Grote ziekenhuizen hebben
dringend tekort aan bloed
„Praten over politieke
en humanitaire zaken'
LAAT TEN CATE MAAR PRATE
■h
Gebrek aan donors leidt tot uitstel hartoperaties
Waver in beroep teg
weigering van asie
'zeró óckrijven
LEIDRCH DAGBLAD
DINSDAG 10 AUGUSTL' 10
UTRECHT (ANP) Er dreigt een tekort aan bloed
in de grote ziekenhuizen in Nederland, waar voor ingrij
pende en ingewikkelde operaties veel bloed nodig is. Met
name geldt dit voor ziekenhuizen waar bloedverslindende
open hartoperaties worden verricht. In Leiden en Utrecht
heeft het tekort aan bloed geleid tot het uitstellen van open
hartoperaties.
De oorzaak van dit stagneren van
de bloedvoorziening heeft als voor
naamste oorzaken de enorm toege
nomen vraag, de hierop niet inge
richte organisatie van de Bloedtrans
fusiedienst van het Rode Kruis en
een tekort aan donors.
Dr. J. J. C. P. A. Roovers, inter
nist in Amsterdam en voorzitter van
de Centrale medische bloedtransfu
sie commissie: "In Utrecht is de
bloedvoorziening een extra groot
probleem. Vooral daar kan het Ro
de Kruis nog heel wat donors ge
bruiken. Overigens hebben zich in
Nederland nog geen calamiteiten
voorgedaan omdat er geen bloed
was voor operaties.
In het hele land zijn er tussen de
250.000 en 300.000 donors die teza
men 425.000 kolven bloed «van een
halve liter) leveren. 75.000 daarvan
worden door mobiele ploegen be
trokken uit kleinere plaatsen in het
land en dit bloed wordt gebruikt
voor de plasmabereiding.
Reorganisatie
De Centrale medische bloedtrans
fusie commissie is sinds
anderhalf Jaar bezig de bloedtrans
fusiediensten te reorganiseren. Juist
omdat men voorzag dat een tekort
in de bloedvoorziening dreigde. Er
wordt gewerkt aan de oprichting van
20 tot 25 bloedbanken verdeeld over
het hele land.
Dr. Roovers verwacht dat een net
van bloedbanken over drie tot vijf
Jaar kan zijn verwezenlijkt. Het ge
hele plan ligt bij de minister van
Volksgehondheid ter goedkeuring
Inmiddels zijn al negen centrale
bloedbanken in een aantal grote
plaatsen tot stand gekomen.
Het tekort aan bloed in Utrecht is
volgens drs. H. A. Huysmans, hart
chirurg en lid van het hartteam van
het St. Antonius ziekenhuis, er oor
zaak van dat het aantal open hart
operaties in het Antonius ziekenhuis
niet kan worden verdubbeld. Het
hartteam heeft er de capaciteit en
een voldoende aantal bedden voor
terwijl opvoering van dit soort ope
raties dringend nodig is gezien het
grote aantal ernstige hartpatiënten
In de zomermaanden kan het
Utrechtse hartteam helemaal niet
opereren omdat door vakanties er te
weinig donors zijn. "Het risico dat
men de mensen niet thuis treft is te
groot", aldus drs. Huysmans. "en
ook buiten het zomerseizoen hebben
we door tekort aan bloed wel eens
hartoperaties moeten uitstellen".
Zuinig
Een andere oplossing van het pro-
LE1DS AZ:
"REM OP
OPERATIES"
LEIDEN Een woordvoer
der van het Academisch Zieken
huis in Leiden verklaarde dat
daar inderdaad een tekort
heerst, met name wat de bloed
groepen met negatieve rhesus-
factor betreft. Dit tekort is een
rem op de operaties in Leiden.
In Tilburg, in het St.-Elisa-
béthziekenhuis zei men. dat de
bloedvoorziening in deze stad
nog goed is. Opgemerkt werd
dat voorzien valt dat er in de
toekomst wel problemen kun
nen ontstaan wanneer het aan
tal open hartoperaties toeneemt
en het donorbestand gelijk blijft.
In Nijmegen zei de woord
voerder van het ziekenhuis van
de katholieke universiteit dat de
grote hartoperaties tot nu toe
niet in ernstige mate zijn ge
stagneerd door een tekort. Wel
heeft men in Nijmegen proble
men met het werven van vol
doende donors.
In Eindhoven is al een cen
tralisatie al tot stand gebracht
waardoor daar geen problemen
meer bestaan. Wel is gebleken
dat een centrale organisatie voor
de regio beslist nodig is, zo werd
daaar gezegd.
Het Academisch Ziekenhuis
in Groningen liet weten dat
men het probleem kende
maar dat in Groningen de
bloedvoorziening nog voldoende
verzekerd is. „De bevolking le
vert voldoende donors", aldus
een woordvoerder van het Aca
demisch Ziekenhuis.
bleem ligt in uiterste zuinigheid met
het beschikbare bloed. Volgens zo
wel drs. Huysmans als dr. Roovers
zijn de chirurgen zich hiervan be
wust. Verspilling van bloed komt
zelden voor, zo menen zij. Voor open
hartoperaties is zeer veel bloed, in
sommige gevallen tien liter of meer,
nodig. Met verbeterde operatietech
nieken, grotere vaardigheid van de
chirurg en verbeterde apparatuur
kan het bloedgebruik ook enigszins
worden teruggedrongen.
En dan werkt het centraal labora
torium van de bloedtransfusiedienst
in Amsterdam aan verbeterde toe
passingen van bloed. Zo wordt be
proefd of de diverse bestanddelen
van het bloed uit elkaar kunnen wor
den gehaald via een fractioneermet-
hode. Sommige patiënten hebben al
leen een deel van het bloed nodig en
het is dan niet nodig hen alle andere
bestanddelen die het bloed bevat, er
maar bij te geven.
j DEN HAAG «ANP» De Ameri
kaanse deserteur Ralph Waver is in
beroep gegaan tegen de beschikking,
waarbij hem politiek asiel in ons
land werd geweigerd. Dit heeft zijn
I advocaat mr. W. J. van Bennekom
meegedeeld.
j De toenmalige minister van Justi
tie, mr. C. H. F. Polak, wees op 2
juli Wavers beroep op het vluchte
lingenschap af, conform de mening
van de Adviescommissie voor
vreemdelingenzaken. Minister Polak
1 verleende de Amerikaan toen wel
jeen tijdelijke verblijfsvergunning, in
afwachting van een definitieve beslis
sing over diens overlevering aan de
Amerikaanse autoriteiten.
Wavers advocaat is het niet eens
met de argumentatie van de- be
schikking. Minister Polak betoogde
dat niet aannemelijk was gemaakt,
dat Ralph Waver in de Verenigde
Staten zou worden vervolgd op grond
van zijn politieke overtuiging. Daar
voor is volgens de minister o f nodig
dat Waver nu een zwaardere straf
wacht dan wanneer hij niet op poli
tieke redenen was gedeserteerd, of
dat de strafmaat in Amerika voor
Wavers vergrijp zo zwaar is dat die
in geen enkele verhouding staat tot
de Nederlandse maatstaven, de ver
vulling van een van deze voorwaar
den was volgens mr. Polak niet aan
nemelijk gemaakt.
Mr. Van Bennekom vindt echter dat
deze voorwaarden in strijd met het
volkenrecht zijn. Hij zegt da
sprake is van vervolging om
ke overtuiging als iemand
staat op grond van een daad
middellijk verband houdt m<
politieke overtuiging. Dat lot
Ralph Waver wel degelijk te
ten. zegt de advocaat. Hij
overigens dat de bewijslast v:
gelijke moeilijk vast te stellei
zoals de strafvervolging die
kan verwachten, helemaal
schouders van de asielvr;
liggen.
Schmelzer over bezoek Indonesië
Nadat het enkele weken was
verboden om Zeeuwse mosselen te
verhandelen in verband met ver
giftigingsverschijnselen zijn giste
ren weer de eerste Zeeuwse mos
selen aangevoerd en geveild in
Yerseke. Onderzoekingen wezen
uit dat het plankton dat de ver
schijnselen veroorzaakte inmid-
I dels is verdwenen. Op de fotohet
lossen van een schip met mosselen
in de haven van Yerseke.
Zwemmen De Nederlander Jan
van Scheyel is zaterdag in de lange
afstands-zwemwedstrijd over 40 km
op het St: John meer als tweede ge
ëindigd.
Van Scheyel maakte een tijd van
9.07.03 en verdiende met zijn tweede
plaats 2.000 dollar.
Eerste werd de Argentijn Horacio
Iguesias met een tijd van 8.39.15.
Voetbal Arsenal, vorig seizoen
winnaar van de „doublé", en Leeds
United staan bij de bookmakers als
gelijkwaardig favoriet genoteerd voor
de Engelse voetbaltitel van het sei
zoen 1971-1972. Beide clubs hebben
de waardering vier tegen één. Liver
pool, dat in de laatste cupfinale van
Arsenal verloor, brengt zes tegen één
op.
DEN HAAG 'ANP) Minister
Schmelzer zal tijdens het koninklijk
bezoek aan Indonesië met zijn Indo
nesische ambtgenoot Adam Malik
niet alleen over politieke, maar ook
over humanitaire problemen spreken
Hij heeft dit gistermiddag meege
deeld aan vertegenwoordigers van zes
Nederlandse jeugdorganisaties, die
hem vroegen te eisen dat de politieke
gevangenen worden vrijgelaten en
de ter dood veroordeelde jeugdleider
Soekatno niet wordt terechtgesteld.
Minister Schmelzer verklaarde na
drukkelijk dat het in niemands be
lang was, "ook niet van dat van Soe
katno', indien hij van te voren zou
bekendmaken wat hij met minister
Malik ging bespreken. Oordeelsvor
ming over de Indonesische rechts
gang die de jongerenorganisaties
weinig vertrouwen inboezemde zou
als inmenging in de binnenlandse
aangelegenheden worden beschouwd
en een volkomen averechts gevolg
hebben.
i De minister waarschuwde eveneens
I dat publieke acties, in het bijzonder
I voordat een vonnis in kracht van ge
wijsde is gegaan, voor Soekatno zelf
gevaarlijke gevolgen zou kunnen
j hebben. Volgens de inlichtingen waa-r-
over de Nederlandse regering be
schikt, wordt Soekatno, secretaris
generaal van de communistische
jeugdorganisatie Pemoeda Rakjat,
ten laste gelegd betrokken te zijn ge
weest bij de mislukte staatsgreep van
1965.
Hij is door een speciaal militair
tribunaal, in een proces achter ge
sloten deuren, ter dood veroordeeld,
maar kan nog in hoger beroep gaan.
zich tot de hoge raad wenden en
tenslotte clementie vragen.
Zeilen Heike Blok, met zijn be-
manningsleden Nico de Jong en Rolf
Kurpershoek. is gisteren 3de gewor-
den in ae tweede race om het Euro
pese zeilkampioenschap in de Soling-
1 klasse De Deense zeilfabrikant Poul
Evstroem. die met Waldemar Bande-
j lowski en Flemming Jensen vaort, be-
i haalde zijn tweede overwinning in de
Mecklenburgerbocht. waar voor Tra-
i vemünde wordt gezeild.
Motorsport De Zweed Tummo
Jansson heeft gisteravond in het
I Olympisch Stadion te Amsterdam de
I speedwayrace om de Gouden Helm
i gewonnen.
Jansson had zondag ook al in Sleen
i Drenthe) gezegevierd. De beste Ne
derlander was Bert Redeker als
i vierde. Er waren ruim 20.000 toe-
i schouwers.
Aanhouder won
VENLO (ANP' ,.U hoort
nog wel van mij", zei de 30-
jarige M.H. uit Venlo, die
zich op het politiebureau ver
voegde met een onsamenhan
gend verhaal als zou hij ver
wondingen met een bierglas
hebben opgelopen, en vroeg
in het bureau de nacht te
mogen doorbrengen, hetgeen
hem werd geweigerd.
Even later werden twee
draadglasruiten van het
wachtlokaal van het hoofd
bureau van politie vernield.
Kort daarop kon de man, die
ernstige verwondingen had
opgelopen aan zijn rechter
handwaarmee hij de ruiten
had ingeslagenin het stads
centrum worden opgespoord.
Nadat hij ter behandeling
naar het ziekenhuis was
overgebrachtwerd hem wel
het gevraagde gratis nacht-
logies verleend.
1st
Gunstige kan^
werkgelegen
in Zuid-Holial
s 1
DEN HAAG «ANP) Beh dr:
een vermindering van de bed
heid in de utiliteitsbouw wijze
wel alle tekenen op onverm
gunstige kansen voor de wei
genheid voor de beroepsbevolkii
Zuid-Holland. Dit merkt de f.
inspecteur-directeur voor de -1
beidsvoorziening in Zuid-Holla
heer K. Lewin, op in de ai
marktbeschrijving van deze pjes
over 1970.
Wel is in de maand Juli
registreerde arbeidsreserve van
nen in Zuid-Holland gestegei
7.900 (.1,07 procent) en daalde
vraag, zodat de vraag-aanbodv$w
ding nu 3,2 bedraagt.
Uit de arbeidsmarktbeschrijvcos
over 1970 blijkt dat Zuid-Hem
25,1 procent van de mannelijk
roepsbevolking telt. De
heeft een positief pendelsaldoj&r
inkomende pendel ligt 12.000 i d'
hoger dan de uitgaande, ruije
helft van de inkomende pde
n a
komt uit Noord-Brabant.
Geen spoor vfe
moordenaar
pië
Bas je Bloeme£
UTRECHT De rijkspolitie^
nog steeds geen spoor gevondepn
de moordenaar van het negen!
}or
jongetje Basje Bloemena uit I q
sterdam. Vastgesteld is dat de jjin
het slachtoffer is geworden vaf^
zedenmisdrijf. iui
De politie heeft vijfduizend
cils verspreid in Wilnis de
laar het lichaam werd gevond
Mijdrecht en in de omgeving v
Minervalaan in Amsterdam, wa^
ouders wonen. In dit stencil
foto van Basje wordt gevraa
iemand Basje heeft gezien op
dag 4 augustus de dag wai
werd vermoord.
lot
Districtscommandant De Beaj
van de rijkspolitie zei dat er
steeds mededelingen blijven b >bi
komen. „We zijn er niet veel 1
van geworden. Maar hoe meei(r
hoe beter", zei hij.
MINISTER SCHMELZER
AMERIKANEN
PROTESTEREN
IN MOSKOU
WASHINGTON DPA) De
Amerikaanse regering heeft gisteren
een protest ingediend in verband met
de beschadiging van auto's van twee
leden van de Amerikaanse ambassa
de in Moskou. Onbekende Russen
hebben in het afgelopen weekeinde
de voorruiten, koplampen, en de car
rosserie van auto's van twee Ameri
kaanse diplomaten in Moskou ver
nield of beschadigd.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken verklaarde, dat de V.S. deze
zaak „zeer ernstig" vinden, volgens
hem zouden de beschadigingen niet
zonder medeweten van de Sowjet-
russische regering aangebracht kun
nen zijn, In Washington wordt aan
genomen dat de beschadiging van de
auto's gezien moet worden als ver
gelding voor anti-Russische acties
van radicale Joodse organisaties in
de VS.
Tennis Het ziet er nu toch wel
naar uit, dat de 43-jarige Amerikaan
Pancho Gonzales zijn tenniscarrière
niet lang meer zal kunnen rekken.
Gisteren verloor hij in de eerste ronde
herenenkelspel tijdens het toernooi
om de open Canadese titels in To
ronto van de Pakistaanse speler Ha-
roon Rahim. die half zo oud is als de
voormalige maestro. De setstanden
wamen 7-6 en 6-3.
Met stijgende verbazing heb ik in
het Leidsch Dagblad van zaterdag
j.l. een artikel van Laurens ten Cate
over het voorgenomen bezoek van
Prins Bernhard aan Perzië gelezen:
naar vorm en inhoud een stuk plat-
telandsjournalistiek. zoals ik nog
niet vaak in het L.D. ben tegenge
komen. Mijn bezwaren die ik
vanzelfsprekend even scherp mag
formuleren als Ten Cate de zijne
concentreren zich op de volgende
punten.
In de eerste plaats is de schrijver
een medestander van die Nederlan
ders, voor wie onbeperkte vrijheid
nog lang niet ver genoeg gaat. Het
getuigt derhalve van school
meesterachtigheid om het toornige
vingertje op te heffen teneinde de
vrijheid van een ander te beperken.
Zoals Ten Cate zelf zegt: de Prins
gaat er heen om „de koninklijke fa
milie te vertegenwoordigen". Mogen
de leden van het Koninklijk Huis
misschien nog hun eigen kennissen
kiezen of dienen ze eerst Ten Cate
om toestemming te vragen? 'n Bru
taal zinnetje als „Laten we nu me
teen maar even vaststellen, dat dit
allemaal niet behoort te gebeuren,"
getuigt v^tn onverdraagzame bemoei
zucht.
Mijn hoofdbezwaar is intussen, dat
de historische en economische in
zichten van de heer Ten Cate in dit
artikel vrijwel het absolute nulpunt
naderen. Wie enig geschiedkundig
benul heeft, weet dat er maar enkele
landen zijn, die al eeuwenlang een
redelijk-democratisch bestuur heb
ben en dat de rest pas langzaam daar
naar toe groeit. De grote moeilijk
heid van het onderling verkeer tus
sen de staten van die uiteenlopende
categorieën is „de gelijktijdigheid
van het ongelijktijdige," zoals 'n ge-
schiedfilosoof 't eens treffend heeft
gezegd. Op hetzelfde ogenblik, dus
nu in 1971, bestaan er over de ge
hele wereld verspreid landen die
een zeer verschillend ontwikkelings- j
niveau hebben bereikt. Men kan j
weliswaar proberen daarin zo snel
mogelijk verandering te brengen.
maar het is nu eenmaal een keihard j
feit. dat dit niet in 'n handomdraai j
veranderd kan worden. Voor de heer
Ten Cate is dit blijkbaar nog steeds
geen gesneden koek. Hij behoort
kennelijk tot wat ik de „gelijkstrij-
kers" pleeg te noemen, d.w.z. die lie
den, die geschiedkundige ontwikke
ling, inheemse gewoonten en denk
wijzen en in tientallen eeuwen ge
groeide tradities bij voorbaat van
de tafel vegen. Elke variatie is on-
En wat is daarvoor beter geschikt
dan contact met allerlei kopstukken,
die, ieder op hun wijze, daartoe een
steentje kunnen bijdragen? Prins
Bernhard heeft destijds een lange
reis door Zuid-Amerika gemaakt,
waarvan het Nederlandse bedrijfsle
ven en dus de Nederlandse werkne
mers tot op de dag van vandaag pro
fiteren. Die reis zal ook wel het een
en ander hebben gekost. Maar de
cost gaet voor de baet uyt. En alleen
'n vertegenwoordiger van de Neder
landse krentenwegersmentaliteit zal
daarop hakketakken. Als Perzië hon
derd miljoen uitgeeft om een groot
aantal invloedrijke figuren op fees-
toelaatbaar en iedereen moet maar
denken zoals hij en de zijnen den
ken. Wie dat niet doet. staat in het
verdomboekje, Kortom, kleinburger-
lijker kan het niet. Als Perzië dus
meent d eaandacht te moeten trek
ken door 'n groots feest, schrijft de
heer Ten Cate een laag bij de gronds
stukje om daartegen te fulmineren.
Maar, zal men zeggen, is zo'n feest
nu wel nodig? Het zal toch wel het
een en ander kosten. In de eerste
plaats is het door de heer Ten Cate
genoemde bedrag van honderd mil
joen een slag in de lucht. De schrij
ver is wel zo verstandig zich voor
zichtig uit te drukken door te spre
ken over „naar men zegt" honderd
miljoen. En wat dan nog? Ofschoon
Perzië de laatste tijd aanzienlijke in
komsten geniet uit de opbrengst van
de olie kan zijn economie nog best
een fikse duw voorwaarts gebruiken.
telijke wijze te ontvangen, doen de
kosten er nauwelijks toe en ook niet
of Perzië's vorstenhuis nu een
kwart eeuw of 25 eeuwen bestaat.
Waar het wèl om gaat is: wat de re
sultaten zijn, die tot de economi
sche bloei bijdragen. Omgekeerd is
het van belang, dat ook Nederland,
in de persoon van de bij uitstek ge
schikte Prins Bernhard, by die fees
telijkheden tegenwoordig iszyn con
tacten kunnen aanzienlijke voorde
len opleveren voor het volkje van
dertien miljoen, dat, op een armza
lig stukje grond aan de Noordzee,
volledig afhankelijk is van de eco
nomische verbindingen met het bui
tenland.
Hoe gering de kennis van zaken
van de heer Ten Cate is, blijkt voorts
uit het feit, dat hij niet eens op de
hoogte is van de inspanning, die
Perzië zich getroost om het toerisme
aan te moedigen. Een ieder weet, dat
landen als Italië, Spanje en Joego
slavië in zeer belangrijke mate hun
vooruitgang te danken hebben aan
toeristische bedrijvigheid. De voor
hoede van Amerikaanse, Engelse,
Duitse en Nederlandse toeristen is
intussen al verder opgerukt naar
Griekenland. Turkije, Marokko. Tu
nesië en Israël en zoekt intussen
naar andere objecten, die de moeite
van 'n vakantie waard zijn. In Per
zië is men zo verstandig hierop in
te haken. Als de heer Ten Cate eens
de moeite had genomen het boekje
(anno 1970) over Iran in de serie
„Landendocumentatie" van het Ko
ninklijk Instituut voor de Tropen in
te kijken, had hij daar deze zinsnede
kunnen lezen: „Het toerisme met
daarin als trekpleister 'n bezoek aan
de overblijfselen van een beroemd
verleden (Persepolis!) begint zich te
ontwikkelen. Het belangrijkste over
heidsinstituut ter bevordering van 't
vreemdelingenverkeer is de „Iran
National Tourist Organization"
(INTO), dat vooral het toerisme uit
de V.S. en West-Europa stimuleert".
Juist, inplaats van het feest in Per
sepolis gemakshalve te omschrijven
als ,,'n publiciteitsstunt van de Sjah'
was de heer Ten Cate dan misschien
op de gedachte gekomen, dat de
slimme Perzen hiermee het toerisme
naar hun land met Persepolis als
trekpleister willen bevorderen.
Maar weet de heer Ten Cate veel!
Schrijf maar raak tegen de Sjah,
dat gaat er altijd wel in. Het enige
wat hij met zijn stuk bereikt, is dat
Perzië in z'n toeristische groei wordt
gehinderd. Het Perzische volk laat
hem vriendelijk danken!
Als de heer Ten Cate zo nodig op
(vermeende) excessen moet schelden
laat hij dan de Sowjet-Unie eens
onder schot nemen. Want de Sow-
I jetrussische leiders, die óók aan 't
feest zullen deelnemen het Krem-
lin heeft namelijk méér economisch
inzicht dat de heer Ten ate
len in Perzië tot hun spijt wel
parte wegen missen, waarover
Moskou kunnen beschikken en
van alleen zij gebruik mogen n»
Wat er eventueel ten nadele va
Sjah te zeggen zou zijn, in elk i
kan hem niet verweten worden
hij er in Teheran wegen voor
gebruik op na houdt. Dat is
voorrecht, dat voorbehouden is
de Sowjetrussische leiders, die
mond vol hebben over „bevri
van onderdrukking en eerlijke S!
deling van rijkdom" om
Cate te citeren.
Wat echte Perzië-kenners ov(
situatie in dat land zeggen, kan
ken uit het volgende. In de „Fi
furter Allgemeine Zeitung" va
maart 1970 schreef de deskui
Harald Vocke o.m.: „Onder de
ten in het Midden-Oosten heeft*
zië in het voorbije tiental jaren
scherpste stijging in economin
ontwikkeling weten te bere h
waardoor het niet eens meer o ,j
„de onderontwikkelde landen" f
kend kan worden". De onderkop
het artikel luidt: „Der AufbauU
Vorbild für Asien" (Perzië's opt g
is een voorbeeld voor Azië). En
fessor D. R. Denman uit Cambr
een deskundige op het gebied
agrarische economie, schreef in
speciale bijlage van de „Times",,
14 december 1970: „De landhei11
ming in Perzië is een van de groie
feiten van ordelijke herdistributi
de wereldgeschiedenis van na
Tweede Wereldoorlog". Dat zijn
wel andere uitspraken dan v;
heer Ten Cate. Maar ja, wat
die sukkels van de „Frankfurter
gemeine" en de „Times" van Peni
Als wij tenslotte Prins Bernle
een raad zouden mogen geven,
deze: niet verkouden worden,
Ten Cate maar praten.
C. J. ROTTEV
Oegstgeest.
