Eban wil met Riad praten
PALESTIJNEN WEER IN DE TANG
PAUS BOOS OP PERS
t
TSJOE EN-LAI
OPVALLENDE
AFWEZIGE OP
RECEPTIE
Over regeling langs het Suezkanaal
'Operatie Synode"rede lege retoriek
Ei voor
Hirohito
LEIDSCH
DAGBLAD
ONDERHANDELINGEN MET HOESSEIN LEIDEN ALLEEN NAAR NIEUWE CONCESSIES
VRIJDAG 1 OKTOBER 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
NEW YORK De Israëlische minister van Buitenlandse
Zaken Abba Eban heeft in een rede in de Algemene Vergade
ring van de VN gezegd dat hij onmiddellijk met zijn Egyptische
ambtgenoot Mahmoed Riad wil praten over een regeling die
het mogelijk zal maken het Suezkanaal te heropenen.
De grote veilingzaal van aan dat waarmee de beroemde Leslie Golds~mith, had een mini
Christie's in Londen bevatte gis
teren behalve een groot aantal
schilderijen een. vliegtuigje
van het type Bleriot XI, een een-
dekkertje, dat precies gelijk was
luchtvaartpionier Louis Bleriot in
1909 over het Kanaal vloog en
daarmee overal grote sensatie
veroorzaakte. De huidige eigenaar
van het toestelletje, commander
mumprijs opgegeven, maar geen
van de belangstellenden bleek be
reid deze prijs te betalen, zodat
het toestel onverkocht naar de
eigenaar terugkeerde.
„Ik stel minister Riad voor ons te
laten leiden door de geest die het
internationale leven van onze tijd
bezielt. Laten wij hier deze maand
samenkomen onder auspiciën van de
Verenigde Naties".
Eban verklaarde zich ook bereid te
vergaderen onder voorzitterschap
van V.N.-bemiddelaar Gunnar Jar
ring over een algehele vredesregeling
Eban zei dat de Israëlische gren
zen van voor juni 1967 als het wa
re tot aanvallen uitnodigen. Israël
kan zich niet op de oude grenzen
terugtrekken zonder zich in een toe
stand van „onduldbare kwetsbaar
heid" te brengen. Maar. zo zei hij,
„in het kader van een vredesrege
ling met Egypte zou Israël zich
van de bestandslijn terugtrekken. Wij
hebben nooit beweerd dat het in vre
destijd nodig zou zijn dat onze troe
pen de gehele Sinaï of het grootste
deel ervan blijven bezetten. Er zijn
levensbelangen die ons nopen ons het
recht voor te behouden om bij vre
desonderhandelingen te trachten een
contractuele basis te verkrijgen voor
een voortgezette aanwezigheid, ten
einde veiligheid en scheepvaart, te
waarborgen".
Minister Eban zei niets over Je
ruzalem of de andere gebieden die
Israël in 1967 heeft veroverd.
Nadat hij zich erover had
(Van onze correspondent)
ROME (GPD) De rede, die Paus Paulus gisteren in de
Sixtijnse kapel hield ter gelegenheid van de opening van de
bisschoppensynode, waarin gediscussieerd zal wenden over de
gerechtigheid in de wereld en over het priesterschap in deze
tijd, muntte niet uit door opzienbarende mededelingen.
"Wel wekte in Rome beroering de
lange zinsnede die de Paus wijdde
aan het gevaar dat de deelnemers
zouden lopen door druk van buiten
af. Het komt er op naar dat Paus
Paulus alle praktische problemen
waarmee de kerk heden ten dage te
maken heeft, als illegale druk op het
leiderschap van de kerk doodverft.
Het gaat naar zijn zeggen om „me
ningen die een twijfelachtige relatie
bezitten tot de leerstellingen", om
„stromingen die in strijd schijnen te
zy'n met de traditie van de pauselijke
autoriteit" en onder meer nog „de
bezwaren over de kerk als zou die
anachronistisch en legalistisch en
remmend werken op de zogenaamde
charismatische ontwikkeling van een
nieuw christendom"
De kardinalen en bisschoppen wer
den door de Paus opgeroepen zich
voor „deze storende drukmiddelen af
te sluiten".
Deze direote aanval op de publici-
teitsorganen en op andere organi
saties die hun meningen over het
verloop van de synode verspreiden
was de tweede in korte tijd. In zijn
audiëntie van woensdag had de Paus
namelijk op een gegeven moment zijn
tekst weggelegd en een onverwachte
aanval gedaan op een recente uitzen
ding van de Italiaanse televisie waar
in de kijkers uitleg werd gegeven over
de werkzaamhedenn van de synode.
Volgens Paus Paulus was men in de
ze uitzending „geweldig tegen de kerk
tekeer gegaan". In feite viel de uit
zending helemaal niet op door moed.
Ze was bovendien door exponenten
van het Vaticaan goedgekeurd.
Paus boos
Het viel op, dat de uitval van gis
teren niet in de tekst was opgenomen
van de pauselijke rede die dezelfde
avond in de staatscourant van het
ADVERTENTIE
Als u nog nooit kennis hebt gemaakt
met de prima Philips batterijen,
vraag dan eens een demonstratie bij uw handelaar.
Vaticaan, de Osservatore Romano,;
werd opgenomen. De woordvoerder;
van het Vaticaan probeerde de zaak j
te sussen door later op de avond te
verklaren, dat de Paus er boos over
was dat enkele kerkelijke hoogwaar-1
digheidsbekleders van de mogelijkheid j
dat ze zich van een publiciteits
medium konden bedienen gebruik
hadden gemaakt, „om dingen te zeg-|
gen die beledigend waren voor de
kerk en die niet in overeenstemming!
waren met hun waardigheid van|
priester".
klaagd dat de Russische politiek in
de Veiligheidsraad het de raad on
mogelijk maakt de instantie te zijn
die de Israëlische ontwikkeling in de
samenstelling van de veiligheids
raad. hoe belangrijk uit ander oog
punt ook, moet wel zijn onvermo
gen beklemtonen een Israëlisch be
lang te garanderen of ook maar te
definiëren, wat de meerderheid van
de leden ook mag zeggen of denken.
Vijf wegen
BRUSSEL De Japanse keizer, Hi
rohito. die dinsdag in België arri
veerde voor een driedaags bezoek,
heeft gisteren in Antwerpen een ei
naar zijn auto gesmeten gekregen.
Het ei werd gegooid door een stu
dent toen de wagen van de Japanse
vorst over de grote markt in Antwer
pen reec' student is door de po
litie opg ct.
Keizer .hirohito heeft gisteren Brus
sel bezocht. Voor gisteren stond een
bezoek aan Antwerpen op het pro
gramma en vrijdag zal hij een be
zoek aan Charleroi brengen. Zater
dagochtend vroeg vertrekt het Ja
panse staatshoofd uit België.
In een verklaring van de „Opera
tie Synode" dat is het orgaan
waarin tal van vooruitstrevende
priestergroepen, waaronder het Ne-
derlandse Septuagint, samenwerken
staat te lezen, dat Paus Paulus'
door deze houding „een uitvlucht
zoekt op het terrein van de subject!-1
viteit".
Over de toespraak tijdens de mis'
had „Operatie Synode" als commen-i
taar: „De christenen die zich in del
„Operatie Synode" hebben verenigd]
hadden gehoopt op een woord van I
bemoediging en hoop. Inplaats daar-1
van wordt de rede overheerst door
een toon van vermaning en angst. De i
toespraak bestaat hoofdzakelijk uit
lege retoriek".
Paus luistert]
De Paus heeft later gezegd, dat hij I
niet zal deelnemen aan de discussies
diie een maand zullen duren, om te
bereiken dat de deelnmers zich
vrijer zullen voelen.
„Laat er vrijheid zijn om de vraag-1
stukken openlijk te bespreken in deze
synode", zei hy. „Iedereen kan zien|
dat de problemen moeilijk en groot
zijn. Om de vrijheid hun mening te
zeggen voor alle deelnemers groter te i
maken geven wij er de voorkeur aan]
slechts te luisteren", aldus de Paus.
een regeling in het gebied van
het Suezkanaal:
hervatting van de bemidde
lingspogingen van VN-bemiddelaar
Jarring „op gedetailleerde en concre
te wijze, zonder voorbereiding en met
inachtneming van alle punten uit
de desbetreffende memoranda". Als
Egypte daarmee instemt, aldus
Eban, is de weg naar zinvolle on-,
derhandelingen vrij
oplossing van het vluchtelin
genvraagstuk door een vijfjarenplan
voor de hervestiging van de vluchte
lingen. De staten in het Midden-Oos
ten moeten dat plan samen opstel
len:
catalogisering van de vredes-
grondslagen voor een Egyptische
Israëlisch verdrag;
directe onderhandelingen tus
sen de ministers van Buitenlandse
Zaken van Egypte en Israël over
een voorlopige regeling voor het
Suezkanaal of over de vredesresolu-
tie van de VN van 1967.
Eban schetste als volgt de inhoud
van éen regeling voor het Suezka
naal: vertrek van de Israëlische
strijdkrachten van de kanaaloever
naar een afgesproken linie; Egypte
maakt het kanaal bruikbaar en gaat
het weer exploiteren: vrije doorgang
voor alle schepen en vrachten, met
inbegrip van de Israëlische: er gel
den overeengekomen instructies om
inbreuk op de overeenkomst te voor
komen; als er in het kader van een
vredesregeling definitieve grenzen
zijn gereed gekomen, trekt Israël
zich op deze grenzen terug.
Raketten
De Egyptische strijdkrachten zijn
begonnen met de constructie van
nieuwe raketlanceerinrichtingen die
drie tot vier kilometer dichter bij het
Suezkanaal liggen dan de voorste
raketlinies die zij nu hebben. Dit
meldde gisteren de militaire corres
pondent van radio- Jeruzalem.
Militaire correspondenten merken
op dat verder gebouwd wordt aan
ondersteuningspunten met het oog
op een aanval over het kanaal en
dat de Egyptische strijdkrachten
grote manoeuvres houden voor een
oversteek.
Tenslotte melden zij dat de Sy
rische strijdkrachten onlangs mili
taire oefeningen zijn begonnen
waaraan verscheidene eskaders Egyp
tische „mig"-toestellen deelnemen.
ADVERTENTIE
Laatst hoorde ik van een vuurtorenwachter
dat hij Philips batterijen in zijn zaklantaarn gebruikt.
Hij kan het weten.
Ter kennismaking: het
4 weken voor de halve prijs
Q Ik worcj abonnee per 16 oktober 1971 en ontvang
de krant reeds vanaf heden.
n Stuur mij 4 weken het Leidsch Dagblad voor
half geld en noteer mij aansluitend als abonnee
naam:
adres:
plaats:
gironummer:
Hokje zwart maken, bon Invullen In oper envelop (zonder
postzegel) sturen aan Leidsch Dagblad antwoordnummer
214, Leiden.
Mysterie rond vliegtuig
PEKING/MOSKOU In Peking
is gisteren een receptie voor 2.000
prominente persoonlijkheden gehou
den.
Opvallend was de afwezigheid van
de Chinese premier Tsjoe En-lal.
Wel aanwezig op het banket waren
Toeng Pi-woe, de Chinese vice-pre
sident, en vice-premier Li Hsien-
De receptie kwam in de plaats van
het traditionele banket, dat evenals
de 1 oktoberparade is komen te ver
vallen als onderdeel van de wijzigin
gen die dit jaar in de viering ztfn
aangebracht en die in het buiten
land tot allerlei geruchten aanlei
ding hebben gegeven. Tsjoe was in
vorige jaren altijd bij het banket
aanwezig. Hij was woensdag wel in
het stadion van Peking, toen daar de
feestelijkheden ter gelegenheid van
het 22-Jarig bestaan van de Chinese
volksrepubliek begonnen met een
grootscheepse gymnastiekuitvoering.
Wat het in het paleis dus een so
bere bijeenkomst, buiten op het nlein
van de Poort van de Hemelse Vrede
bevond zich een feestende menigte,
en overal was feestverlichting aan
gebracht. De gebouwen aan het plein
vertoonden talrijke leuzen, waarvan
er twee (aan weerszijden van Mao's
portret) domineerden: "Lang leve
de grote leider voorzitter Mao" en
"lang leve de grote communistische
partij van China".
Voor het eerst in 21 jaar zond ra
dio-Peking donderdag niet het ge-
BEIROET Ook al hebben de
bemiddelaars van Saoedi-Arabië en
Egypte in het conflict tussen de
Palestijnse guerrillastrijders en de
Jordaanse regering nog hoop om
de partijen tot elkaar te brengen,
het betekent niet dat die verwach
ting erg reëel is. Veeleer is er
sprake van enige bewuste over
schatting van de mogelijkheden tot
bemiddeling om aldus extra druk
op de partijen uit te oefenen.
De twee landen, die buiten de
strijd om Jordanië staan, hebben
er groot belang bij dat een, wat
gevoeld wordt als een beschamend
confliet, in de Arabische wereld
ophoudt te bestaan.
Ondanks de woorden van presi
dent Sadat dat het Jordanië van
Koning Hoessein is afgeschreven,
zyn de bemiddelingsvoorstellen
toch meer ten gunste van het ge
zag van de Jordaanse autoritei
ten dan de eisen van de Palestijn
se guerrillastrijders voor volledige
bewegingsvr i j heid.
De commando's zijn niet bereid
dat te accepteren. Na alle geleden
verliezen zouden zij met de contro
le van Hoesseins leger over hun
bases voorgoed de hoop op het her
winnen van een machtspositie kun
nen opgeven, zo is de opvatting.
Maar met de verandering van de
tactiek is het volgens de Palestijn
se guerrillastrijders mogelijk een
totale ondergang in het complex
van hun positie af te dwingen. In
dit streven >ast niet meer het pra
ten met dë officiële leiders en het
zoeken naar compromissen van
Jassir Arafat.
Om weer bewegingsvrijheid in
Jordanië te krijgen zijn er ook wei
nig andere mogelijkheden dan
vechten. Koning Hoessein is op
eerdere concessies over zelfbe
schikking in de bezette westelijke
oever van de Jordaan na een
eventuele vrede met Israël te
ruggekomen en hij eist de soeve
reiniteit over alle Palestijnen.
De verzetsstrijders kunnen wel
terugkomen, maar zij mogen zich
dan alleen ophouden in een gebied,
dat nauwkeurig is bepaald en
waarvan de toegangswegen volle
dig onder controle van het Jor
daanse leger staan. Er mag zich
geen commando in de vluchtelin
genkampen bevinden, zodat er wei
nig mogelijkheden enerzijds tot on
derduiken zijn, anderzijds tot het
winnen van aanhang.
Bovendien gaat Koning Hoessein
de onduidelijke situatie rond poli
tieke groeperingen veranderen.
Van het verbieden van de oude po
litieke partijen en de nog bestaan
de regels voor vrije verkiezingen
op basis van voorbeelden van de
Westerse democratieën zijn plan
nen gereed voor een z.g. geleide
democratie volgens het één-partij
stelsel. Via een dergelijke organi
satie heeft bijvoorbeeld Syrië
steeds kans gezien de activiteiten
van de guerrillastrijders exact te
controleren.
Met de oprichting van het één
partijstelsel in Jordanië verdwijnt
voor de commando's ook de moge
lijkheid om de leemte van een bui
ten werking gesteld politiek bestel
"legaal" aan invloed te winnen
door het eisen van nieuwe verkie
zingen of van een regering, die op
basis van het laatstgekozen parle
ment is samengesteld, waardoor
de invloed van de koning op de re
gering ten minste wat zou zijn be
perkt.
De eis van de guerrilla-organisa
ties kort voor de burgeroorlog vo
rig jaar, die nog steeds als doel om
naar te streven werd beschouwd,
is dus door de herorganisatieplan
nen van het politieke systeem door
Koning Hoessein geheel achter
haald.
Door het welbewuste opzetten
van een staatsbevel dat weinig
ruimte voor ongecontroleerde acti
viteit meer laat, zijn de Palestijn
se bewegingen gedwongen zich te
heroriënteren. Doordoor verplaatst
de vroegere chaos van de Jordaan
se staat zich naar de toch al weinig
eensgezinde organisaties.
Er is in hun gelederen sprake
van twee grote groepen. De politi
ci onder leiding van Jassir Arafat
zijn geneigd op de voorwaarden
van de Jordaanse monarch in te
gaan. Zij zeggen: er blijft dan de
kans dat er een nieuwe band ont
staat tussen de Palestijnse vluch
telingen en de guerrillastrijders.
Tenslotte zijn de guerrillastrijders
afkomstig uit de kampen en
bezoek aan hun families kan niet
worden verhinderd.
Dajan: Hoessein doet vuile
werk.
Bovendien blijven de guerrilla
strijders commando's door een sa
menwerking met Koning Hoessein
onder toezicht van de bemiddelaars
een erkende rol spelen in de offi
ciële Arabische politiek, zodat er
druk kan worden uitgeoefend om
onwelgevallige beslissingen te
voorkomen.
De vertegenwoordigers van de
echte vechters wijzen dit alles van
de hand. Door het praten
promissensluiten
ven zij dat de verzetsbeweging een
slag heeft verloren. Bovendien zou
Hoessein zeker niet toestaan dat er
ergens in Jordanië iets wordt geor
ganiseerd tegen zijn zijn.
Zucht naar wraak
Hij kan dat gemakkelijk voorko
men, omdat de guerrillastrijders
zijn ingesloten door zijn leger, en
met een compromis volgens de
denktrant van Jassir Arafat ook
eenvoudig herkenbaar.
Daarnaast is geen van de Arabi
sche leiders bereid zich volledig
achter hun eisen te stellen en in het
zoeken naar vrede zullen deze ze
ker Hoessein toestaan het verzet
een nieuwe klap te geven. De enige
mogelijkheid ziet de militaire vleu
gel van de Palestijnse verzetsbe
weging in vechten en het huidige
bewind van Jordanië te laten ver
dwijnen om een nieuwe spring
plank voor actie tegen Israël te
creëren. Er dient geen rekening
meer te worden gehouden met de
intriges van de Arabische leiders.
Ondergrondse actie moet het ge
zag van hen ondermijnen.
In de zucht naar wraak over hun
totale ondergang in Jordanië zijn
de voorstanders van een genadelo
ze strijd verre in de meerderheid.
Dat geeft ook de verklaring, dat
zelfs wanneer Arafat en zijn man
nen een overeenkomst sluiten met
Koning Hoessein dit niet meer is
dan van propagandistische beteke-
Arafat gelo-nis. Het is door de tegenstellingen
tussen de gematigde top van de
Palestijnse organisaties en de mi
litaire vertegenwoordigers ook
niet uitgesloten dat binnenkort de
leiders van de Palestijnen worden
gewipt.
Het kiezen voor een ondergrond
se strijd om allereerst het Hasje-
mitische koningshuis omver te wer
pen heeft tot gevolg dat de beide
communistische volksfronten van
George HabbasJ en Najef Hawat-
meh aan zeggenschap winnen. Dit
komt ook tot uiting in de tactiek
van het zoeken naar nieuwe aan
hang onder de Palestijnen in de
vluchtelingenkampen of onder de
Arabieren, die in de sloppenwijken
van de steden wonen, zonder dat
nog wordt gegokt op de aanhang
onder het establishment.
Met de afkeer van uiterst-linkse
filosofieën in de officiële politiek
van de Arabische wereld ontstaat
er bij het kiezen van een harde
houding door de Palestijnen tegen
over Jordanië tegelijk ook een we
zenlijke splitsing in benadering tus
sen de Palestijnse guerrillabewe
ging en de regeringen.
Of daarmee nu veel nieuwe winst
te behalen is in de huidige machts
structuur is nauwelijks waarschijn
lijk. Bij het diplomatiek in de hoek
drukken van Koning Hoessein en
het gesloten-houden van de grenzen
met Jordanië door Syrië en Irak
zijn verrassingen niet uitgesloten
en dat doet de situatie met betrek
king tot de Palestijnse guerrilla
strijders nog steeds explosief zijn.
meenschappelijk hoofdartikel uit
waarmee het "Volksdagblad", de
"Rode Vlag" en het blad van het be
vrijdingsleger de vestiging van het
communistisch bewind pleg ente her
denken. Ook de gebruikelijke citaten
van Mao's uitspraken bleven achter
wege.
Een nieuw raadsel vormt het neer
storten van een Chinees straalvlieg
tuig in de Mongoolse Volksrepubliek.
Het ongeluk, waarbij negen inzitten
den het leven verloren, gebeurde in
de nacht van 12 op 13 september
maar werd pas gisteren bekend. Vol
gens het Mongoolse persbureau zijn
aan boord van het toestel documen
ten, wapens en uitrustingsstukken
gevonden die toebehoorden aan de
Chinese luchtmacht.
Het merkwaardige van de zaak is,
dat er moeilijk sprake kan zijn ge
weest van een navigatlefout. Het
vliegtuig dat inmiddels alweer aan
China zou zijn teruggegeven, had al
700 kilometer boven Mongools ge
bied gevlogen voor het neerstortte in
bergachtig terrein, dichtbij de Mon
goolse hoofdstad Oelan Bator en de
Russisch-Mongooise grens. Brand
stofgebrek zou één der oorzaken van
het ongeluk kunnen zijn. Volgens
Chinese zegslieden in Moskou ging
het om een burgertoestel dat uit de
koers was geraakt.
Mongolië, dat sprak van een
schending van het luchtruim, heeft
een protest bij China ingediend en
een officiële verklaring geeïst. Pe
king heeft naar verluidt zijn veront
schuldigingen al aangeboden voor
het incident.
Tijdens de receptie in de Chinese
ambassade in Moskou hebben func
tionarissen gisteravond tegenover
Westerse journalisten enbloc alle ge-
i ruchten van de laatste tijd over de
toestand in China tegengesproken. Zo
ontkenden zij dat er een binnenland
se crisis of een machtsstrijd gaande
Is. Amerikaanse Journalisten waren
niet voor de receptie uitgenodigd.
Op de receptieverschenen slechts
Russische functionarissen en mili
tairen van het tweede garnituur, on
der wie de vice-ministers Radionow
en Smeljakow, en kolonel-generaal
Komarowski. De receptie droeg ove
rigens hetzelfde karakter als vorig
Jaar. Mao Tse-toeng stond op talrij
ke foto's afgebeeld en Chinese di
plomaten zeiden dat hij in goede ge
zondheid verkeert.
Het Russische regeringsblad Iz-
westia sprak gisteren de wens uit,
dat de betrekkingen tussen de twee
landen weer op een dusdanig peil
kunnen worden gebracht dat ze de
belangen van beide volken en die
van het socialisme dienen.
Volgens de Izwestia is de ver
slechtering van de betrekkingen tot
staan gebracht en de handel wat toe
genomen. Het blad wees erop dat de
grensbesprekingen, die twee Jaar ge
leden zijn begonnen, rog voortduren.
Ditmaal werd niet, zoals in vorige
artikelen, geklaagd over gebrek aan
vooruitgang bij deze besprekingen.
Maar evenmin gaf het blad een aan
wijzing dat er wel vorderingen wa
ren geboekt. De Sowjet-Unle had
nieuwe "principiële, cocnstructieve
voorstellen ingediend die beantwoor
den aan de nationale belangen van
de twee volken", aldus de Izwestia.
"Aanvaarding en verwezenlijking
van deze Russische initiatieven zal
een keer ten goede in de Russisch-
Chinese betrekkingen vergemakke
lijken", aldus het blad. dat niet ver
der op die voorstellen inging.
