ehandicapte jeugd
aat in het Zeehos
:ewoon naar school
)nderwijs belangrijk onderdeel van revalidatie
I!
Drijvend laboratorium
eind dit jaar gereed
ESRO-RAKET
GELANCEERD
BOLLEN
WORDEN
WEER
GEPOOT
)NDERDAG 30 SEPTEMBER 1971
LEIDSCH DAGBLAD
AT WIJK ,AAN ZEE Een dagje in de school voor bij-
ler buitengewoon onderwijs van het Rotterdamsch Zee-
)itium in Katwijk a. Zee. Met het hoofd, de heer F. W. van
Haspel. Hij is sinds 1941 als logopedist verbonden aan deze
ke onderwijsinstelling en zwaait er vanaf 1969 als opvolger
de heer H. van der Maaden die ging toen met pensioen
e scepter over. Een bijzondere school in alle opzichten. De
[ingen zitten er niet netjes rij aan rij aan tafeltjes. De een
n een rolstoel en de ander staat ergens in een hoek voor
raam voor een toestel, dat veel weg heeft van een televisie-
iraat en waarop allerlei beelden komen. Van koeien en
wen tot heus wel ingewikkelde breuksommen. Hulpmid-
n om de gehandicapte leerlingen de zo nodige parate kennis
e brengen. Het onderwijs geschiedt daarom ook meestal
klassikaal, maar individueel.
De school van het Rotter damsch Zéehospitium in Katwijk aan Zee, die momenteel bezoch
wordt door zo'n 110 gehandicapte leerlingen. Jongens en meisjes.
school voor buitengewoon on-
js van het Zeehos is uniek. Het
neutrale instelling, die be-
kan worden door jongeren en
n van alle gezindten. De
Van der Maaden wordt altijd
net groot ontzag genoemd. Hij
man, die gestalte aan deze
van onderwijs heeft gegeven,
met enige getrouwen zoals
ffrouw T. H. Janzen die 38 jaar
le Zeehosschool was verbonden
ïej. J. M. Bamard, de hoofd-
Combee
Duyn
er van de kleuterschool. Met
schreef de heer Van der Maa
ien gids voor ouders en opvoe-
onder de titel "Het voorberei-
onderwijs aan motorisch ge-
de kinderen". Een boekje, dat
deeds van hand tot hand gaat.
Onderdeel
Zeehos-school dateert al van
prettige is, zegt de heer Van
Haspel, dat al spoedig ontdekt
dat de school 'n uitstekend on-
el vormt in het kader van het
iele revalidatieprogramma. Een
resultaat is slechts te ver
ten als men zich met al de fa-
van het probleem, geestelijke
als lichamelijke, bezig houdt,
om vormen de medicus, de fy-
irapeut, de arbeddstherapeut,
isycholoog, de onderwijzer, de
eegster, vaak nog andere spe
ten, met de ouders, waar het
anderen betreft, een gesloten
Aangepast
zijn heel wat onder de 110
ïgetjes, die zoveel mogelijk ge-
lager onderwijs ontvangen. Dat
tij, die naar Katwijk zijn geko-
om te kuren, bijvoorbeeld we
gens een aandoening van astma, of
er wegens een handicap tijdelijk ver
blijven om te revalideren. Daar
naast zijn er de meervoudig gehan
dicapten. Het onderwijs aan hen,
vraagt een speciale aanpak. Men be
gint, als het maar even mogelijk is.
al op zeer jeugdige leeftijd met het
geven van onderricht. Vandaar ook
die kleuterschool.
Ondanks hun vaak zware handi
cap zijn de resultaten hartverwar
mend. Liefde voor het kind straalt
van de leidster en haar assistentes
af. Was deze liefde er niet en kon
men geen geduld opbrengen, dan
zou al het werk tevergeefs zijn.
Men is al heel erg dankbaar als
bijvoorbeeld een kind, dat in het be
gin op geen enkele wijze belangstel
ling heeft getoond voor alles wat
het te zien kreeg, op een gegeven
moment met blokken gaat bouwen,
of als het door middel van een plaat
je een konijn of een leeuw herkent.
Gedeeld
Zeehos-schoolhoofd W. F. van den
Haspel: "Het geven van onderwijs
turgerlijke Stand
van Leiden
vii'
B n I
geboren
janus, Johapnes. zn. van N. S.
Leeuwen en C. van der Leede;
T|k Oarel, zn. van D. de Mooij
W. Blok: Cornells LeendertPie-
m. van W. Velzen en C. Guljt;
"fsn, zn. van A. Schoen en E. W.
Barend Anthonlus Cornells,
n J. G. H. Lavrljsen en M. E.
jn Hoek; Gert Jan, zn. van G.
asbergen en J. Barnhoorn; Jan
int pik. zn. van J. H. Baltes en G.
roa rmeer.
GETROUWD
tjBurema en G. M. Lucardie.
OVERLEDEN
1. Smitskam, 5 jr., zoon; G.
Jbofl, weduwe van J. Oxener; F.
alef. 5F Jr., man;
is, 3 Jr., dochter.
s. b. h.
s larktberichten
.eon
INEVELD, 30 sept. Marktbericht
»x 1 Veluwse elervelllng. Aanvoer:
ilaW 44 stuks, stemming redelijk,
is 1 i (ln guldens per 100 stuks)
ruiï van 51/52 gram 12.1012.15,
gram 13.60—14.00, 61/62 gram
-14.70, 66/67 gram 14.25—14.80.
e velling. Aanvoer 1.423.090 stuks,
R. ling redellj. Prijzen (ln guldens
10 stuks). Eieren van 50/51
11.73—11.83, 55/56 gram 12.91—
tdl 61/62 gram 13.95—14.16. 66/67
14.20—14.24.
n markt. Aanvoer ca. 2.050.000 st.
kleine eieren vlug, grote re-
rilt! Eieren van 50/58 gram 12.00
-""er 100 stuks, kg-prljs 2.402.50,
1/64 gram 14.70—15.30 per 100
kg-prijs 2.492.39, van 65/69
15.50—15.75 per 100 stuks, kg-
1.382.28. Witte eieren 25 tot
MC« per 100 stuks lager.
jtfH ïRden, 29 sept. Kaasmarkt.
WW 44 partyen. Pryzen per kg.:
extra kwal. 4.704.85. zware
'tot 5.22. Handel kalm.
Mr. Wiersma
weer benoemd
LEIDEN Op een nog nader te
bepalen tijdstip komt de in Leiden
wonende mr K. Wiersma (in het
vorige kabinet staatssecretaris van
Justitie) weer op zijn oude post bij
de universiteit terug. Hij is hier we
derom benoemd tot gewoon hoog
leraar recht Mr. Wiersma zal on
derwijs gaan geven in het notarieel
en burgerlijk recht.
Inbraak in
sigarenzaak
LEIDEN In de nacht van dins
dag op woensdag is ingebroken in
een sigarenwinkel aan de Morsweg.
Ontvreemd werden een hoeveelheid
sigarettenaanstekers, een partij siga
retten en uit de kassa een bedrag
aan geld. Er is in totaal voor onge
veer elfhonderd gulden buitgemaakt
De dader is binnengekomen door
vernieling van een ruit in de toe-
Uitbreiding
leraren op
Koudekerkse
scholen gaat
niet door
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
De openbare lagere school krijgt voor
lopig geen vijfde, en de ohr. lagere
school geen negende leerkracht. Dit
heeft wethouder W. Th. Molema van
onderwijs meegedeeld op vragen van
het PvdA-raadslid W. Leentvaar. Het
personeel van de Burg. De Herder-
school kwam "na herhaalde tellin
gen" niet verder dan 40 leerlingen
voor de gecombineerde 5e en 6e klas,
precies 1 leerling te weinig voor de
aanstelling van een vijfde leerkracht.
"De Rank" komt precies 2 leerlingen
tekort voor een negende leerkracht.
Drie leerlingen beneden het vereiste
aantal betekent op het ministerie af
wijzing van 2 urgentieverklaringen.
aan deze school eist veel liefde, ge
duld en vindingrijkheid. Boekjes,
waarin nauwkeurig de onderwijs
methode beschreven wordt, zijn er
eigenlijk niet. Het zou ook niet mo
gelijk zijn, want bijna ieder gehandi
capt kind heeft een eigen aanpak no
dig. Gelukkig hebben we de beschik
king over heel veel instrumenten en
andere hulpmiddelen die veel nut af
werpen bij het onderwijs. Zoals een
door Philips ontworpen onderwijsap-
paraat een soort t.v.-toestel
waardoor voor zwaar lichamelijk ge
handicapte kinderen de mogelijk
heid bestaat zelf handelingen te ver
richten, bijvoorbeeld het rrnken,
van woordenreeksen, het leren reke
nen en zo zouden we kunnen door
gaan. Kortom alles wat nodig is om
de jeugd de broodnodige kennis bij
te brengen, waarvan ze later profijt
trekt".
Naast de afdeling voor de zeer
Jeugdigen aan wie kleuteronderwijs
wordt gegeven beschikt de Zeehos
school over een kernafdeling, waar
in leerlingen worden opgeleid voor
het mavo-examen. De leeftijden van
die Jongens en meisjes varieren van
7 tot 18 jaar. De oudere leerlingen
van deze kernafdeling werken vol
gens 't IVIO-systeem. Er worden al
lerlei visuele hulpmiddelen gebruikt
en ook de teachingmachine verleent
bij het onderwijs belangrijke dien
sten. Door samenwerking met al die
anderen die bij de revalidatie be
trokken zijn, worden ook bij de meer
voudig gehandicapten verrassen
de resultaten geboekt.
Er zijn er onder die Zeehos-scho
lieren. die altijd in een inrichting
moeten worden verpleegd in ver
band met bijvoorbeeld een zware
handicap, maar wanneer het even
kan gaan ze weer naar huis om hun
CANBERRA (Reuter) Van de
lanceerbasis Woomera in Australië
is vandaag een raket van de Euro
pese Organisatie voor Ruimte-on
derzoek (ESRO) gelanceerd. Het
de eerste van een nieuwe serie pr<
nemingen.
De Australische minister van Be
voorrading Ransley Garland, heeft
meegedeeld, dat de raket, van het
type Skylark, is voorbereid door zijr
ministerie en de "British Aircraft
Corporation" (BAC).
De nuttige lading is verzorgd door
de Zweedse maatschappij Svens1-
Aeroplan Aktiebolaget (SAAB). Aan
boord bevindt zich apparatuur van
plaats in het gewone leven te kun
nen innemen. Dan gaan ze naar een
lagere of mavo-school en soms zelfs
naar het atheneum.
De arts maakt uit wanneer dat ge
beurt en hij bepaalt ook of ze op
genomen moeten worden in één van
de vier paviljoens straks zes
omdat ze thuis niet naar behoren
kunnen worden verzorgd. In het
Zeehos zijn namelijk altijd artsen en
specialisten op andere terreinen
aanwezig om hen te helpen. Dat be
treft dan in het bijzonder de zwaar
gehandicapten.
Er zijn ook kinderen uit de ver
re omgeving van Katwijk, zoals bij
voorbeeld Lelden en Alphen, die
gewoon thuis zijn en in het Rijnlands
Revalidatiecentrum dagelijks een
behandeling bijvoorbeeld wegens
astma ondergaan. Daartoe behoort
ook het onderwijs. Deze kinderen
ongeveer een derde van het aan
tal leerlingen kunnen later weer
naar een gewone of mythylschool.
W erkzaamheden
Men heeft in het Zeehos ook een
groep gevormd van niet meer leer
plichtigen. Zij verrichten gewone
werkzaamheden om van dat geestdo
dende en deprimerende stilzitten in
de stoel af te zijn. De school heeft
momenteel zes leslokalen. Men
heeft echter dringend behoefte aan
nog een lokaal en vier aangepaste
toiletten voor de „rolstoel zitters".
Een kijkje in één van de zes
lokalen, waar met allerlei hulp
middelen getracht wordt, de
jeugd zoveel mogelijk kennis bij
te brengen.
Dat die er niet zijn is een dagelijks
weerkerende ergernis voor de heer
Van den Haspel en zijn zes leer
krachten en zes assistenten. Het
geld voor deze uitbreiding is tot nu
toe niet beschikbaar. Het moet via
de gemeente Katwijk van het rijk
komen. Nu zitten die kinderen voor
ledereen te kijk met de deur open
hun behoeften te doen. Een gewoon
mens past daarvoor en dus zeker
een gehandicapte, die zich moeilijk
kan bewegen en die meestal ook nog
geholpen moet worden.
BOLLENSTREEK Heel de
Bollen streek profiteert van het
prachtige herfstweer. Op de bol
lenvelden klinkt het lied van de
arbeid in alle toonaarden. Vele
honderden mannen zijn op de
akkers bezig met het poten" van
de bollen en in de omgeving van
Rijnsburg ziet men honderden
kistjes de grond in gaan. Die
doen het om de bol en bewerk
stelligen in het voorjaar weer een
immense bloemenpracht en de
Rijnsburgers doen het om de
bloemen, die tegen kerst in bloei
getrokken moeten zijn. De Rijns-
burgse bolbloemen zullen dan
weer de tafels in vele binnen- en
buitenlandse huiskamers sieren
en zo luister bijzetten aan het
kerstdiner.
Door
Cees Combee
Gisteren in Woubrugge te water gelaten
WOUBRUGGE Op de scheeps
werf De Dageraad vond gistermor
gen de vlotte tewaterlating plaats
van het wetenschappelijke onderzoe
kingsvaartuig Aurelia (Foto Dijk
man) (De Dageraad), de TX 59. De
doopplechtigheid werd verricht door
de echtgenote van de toekomstige
garagehouder, mevrouw H. van
het observatorium in Edinburgh voor Zwieten-Bosma.
bet onderzoeken van de 'bsolui 1 j Dit toekomstige drijvende labora-
derheid van sterren in het ultravio- torium wordt in de vaart gebracht
lette spectrum. door de Nederlandse Dierkundige
Vereniging Leiden en komt in dienst
van het NIOZ, het Nederlands Insti
tuut van Onderzoek ter Zee, geves
tigd op Texel.
Dit hypermodern ingerichte vaar
tuig zal biologische en bacteriologi
sche onderzoekingen gaan verrich
ten op de Noordzee en de Wadden
zee. Tevens zal de daar aanwezige
watervervuiling gecontroleerd wor
den. Aan boord komt accommoda
tie voor 7 bemanningsleden en 13
stafleden.
De hoofdafmetingen bedragen resp
31.75 x 7.50 x 3.80 meter; de voort
stuwing geschiedt door een 720 pk
Bolvesmotor.
De directie van De Dageraad
hoopt dit vaartuig op te leveren
voor eind 1971. Na de tewaterlating
vond nog een receptie plaats ln Het
Oude Raadhuis. Op deze werf wordt
thans de Kiel gelegr' voor een duw
boot. Opdrachtgever de Westdutt.se
redery Fran, Hamel iut Duisburg.
Wanneer men in aprll-mei de kleu
rige pracht in de Bollenstreek ziet
beseft men niet, dat er zoveel werk
aan is voorafgegaan om dat mogelijk
te maken. Het is beslist de moeit#
waard om op een door-de-weekse dag
eens langs de nu kale bollenvelden te
rijden. Men krijgt dan een Indruk
van alles wat er moet gebeuren om
de bollen in bloei te brengen. Overal
ln de streek tussen Haarlem en Lei
den is men druk bezig. Direct ach
ter de duinenrij en meer landinwaar»
rechts en links van de weg, die door
en rond de dorpen Sassenheim, Lisse
en Hillegom voert.
Plantmethoden
Voor een buitenstaander is het leuk
om te zien welke plantmethoden men
toepast. Er zijn nog vele bollenkwe-
kers die de ouderwetse methoden
handhaven nadat de akker geploegd,
van .smetten" gezuiverd en bemest
is. Met een tractor worden op be
paalde afstanden sleuven in de grond
gemaakt en daarna deponeren man
nen met de rechter hand de narcis
sen-, tulpen- en hyacintenbollen in
de gleuf, waarna deze weer wordt
dichtgemaakt. Tenslotte komt er nog
een laagje stro op de „bollenakker"
om de bollen zoveel mogelijk tegen
vorst te vrijwaren.
Er zijn echter ook heel veel bedrij
ven waar alles in één keer machinaal
geschiedt.
Trekken
De meeste Rijnsburgers en verders
„trekkers" van bolbloemen in de Bol
lenstreek doen het anders. Het is hen
in de eerste plaats om de bloemen
te doen en bepaald niet om de bol
len. Die hebben voor hen weinig
waarde. Het gaat er hen om reeds
rond Kerstmis „voorjaar" in de huls
kamers te brengen. Voor die bolbloe
men wordt tijdens de jaarwisseling
een aardig centje neergeteld door de
handelaars en exporteurs, die 's we
relds grootste bolbloemveillng „Flo
ra" in Rijnsburg bezoeken of die hun
bolboemen kopen bij de H.B.G.-vei-
ling in Lisse of aan de Roelofarende-
veense veiling „Eendracht maakt
macht"
Wanneer men in de richting Kat
wijk of Noordwijk door Rijnsburg
rijdt ziet men overal op de akkers
bergen kistjes staan en hopen stro.
Dat bolbloemen trekken is een vak
apart, waarin de Rijnsburgers zeer
bedreven zijn. Ze staan er in binnen-
en buitenland om bekend. In Ahr-
weiler spraken we vorig jaar een
bloemenhandelaar-kweker met meer
dere grote zaken in de dorpjes in het
gebied rond de Ahr, die dat trekken
van een Rijnsburger had geleerd. HU
had toen het was rond Kerstmi#
een grote kas vol met allerlei
variëteiten tulpen en hyacinten staan,
waarvan bij de tulpen de Apeldoon*
de boventoon voerden.
Pikeurs
De Kralten, de Van Egmonds, de
Bossen, de Van Delfts en noem maar
verder op zijn als Rijnsburgers pi
keurs in het bollen in bloei trekken.
Het is een zeer nauwkeurig werkje,
waaraan vaak vakmanschap te pas
komt. De bollen gaan eerst in een
koelhuis, waar ze een deel van de
preparatie ondergaan, die noodzake
lijk is om ze in bloei te kunnen trek
ken. Die koelhuizen staan onder meer
op het terrein van de veiling „Flo
ra".
Daarna gaan ze in kistjes en worden
ze geplaatst in de zogenaamde kuil-
hoek rond de kwekersbedrijven. Het
„kuilen" kan men thans ln volle he
vigheid zien. Daar worden ze be
waard tot het Juiste tijdstip, waar
op ze in de kassen kunnen worden
geplaatst. Dat tijdstip kunnen de
kwekers, dank zij de onderzoekingen
door deskundigen van de Rijnsburg-
se proeftuin en de voorlichtings
dienst, zelf ten naaste bij bepalen.
Het komt in die winterperiode
meermalen voor, dat de kistjes met
hun kostbare inhoud uit de hard be
vroren grond moeten worden gehakt.
Soms komt er warm water aan te
pas om de pennen, die uit de bollen
rijn geschoten, tegen beschadiging
te behoeden. De grond moet name
lijk eerst ontdooid zijn voor de kist
jes eruit kunnen worden gehaald.
De Rijnsburgers en al die andere
„trekkers" men ziet het ieder Jaar
meer in de Bollenstreek plaatsen
die uit de koude grond gekomen kist
jes in de trekkas of het zogenaamde
warenhuis en dan wordt alle aan
dacht besteed om de bolbloemen tij
dig in bloei te hebben. Juiste tem
peratuur, vochtigheid en nog heel
wat andere factoren spelen daarbij
een rol om een sterke en fraai#
bloem te krijgen.
