3orzaak ernstig ongeluk:
outieve inhaalmanoeuvre
■Schrijnende toestanden voor ontslagen werknemers
Geschiedenis
Rijnland
Boeren moeten
samenwerken
rEEL BLOEMBOLLENBEDRUVEN VERDWIJNEN GERUISLOOS VAN DE MARKT
Frontale botsing eist zes mensenlevens
Ophalen
grofvuil
Veel rook in
zeepfabriek
Ouders
vragen
zebra's
Wat gebeurt er
in de landbouw?
nlNSDAG 19 OKTOBER 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 11
Ze lopen niet met grote
ndoeken door het dorp om te
tellen, dat ze het met de ontwik
ken niet eens zijn en dat de
ding het bedrijf moet steunen,
ajn alleen, de „leidinggevende
aien" uit de opgeheven familie-
ójven en weten, dat ze niet meer
de slag komen. Ze zijn afge-
Dd op dat ene bedrijf, waar ze als
oor André Geljon
jste bediende kwamen, tenslotte
i deden en waardeloos werden
iets anders. Er verdwijnen
geruisloos nogal wat bollenbe-
ren. Weinig bedrijven zullen 't zo
hebben gemaakt als de ster-
de mammoet M. v. Waveren en
in Hillegom, waar een juffrouw
43 dienstjaren plotseling hoorde
zij en drie anderen over zes we-
voor het laatst waren,
ten wist dat M. v. Waveren en
heel slecht stond. Het was al bij-
ailliet toen het door de heer Bak
ker werd gekocht. Er is een grote
persconferentie aan gewijd. Daar
werd verteld, dat het personeel van
Van Waveren naar Sassenheim zou
gaan. Op een desbetreffende vraag
werd geantwoord, dat die 26 mensen
zeker konden worden ondergebracht
in het nieuwe kantoor van Bakker
v. Vorst. Er was dus hoop. Niet meer
voor de vier mensen, die al op 15
Januari hoorden, dat er bij Van Wa
veren voor hen geen werk was. Da
tum van ingang 1 maart.
Een van de vier, G. Philippo in Hil
legom, vertelde ons het trieste ver
haal, zodra hij van het ontslag van
juffrouw Verhoog hoorde. „De maat
was vol".
Grootvader Philippo raakte min of
meer geassociëerd met het toen al
grote bedrijf Van Waveren. Hij was
voor de reparatie en nieuwbouw an
nex timmerbedrijf en kistenmakerij.
Vader Philippo volgde, ooms zaten er
of waren er geweest en de heer Phi
lippo zette na de oorlog de traditie
voort. De familie behoorde zo onge
veer bij het bedrijf, dat niet kapot
kon, al ging het wel slecht. Het geld
kwam met scheppen binnen, men be
hoefde slechts de bulldozers te stop
pen, die het er uit Joegen.
Op straat
De derde generatie Philippo staat
op straat. Met lege handen, want
wat moet 'n ander beginnen met een
man van 48 jaar, die zijn „honde-
trouw" aan 'n zaak beloond zag met
een niet al te best betaalde baan
van chef expeditie? Hij kent dat be
drijf uit de tijd, dat er nog 150 man
administratief en handelspersoneel
was. Hij kende zeer veel mensen en
klopte na die verschrikkelijke 15de
Januari bij vrienden en kennissen
aan. Iedereen is begaan met het lot
en verontwaardigd, dat hij met
slechts 23 weken salaris (wettelijke
opzegtermijn) op straat werd gezet.
Eén goede vriend zei eerlijk, dat
hij Gerrit niet kon aannemen, want
hij had zelf Jonge mensen in de
administratie, die ook eens promotie
moesten maken. Al weer „all round"
administratief personeel, blij met
kleine promoties. Als er een kink in
de kabel komt of er komt een over
schakeling op een computer blijft er
van het „all round" weinig over. Ze
kunnen dan net als de derde gene
ratie Philippo, óók „all round", de
hand ophouden \oor de WW en geen
uitweg zien.
De bij na-baas
Veel Jongens in de Bollenstreek
gingen en gaan werken op een kan
toor, waar vader of oom nog niet met
de pet in de hand durfde binnen
gaan. Ze beginnen met het loopjon
gens-werk, meestal met een mulo-di
ploma of handelsavondschool, wors
telen zich daarna nog door boek-
houdcursussen of twee of drie talen
handelscorrespondentie en veroveren
by elk diploma een schouderklopje
van de baas.
De baas is tevreden, geeft een sa-
larisverhoginkje en wat meer ver
antwoordelijk werk. Boekhouders
worden dikwijls inkopers als de ba
zen in het buitenland bloembollen
verkopen. Ze zijn hoogst nuttige, veel
kennende en kunnende leden van de
maatschappij.
Tot het familiebedrijf niet meer
voldoende oplevert. Veel ook gebeurt
het, dat de zoons niet in zo'n ener
gieverslindende, riskante zaak willen
stappen. De kleine bezetting boek
houder en typiste „vindt wel wat
anders".
De bijna-baas staat dan op rtraat
met een te klein boekhouddiploma
(„Je hebt bij mij niet meer nodig,
Jongen, ga maar talen leren"), te
veel concurrentie van Jongeren, hoge
inkoopkosten voor pensioenfondsen,
honderden redenen om niet aan de
slag te komen. Ze kunnen wel baan
tjes krijgen, maar de beloning daar
van ligt nauwelijks boven het mini
mumloon.
Veel van deze mensen zijn niet
om te scholen. Ze kunnen wel me
taalarbeider worden met hun handen,
mentaal zijn ze er niet voor geschikt.
Door die twee gevallen, de ster
vende mammoet en een uitstervend
klein familiebedrijf wat nader te
onderzoeken stootten we op een
BODEGRAVEN Uit het onderzoek dat de politie
:ft ingesteld naar het ernstige auto-ongeluk bij Zwam-
rdam, is vast te komen staan, dat de auto andere
gens wilde inhalen. De bestuurder slaagde er niet in
gs een tegemoetkomende vrachtauto te komen, het
it was op het ogenblik van het ongeluk goed. Wie van
zes inzittenden de auto bestuurde kon nog niet worden
(gesteld. De auto was op weg van Utrecht naar een
iwwerk in het Alphense Ridderveld.
auto zaten zes werknemers
Utrechtse Loodgieters
ale NV: Johannes Rade (25)
vicus op de Kant (24), Johan-
Petrus Loggen (25), Petrus Ge-
i Goes (25) en Albert
Wijnbergen (26), allen uit
:ht en de uit Harmeien afkom-
Jacobus van den Berg (33) De
n kwam om ongeveer zeven uur
jrgens met grote snelheid van de
af van het viaduct over de
(lijn Woerden-Leiden. Aanvan
ging de bestuurder inhalen
et vierbaans-gedeelte van rijks-
II en hij vervolgde dit, ook na-
Ie weg twee banen telt.
automobilist vertelde, dat hij
mgeluk heeft zien aankomen en
krachtig remmen de ongeluks-
nog gelegenheid heeft willen
f. v. d. Linden sprak in Alphen
geven in te voegen. De wagen met
de loodgieters bleef echter op de lin-
Jcerrijbaan rijden en botste met een
daverende klap frontaal op een
vrachtauto.
Op slag dood
De ravage die bij deze botsing ont
stond was enorm, alle inzittenden
van de Utrechtse auto moeten op
slag dood zijn geweest. Doordat het
metaal van de wagen totaal was
verwrongen was de mogelijkheid de
lichamen er snel uit te krijgen uit
gesloten. Het wrak werd daarom naar
de begraafplaats in Bodegraven ge
sleept, waar de lijken, voor zover dat
mogelijk was, werden geborgen. En
kele lichamen waren echter on
herkenbaar verminkt.
maandelijkse lijst van werkloze min
of meer leidinggevende personen, die
iedere maand door het arbeidsbureau
wordt rondgezonden. Namen met
soms heel wat diploma's er ach
ter. Gespecialiseerde functies in ve
lerlei branches zijn te lezen.
De arbeidsbureaus kunnen weinig
voor hen doen. We vernamen, dat
arbeidsbureaus er voor handarbeiders
zijn, niet voor hen. Een bittere uit
spraak van mensen, die vroeger nau-
weiyks wisten waar 't gebouw stond.
De heer Philippo, die het eigen lot
niet beklaagde, liet wel in het ge
sprek los, dat zijn kennissen wegble
ven. Straks zal het nog erger worden
als hij bij de Gemeentelijke Sociale
Dienst moet aankloppen.
„Ik heb nooit geweten, dat men
sen zo bikkelhard of eindeloos ver
legen zyn. Ze willen of durven
nergens over te spreken en ontvluch
ten de narigheid van hun goede
vrienden uit betere tijden door niet
meer te komen. Ik zie het niet
meer".
Het is een groep mensen, waaraan
niemand denkt bij het vernemen
van weer een geruisloze verdwijning
van zo'n familie N.V. Men denkt er
niet aan bij snorkende persconferen
ties waar „fusionerende directeuren'*
personeelslid van de derde generatie
was er niet by om te vertellen, dat
hy sinds de 15e januari niet meer
naar kantoor ging.
r i PHEN AAN DEN RIJN Een
J" aantal leden van de Historische
c, liging heeft gisteravond in de
ikifzaal van het gemeentehuis met
aandacht geluisterd naar het-
'jjprof. dr. H. van der Linden aan
and van een serie dia's, waarbij
ard veel kaarten, kon vertellen
le geschiedenis van het Hoog-
•aadschap Rijnland,
voorzitter van de vereniging,
H. van der Top, sprak een kort
istwoord ter inleiding van de
eifer-
heer Van der Linden stelde
dat zo rond 1300 in het alge-
aeja met de ontginning werd begon-
maar dat met zekerheid mag
aangenomen, dat in het ge-
'"i van Leimuiden, Vriezekoop,
saterwoude en Ter Aar men
in de elfde eeuw was begon-
3gn en dat daar dan ook de oudste
inningen zijn terug te vinden.
i paar honderd jaar eerder, zo
het jaar 1000, was men alge-
in deze streek begonnen met
Ploegen met paarden waarmee
sen werden vervangen,
ontginningen werden beheerd
verpachters en de pachters
hen hun land ontginnen. Het
41 Jn oorspronkelijk zich Hollanders
nende boeren uit het oosten die
'ij voorgingen.
ifessor Van der Linden wees er
tot de veenstreken in deze lan-
aanzienlijk hoger gelegen moe-
:ll hebben dan in het overige land.
op tal van plaatsen is duide-
x* "aar te nemen, dat kleine rivier-
in het veen ontsproten. Zo ont-
trs it bijvoorbeeld De Gouwe ergens
11 Hoogeveen richting Hazerswou-
,|j de Aar weer ergens in het
Meebied rond Ter Aar
overlast, die de Hollanders van
Itrechtse water hadden, was er
van, dat men besloot in
Sr10 b« h t huidige Zwammer-
{en dam te leggen, waaraan de-
"nns niet meer zelfstandige ge
meente haar naam kennelijk te dan
ken heeft, al heette het toen in die
dagen dan Swadenburgerdam. Kei
zer Prederik van Barbarossa maakte
een eind aan deze toestand en ge
bood weggraven van deze dam in de
Rijn.
Ter herinnering aan dit gebeuren
zal H. M. de Koningin op 19 novem
ber een beeld, voorstellende genoem
de Keizer, op die plaats in Zwam-
merdam gaan onthullen, die dag zal
H. M. tevens het Rijnlandhuis in
Leiden openen.
Bekend is, dat in 1202 feitelijk de
geregelde waterschapszorg met Ryn-
land is begonnen. Er werden sluizen
gebouwd door het Waterschap Woer
den o.m. een bij Spaarndam bij
Haarlem, er ontstonden heemraden
die het toezicht weer kregen op de
ambachten. Dit alles is na te gaan
In de schitterende archieven van
Rijnland die bewaard worden in het
Rijnlandhuis in Leiden.
Men sprak in die dagen van de
Hoogheemraden voor de steden en
van de Laagheemraden in de dor
pen. Het toezicht was uitermate
streng en voor overtredingen werden
vaak genoeg zelfs lijfstraffen toege
past.
Zo rond 1460-1480 werd begonnen
met het droog maken van uitge-
veend land en werden de windmo
lens uitgevonden, door middel waar
van men het water wist op te ma
len. Toen ontstonden de z.g. droog
makerijen, dus de polders, met hun
besturen, die alle weer onder contro
le kwamen en dat thans nog zijn van
de Hoogheemraden. De heer Van der
Linden wees er daarbij op, dat deze
Hoogheemraden bijvoorbeeld alle re
keningen, inkomsten en uitgaven
van de polders controleren.
Prof. Van der Linden oesloot zijn
causerie met een uitnodiging aan ie
der die daarvoor belangstelling heeft
eens een bezoek te brengen aan het
Rijnlandhuis.
Het wrak van de auto, waar
in gisteren zes mensen de dood
vonden bij een frontale botsing in
Zwammerdam.
(Foto Dijkman)
VOORSCHOTEN Het grofvuil
zal 27 oktober in de Voorschotense
wijk Adegeest worden opgehaald.
(Met uitzondering van het gedeel
te Oude Adegeesterlaan tussen
de Prins Bernhardlaan en Nas-
saukade), aan de Leidseweg (het ge
deelte tussen Raadhuislaan en Voor-
schoterweg), Voorschoterweg, Hof
weg (het gedeelte ten oosten van de
Voorschoterweg), Prof. Boerhaave-
weg, Krimkade, J. P. Coenstraat,
Vondelstr., Marnixstr. en Beresteyn-
straat.
De 28ste in Noord-Hofland aan de
Hofweg (het gedeelte tussen de
Voorschoterweg en Leidseweg), Leid
seweg (het gedeelte tussen de Voor
schoterweg en Vink weg), en Vinkweg.
LEIDEN Op de eerste verdie
ping van Sand ere Zeepfabriek aan
het Levendaal heeft gistermiddag
omstreeks half drie een brandje ge
woed.
Het vuur is vermoedelyk ontstaan
door oververhitting van de branders
van een machine, waarmee capsules,
gevuld met een mengsel van vloei
stoffen, worden dichtgemaakt. De
oververhitting had tot gevolg dat
het mengsel in de capsules vlam
vat te, waarna het vuur zich over de
machine en een deel van de afdeling
verspreidde. De brand ging gepaard
met een hevige rookontwikkeling als
gevolg'waarvan de brandweer by het
blussingswerk gebruik moest maken
van zuurstofmaskers. Er was be
halve brandschade ook enige water
schade.
Op deze plaats, aan de voet
van de afrit van het spoorweg
viaduct, vond het ernstige onge
val "plaats. De auto kwam met
grote snelheid over de linkerbaan
naar beneden.
(Foto Dijkman)
Ridderorde voor
mevr- Rijpperda
Wiedersma-v. Traa
OEGSTGEEST Mevrouw A.
Rijpperda Wiederdsma-van Traa,
voorzitster van de Algemene Neder
landse Vrouwenvereniging „Tes-
selschade-Arbeid Adelt" uit Oegst-
geest is benoemd Ridder in de
Orde van Oranje Nassau.
ZOETERWOUDE De gevaar
lijke situatie voor schoolgaande
kinderen by de kruising Dorpsstraat-
dr. Boudijkstraat- Kerklaan is voor
de Stichting rk Scholen, het ouder
comité en de schoolteams van de
rk scholen in Zoeterwoude aanleiding
geweest om de raad een brief te
schrijven. Ondanks herhaaldeiyke
verzoeken het oversteken veiliger te
maken is er nog steeds geen verbe
tering in de situatie gekomen. Men
vraagt nu drie nieuwe zebrapaden
aan te leggen, de paden 's avonds
goed te verlichten en een geleidhek-
Je te maken rond de bocht Dorps-
straat- dr. Boudijkstraat.
Voor velen vormt de agrarische sector van onze economie
nog een groep, die weinig opvalt door moderne technieken.
Daarnaast manifesteren de 'boeren' zich door altijd te kla
gen over de droogte, of teveel regen of te grote hitte of een
veel te koud seizoen, althans in de ogen van de consument.
Boer Koekoek heeft er ook weinig toe bijgedragen, om een
beter beeld van het agrarische bedrijfsleven te krijgen.
Het Landbouw-Economisch Instituut in Den Haag geeft al
lang adviezen op allerlei gebied voor de landbouw, de tuin
bouw en de visserij. Veel daarvan is alleen 'verteerbaar* voor
de ingewijden, maar één dezer dagen verscheen een bundel
artikelen en lezingen over de ontwikkeling van het moderne
melkveehoudersbedrijf, die beter duidelijk maakt wat er nu
eigenlijk allemaal in de landbouw aan de hand is en wat er
de komende jaren moet gebeuren.
Onze redacteur Pieter Taf fijn beroerkte een aantal artike
len. vandaag het eerste, waarin wordt verteld over de econo
mische aspecten van de ontwikkeling van de landbouwtech
niek.
LEIDEN 'In de na-oorlogse jaren is de landbouw gecon
fronteerd met een snelle ontwikkeling in de techniek. Alles
wijst erop, dat deze zich in de komende jaren zal voortzetten'.
Tot deze conclusie komt drs. J. de Veer als hij het heeft over
de economische aspecten van de ontwikkeling van de land
bouwtechniek.
In zijn inleiding stelt drs. De Veer, dat er een belangrijke
overeenkomst bestaat tussen de techniek en de economie: de
belangstelling die er bestaat voor het verband tussen inge
zette middelen en verkregen resultaat. In de economie is het
echter zo, dat men vooral belangstelling heeft verschillende
middelen te combineren om het beste resultaat te bereiken,
de techniek richt zich op ontwikkeling en praktische toepas
sing van nieuwe combinatiemogelijkheden om nieuwe pro-
dukten of nieuwe technieken te kunnen introduceren.
'In onze maatschappij vindt een snelle economische ont
wikkeling plaats: het reële inkomen per hoofd van de be
volking nam in de laatste jaren toe in een tempo van vier
procent per jaar en de verwachting is, dat in de komende
jaren deze groei zich in een ongeveer gelijk tempo voortzet',
zegt De Veer. 'Dit betekent, dat het reële inkomen per persoon
binnen twintig jaar verdubbelt'.
Hoewel de landbouw in een relatieve betekenis afnemende
sector van de economie is, heeft ze toch deel aan deze ont
wikkeling. In de eerste plaats omdat de produktiviteit zich
sneller ontwikkelt dan het gemiddelde, dank zij vermindering
van de arbeidsbezetting in combinatie met vergaande me
chanisatie. De landbouw blijft echter altijd een deel van het
gehele economische bestel: men kan ze niet loszien van de
gehele ontwikkeling.
Toenemende vraag
Het totale pakket goederen en diensten neemt toe, maar
niet in dezelfde mate voor alle produkten. Vooral in de
landbouw heeft men te maken met het feit, dat voor een
aantal produkten de vraag veel minder toeneemt dan gemid
deld en er zelfs artikelen zijn (denk aan aardappelen) waar
van de vraag minder wordt als het inkomen stijgt. Verhoging
van de produktiviteit is dan een mooi ding, maar verhoging
van de produktie zou weinig zin hebben. Het zal veel eerder
gepaard moeten gaan met een vermindering van de agrari
sche beroepsbevolking.
De laatste tien jaren zijn de prijzen met ongeveer de helft
gestegen, de landbouw heeft daar echter maar een heel klein
graantje van mogen meepikken. De akkerbouwprijzen stegen
met tien procent, die van de veehouderijprodukten met een
kwart.
Om toch rendabel te kunnen draaien is het dus noodzake
lijk, dat de mechanisatie sterk wordt doorgevoerd en de
loonkosten laag worden gehouden. Dat betekent weer, dat
er veel minder mensen in de agrarische sector werkzaam
kunnen zijn. In de na-oorlogse jaren is een afvloeiing op
gang gekomen, van 1947 tot en met 1965 liep de arbeidsbezet
ting op de landbouwbedrijven met 45 procent terug, volgens
de prognose van de L.E.I. is tot 1980 nogmaals een vermin
dering met 45 procent te verwachten. Deze afname is vooral
een gevolg van de vermindering van het aantal betaalde ar
beidskrachten en van het aantal meewerkende zoons.
Grote moeilijkheid in de landbouw is de juiste verhouding
te vinden tussen de grootte van het bedrijf, het aantal men
sen dat er werkt en de precieze investeringen voor werktui
gen en dergelijke. Om tot een verantwoorde bedrijfsvoering
te komen zou het nodig zijn, dat er per man steeds meer
hectaren te bewerken grond zou komen en dat komt dan
weer in botsing met de mogelijkheden van de mens.
samenwerking
Om de dure uitrusting, die nodig is in de landbouw, voor
honderd procent te kunnen benutten, zou samenwerking van
bedrijven een goede oplossing zijn, via Inschakeling van loon-
werkbedrijven of het coöperatief gebruik van de uitrusting
door bedrijven onderling. Zulke organisatievormen hebben
zich tot nu toe vooral gericht op de oogstwerkzaamheden
maar met de voortschrijdende mechanisatie zullen ook an
dere werkzaamheden in aanmerking komen. Onderlinge sa
menwerking zal vooral voor grotere bedrijven mogelijk zijn,
die bij een relatief kleine kring van deelnemers gezamenlijk
een economische basis kunnen vinden voor een verantwoorde
exploitatie.
In de rundveehouderij is het mogelijk om tot een dergelijke
samenwerking te komen. Voor de veldwerkzaaraheden zijn er
wel mogelijkheden, maar 60% van de arbeidsbehoefte bestaat
uit melken en veeverzorging. Hiervoor heeft men een veel
Ef£!f»re 8ame"werjtlngs7onri nodig - alleen concentratie
d(frkan de deur openen tot een beter ren-
Tweemansbedrljven en nog meer drlemansbed rijven rullen
m,^l boven het eenmansbedrijf door de
mogelijkheden menselijke energie en die van machines beter
te benutten Bij de thans beschikbare technieken biedt ver-
het nlveau van 120 melkkoeien waar-
nmhiSi.°!f weinig voordelen Het verdere ondersoek en
SSÏÏmÏM i.m~ d.eeconom,sche ontwikkeling ral echter on
getwijfeld leiden tot verdere verschuiving van deae drempel
