'Patriarch van filmwereld'
Extra lange editie van
v-serie 'Dubbeldekkers'
Films
Leiden
Biografie van Spencer Tracy
Filmprijs voor
Frans Zwartjes
MURPHY'S WAR:
PRIVE-OORLOGJE Porno Motei
m
Cactusbloem: spel van
de liefde en leugens
Zeven weken
„Samen uit"
WeerMash
CS VRIJDAG 13 AUGUSTUS 1971 LE1DSCH DAGBLADPAGINA 11
Larry Swindell heeft een biografie geschreven van acteur
fcencer Tracy (1900-1967), de laatste der grote Hollywood-
ferren die rond 1930 de top bereikten en zich daar tot hun dood
Jsten te handhaven. (John Wayne debuteerde ook in 1930,
[jar werd pas tien jaar later beroemd en nog actieve vetera-
i als James Stewart en Henry Fonda zijn ook veel later
jgonnen). Spencer Tracy. A Biography (Signet Books 541-
16-095) is volgens Swindell het resultaat van vijftien jaar
[search en hij noemt een hele reeks namen van collega's en
jjtenden die hij daartoe geïnterviewd heeft, maar zijn boek
^akt merkwaardig genoeg een weinig doorwrochte indruk,
lof hij er mee volstaan heeft om dertig jaargangen fan-
tgazines door te lezen en die in dezelfde toon samen te
itten.
blijft dus veel onduidelijk
Tracy, met name wat hem
unieke filmpersoonlijkheid
ikte. Dat laat zich waarschijn-
I; ook niet in woorden vatten,
tgr regisseurs en tegenspelers
[dden op zijn minst iets kunnen
nelderen over de wijze waarop
Ley zijn rollen benaderde.
jen tamelijk plichtmatig verslag
V carrière en levensloop dat toch
boeit, ook al omdat er tussen de
fels door een beeld oprijst van bij-
Jdertig jaar Hollywood. Als zovele
jlere toneelacteurs werd hij in 1930
r de filmstad gehaald, omdat er
de intrede van het geluid een
aefte ontstond aan acteurs die 'n
konden zeggen. Tracy ging
om het eens meegemaakt te
jiben en om snel een aardige zak-
t te verdienen, maar zonder eni-
jwerkelijke ambitie in de richting
l een filmcarrière. Hij tekende 'n
Jtract en was daardoor verplicht,
[een paar jaar in Hollywood te
pen. Aanvankelijk was dat noch
Jr hem noch voor zijn maatschap-
aeen genoegen, want hij kreeg on-
[kbare rollen in minderwaardige
i die hem persoonlijk wel goe-
jenties opleverden, maar bij het
|liek niet aansloegen. Als eigen-
ige doordouwer voelde hij het
ji aan zichzelf verplicht om het in
(film toch te maken, met als re
sultaat dat hij nog maar één keer in
zijn leven in 'n toneelstuk heeft ge
staan.
VERLIEFD
De doorbraak begon in 1933 met de
film A Man's Castle, niet omdat het
zo'n groot succes was overigens
wel 'n voortreffelijke film die pas ja
ren later op waarde geschat werd
maar omdat de getrouwde Tracy
verliefd werd op zijn 20-jarige tegen-
speelser Loreta Young en zo een
jaar lang stof voor de gossip co
lumns leverde. Na een Jaar keerde
hij bij zijn vrouw terug, maar zijn
naam was inmiddels een begrip. De
roem in de films begon gezien het
voorafgaande merkwaardig genoeg
met twee rollen waarin hij een
priester speelde: het aardbevings
spektakel San Francisco en het so
ciale melodrama Boys' Town. Voor
die laatste rol kreeg hij een Oscar,
zijn tweede nadat hij in 1937 er al
een gekregen had voor zijn spel in
Captain Courageous.
Niettegenstaande de hieruit voortko
mende status wist hij daar aanvan
kelijk in zijn carrière nauwelijks
van te profiteren deels door eigen
schuld - hij dronk teveel en was voor
veel regisseurs onhandelbaar, ging
met Fritz Lang op de vuist; zelf
koos hij zijn scenario's slecht uit,
de films die hij zelf graag wilde doen
of op gang bracht behoren tot zijn
minst geslaagde deels ook omdat
hij in zijn contract geen clausule
had op grond waarvan hij de ster in
al zijn films moest zijn. Dat resul
teerde in een aantal rollen als strijd
makker van Clark Gable die zich
wel kon beroepen op zo'n clausule
waarin Tracy uiteindelijk sneuvelde
en Gable ongedeerd de vrouwelijke
ster in zijn armen kon sluiten.
SELECTIEF
Het grote keerpunt kwam in 1941,
toen hij Katharine Hepburn's tegen
speelster was in de comedie Woman
of the Year. Ze werden verliefd op
elkaar en onder invloed van Hep
burn een grillige intellectuele die
altijd al geweigerd had om zich aan
de Hollywoodse normen te conforme
ren werd hij zeer selectief. Via
haar ontmoette hij ook regisseurs en
schrijvers van een ander kaliber,
wat resulteerde in nog zeven films,
samen met Hepburn, waarin zel
den geëvenaarde en nooit overtrof
fen hoogten van harmonieus sa
menspel werden bereikt.
Nu is die relatie tussen Hepburn en
Tracy zo algemeen bekend, dat het
uiterst merkwaardig aandoet om te
lezen dat het twintig Jaar lang Hol-
leywoods' best bewaarde geheim is
geweest. Iedereen was er van op de
hoogte, maar uit respect voor de be
trokken partijen ook mevrouw
Louise Tracy van wie Spencer als
katholiek nooit heeft willen scheiden
werd het niet in de openbaarheid
gebracht. De Life-journalist die dat
in 1961 wel deed in een uiterst
welwillend artikel overigens werd
ook prompt bestraft met een boycot
door Hollywood.
Op zijn vijftigste was Tracy volle
dig grijs en hij weigerde om zijn haar
te verven, zodat terwijl leeftijdge
noten nog steeds de romantische
minnaar voor de camera's speelden
hij overging op vader- en groot-
vaderrollen. De patriarch van de
filmwereld, al deed hij daar zelf
zeer ironisch over. „Wat een prachti
ge karakterstudies", zei Katherine
Hepburn, toen ze een reeks filmfo
to's doorbladerde. Antwoord: „Kate,
dat zijn geen karakterstudies dat zijn
gewoon plaatjes van een ouwe
vent".
LAATSTE FILM
Na 1958 ging hij steeds meer met
zijn gezondheid sukkelen. Zijn hart
werd zwakker en hij kreeg een slopen
de longziekte. De meeste andere ac
teurs van zijn generatie onder wie
vele vrienden waren al in het har
nas gestorven: Humphrey Bogart
Tyrone Power, Errol Flynn, Paul
Cooper. Tracy trok zich volledig te
rug uit het openbare leven en speel
de nog slechts sporadisch in films
Uitsluitend films van Stanley Kra
mer, omdat hij diens maatschappe
lijke stellingname zo belangrijk vond
dat hij zich er voor wilde inzetten:
Inherit the Wind (1960), Judge
ment a Numberg (1961), en It's a
Mad, Mad, Mad, Mad World (1963).
Katherine Hepburg acteerde in die
zelfde periode helemaal niet, omdat
ze voortdurend Tracy terzijde wilde
staan, aan zijn ziekbed en in de film
studio's. Toen Tracy twee keer ach
tereen films waarvoor hij gecontrac
teerd was, wegens ziekte moest af
zeggen en zijn rollen werden overge-
DEN HAAG (ANP) Bij het in
juli j.l. gehouden filmvesitval van
Adelaide (Australië) is de tweede
prijs in de sectie korte speelfilms
toegekend aan de Nederlandse korte
iilm „Spare bedroom" van Frans
Zwartjes.
ADVERTENTIE
NOORDWIJK AAN ZEE
„Hotel Hollander"
Kon. Wilhelminaboulevard 11.
»n verschillende vis specialiteiten o.a.
zalm en verse gestoofde paling.
TEL. 01719—3441.
nomen door Edward G. Robinson,
zag het er naar uit dat Tracy nooit
meer voor de camera's zou staan.
Toch gebeurde dat nog één keer, om
dat hij het zelf wilde. Opnieuw on
der regie van Kramer in Guess Who's
Coming to Dinner, waarin hij sa
men met Hepburn de ouders speel
de van een meisje dat met «en neger
wil trouwen. De geldschieters durf
den 't risico dat de film niet voltooid
zou kunnen worden niet aan (er
deed toen ook een sick grapje de ron
de: „Eindelijk een film met Hepburn
en Robinson samen"), zodat alle be
trokkenen er genoegen mee namen
om pas wanneer de opnamen vol
tooid zouden zijn, uitbetaald te wor
den.
Tracy was zich er zelf ook zeer van
bewust dat hij op zijn laatste krach
ten werkte. Tijdens de opnamen zei
hij meermalen: „Als ik nu zou ster
ven, heb je toch genoeg materiaal om
een film te monteren". Twee weken
na de laatste opname, overleed hij.
Katharine Hepburn: „Spencer zag
van alles de belachelijke kant. Dat
kwam door zijn Ierse afkomst. Ieren
zien zichzelf als een soort clowns,
met alle tragiek vandien. Hij was
ontzettend in zichzelf verstrikt,
maar vanuit dat warnet kwam in
zijn werk een opperste eenvoud naar
buiten".
AB VAN IEPEREN
Hongaar Hargitay
record kanshebber
EK jeugdzwemmen
ROTTERDAM Het aantal toe
schouwers en het aantal deelne
mers hielden elkaar in evenwicht
bij de opening van de derde Europe
se jeugdkampioenschappen zwem
men en schoonaprlngen gisteren in
het Rotterdamse openluchtbad De
Plompert. Tegenover de opkomst
van meer dan vierhonderd deelne
mers uit vierentwintig landen stond
een gelijk aantal toeschouwers op de
openingsdag.
De series en finales van de twin
tig zwemnummers zijn samenge
perst in drie dagen: vrijdag, zater
dag en zondag. Record-kanshebber
is de 16-Jarige Hongaar Andras
Hargitay, die heeft ingeschreven op
zeven van de tien jongensnummers.
Wegens tijdgebrek heeft hij de 100
en 200 meter rugslag en de 1500 me
ter vrije slag moeten laten schieten.
Door de goede inbreng van Hon
garije en Nederland (Hansje Bun
schoten. Anke Rijnders en Joslen
Elzerman) heeft het er vooralsnog
van weg dat Oost-Duitsland 'n min
der dominerende rol zal vervullen
dan bij de Europese kampioenschap
pen in Barcelona en de Europese
Jeugdkampioenschappen van twee
Jaar geleden in Wenen. Wetzko en
Neugebauer zorgden toen voor Eu
ropese records op 400 en 800 meter
vrije slag. Deze afstanden lijken
nu voor de Nederlandse meisjes weg
gelegd.
Uitslagen van 't onderdeel toren-
springen
na vier verplichte sprongen is de
stand bij de Jongens
1. David Ambartsoemian (SU)
149.97 punten, 2. Niki Stajkovic (ost)
147.48, 3. Christer BJoerklund (Zwe)
144.06, 4. SergeJ Sandzjiev (SU)
144.03, 5. Frank Taubert (O Did)
139.62.
Bij de meisjes werden de vier ver
plichte sprongen van de tien meter
toren afgewerkt. Twaalf van de
dertien deelnemende meisjes plaat
sten zich voor de finale, die uit
twee vrije sprongen bestaat. De
stand na vier sprongen: 1. Ulrika
Knape (Zwe) 143.61, 2. Ilona Szy-
manski (O Did) 135.75, 3. Beverley
Williams (GB) 134.15, 4. Petra Tun-
ger (O Did) 131.37, 5. Eva Johans
son (Zwe) 124.29.
LID O Enkele maanden gele
en verscheen iedere zondagavond
de televisie een aflevering van
t serie .Dubbeldekkers". Een serie
Ie snel een hoge kijkdichtheid
eg. Centrale man in de serie
as Reg Varney die als chauffeur
n een typische Engelse dubbel-
eksbus in allerlei komische situa-
es verzeild raakte.
Ook in Engeland biedt de serie
iet redelijk succes te kunnen
raaien, zodat de filmmakers op
v"|»i et idee kwamen een aflevering op
xelfilmlengte te vervaardigen. Alle
Iguren uit die tv-serie bleven ge-
andhaafd zoals de collega van
tan: kaartjesknipper Jack (Bob
trant, Stans schreeuwerige moeder
Doris Hare), Stans eeuwig eten-
lil e en foeilelijke zus Olive (Anna
laren) en niet te vergeten de wat
xcentriek lachende inspecteur
llakey (Stephen Lewis).
De succesformule is in de film
liet gewijzigd. Stan en Jack debite-
Mi constant pikante en soms bijna
.rove opmerkingen en flirten met
e „clippies". Sterk is ook de al-
0 id uitjes etende Olive met haar
nische echtgenote Arthur (Mi-
iael Robbins)
Zoals met vrijwel alle speelfilms
ie worden afgeleid van veel kor-
&r durende series blijken de film-
lakers moeilijkheden te hebben
iet een verhaal dat van het begin
0 >t het einde moet boeien. De films
f ebben te weinig vaart en weten
let blijvend te boeien. De film
g dubbeldekkers" weet dat wel hoe-
'el er enkele bezwaren aan kle-
en. Het verhaal heeft weinig om
li? lijf en de beelden zijn erg frag-
lentarisch. Maar voor diegene, die
1 je wekelijkse televisie-afleveringen
l< ®eft gevolgd is dat nauwlijks een
eewaar.
IM
411 Alle figuren komen ons ver
trouwd voor en juist door die her-
op terming accepteren we snel de
pe Makheden. In het kort nog iets
sb3°ver de overigens onbelangrijke in-
j°ud: De busonderneming waar
i) werkt gaat in verband met
en chronisch gebrek aan chauf-
51 eurs over op vrouwelijk personeel.
18 'tan en zijn college Jack stellen
j Bes in het werk om de maatregel
*an inspecteur Blakey ongedaan
P? maken.
Verder raakt Olive op oniver-
barbare wijze in verwachting en
j ljfrangt na een dolle rit in eenmo-
tfiror met zijspan een baby van 13
ter wereld. Zoals gezegd: tv-
JJkers zullen zeker veel plezier be-
j3, teven aan de gebeurtenissen in en
biï Pondom de dubbeldeksbus. Diegene,
«Ie de tv-serie nooit heeft gezien
v ïa' wat vreemd opkijken en waar-
;t pbijnlijk teleurgesteld huiswaarts
)A Kaan,
Op cle foto: v.l.n.r. Stan (Reg
b Varney), Bridget (Brenda Cogan)
«b Jack (Bob Grant).
LUXOR Murphy's war, de oor
logsfilm die deze week in het thea
ter aan de Stationsweg draait, is
geen oorlogsfilm in de gebruikelij
ke zin, maar een avontuur dat zich
op het einde van de Tweede We
reldoorlog afspeelt. Het verhaal is
vrij simpel. Murphy is de enige
overlevende van een getorpedeerd
schip. Het verlies van al zijn mak
kers maakt hem furieus. De onver
schillige Ier zal niet rusten voordat
de U-boot, die zijn makkers ver
moordde, tot zinken gebracht is.
Met primitieve middelen bindt
Murphy de strijd aan met de Duit
se onderzeeër.
Zijn eerste aanval, met een oud
vliegtuig mislukt. De Duitsers doen
een tegenaanval, waarbij het dorp,
waar Murphy tijdelijk verblijft,
wordt platgebrand.
De tweede aanval doet hij met een
drijvende bok van zijn vriend Louis.
Hij is van plan met het gevaarte
op de U-boot in te varen. Vlak
voordat Murphy deze zal raken,
duikt de U-boOt, maar boort met
de boeg in de bodem van de Ori-
noco-rivier, waar het verhaal zich
afspeelt. De oorlog is op dat mo
ment afgelopen, maar MURPHY'S
WAR gaat door. Hij takelt een van
de U-boot afkomstige torpedo op en
brengt deze met de kraan van de
bok precies boven de plek waar de
onderzeeër vastligt. Na de explo
sie die nu volgt, verovert de stil
te de rivier: MURPHYS WAR IS
OVER.
Peter O'Toole, als Murphy; Phi
lippe Noiret, als Louis en regisseur
Peter Yates, maken van dit simpe
le gegeven een spektakulair en on
vergetelijk schouwspel, waarin ern
stige en komische scènes elkaar af
wisselen.
REX Porno-motel is een van
die vele pseu do - erotische werkjes
met weinig verhaal en veel bloot,
Ditmaal in de hoofdrol een als ma
troos verklede man die elk week
end liftend langs de wegen loopt
en zich alleen laat oppakken door
eenzame vrouwelijke chauffeurs,
met wie hij vervolgens het motel
induikt. Hier en daar hebben de
makers gepoogd iets van humor te
vlechten in datgene wat voor het
verhaal moet doorgaan, maar dat
is op een falikante mislukking uit
gelopen. De grapjes zijn van het
soort waarvoor je de ogen met de
handen bedekt. Het enige wat Je
van Porno-motel kunt zeggen is
dat er marathon-aohtig lang In
wordt gevrijd en daar zal het dan
allemaal wel om te doen zijn.
Flintstones
fonkelen weer
CAMERA De Flintstones, ai
weer een poosje van het televisie
scherm verdwenen, zijn deze week
in het jeugdprogramma aan de
Hoge woerd te bewonderen.
Een hernieuwde kennismaking
dus met Fred, Wilma, Barney,
Betty en Dino in „Fred Flintstone
als detective".
Fred wordt ingezet als dubbel
ganger van een geheim agent en
komt bij de uitvoering van zijn op
dracht, het oprollen van de bende
van de Groene Gans, ondermeei
tereoht in Parijs en Rome. Telkens
weer ontsnapt hij aan de valstrik
ken, die hem door de bende worden
gepresenteerd. Fred dringt door tot
in het hoofdkwartier van de bende
en wacht daar vergeeft ap hulp
van de chef van de geheime dienst
Hij weet zich op handige wijze uit
de moeilijkheden te redden. De
held Flintstone wacht daarna eer
glorieuze intocht. In de film wor
den verschillende liedjes gezongen,
waardoor, op de juiste momenten,
een beetje afwisseling komt. Al met
al een film die zeker de moeite
waard is voor jong en oud.
STUDIO „Samen uit, samen
thuis" heeft de prolongatie-race in
deze zomervakantieweken opnieuw
gewonnen. Voor de zevende week
kan Leiden deze week genieten
van de komische situaties rondom
de komieken Louis de Funes,
Bourvil en Terry Thomas. Het gaat
om een groep Engelse parachutis
ten, die boven het door de Duit
sers bezette Frankrijk worden ge
dropt. Direct na de landing begint
de aaneenschakeling van gekke
voorvallen. Turkse baden waar „Tea
for two"wo rdt gefloten een con
certgebouw waar bommen explode
ren, een vluchten door de riolen
van Parijs een verblijf in een non-
nenklaosterhet decor wisselt snel
en de film krijgt daardoor de be
nodigde vaart.
CAMERA "Spel van liefde en
leugenachtigheid" zou de film, die
deze week in Camera draait kun
nen heten. De werkelijke titel is
echter de Cactusbloem (Cactus Flo
wer). Een titel die het meer gooit
op het leven van de tandartsassi
stente Stephanie Dickinson (Ingrid
Bergman), die tien Jaar verliefd is
op haar baas en hem pas krijgt,
als deze door eigen leugenachtig
heid zijn Jonge verloofde (Goldie
Hawn) verspeelt. Aan haar buur
man, een Jonge schrijver die eerst
nog een avondje uit is geweest met
Stephanie. Samen aan het strand
lagen ze op de stola, die de tand
arts (Walter Matthau) aan zijn ver
loofde had gegeven, maar die zij
weer aan de tandartsassistente ga-
in de mening, dat zij de vrouw van
de tandarts was. Erg ingewikkeld
allemaal, maar daardoor ook amu
sant. Misschien had het allemaal
nog wat amusanter gekund als de
film wat meer verrassingen had
gekend, want hoewel het dan een
knotsgek verhaal is zijn veel mis
verstanden en ontwikkelingen al
lang van te voren te voorspellen.
Normaal een verzwakking van de
film. maar ln dit geval waarbij
men kon rekenen op een voortref
felijke actrice als Ingrid Bergman
loopt het allemaal zo'n vaart niet
met die kwaliteitsvermindering.
Daarbij heeft Ingrid Bergman ver-
Ingrid Bergman
der de meer dan voortreffelij
ke steun van haar tegenspeelster
Goldie Hawn, die niet of nauwelijks
achterblijft bij het acteertalent van
haar beroemdere collega. Samen
maken ze de film. De twee ande
re hoofdpersonen blijven ver ach
ter. Mogelijk ook brengen de rollen
dat met zich mee. In ieder geval Is
de film door het optreden van de
beide dames meer dan de moeite
waard.
TRIANON Mash beleefde by
de eerste vertoning in Leiden -
vorig jaar een recordaantal
voorstellingen. Het ziet er nu naar
uit, dat een tweede serie voorstel
lingen is ingezet. In ieder geval
werd de film geprolongeerd. Het
valt te verwachten dat hij ook nu
even in Leiden zal blijven Deze
geestige, maar tegelijk ook gruwe
lijke oorlogsfilm, waarin overigens
geen schot valt, heeft terecht over
al veel bezoekers getrokken In
Cannes sprak men destijds van „de
beste anti-oorlogsfilm ooit ge-
