poelpolder
er niet op stond is begrijpelijk B.
en W hadden de uitbreiding toen
nog niet in die richting gezocht,
maar aan de westkant van de be
staande bebouwing. Daar maakten
Gedeputeerde Staten bezwaar tegen,
want het zou aantasting betekenen
van kostbare bollengrond. Dat kwam
ook tot uitdrukking in het door de
provincie opgestelde streekplan. On
der invloed van G.S. hebben B en
W. dus wel zeer kostbare expansiemo
gelijkheden in de Poelpolder moeten
zoeken".
