Zwakke plekken in Opiumwet
Extra invoerrechten:
onzalige beslissing
Grootwinkelbedrijven strijden in I
felle advertenties om de klanten
Politiek
ook voor
z\\'4 gewone
burger
Opzienbarende vrijspraak in hasjiesj-zaak
Meeste
verf voor
kinderen
giftig"
ZATERDAG 30 OKTOBER 1971
LE1DSCH DAGBLAD
Luidruchtige concurrentie
In de afgelopen weken heeft
de concurrentiestrijd in de le
vensmiddelenbranche luidruchti
ger dan ooit naar buiten geklon
ken. Scherp gestelde adverten
ties logen daar niet om. Natuur
lijk, altijd adverteert een groot
concern of filiaalbedrijf wel met
de bedoeling om vooral met zijn
prijs-slogans klanten bij de con
currenten weg te halen.
Maar nu ging men toch wel op een
omgewone manier met elkaar in de
clinch. Met elkaar, èn met de fabri
kanten van bekende merkartikelen.
Wat heeft dat allemaal te beteke
nen?
Eventjes wat er allemaal is ge
beurd: Daar was Albert Heijn,
week-in-week-uit bezig per adver
tentie-serie een aantal van zijn ar
tikelen „definitief" in prijs te verla
gen. Daar kwam De Gruyter terug,
met een voor dit bedrijf nieuwe
toon, en prljsvergelijkingen-per-een-
heid-produkt over andere en eigen
merken in al zijn winkels. Daar
kwam Albert Heijn weer overheen,
met zijn prijzen van winkelmerken
naast die van „toonaangevende
merkartikelen". En toen sloeg hier
eri daar een discount-supermarkt
(die geen eigen merken hebben,
maar hoge omzetten halen door af
te prijzen op merkartikelen) terug
door weer afprijzingen op enkele
„toonaangevende merken' te stellen
tegenover de prijzen van AH. Tus
sen dit al es door riepen enige fa
brikanten en reclamemannen hard
op dat zU verrast waren, dan wel
geschokt door zoveel ruw geweld.
En wat is er nu gebeurd? Heeft De
Gruyter gezegd: „Ons eigen merk
en die paar fabrieksmerken houden
we in de winkel, maar die andere
zijn te duur dus die gaan er
uit".
Heeft Albert Heijn gezegd: „Kijk
eens hier. aic merkartikelen zijn
veel te duur, die prijzen wij voor
taan af" Hebben de discount-su
permarkten 'de cash-and-carry's)
geadverteerd: ..Dit is ons totale as
sortiment, met al die merken, waar
op wij zus en zoveel afprijzen".
Niets van dat alles. De grootwinkel
bedrijven hanahaven in bijna alle
gevallen de door de fabrikanten
voorgeschreven of geadviseerde prij
zen van merkartiklen. Daar zetten
zij hun eigen merken naast, om
aan te tonen hoe goedkoop die wel
zijn De cash-and-carry's prijzen
wel af op bijna alle merkartikelen.
Doeb zij verklaren de prijsvaststel-
lers nooit openlijk de oorlog. In
hun advertenties tn folders zetten
zij merken die enig spel met hun
prijzen wel toestaan, of die geheel
vrije prijzen hebben. In hun zaken
prijzen zij dan wel verder af op de
grotere merken. Want openlijk de
vaste prijzen breken, zou oorlog be
tekenen met de merkfabrikanten,
en dientengevolge moeilijkheden bij
de toelevering.
Daarom ziet men
niet gemakkelijk Van Nelle
genoemd staan als afgeprijsd merk,
noch Hero, noch Honig, noch veel
andere bekende merken. Maar ze
worden wel afgeprijsd verkocht. En
de leveranciers, die de grote omzet
ten van de discounters zien, doen
een oogje dicht. Eigenlijk zijn het
thans alleen nog maar Douwe Eg
berts, Heineken en Unilever, die ac
tief toezien op handhaving van hun
voorgeschreven prijzen.
De consument wordt dus op twee
manieren prijsvoordeel geboden. Vla
de eigen merken van de levensmid-
delenbedrijven, of via afprijzing op
fabrieksmerken bij de discount-su
permarkten. Zowel bij de één
(prijsverschil) als bij de ander (af
prijzing in de winkel), worden de
vaste prijzen of adviesprijzen van
de merkartikelen gehanteerd als
kapstok om de voordeeltjes aan op
te hangen. Aangezien dit met steeds
meer nadruk gebeurt, kun Je wel de
veronderstelling opperen dat er
dankzij de vaste prijzen prijsvoor
deel is. Want de neiging om eron
der te gaan zitten is zo in de con-
currentietaktiek verwerkt, dat we al-
de reclame j les bij elkaar nu vermoedelijk goed
koper uit zijn, dan wanneer alle
prijzen vrij waren Nietwaar: de
vaste prezen maken dat de daar
mee vergeleken voordeeltjes goed
herkenbaar zijn. zodat er minder
voordeel kan worden voorgespiegeld
Man-in-de-tang bij dit verschijnsel
is natuurlijk de kleine kruidenier,
die de grote supers zich altijd weer
ziet afzetten tegen wat uiteindelijk
zijn assortiment uitmaakt. Hoewel
hij profiteerd daar tegenover weer
ten volle van de merkreclame.
(Door onze juridische medewerkster)
De Rotterdamse rechtbank heeft vorige week vrijdag een
opmerkelijke uitspraak gedaan. In een grote hasjiesj-smok-
kelzaak zijn vier verdachten vrijgesproken nadat de offi
cier van Justitie gevangenisstraffen van 1 1/2 tot 4 1/2
jaar had geëist. Gisteren werden opnieuw twee verdachten
in deze zaak vrijgesproken.
Maar de verdedigig mikte met succes
op een zwakke plek in de Opiumwet,
een zwakke plek in de Opiumwet,
die was gehanteerd bij de tenlaste
legging. Hennep wordt daar om
schreven als „de gedroogde toppen,
of delen daarvan, van de bloeiende
of vruchtdragende planten van
Cannabis sativa L., waaraan de
hars nog niet Is onttrokken, onver
schillig welke hun benaming in de
handel ook zij".
Maar dat is een manier van berei
den, die op hasjiesj slechts zelden
van toepassing is, zodat deze histo
rische definitie door de praktijk is
achterhaald. In dit verband noemde
een rijksambtenaar, dr. A. H. Wit-
tem, onderdirecteur van het ge
rechtelijk laboratorium, als getui-
ge-deskundige opgeroepen, de
opiumwet „verouderd en irreëel".
Al eerder is in rechtzaken op de
fout in de Opiumwet gewezen, maar
tot nu toe heeft de rechter de ar
gumentatie naast zich neergelegd.
Wat zouden nu de gevolgen Kunnen
zijn, als het gerechtshof en in laat
ste instantie ook de Hoge Raad de
uitspraak van de Rotterdamse
rechtbank bevestigen?
Valt de handel, net gebruik en het
beiit van hasjiesj aan niet meer
onder de Opiumwet, met andere
woorden is de markt voor dit pro-
dukt verder „vogelvrij"? Die laatste
vxaag is al ontkennend beantwoora
door het college van procureurs-ge-
noraal de hoogste macht binnen
het Openbaar Ministerie.
Andere weg
Hasjiesj is volgens hen langs een
andere weg wel binnen de Opium
wet te vangen. In artikel 2 van die
wet wordt onder meer bepaald, dat
alle door de minister aan te wijzen
vercovende middelen onder de be
palingen van de wet vallen. Sinds
augistus van dit jaar is dat ge
beurd niet THC (tetra Hydro Can-
natinol). Dit THC is nu Juist net
weikzame bestanddeel, dat in alle
hagiesj is aan te treiien. voortaan
zal het Openbaar Ministerie dus
ni€t meer vervolgen op grond van
genuik, nandel of Dezit van has-
jiejj als hennep-produkt. maar van
een prouukt dat THC bevat, een
synthetisch bereid middel.
Daa is weer de vraag of iedere
reuiter die koerswijziging zomaai
za! accepteren. Anderzij as is hei
niJt aannemelijk dat de regering
eruiousiast is voor net inaienei
vrn een wetswijziging, zoals de pre
sident van de Rotterdamse recht
bink olijkbaar verwacht. „Techm
saie" aanpassing zal ongetwijfeld L
hit parlement de vraag oproepen o.
hinnepprodukten niet helemaal u.
de Opiumwet moeten verdwijnen.
Buiten net parlement is de discuss,
tl lang aan de gang. In februar
1970 meiaen de Nationale federate
voor geestelijke volksgezondheid ei
de Nationale raad voor maatschap
pelijk welzijn een pleidooi voor te
rugdringen van de strafbaarstelling
van druggebruik. In augustus vorif
Jaar verscheen een rapport van de
Nationale raad voor de Jeugdvor-
ming. Deze wil de hennepprodukte.
legaliserend Van een andere kant i
er al aangedrongen op het plaatsei
van hennepprodukten in de sfeer
wet.
Een discussie in het parlement is
uitgesteld totdat een rapport van de
regeringscommissie-Baan zal zijn
verschenen. Dat rapport zou al ge
ruime tijd in concept klaar liggen
Het lijkt niet onmogelijk dat de
commissie-Baan eveneens heeft ge
kozen voor een minder „zware" be
nadering van het gebruik van hen
nepprodukten. Ook daarom lijkt een
6nelle technische aanpassing van de
Opiumwet op dit moment politiek
moeilijk haalbaar.
Openbaar ministerie
Resteert natuurlijk de mogelijkheid
dat de rechter de omweg van het
Openbaar Ministerie via THC
•wel aanvaardt.
Dat zijn allemaal beleidslijnen voor
de toekomst. Maar welk effect heeft
nu de Rotterdamse uitspraak voor
de mensen die op dit moment een
straf uitzitten, nadat ze veroordeeld
zijn voor het gebruik het voor
handen hebben of het handelen in
hasjiesj?
Uit de Jongste Justitie-statistiek
blijkt dat het aantal veroordelingen
en sépots (zaak komt niet voor de
rechter) op grond van de Opiumwet
zo'n duizend bedroeg, waarvan meer
dan 85 procent betrekking had op
hennepprodukten. In de statistiek
wordt niet uitgesplitst naar hasjiesj-
of marihuanazaken. Maar men mag
wel aannemen dat onder die 850
hennep zaken heel wat hasjiejsj-
klanten zitten. Zij kunnen zich ten
onrechte veroordeeld achten. Een ge
voel dat nog versterkt kan worden.
Want onder de veroordeelden zullen
wel veel gebruikers van kleine hoe
veelheden hasjiesj zitten, terwijl nu
Juist de grote handelaars vrijuit
gaan. Voor de peroordeelden die
niet meer in hoger beroep kunnen
gaan. Voor de veroordeelden die
revisie aan te vragen van hun von
nis. Dat is een tamelijk kostbare er
omslachtige weg.
Daarom zou het praktischer zijn. er
bovendien bevredigend
Sindm D'66 zo nadrukkelijk heeft
geroepen dat „de burger bij het be
stuur" dient te worden betrokken,
zijn vele partijen iets soortgelijks
gaan beweren. Dat is op zichzelf
een gezonde zaak. Nog gezonder is
het, dat steeds meer politici gaan
inzien, dat men dat bestuur en alles
wat er mee te maken heeft, dan
wel wat begrijpelijker, toegankelij
ker voor de gewone burger moet
maken.
Ook op het Binnenhof is in de af
gelopen dagen weer een keer of wat
gepleit voor meer duidelijkheid.
Voor een meer begrijpelijke taal in
stukken en redevoeringen vooral
ook. Zo vroegen de Tweede-Kamer
leden Oele en mevrouw Brautigam
of de staatssecretaris van CRM,
mevrouw Van Veenendaal-van Meg-
gelen. het overheidsbeleid voor hulp
bejaarden niet wat begrijpelij
ker kon uitleggen aan de belang
hebbenden dan zij het in Eindho-
had gedaan. Daar had zij na
melijk letterlijk gezegd: „Gaarne
wil Ik besluiten met een enkele op
merking over de denkbeelden met
betrekking tot het zogenaamde ge
sloten circuit. Hierover bestaan veis
opvattingen, doch de centrale ge
dachte is toch een gestructureerd
relatiepatroon tussen alle intramu
rale en maatschappelijke voorzie
ningen waarbinnen medische en so
ciale dienstverlening optimaal zijn
geïntegreerd en waar een sleutelpo
sitie wordt toegekend aan de pre
ventieve sociaal-medische zorg."
De socialistische afgevaardigden
kregen een pinnig antwoord van
mevrouw Van Veenendaal terug: zij
had in Eindhoven helemaal niet tot
bejaarden gesproken en het deskun
dig gehoor waarvoor zij wèl had ge
sproken had haar heel goed begre
pen! Bovendien: zij gaf zich altijd
rekenschap welk taalgebruik gepast
is in elk afzonderlijk gezelschap.
Toen de staatssecretaris kort daar
na in Spijkenisse twee dagverblij
ven voor geestelijk gehandicapten
opende had zij blijkbaar een ge
mengd gehoor. Toen zei zij name
lijk en opnieuw wordt letterlijk
geciteerd „Het werk wordt uit
gevoerd, begeleid en gedragen door
deskundigen van verschillende vak
gebieden. In vakjargon noemt men
deze opzet wel: multidisciplinair".
Mevrouw Gerda Brautigam en haar
partijgenoot Oele moeten toen toch
wel even fijntjes geglimlacht heb
ben.
De PSP-er Wiebenga zette dezer
dagen in de Tweede Kamer de
strijd tegen de onbegrijpelijke taal
gewoon voort. Bij het debat over de
politie pleitte hij voor invoering
van een vouwblad, waaruit de ge
wone burger zou kunnen leren, hoe
hij zijn reoht moet zoeken wanneer
hfj een klacht wil indienen tegen
het optreden van de politie. In welk
vouwblad dan natuurlijk zo weinig
mogelijk juridische vaktaal en in
zoveel mogelijk gewoon begrijpelijk
Nederlands zou moeten worden be-
rechtsgevoel, als het departement vervolging opnieuw te laten plaats- niag
Den Haag Vrijwel alle gele
groene verf die in Nederland in
handel is, bevat giftig loodchromaat
en mag dientengevolge niet worden
gebruikt om er dingen zoals kinder
bedjes en speelgoed mee op te
schilderen. Doch geen enkele van de
fabrikanten van giftige verven zet
daarvoor een waarschuwing op zijn
bussen.
Dit is gebleken bij een verf test, uit
gevoerd bij het Chemisch Technisch
Adviesbureau te Haarlem in op
dracht van de door de overheid ge
subsidieerde Stichting Vergelijkend
Warenonderzoek. De Stichting eist,
bij het uitbrengen van haar rap
port, dat er waarschuwingen op de
verpakkingen van verf komen te
staan. Bij de vierentwintig door I ^."ven"^aTted^n"ln die "gtval-
Justitie in deze gevallen gratie
verlenen, om langs die weg de
rechtsongelijkheid zoveel mogelijk
terug te dringen.
Lopende zaken
Het meest ingrijpend zijn de gevol
gen van de Rotterdamse uitspraak
voor de nog lopende zaken. Een
strafvervolging ls in ons land alleen
mogelijk op grond van een nauw
keurig omschreven feit. Als een ver
volging plaats vindt op grond van
de Opiumwet, moet ook omschreven
zijn, op welk middel (hasjiesj of
iets anders) deze vervolging betrek
king heeft. Op dit moment heeft
het Openbaar Ministerie een aantal
hasjiesj zaken onder handen, waar
bij het zich baseert op de Opium
wet.
Deze vervolgingen zullen wel voorlo
pig worden opgeschort. En als de
hogere rechter hof of Hoge Raad
de Rotterdamse uitspraak beves
tigt, zal het Openbaar Ministerie
van verdere vervolging moeten af
zien.
orden vervolgd voor hetzelfde i haar onderzochte merken vond
beroep op een andere j er slechts vier, die geschikt zijn
vinden, maar nu op grond van ge- feit
bruik of bezit van het middel THC bepaling uit bijvoorbeeld de Opium- j voor kinderspeelgoed
Ons strafrecht kent namelijk het wet. De lopende gevallen komen dus I Ideaalverf, Histor. Vendex
beginsel dat men niet twéémaal met de schrik vrij. vetal.
Wie boven zijn stand leeft moet I
erop rekenen te eniger tijd de kous
op de kop te krijgen. De Denen
vhebben dat deze week ervaren, toen
hun regering besloot om in navol
ging van de Verenigde Staten een
extra invoerrecht te gaan heffen
van tien procent. Bij voorbaat is al
aangekondigd dat het onzalige be
sluit tot april 1973 van kracht
blijft. Voor de Denen zelf betekent
het dat zij meer moeten gaan beta
len voor uit het buitenland betrok-
I ken goederen. Voor de rest van de
wereld is het een veel hardere klap,
omdat het vrije handelsverkeer op
I het spel wordt gezet. Het gevaar
dat ook andere landen zullen trach
ten door beperking v an de invoer
de lasten van de eigen vastgelopen
economie op de schouders van de
handelspartners te leggen, is erdoor
toegenomen.
Voor de Westerse wereld, die al het
kaartenhuis van het betalingsver
keer, dat door het Internationale
Monetaire Fonds werd belichaamd,
Ineen zag storten, is er een levens
gevaarlijke ontwikkeling gaande.
Het handelsverkeer dat werkte vol
gens de spelregels van de interna
tionale overeenkomst voor tarieven
en handel, het GATT, kan niet
functioneren als elk land naar wil
lekeur het Invoerrecht verhoogt of
op andere wijze de import aan ban
den legt. Het is juist de bedoeling
van het GATT om tot een verdere J
afbrak van de handelsbarrières te j Geen enkele combinatie
tfelaas zag president Nixon geen
andere uitweg dan het heffen van
een extra-invoerrecht van tien pro
cent, maar dat was bedoeld om een
wapen te hebben waarmee Japan,
Duitsland en de andere belangrijke
industrielanden gedwongen konden
worden om tot een herziening van
c!e wisselkoersen ten opzichte van
de dollar te komen.
Bij de Denen gaat het erom dat op
geen andere wijze aan de bevolking
duidelijk wordt gemaakt dat de te
ring naar de nering moet worden ge
zet. De te verwachten rijsverhoging
voor importprodukten heeft ge
maakt dat het parlement allesbe
halve gelukkig is met de maatregel.
Slechts met geringe meerderheid
kon de regering de verhoging er
door krijgen.
Met het extra-invoerrecht is Dene
marken echter nog lang niet uit de
economische nesten. Sinds Jaar en
dag werd er van de hoge boom ge
leefd en het gevolg is dat de han
delsbalans zo sterk uit het lood was
geslagen dat de deviezenvoorraad
totaal is opgesoupeerd.
Met de maatregel roept Denemar
ken de boze geesten op. De aanslui
ting van de- EVA-landen bij de EEG
zal erdoor worden bemoeilijkt, terwijl
in het kader van de rond Engeland
in de EVA verenigde landen reeds
ernstige bezwaren zijn aangetekend.
•an landen
de handel bevorderen als één
aangesloten landen zover uiteenlo
pen dat met name Frankrijk en
Duitsland elkaar als het ware te
vuur en te zwaard bestrijden als het
gaat om nationale belangen.
Nu het gesprek in de Stichting
de Arbeid over lonen en prijzen is
vastgelopen zit er voor Nederland
een les in de gebeurtenissen in De
nemarken. Veel meer dan de Denen
izjn wij aangewezen op de groei van
de export om een redelijk welvaarts
peil te bereiken. Die groei is alleen
mogelijk indien er redelijke concur
rentiemogelijkheden bestaan.
Potverteren is een leuke bezigheid,
doch als men er lang mee door
gaat wordt de rekening gepresen
teerd. Ons land zou nooit het Ame
rikaans/Deense wapen van
tra-invoerrecht kunnen hanteren,
want daarmee zou het de kans lo
pen dat de handelspartners op hun
beurt de deur voor de neus van
onze exporteurs zouden dichtgooien.
Handelsbelemmeringen met hel
oogmerk de eigen economie op de
been te houden zijn niet
In de geschiedenis is al vaak met
dat bijltje gehakt en meestal met
fatale afloop, tot wereldoorlogen
toe-
De situatie van. de jaren dertig,
toen het ene land na het andere
trachtte om de werkgelegenheid te
stimuleren door de invoer te con
tingenteren en op allerlei andere
manieren te belemmeren. Na het
losla.en van de wisselkoersen en het
len.
Drs. Wiebenga vroeg zich trouwens,
toen hij toch bezig was, maar gelijk
op het Justitiële terrein
niet veel meer van dergelijke sim
pele, voor iedere leek begrijpelijke
informatiefolders zouden moeten
worden uitgegeven.
De socialist dr. H. J. Roethof en de
KVP-er dr. Th. E. E. van Schalk
richtten hun pijlen op de ondoor
grondelijkheid van het recht, op de
onduidelijkheden ook in dagvaar
dingen, verzoekschriften, vonnissen
e.d., op om de laatste te citeren
de .geheimtaal, die Justitiabelen
niet begrijpen".
Dr. Roethof was blij met de toezeg
ging van minister Van Agt. „dat in
de wetgeving zoveel mogelijk dient
te worden gestreefd naar eenvoud
van structuur en taal." Geen over
bodige zaak volgens de PvdA-afge
vaardigde, die erop wees. dat ook
thans nog aan allerlei wetsontwer
pen een Koninklijke Boodschap
voorafgaat „waarin wij allen wor
den aanbevolen in Godes heilige
bescherming onder het motto j.WiJ
Juliana, bij de Gratie Gods Konin
gin der Nederlanden, Prinses van
Oranje-Nassau enz. enz. enz. Allen
die deze zullen zien of horen lezen,
saluut!"
En dat zijn. aldus dr. Roethof, geen
bij-de-tijdse frases, die de overgrote
meerderheid van de mensen ook
maar enigszins aanspreken.
Morgen gaan de leden van de Poli
tieke Partij Radikalen PPR in Berg
en Dal bij Nijmegen (waarschijnlijk
pittig, maar in ieder geval uitvoe
rig) discussiëren over de toekomst
van de PPR. Punt van discussie is
o.m. het voorstel een politieke „gro
te fractie" van 35 leden te vormen,
waarvan de parlementariërs Aarden
en De Gaay Fortman in de Tweede
Kamer en Tonnaer en Van Huiten
in de Eerste Kamer de woordvoer
ders zullen zijn (de zogenaamde
„kleine fractie"). In deze „grote
fractie", die in het openbaar moet
gaan vergaderen, zullen ook niet-le-
den
de PPR kunnen worden
heff<
komen. De befaamde Kennedyronde
neeft. er een steentje toe bijgedra- j der aangeslotenen de spelregels i dreigt de wereld te vervallen in
gen dat de tarieven omlaag werden Doorkruist, Ook de Europese Ge- situatie als
geschroefd, hetgeen tot een verrui- meenschap laboreert aan de kwaal
ming van de wereldhandel leidde. dat de economische belangen der
extra-Invoerrechten °.ptr_lde"
opgenomen.
Wat de samenwerking met PvdA en
D'66 betreft overheerst in de oon-
gresstukken de overtuiging: „De
PPR zal zich richten op gezamenljk
dit mogelijk
ls, op zelfstandig optreden waar dit
noodzakelijk ls!''
og heer* Hoe dat uitpakt hangt natuurlijk
_,,et Deellse besluit I ook van de politieke partner» t.
i onzalig besluit is.
