Conservatieven keren zich
egen het beleid van Nixon
op
Nixon wijst
hoge kosten
milieuhygiëne
van
Wilson in
memoires:
zijn
toch
nog politicus of
weinig slim?
itiek op China-politiek „van een oude vriend"
Menselijke
-itspraken
i Athene
Ook consument moet betalen
indvoerder mr. Dorhout:
Faillissement Grol
s onontkoombaar
KRITIEKLOOS OPLEPELEN
Let in de
toekomst
op liefdes
prikkels
in vogelvlucht
in vogelvlucht
ATERDAG 7 AUGUSTUS 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
trwijl na de bankoverval in
\en West-Duitsland wordt
rd door een reeks van
overvallen is gisteren in
een van de gangsters
Deutsche Bank daar wilden
voorgeleid. Het is Dimi-
'odow. die in tegenstelling
■dere bereichten niet werd
(politiekogels troffen zijn
Qi Rammelmayer)Torodow
verband om zijn hoofd
dape een schotwond opgelo-
Mens de bestorming door
rmpe van het bankgebouw.
ens ,1
6» (APP/ANP) In het
jtegen zeventien Grieken die
(ene terechtstonden op be-
Gfin* hebben deelgenomen
nscjt werk van de studentenver-
"Rigas Perraics".
vat naam van een Griekse dioh-
vrrrijheidsstrijder tegen de Tur-
d|n gisteren vier personen ver-
e al tot gevangenisstraffer va-
li van drie tot een jaar. Ea
dertien kregen vrijspraak,
waren met name
van het opstellen en ver-
/ish van vlugschriften. Zij heb-
anht maanden in arrest gezeten.
is by gewoond door
fmers uit Frankrijk, Italië en
«en.
kras de eerste maal sinds de
[e staatsgreep van april 1967
ïi lidmaatschap van verzets-
laties verdachte personen niet
militaire rechtbank maar
H burgerlijke rechter versche-
«t v/as opvallend dat de uit-
ook meteen "menselijker"
N dan die welke voordien van
m e rechters kwamen.
heidene beklaagden zeiden
politie hen had gemarteld om
nissen los te krijgen,
n ander in Athene gehouden
zyn gisteren drie Grieken
eeld tot gevangenisstraffen
e tot tien maanden, zy ston-
echt op beschuldiging van
wering tegen de Griekse rege-
r doel een communisti-
tt te vormen.
ideren, die van dezelfde fei-
en beschuldigd, werden vrij-
WASHINGTON (Reuter) Presi
dent Nixon heeft gisteren gewaar
schuwd voor de hoge kosten van be
strijding der milieuvervuiling, terwijl
zijn adviseurs op dat terrein juist
dede ^oordelen belichtten.
Hoewel zy dus in hun accent ver
schilden, waren de president en zyn
adviseurs het erover eens dat aan-
zienlyke vooruitgang wordt geboekt
in de stryd tegen de verontreiniging.
Nixon gaf een verklaring uit waar
in stond dat de Amerikanen geen
wonderen moeten verwachten. „Het
is simplistisch ecologische verbete
ring na te streven tegen' de prys van
het faillissement van juist de belas
tingbetalende ondernemingen die
moeten betalen voor de sociale voor
uitgang die de natie wenst". „De kos
ten moeten' door iedereen, ook de
consument worden gedragen", zo zei
hy.
Aanpassen
In een afzonderlyk rapport aan het
Congres verklaarde de presidentiële
raad voor milieucontrole dat som
mige bedryven zich moeilyk zullen
kunnen aanpassen by verscherpte
WASHINGTON Het naar het
seizoen gecorrigeerde werkloosheids-
cyfer van de Verenigde Staten is ge
stegen van 5,6 procent in juni tot
5,8 procent van de beroepsbevolking
in juli. Dit heeft het ministerie van
Arbeid in Washington bekendge
maakt.
Het werkeiyke aantal werklozen
verminderde van 5.490.000 tot 5.330.000
personen en de beroepsbevolking
nam toe van 87,8 miljoen tot 88,8
miljoen personen. Bij toepassing
van een seizoenscorrectie bleek dat
het aantal werklozen vorige maand
met 200.000 is toegenomen.
VV
1NINGENN (ANP) Het is
zeker dat binnenkort het
ment zal worden aange-
van de Grol-bedrijven van
ee «linger Kledingunie. Onlangs
;ance van betaling ver
maar de bewindvoerder, mr.
Dorhout uit Groningen, ver-
gistermiddag desgevraagd
vrijwel onontkoombaar is 'n
tot faillissement voor Grol
enen.
bekend vormen de Grol-be
de zwakste schakel van de
u ger Kleding Unie. De rege-
elde onlangs voor de voortzet-
8 de bedrijven van Muller en
subsidie van 5 miljoen gul-
®|eschikbaar. Mr. Dorhout zei
ontwikkeling bij Grol dat 'n
factoren en gebeurtenissen
reden van de faillissementsaanvrage
zal zijn.
Een faillissementsaanvrage van
Grol maakt het hoogst dubieus dat
de schuldeisers van dit oude Gro
ningse bedrijf volledig hun geld zul-
'len kunnen krijgen. Dit ondanks het
feit dat zich inmiddels drie gegadig
den hebben aangemeld voor de te
koop aangeboden Grol-vestigingen
in Hoogeveen en Nieuwe Schans.
Voor Hoogeveen (50 man perso
neel) zijn twee gegadigden die via de
bewindvoerders hun interessen toon
den. Voor de vestiging in Nieuwe
Schans is op het ogenblik één be
langstellende, die zich via de NVV-
bond De Eendracht aanmeldde. Mr.
Dorhout wenste geen nadere mede
delingen te doen over het bedrag dat
de schuldeisers van Grol hebben te
vorderen.
antivervuilingsbepalingen, en dat het
zelfs voor een paar onmogeiyk zal
blyken, maar dat deze gevolgen van
tydelyke aard zullen zyn en slechts
een paar bedryfstakken raken. „Over
de hele linie behoeft de economie
niet te ïyden door verlies van werk
gelegenheid of belangryke verande
ringen in groei, omdat de bestrij-
dingskosten voor een bedrijfstak of
bedryf werk en produktie betekenen
voor anderen", aldus de adviseurs in
hun' tweede jaarrapport, zy schatten
dat het Amerika de komende vyf
jaar zeker 105 miljard dollar (375
miljard gulden) zal kosten om de
water- en luchtverontreiniging te be
teugelen en vaste afvalstoffen in
overeenstemming met de voorschrif
ten op te ruimen. Hei geld zal men
er echter indirect ruimschoots uit
halen. Zo zullen de jaarlykse kosten
van de stryd tegen de luchtvervuiling
ongeveer een derde bedragen van wat
de verontreiniging nu de economie j tisch en expansionistisch land wordt
elk jaar kost. en Taiwan een krachtige onafhanke-
MANCHE8TER 'AP, Reuter, DPA)
Het besluit van Nixon om een
bezoek t£ brengen aan de Chinese
Volksrepubliek heeft conservatieve
aanhangers van de Amerikaanse pre
sident vervreemd.
Het conservatieve dagblad „The
Manchester Union Leader", de groot
ste krant van de staat New Hamp
shire en vroeger 'n trouwe aanhanger
van Nixons politiek, heeft gisteren
in een hoofdartikel verklaard de pre
sident in verband met diens Rood-
China politiek niet langer te steunen.
„Dit blad en zyn uitgever
betreuren het te moeten aankondi
gen dat zy, als de Democraten of
enig andere party die kans heeft
het Witte Huis te bezetten een
presidentskandidaat zullen aanwij
zen, die bereid is een buitenlandse
politiek te voeren waarin de veilig
heid en de eer van de Verenigde
Staten zal worden zeker gesteld, die
kandidaat zullen steunen tegen pre-
sient Nixon in de verkiezingen van
1972".
In het hoofdartikel, dat in het blad
verscheen onder de kop „een trieste
kritiek op een oude vriend", were
gezegd dat „deze krant het aange
kondigde bezoek van president Nixon
aan Communistisch China en de ver
andering in de politiek ten aanzien
van China immoreel, onbehoorlyk,
krankzinnig en gevaarlijk voor het
voortbestaan van de Verenigde Sta
ten acht".
Wallace
Inmiddels heeft de gouverneur
van de staat Alabama verklaard zich
by de presidentsverkiezingen in 1972
weer kandidaat te zullen stellen voor
een „derde party. Wallace, die een
aanzienlijk gevaar kan betekenen in
de stembusstrijd voor Nixons conser
vatieve aanhang gaf als motivering
voor zyn besluit de huidige koers
van de Republikeinse party.
Alleen een grondige koerswyziging
van de regering-Nixon of misschien
de Democratische party zal my van
myn voornemen kunnen afbrengen,
aldus de gouverneur van Alabama.
Wallace kreeg by de presidents
verkiezingen die drie jaar geleden
zyn gehouden, tien miljoen stemmen.
Ofschoon China geërgerd zou zyn
over de wens der Amerikaanse rege
ling dat zowel Peking als Taiwan in
de VN vertegenwoordigd moeten zyn,
rekent het toch op privé-gesprekken
en het komende bezoek mn presi
dent Nixon aan China om ontspan
ning in de toestand te brengen, aldus
meldt de New York Times vandaag.
Uit Peking bericht James Res ton
dat het „twee China-plan" voorge
steld door minister Rogers van Bui
tenlandse Zaken, door de Chinese
leiders „belacheiyk" wordt genoemd,
maar dat dit niets af doet aan het
besluit om president Nixon welkom
te heten als deze komt, hetgeen dus
zal zyn voor mei van het volgende
jaar.
Japan
Wat de hoogste gezagsdragers in
Peking wel zorgen baart, aldus de
journalist, is het gevaar dat zou kun
nen ontstaan als Amerika zich uit
Azië terugtrekt, Japan een militaris-
Men gelooft te Peking, aldus het
blad, dat de nieuwe Amerikaanse
houding t.o.v. China is voortgekomen
uit druk uitgeoefend door Japan en
de regering van Tsjang Kai-sjek
maar, zoals gezegd problemen als
deze zouden kunnen worden geregeld
in privé-gesprekken en tydens het
bezoek van president Nixon.
Er zijn tal van redenen waarom het I gaan, kennelijk oude agenda'» vel-
Fijn
Het bezoek van Nixon aan China
heeft ook zyn consequenties voor het
beleid van Zuid-Korea. Zuid-Korea
is bereid diplomatieke betrekkingen
aan te knopen met communistische
landen, die Seoel niet „vyandig ge
zind" zyn, zo verklaarde premier
Kim Jong-pil gisteren in het par
lement. Hy zei dat Nixons bezoek
aan China de ontspanning in de we
reld zal bevorderen: „We moeten een
nieuw beleid gaan voeren, dat by
deze nieuwe stroming is aangepast,
of we dat fyn vinden of niet".
De regering van Peru heeft nu ook
«loten diplomatieke betrekkingen
J met China aan te knopen. Dit is
gisteren na een kabinetsvergadering
meegedeeld door president Alvarado.
Hij voegde hieraan toe, dat de kwes
tie van betrekkingen met Cuba in
studie is.
LONDEN (AP) Vijf Britse ge
leerden maken bekend een „lief
desmiddel" te hebben samengesteld
dat het werkelyk doet. Het is een
soort van aromatisch mengsel dat
wordt opgesnoven. De uitvinders
maken er melding van in het voor
aanstaande wetenschappelijke tijd
schrift "Nature".
Tot nu toe is het middel evenwel
nog niet op mensen beproefd, maar
wel op apen. Het bestaat uit vyf
organische substanties, alle zuren
Toen men een apin die gesteriliseerd
was en niets van de mannen moet
weten het goed liet opsnuiven
„werd zy onweerstaanbaar", aldus
het artikel.
De vyf geleerden die het middel
hebben samengesteld in een labo
ratorium van het Bethlem Royal
Hospitaal te Beckenham in zuid-
Londen, hopen nu ook een meng
sel te gaan samenstellen dat ge
schikt is voor menselyke wezens.
Wat de geleerden hebben gedaan
kwam in het kort hierop neer:
Men ging precies het aroma na die
een vrouwelyke aap verspreidt.
Toen men hier achter was werd
een mengsel samengesteld dat de
zelfde lucht opleverde.
leuk is premier van Groot-Brittan-
nië te zijn. En niet de minste
dat dit beroep zijn beoefenaar zulk
een uitzonderlijke troostprijs biedt
wanneer hij de laan wordt uitge
stuurd. In elk ander vak gaat een
mens er financieel flink op achter
uit wanneer hij zijn werkgevers
niet meer vermag te behagen. De
Britse politicus wordt er veelal be
ter van.
Daarvoor hoeft hij het zelfs niet
eens tot premier te hebben ge
bracht. Niet alleen Churchill ver
wierf zich een fortuin met de me
moires die hij schreef toen hij in
1945 aan de dijk werd gezet. Ook
George Brown en Rab Butler ver
dienden, toen zij naar de pen gre
pen, genoeg om de broodschrijver
groen van Jaloezie te doen zien. En
daar heeft laatstgenoemde des te
meer reden voor omdat deze duur
betaalde amateurs vaak zulk een
onleesbare kost leveren.
Het is dan ook een raadsel hoe hun
uitgevers het voor elkaar krijgen
hen zo royaal te belonen. Eden, zo
werd in Fleet Street gezegd toen de
Times zijn memoires als feuilleton
bracht, kreeg daarvoor een miljoen
gulden. Hoeveel Wilson voor de zij
ne in de wacht sleepte is niet be
kend. maar men spreekt van bedra
gen variërend van anderhalf mil
joen tot 2 Vz miljoen. Weliswaar
blijft daar natuurlijk maar een
fractie van over nadat de fiscus er
zijn tanden in heeft gezet, een ton
of zo. En die gunt men hem graag.
Niet alleen omdat hij ze hard nodig
heeft, want zoals hij er dezer dagen
heeft uiteengezet kon hij er van
zijn salaris als premier niet komen.
Maar ook omdat hij als een maniak
heeft moeten werken om dit boek
pagina's in vijf maanden af
te krijgen, en dat nog wel terwijl
hij met alle besognes van de oppo
sitieleider belast bleef.
Maar hoe zal zijn uitgever ooit vol
doende exemplaren aan de man
kunnen brengen om er niet een
fortuin op te verliezen? Het kost 42
gulden en is niet bepaald het soort
literatuur dat men elkaar uit de
handen grist. Integendeel, zoals een
criticus van de Evening Standard
heeft gezegd, het is stierlijk verve
lend. Niet dat Wilson niet schrijven
kan,. Wanneer hij het over interes
sante ervaringen heeft, zoals zijn
ontmoetingen met De Gaulle en
Johnson, is hij zeker lezenswaard,
al hefeft hij weinig nieuws te vertel-
Maar verreweg het grootste
deel van de tijd heeft hij het over
de meest beuzelachtige belevenissen,
herkauwt hij oude politiek ruzies en
legt hij zout op de kleinste en
meest triviale slakken.
Agenda's
Hier is een typisch voorbeeld van
de wijze waarop hij te werk is ge-
Er is een oude zegswijze, da' zeiheid getuigen, indien de Ver. Sta- laat zich ook niet zo heel veel gele-
weersverandering nog geen klimaat
verbetering behoeft te betekenen, zei
Arthur J. Goldberg, de vroegere Ame
rikaanse ambassadeur bij de Ver
enigde Naties, dezer dagen op een
persconferentie in Washington. En
hij doelde daarmee natuurlijk op de
toenadering tussen Amerika en
Rood-China. De vriendelijke gelui
den, die ons op het ogenblik uit Pe
king bereiken, zo voegde Goldberg
daar waarschuwend aan toe. zullen
niet zo heel lang aanhouden. Als
Rood-China zijn zetel in de Verenia
de Naties eenmaal heeft ingenomen,
zal het zijn huidige politiek van „low
profile" (gematigdheid) en „eupho
ria" (prettige indruk, letterlijk: ge
voel van welbehagen), waarmee het
thans zijn betrekkingen met Wash
ington omringt, spoedig doen plaats
maken voor een moeilijke en lastige
houding. Goldbergs vermaning kan
nauwelijks verrassend genoemd
worden. Het Witte Huis. d.w.z. pre
sident Nixon en zijn adviseur dr.
Kissinger, zullen dit van tevoren wel
hebben ingezien. De moeilijkheid met
de verandering van de Amerikaanse
politiek op dit punt was (en is)
uiteraard hierin gelegen, dat men
wel een nieuwe koers kon kiezen,
maar niet precies wist (en w'eet) wat
de gevolgen zullen zijn, althans niet
tot op vele tientallen procenten
nauwkeurig. Amerika's toenade
ringspolitiek is dan ook. hoe men 't
keert of wendt, tot op zekere hoogte
eenstap in het duister. Aangeno
men mag worden, dat doorgewinter
de politici als Nixon, Kissinger en
Rogers by voorbaat getracht zullen
hebben een verzekering tegen al
te grote risico's ..in te bouwen". Zo
als wij dezer dagen schreven: het
zou van vergaande politieke onno-
ten een belangrijke stap als de on
derhavige zouden hebben gedaan en
dan maar gingen afwachten wat de
gevolgen zijn. Maar anderzijds zal
het wel niet mogelijk zijn geweest
alle gevolgen bij voorbaat te over
zien en elk denkbaar wangedrag van
de Roodchinese dictators vooraf on-
mogeiyk te maken. Het is dus ver
standig rekening te houden met een
lange reeks van onaangename ver
rassingen. Tegenover die nadelen
staat dan het voordeel van recht
streeks contact en. om een mode
woord te gebruiken, van „communi
catie" met het Roodchinese „es
tablishment". in de hoop dat Peking,
eenmaal opgenomen in de sfeer van
internationale- betrekkingen, langza
merhand tot een redelijke mate van
evenwicht komt. Er is. in welke ver
eniging ook, geen betere methode om
een bijzonder lastig medelid tot ma
tiging te brengen dan om hem in
het bestuur te kiezen. Als zo iemand
behalve lust tot kritiseren ook nog
enig gezond verstand bezit zal hij
na verloop van tijd inzien, dat zelf
meesturen toch wel iets moeilijker is
dan de vroegere kritiek vanaf de wal.
In hoeverre deze vergelijking ook
ten aanzien van China opgaat zal
nog moeten blijken. De regering van
Formosa (Nationalistisch-China on
der bestuur van Tsjang Kai-sjek)
heeft na de aankondiging van Ni
xons reis laten weten, dat dit ver
raad betekent aan de zevenhonderd
miljoen slachtoffers van de Roodchi
nese gevangenis. Daar staat, zo kan
men daaraan toevoegen, dan het
voordeel tegenover, dat de rest van
de wereld meer gelegenheid krijgt de
communisten in Peking op de vin-
ters te tikken. Of dat veel zal uitha
len staat niet vast. De Sowjet-Unie
gen liggen aan de kritiek op haar
houding tegenover de Joodse min
derheid en intellectuele „dwarslig
gers", hoewel zij toch ook niet hele
maal aan die kritiek voorbij durft
te gaan.
¥-¥■*-¥-
Een factor van belang en een rem
op al te groot pessimisme is.., dat de
Chinese economie nog zwak is, dat
de industrialisering is achtergeble
ven en dat de mechanisering van de
landbouw nog verder achterop is
dan die van de nijverheid. Dit zijn
de eigen woorden van premier Tsjoe
En-Lal in een gesprek met de Cana
dese minister van Handel Pepin, be
gin juli in Peking. Innerlijke zwak
te kan natuurlijk leiden tot een po-
litiek-van-de-grote-mond om dat
gemis aan kracht te verbloemen.
Men denke aan een figuur als wij
len Soekarno. wiens naam zonder
veel moeite met die van tal van hui
dige kopstukken te vermeerderen
zou zijn .Toch zijn er ook landen,
die het geluk hebben bestuurd te
worden door realistische politici, die
begrijpen dat alleen 'n forse inspan
ning van de gehele bevolking in
staat is de algemene toestand des
lands te verbeteren. In dit verband
mogen, om niet te ver van huis te
gaan, figuren als Bourguiba van Tu
nesië en Tito van Joego-Slavië met
ere worden genoemd. De grote vraag
bij de toelating van China tot de
Ver. Naties en, in het algemeen ge
sproken, tot nauwere contacten met
de rest van de wereld is dus. of de
leiders in Peking straks ingedeeld
moeten worden bij de ene of de
andere categorie: bij de met hun
lessenaars klapperende of met hun
schoenen op tafel slaande zwetsers
dan wel bij de verre van luidruch
tige, hardwerkende bewindhebbers,
die slim elke gelegenheid uitbuiten
om het levenspeil van de bevolking
te verbeteren. Dat die laatste hou
ding tot matiging van eventueel po
litiek fanatisme moet leiden, ligt
voor de hand. Het zou tragisch zijn
als de leiders van 'n volk, dat econo
misch zozeer in de achterhoede is
geraakt als het Chinese, zich lieten
verlokken hoog van de toren te bla
zen en de anderen voortdurend de
les zouden willen lezen. „China zal
zich wijden aan de economische ont
wikkeling van het land en is er niet
in geïnteresseerd 'n super-mogend-
heid te worden." zo verklaarde Tsjoe
En-lai in bovengenoemd gesprek
'met de Canadese minister Pepin
„Onze belangstelling gaat in de eer
ste plaats uit naar de ontwikkeling
van de industrie. Wij zien, dat er op
dat terrein grote ontwikkelingsmo
gelijkheden zijn en dat die ontwikke
ling ook noodzakelijk is. Volgens mij
moeten wij de komende twintig tot
dertig jaar blijven doorgaan op de
weg die wij thans volgen". Dit alles
klinkt zelfs als men rekening
houdt met 'n paar slagen om de
arm, zoals „in de eerste plaats" en
„volgens mij" buitengewoon ver
standig en lijkt in lijnrechte te
genspraak met de waarschuwing, die
Goldberg heeft laten horen. Peking
zal in de komende tijd (bijv. in de
eerste twee jaar) volop gelegenheid
hebben te doen blijken, dat het ach
ter die „volwassen" uitspraken van
zijn premier staat. Voorlopig heerst
er in China's naaste omgeving, zo
als op Formosa en in Japan, nog veel
wantrouwen. Als China inderdaad
beschikt over de wijsheid, die per
traditie aan dat volk wordt toege
schreven, kan die achterdocht als
sneeuw voor de zon verdwijnen. Ri.
gend van dag tot dag en zelfs van
uur tot uur. „Woensdag 7 Januari
was gewijd aan en een tocht dbor
het gebied van West Riding. Om
negen uur bezocht ik Yorkshire's
eerste „comprehensive" school in
Linthwaite in de vallei van de Col-
ne, een mijl van waar ik geboren
ben.Ik was zeer onder de in
druk van wat ik hier zagVan
daar reed ik over de koude hei
naar Sheffield waar ik een unieke
kleuterschool bezocht en daarna een
lagere school met revolutionaire on
derwijsmethoden. Daarna zag ik een
regeringsinstelling voor industriële
rehabilitatieIk bracht er een
half uur door in gesprek met de
staf. In de avond ging ik naar het
theater waar een Jonge en geest
driftige troep, gesteund door de po
litiek van de Arts Council, een
Kerststuk opvoerde". Enzovoort, pa
gina na pagina.
Men vraagt zich af wat een zo In
telligent man als Wilson er tpe kon
brengen zulke kost als vermeldens
waard te beschouwen. Was het
ego-manie, de illusie dat alles wat
„Ik" deed interessant genoeg was
om voor het nageslacht te worden
vastgelegd? Of was het veeleer dat
naïef, bijna kinderlijk plezier dat
hij in alle activiteiten van zijn pre
mierschap scheen te hebben en hier
op papier nog eens opnieuw beleeft?
De meeste kritici, die zich deze
vraag stelden, neigen naar de laat
ste interpretatie. x
De kritiek toont zich heel wat min
der welwillend ton aanziecn van die
andere karakteristiek die zijn boek
zo onleesbaar maakt dat gedetail
leerd oprakelen van oude politieke
ruzies, dat hardnekkig streven van
de auteur zijn optreden te recht
vaardigen, dat citeren van onbillijke
perscommentaren om ze nog wee*
eens te kunnen ontzenuwen en van
vleiende woorden om er zich nog
weer eens aan te kunnen wannen.
(Ook de zo veel subtieler Butler
echter schroomt niet zichzelf dit
soort pluimen op de hoed te ste
ken). Het draagt er niet toe bij
Wilson's boek boeiender e* zijn au
teur sympathieker te maken.
Maar het wordt hem over het alge
meen zwaarder aangerekend dan
billijk schijnt wanneer men reke
ning houdt met het tijdstip waarop
hij zijn memoires schreef en de
funotie die zij daaraan ontlenen
Eden, MacMillan, Butler en Brown
waren allen „hors de concours"
toen zij naar de pen grepen en
konden het zich daarom veroorloven
als historicus op hun tijd terug te
zien of althans te trachten dat te
doen. Wilson, nog steeds leider van
een partij die een felle strijd om de
macht voert, kon moeilijk anders
dan als politicus schrijven. Vandaar
dat zijn boek, voorzover het meer
dan een uitwerking van vergeelde
agenda's is, zo sterk het karakter
van een eindeloos lang pamflet uit
een verkiezingscampagne moest
krijgen.
Rol uitgespeeld
Maar er is ook nog een diepere re
den waarom zijn boek zo vervelend
en ook daar kan de arme Wilson
weinig aan doen. Hij troonde in
Downingstreet in een periode waar
in zijn volk eerst langzamerhand
begon te beseffen dat zijn grote rol
in de wereld was uitgespeeld. Wil
son zelf. die desondanks zijn onmis
kenbare schranderheid en vlugheid
van geest een ouderwetse provincia
le Brit is met al diens vooroordelen
en oogkleppen, erkent ruiterlijk dat
hij, voor wat betreft dit besef, zeker
geen haantje de voorste was: „Ik
was een van de laatsten om be
keerd te worden (tot de erkenning
dat Engeland zijn rol ten oosten
van Suez niet meer kon spelen),
„sommigen van mijn collega's toon
den een wijzer inzicht". Hij be
steedde derhalve veel van zijn tijd
en energie aan Engelands buiten
landse politiek en wijdt ook daar
breed over uit.
Maar omdat zijn land op het we
reldtoneel geen doeltreffende rol meer
kon spelen zijn ook deze passage»
vaak niet meer dan een gedetail
leerd verslag van veel geschreeuw
maar weinig wol. Een treffend
voorbeeld biedt Wilsons beschrijving
van zijn activiteit in en volgend op
de nacht van 20 augustus 1968 toen
de Russen Praag binnenvielen. „Ik
was al in bed toen om één uur de
telefoon ging... Ik kleedde mij snel
aan Ik besloot onmiddellijk terug
te keren (hij was met vakantie). Ik
verliet de Scilly-eilanden om 7 uur
en was om tien minuten over negen
op Downingstreet. Michael Stewart
arriveerde vijf minuten later... Wij
stelden instructies op voor onze
ambassadeur bij de NAVOIk
besloot het parlement bijeen te roe
pen". Enzovoort, drie pagina's vol
drama, eindigend met de constate
ring dat de Kamer zijn verklaring
aanhoorde „in stilte, geschokt, vast
besloten en machteloos".
