WERKLOOSHEID LOOPT OP
POLITIE PAKT
BRIEFMANIAK
Plannenmakers en de inflatie
Bonden achter
staking in Rijnmond
Raming voor komend jaar benadert niveau 1967/1968
halvaref
MEN®
Marokkaan
bekent
wurging
halvaref
MEN®
Pang zei
de muis
halvaref
NüöQKlj
Tarieven bejaarden
tehuizen omhoog
Koepelgevangenen
over twee jaar
naar Scheveningen
VRIJDAG 1 OKTOBER 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 1
De werkloosheid neemt toe. Minister Boersma (Sociale
Zaken) heeft deze week gezegd dat het vooruitzicht van
«tijgende werkloosheid hem met enige zorg vervult.
De vrees voor een terugval naar de
situatie van de vooroorlogse jaren is
ongerechtvaardigd. Maar toch: eni
ge zorg is er wel over de verwachte
ontwikkeling van de werkloosheid in
het komende Jaar Wanneer de
imingen van het Centraal Planbu
reau werkelijkheid worden komt het
niveau van de werkloosheid dicht in
de buurt van de werkloosheidsitua
tie in 1967/1968, toen de regering
zeshonderd miljoen gulden speciaal
voor de werkgelegenheid bestemde.
Hoe staan de zaken er voor en wat
zijn de vooruitzichten? Het Planbu
reau verwacht voor dit jaar een ge
middelde werkloosheid van 65.000
mensen: dat is bijna tienduizend
meer dan vorig Jaar. Voor het ko
mende Jaar verwacht het Planbu
reau een gemiddelde werkloosheid
van 80.000 mensen. Dat is r
weinig minder dan in 1967 en
toen, een gemiddelde werkloosheid
van resp. 86.000 en 81.000 werd ge
registreerd.
Door
Wibo Burgers
Aan het eind van dit Jaar zal, vol
gens het Planbureau, het niveau
van de werkloosheid op 75.000 zijn
gekomen. Daarbij moet worden be
dacht dat in dit aantal géén reke
ning is gehouden met de invloed
van het seizoen. Wanneer daarmee
wel rekening wordt gehouden en
per slot van rekening is dat de
werkelijkheid zal ons land tegen
het eind van dit jaar 90.000 tot
95.000 werklozen tellen. Momenteel
omvat de arbeidsreserve byna 60.000
mensen, maar de invloed van het
seizoen werkt nu nog gunstig. Wan
neer op papier die invloed wordt
uitgeschakeld, is het niveau var
werkloosheid nu rond 70.000 men
Spreiding
Dan is er de spreiding van de
werkloosheid over het land. In pro
bleemgebieden. zoals de noordelilke
provincies, ligt die hoger dan het
landelijk gemiddelde. Dat is nu al
zo. De geleidelijke stijging van de
werkloosheid vindt men de laatste
maanden in vrijwel alle provincies.
Blijft nu reeds de vraag naar man
nelijke arbeidskrachten achter bij
het aanbod.
De tendens van een stijgende werk
loosheid vindt men ook terug in de
gegevens over massa-ontslagen in
de eerste helft van dit Jaar. Ruim
tienduizend arbeidsplaatsen reeds
gingen in die periode verloren door
sluiting van en reorganisaties bij
ondernemingen. In het gehele laai
1970 waren dat er ruim 12.800.
Het volgende staatje geeft een
overzicht van de omvang en de
spreiding over de verschillende be
drijfstakken van deze massa-ontsla
gen naar gegevens van de arbeids
bureaus:
Resp. bedrijfstakken; aantal bedrij
ven; waarvan sluitingen; aantal ar
beidsplaatsen:
aardewerk 13 5 761
graf. nijverheid 5 4 141
bouwnijverheid 22 15 775
chem. nijverheid 8 5 525
hotel nijverheid 14 9 275
kleding, reiniging 30 18 1135.
leer, rubber 16 9 1016
metaalnijverheid 45 30 2601
textielnijverheid 21 11 1011
voedingsmiddelen 14 9 275
papiernijverheid 4 1 243
overige nijverheid 3 3 272
overige bedrijfssect. 54 33 1228
Aanvrag)
en
Bij afnemende spanning stijgt het
aantal aanvragen van werkgevers
en daalt het aantal aanvragen van
werknemers. In de Jaren 1964 tot en
met 1970 was de ontwikkeling van
het aantal ontslagen, ingediend
door werkgevers in procenten van
het totaal, als volgt: 1964: 37, 1965:
44, 1966: 69, 1967: 86, 1968: 75, 1969:
67, 1970: 71. Voor de eerste acht
maanden van dit jaar zijn volgens
een opgaaf van het entraal Bureau
voor de Statistiek deze percentages:
januari: 85. februari 83. maart 83,
april 82, mei 84, juni 84, maart 83.
april 82, mei 84, JUNI 84, juli 85,
augustus 81. Ook hier wordt dus
het niveau van 1967 benaderd.
Zal de regering binnen afzienbare
tijd genoodzaakt zijn extra gelden
beschikbaar te stellen om de werk
gelegenheid te stimuleren? Dat is
nu nog een volkomen open vraag.
Minister Boersma heeft deze week
gezegd dat het niet mogelijk is zon
der meer aan te geven by welk ni
veau vande werkloosheid injecties
zullen worden toegediend.
Op dit moment ziet de bewinds
man nog geen reden om in te grij
pen, óók niet in de bouwnijverheid,
waar het werkloosheidsniveau in
één Jaar tijds aanzienlijk omhoog is
gegaan. Verwacht mag worden dat
vooral een explosieve stijging van
de werkloosheid of de concentratie
daarvan in probleemgebieden de re
gering ertoe zal brengen extra over
heidsgelden in de werkgelegenheid te
pompen.
ADVERTENTIE
nicotine-arm
HAARLEM De dertig Jarige
Marokkaan Al lal Z. heeft gisteren
bekend zijn Haarlemse vriendin Fri
da van Nie (38) op de avond van 14
september te hebben gewurgd. De
man werd als verdachte aangehou
den, nadat het ernstig verminkte en
met brandwonden overdekte naakte
lichaam van de vrouw vorige week
in de Ringvaart van de Haar
lemmermeer was gevonden.
Als motief voor zijn daad noem
de de Marokkaan t feit, dat z'n vrien
din hem met een Turkse gastarbei
der had bedrogen. Hij had daarna
naar de ongeschreven wet van zijn
land zijn overspelige vrouw gedood.
Ruim 600 dreigbrieven
Het Ned. Verbond der Vereni
gingen Pro Juventute" heeft gis
termiddag de eerste exemplaren
van de zilveren Oranjekalender
aangeboden aan Koningin Julia-
en Prinses Beatrix. Op de
foto bekijken de Koningin en de
Prinses aandachtig de foto's.
ADVERTENTIE
totaal
245 181 10444
Een ander gegeven wordt gevormd
door de by de arbeidsbureaus door
werkgevers en werkr.rmers inge
diende aanvragen om toestemming
tot ontslag. Vooral de spanning op
de arbeidsmarkt, de reslatie tussen
vraag en aanbod, komt hierin tot
uitdrukking. Er is momenteel een
duidelijke vermindering van d e
spanning door een geleidelijke stij-
en een afneming van de vraag naar
personeel.
ADVERTENTIE
nicotine-arm
AMSTERDAM De Amsterdamse
centrale recherche heeft de 32-jarige
kantoorbediende D. J. K. uit Kenne-
merland gearresteerd, die heeft be
kend sinds begin vorig jaar vele
honderden dreigbrieven te hebben
geschreven naar een reeks mensen en
Instanties in ons land. In een gerin
ger aantal gevallen had hy mensen
telefonisch bedreigd.
De kantoorbediende placht zyn
brieven te ondertekenen met El
Fatah, Yasser Arafat, De Rode
Jeugd en Marxistisch-Leninistisch
Front of Verbond. Hy schreef brie-
naar leden van het KoninkUjk
Huis, de minister-president, oud-mi
nister Luns, rabbynen, zakenlieden,
rechters, officieren van justitie, de
procureur-generaal en de hoofdcom-
iris van Politie in Amsterdam,
Ajax-voorzitter Jaap van Praag,
voetballers van die club, journalis
ten en toneelschrijvers.
K. bekende dat hu tot schryven
kwam als hy iets had gelezen of ge-
hoqrd dat hem ergerde. Hy schreef
zün epistels liet een viltstift in druk
letters, soms in kleuren.
In de brieven, die soms een anti
semitische tendens hadden, dreigde
hu met geweld jegens mensen of goe
deren. Nooit echter is volgens de re-
ARNHEM Een Arnhemse vrouw
dacht gisteren dat er een muis aan
haar slaapkamerkast had zitten
knagen, want er lagen wat splin
ters op de grond.
Even later echter ontdekte zy dat
het gaatje in de kast veroorzaakt
was door een geweerkogel. De kogel
was dwars door de slaapkamer ge
gaan en in de muur achter de kast
biyven steken.
De politie ontdekte dat de kogel was
afgevuurd door een majoor van de
landmacht die in het nabygelegen
voormalige militaire hospitaal On
der de Linden een karabyn had
zitten repareren.
Hu had er een kogel ingestopt en,
toen hy het patroon er niet meer
uit kon krygen, enkele malen de
trekker overgehaald. Onverhoeds
ging het schot af.
cherche gebleken dat hy heeft gepro
beerd de bedreigingen waar
maken.
De recherche heeft zeshonderd
brieven geregistreerd. Het werkeiyke
aantal kan aanzieniyk hoger zijn,
omdat lang niet iedereen met de
dreigbrief bü de politie heeft aange
klopt.
Een aantal Joodse landgenoten
heeft de brieven serieus genomen
veiligheidsmaatregelen getroffen.
Sommige mensen lieten by voorbeeld
hun kinderen onder bewaking n
school gaan.
De rechterche heeft de schryver
achterhaald na moeizaam speurwerk
met de postale recherche. K. is v
daag voor de officier van justitie
geleid.
nicotine-arm
DEN HAAG De tarieven in de
bejaardentehuizen zullen volgend
jaar gemiddeld stygpn met dertien
tot zestien procent. Het is mogehjx
dat dat percentage in oudere tehui
zen hoger zal zijn. Dat zal afhangen
van de verhouding tussen loon- en
huisvestingskosten. De Stichting lan-
deiyke samenwerking "bej aar dentehu:-
zenorganisaties zegt dat in haar zo
juist verschenen leidraad voor de
samenstelling van de begroting 1972
Die leidraad is bedoeld voor de ruim
duizend tehuizen met ongeveer 75.090
bejaarden, die by de stichting zyn
i de tarievenstijging
ligt vooral in de styging van de
loonkosten. Ook wordt rekening ge
houden met hogere prijzen van voe
dingsmiddelen en de styging van de
huishoudeiyke kosten, alsook met
verhogingen van energiekosten en
onderhoud.
ROTTERDAM Er bestaan plan
nen om volgende week een massale
staking te organiseren in het Ryn-
mondgebied om te protesteren tegen
de steeds toenemende luchtveront
reiniging. Bestuurders van de bouw
vak en metaalband van het NKV in
Rotterdam zyn met de voorbereiding
daarvan bezig en verwacht wordt dat
de beide andere bonden (NW en
CNV) zich maandag by het NKV
zullen aansluiten.
Gedacht wordt aan een staking in
de trant van het protest tegen de
loonmaatregel vorig jaar. De staking
wordt op touw gezet om de aandacht
de vestigen op het welzijn van de
werknemers in het Rynmondgebied,
dat de laatste Jaren sterk achteruit
gelopen is in verband met de vuile
lucht.
Inmiddels hebben de eerste pro
teststakingen zich in en rondom Rot
terdam al voorgedaan. Zo werd vo
rige week reeds by de werf Gusto in
Schiedam gestaakt. By Wilton-
Fey enoord in Rotterdam zyn gister
middag ongeveer 600 van de 4000
werknemers een uur eerder naar huis
gegaan uit protest tegen de luchtver
vuiling. De mensen verbetten zonder
ennig vertoon in kleine groepjes of al
leen het bedrijf. Minister Stuyt
(Volksgezondheid en Milieuhygiëne)
deelde gisteren een deputatie van de
Vlaardingse gemeenteraad mee, dat
binnen vier weken (of liefst nog eer
der) een deel van de Wet op de
Luchtverontreiniging in werking zal
treden. De commissarissen van de
Koningin krijgen daardoor de be
voegdheid bepaalde fabrieken te slui
ten of tydehjk te sluiten wanneer ze
een onverantwoorde bydrage leveren
aan de luchtvervuiling.
De PvdA-kamerleden mej. Baren-
dregt, en de heren Lamberts, Lems,
Laban, De Ruiter, Pronk en Oele
vinden dat met het oog op de ern
stige „smog"-overlast in Rynmond op
korte termyn nieuwe bevoegdheden
ter bestrijding van de vuile lucht in
werking moeten treden. Op dit punt
zyn inmiddels schrifteiyke vragen
gesteld aan minister Stuyt.
Journalisten en fotograren
de Deense radio en t.v. zyn
staking van onbepaalde duur be
gonnen. Als gevolg hiervan zullen
alleen in noodgevallen nieuwspro
gramma's worden uitgezonden.
Oorzaak van het conflict is onenig
heid over een clausule in de nieuwe
waarin staat dat de radio- en
tv-journabsten geen auteursrechten
op hun werk kunnen doen gelden.
DEN HAAG - Over ruim twee
jaar worden de zwaar gestraf
ten van de Koepel in Breda
overgebracht naar Schevenin
gen. Daar wacht hen een nieu
we gevangenis, die beter op hen
is afgestemd.
Dit besluit is gisteren geval
len in een vergadering van
staatssecretaris Grosheide (Jus
titie) met justitiedeskundigen
uit de Eerste en Tweede Kamer
In afwachting van de overplaat
sing zullen in de Koepelgevan
genis van Breda een aantal ver
beteringen worden aangebracht
Voorstellen daarover kunnen
door de staf en de gedetineer
den worden ingediend. Het mi
nisterie van Justitie zal de po
sitie van gedetineerden en per
soneel scherper omiynen.
Mr. Geurtsen (WD), die voor
zitter is van de Commissie van
Justitie in de Tweede Kamer
zei na afloop van de bespreking
dat het belangryk is dat ieder
een zyn rechten en plichten
kent.
Staatssecretaris Grosheide be-
kykt thans of voor de reste
rende twee Jaren technische en
financiële verbeteringen moge-
Ujk zyn in Breda. Ook hc'
twistpunt van de censuur wordt
daarby overwogen.
Wat er over twee Jaar met de
Koepel gaat gebeuren staat nog
niet vast.
Ongeveer zes procent van de
Nederlandse bevolking van twaalf
jaar en ouder (600.000 personen) is
in de gelegenheid thuis kleurentele
visie te zien. Byna een kwart van de
Nederlandse bevolking heeft echter
nog nooit een kleurenuitzending ge
zien. Dit zyn resultaten van een on
derzoek dat het NOS-bureau voor
studie en onderzoek in mei van dit
Jaar heeft verricht onder een voor de
Nederlandse bevolking representatie
ve groep van 1500 personen.
Nauwelijks twee weken nadat de
regering-Biesheuvel de miljoenen
nota en troonrede op tafel heeft ge
legd, worden we overstroomd met
plannen die de inflatie het volgend
jaar moeten beteugelen. Eerst is
het de regering zelf, die er voor
waarschuwt, dat de economie in de
gevarenzone zit en kort daarna vol
den werknemers tNVV en NKV) en
werkgevers (VNO). Om een indruk
te geven hoe de "prijs- en loonkaar-
ten" liggen geschud een samen
vatting van de meest recente ge
beurtenissen.
Door
Bram van Leeuwen
Volgens de regering-Biesheuvel
kan de inflatie alleen binnen de
perken worden gehouden door een
werkelijke matiging van de lonen
en de prijzen op vrijwillige basis.
De regering wil zelf in grote lijnen
de spelregels bepalen, maar laat
het beslechten van het "inflatiege
vecht" over aan de vakbonden en
werkgevers. De weg daartoe is keu
rig geëffend door het intrekken van
de loon- en prijsmaatregel in sep
tember Jl.
Daarna heeft de regering enkele
conclusies getrokken uit de cijfers,
die door het Centraal Planbureau
zijn vergaard. De lonen zullen vol
gend jaar met 13.5 procent strijgen,
de prijzen met 7% en de arbeidspro-
duktiviteit met drie procent. Ver
wacht wordt dat de werkloosheid
daardoor zal oplopen tot 80 000
man. In de Troonrede werd deze
ontwikkeling "zorgelijk" genoemd
en werd gewezen op het grote be
lang van een spoedig overleg tus
sen werkgevers en werknemers.
Als eerste "ondersteuning" van
dit overleg werd op initiatief van de
regering het bedrijfsleven uitgeno
digd in het Catshuis om met de re
gering van gedachten te wisselen.
Precies een dag later kwam NVV-
voorzitter Hartry ter Heide met zijn
"anti inflatieplan", dat hij tot gro
te verrassing van de aangesloten
vakbonden in de verbondsvergade-
ring lanceerde.
Belangrijkste punt uit het NW
-plan was. dat er in 1972 een gelijk
bedrag aan iedereen zal worden
uitgekeerd als werkelijke inko
mensverbetering. Daarnaast zullen
alle lonen verhoogd moeten wor
den met een percentage, gebaseerd
op de stijging van de kosten van
levensonderhoud.
Vast bedrag
Over de hoogte van het ..vaste
bedrag" zal per bedrijfstak onder
handeld moeten worden en de
hoogte zal mede worden bepaald
door de financiële situatie in zo*n
bedrijfstak. Verder zouden vol
gens het NW de allerhoogste inko
mens de vraag blijft welke ca
tegorie wordt bedoeld geheel
kunnen afzien van een reële loons
verbetering. De „top" zou daarmee
het goede voorbeeld geven.
Een tweede vakbondsplan werd
maandag JJ. op tafel gelegd door
het NKV. In afwijking van het
NKV-plan geeft men bij het NKV
de voorkeur aan een reële verbete
ring, die blijft binnen de drie pro
cents produktiviteitsstijging zoals
wordt geraamd door het Centraal
Planbureau. Wel wil men evenals
bij het NKV-plan de stijging van
de prijzen verdisconteren in de lo
nen, zij het dat de invloed van de
indirecte belastingen op het prijs -
peil buiten beschouwing moet blij-
Een derde belangrijk element
in het NKV-plan is de voorwaarde
dat de verbetering van het reële in
komen hoger moet liggen naar
mate dat inkomen lager is. Zouden
de wensen worden ingewilligd dat
betekent dat volgens NKV-voorzit
ter P. J. J. Mertens, dat de prijzen
volgend Jaar niet met zeven maar
met zes procent stijgen en dat de
loonkosten kunnen worden terug
gedrongen van 13.5 naar 11.5 pro
cent.
Voor de betalingsbalans zou het
plan een besparing van driekwart
miljard gulden betekenen en een
gunstige invloed hebben op de be
stedingsbeperking van de particu
lieren.
Tegenover deze werknemersplan
nen ter bestrijding van de inflatie
zette het Verbond van Nederlandse
Ondernemingen (VNO) haar ziens
wijze. De werkgevers vinden dat
de loonstijging het volgend Jaar be
perkt moet blijven tot een "rede
lijke tegemoetkoming in de stij
ging van de kosten van levenson
derhoud" Zou dat niet gebeuren,
dan voorziet het VNO dat Neder
land zich regelrecht uit de interna
tionale markten prijst, omdat de
arbeidskosten ver zouden uitstij
gen boven, die in andere Europese
landen.
Gevolg voor ons land zou zijn een
sterk stijgen zo voorspelt het VNO
held en de sluiting van vele expor
terende bedrijven, die nu reeds op
het randje van de afgrond balan
ceren. Worden de lonen beperkt
dan zullen ook de prijzen minder
terk stijgen zo voorspelt hetVNO
omdat de prijsstijgingen voor een
zeer belangrijk deel worden ver
oorzaakt door de stijgende loon
kosten.
Wat staat er nu de komende weken
te gebeuren? In de eerste plaats
zal NW-voorzitter Harry ter Hel
de moeten proberen bij de aange
sloten bonden sympathie te winnen
voor zijn plannen. De eerste reac
ties waren niet in alle opzichten
gunstig. Verder zal het CNV maan
dag in het verbondsbestuur he4
plan-Ter Heide bespreken en is de
kans niet uitgesloten dat zij 09k
met een "christelijke variant" te
gen de inflatie zullen komen.
Binnen het overlegorgaan van de
drie vakcentrales zal men dan
eerst tot overeenstemming moeten
komen over één gezamenlijk plan.
Daarna zal pas echt het touwtrek
ken tussen werkgevers en werkne
mers kunnen beginnen.
