Alweer verlamming onder
eenden in Leidse grachten
Leids paar in het diamant
Vogelwacht gaat vervuiling nu onderzoeken
Orgelbespeler Gehring:
anders dan de anderen
Oi
ZATERDAG 31 JULI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
LEIDEN Opnieuw zijn er verlammingsverschijnselen ge
constateerd onder de eenden in de Leidse grachten. Het begint
ermee, dat de dieren lusteloos worden en op de kant blijven
zitten. Op den duur zakken ze volledig door de poten en hele
maal op het eind laten ze hun kop als een touwtje hangen als
ze worden opgetild. „In dat stadium is er geen redding meer
mogelijk. Als je er vroeger bij bent nog wel", aldus de heren
Van Krieken en De Ridder van de vogelwacht Rijnland uit
Leiden. Met vers water en een penicilline-preparaat hebben
zij in de afgelopen weken al tientallen dieren van een wisse
dood gered. Hun indruk is, dat de sterfte onder de eenden dit
jaar nog ernstiger vormen heeft aangenomen dan in de zomer
van '70, als gevolg van het steeds sterker vervuild rakende
water.
bijtijds bij bent zijn ze nog wel te
redden. Het beste is in dat geval,
om het dier direct op te pakken en
het in vers water te zetten ze
drinken dan vaak alsof ze niet ge
noeg kunnen krijgen en contact
met de vogelwacht op te nemen:
telefoon 51701 of 24396".
De vogelwacht Rijnland gaat nu
één front vormen tegen de toene
mende watervervuiling, want daar
ligt de oorzaak van alle ellende.
Secretaris Van Krieken: „We wil
len nog geen namen noemen, maar -
het staat wel bijna vast dat bepaalde
bedrijven in Leiden en omgeving té
warm koelwater lozen. Toen het in
februari hard vroor en er overal ijs
lag, had het water op sommige
plaatsen in de stad nog een tempe
ratuur van tien graden boven nul
De vogelwacht zal echter niet eer
der een beschuldigende vinger uit
steken, vóórdat zij over gegevens en
cijfers omtrent watervervuilers be
schikt waar geen speld meer tussen
is te krijgen. De vogelwacht Rijn
land onderhoudt al contacten met
het hoogheemraadschap Rijnland
(dat de waterkwaliteit eveneens in de
peiling houdt), daarnaast gaat zij nu
ook een eigen onderzoekteam vor-
„Wij hebben zo goed als alle kop
stukken van de universiteit", zegt de
heer Van Krieken, doelend op de
vele biologie-hoogleraren onder de
150 leden van de vogelwacht. Op hen
en hun studenten wil hij voor het
water-onderzoek een beroep gaan
doen. Ook van de zijde van de uni
versitaire werkgroep milieubeheer is
belangstelling voor deze zaak ge
toond.
Op verzoek van de vogelwacht
Rijnland heeft de Leidse dierenarts
dr. Muurling, een onderzoek laten
instellen naar de dood van de een
den. Evenals vorig Jaar blijkt de
sterfte te worden veroorzaakt door
een bacterie «Clostridium botulinum)
die verlammingsverschijnselen ver
wekt. De dieren kunnen zich daar
door niet meer voortbewegen en na
verloop van tijd verdrinken ze.
Grachtenwater
De bacterie gedijt vooral in warm
water, zuurstofloos of zuurstofarm
water en dat is in Leiden volop aan
wezig, zeggen de beide Leidse vogel
wachters. Zy hebben goede redenen
om aan te nemen dat de kwaliteit
van het Leidse grachtwater dit Jaar
nog is teruggelopen, vergeleken bij
het vorig Jaar: „Toen stierven de
eenden nadat het weken lang warm
weer was geweest. Nu is de situatie
als explosief, als het nog maar een
paar dagen heet is".
De opening van het nieuwe Vliet-
kanaal heeft het stadsgrachtenwater
geen goed gedaan, stellen de heren
Van Krieken (secretaris van de
vogelwacht) en De Ridder (voorzit
ter)„Na de doorbraak van het Vliet-
kanaal is er bijna geen doorstro
ming meer in de singels. Vroeger
stroomde het nog een beetje door
via de Mare, maar die is nu ook
afgesloten".
Kritieke stads water en zijn vooral:
de Rijnsburgersingel en de Mors
singel vanaf molen de Valk tot de
Morspoortkazerne. Slecht is ook het
Door
Henk de Kat
water van de Lorentzkade, terwijl
J er van de week ook al dode eenden
hou z^n aan£etroffen langs de Haagweg.
jj De heer Van Krieken gaat tegen-
I woordig niet meer de stad in zónder
zijn penicilline-preparaat op zak te
l hebben, dat hij onmiddellijk kan toe-
iee' dienen als hij ergens een zieke eend
ziet zitten.
Koelwater
)eel| Het lykt misschien een overbodige
voorzorgsmaatregel, het is het niet:
s dagen dat Je over een
honderd meter zo'n drie
of vier eenden ziet drijven. Als je er
igel z«n
Vervuilers
Een efficiënte aanpak is de enige
manier om op dit gebied iets te be
reiken en dat is aan de heer Van
Krieken wel toevertrouwd, lacht
voorzitter De Ridder, die tussen twee
haakjes zich behoorlijk kan opwin
den over de lage boetes die water
vervuilers krijgen opgelegd als ze
worden betrapt: „als ze een tientje
boete krijgen voor het storten van
een wagen vol afval in het water
dat gebeurt hier dan zijn ze toch
nog veel goedkoper uit, dan wanneer
ze de lading voor zestig gulden moe
ten laten vernietigen?"
De vogelwacht Rijnland draait nu
ruim een Jaar. Een jaar, waarin haar
bestaansrecht wel is gebleken. De
De Ridder
dagtaak aan het
voederplaatsen
heren Van
hebben bijn:
aflopen va
Cs winters),
futen, eenden, wulpen,
andere vogels waarover particulie
ren dagelijks bellen („vorige week
hebben we nog een prachtige krak
eend uit de Witte Singel gehaald")
en aan bijkomende activiteiten. Zo
heeft de vogelbeschermingsraad van
Zuid-Holland aan de vogelwacht
Rijnland om een inventarisatie van
vogelgebieden in Leiden en omge
ving gevraagd. Een soort „monumen
tenlijst" van vogelbroedplaatsen dus.
Na de zomervakantie hoopt de vogel
wacht ook hiervoor een aantal stu
denten te kunnen inschakelen.
De heren Van Krieken en De Rid
der zijn voorts bezig met het ver
werven van een Leidse vogeltuin,
waar vogels ongestoord kunnen broe
den. Den Haag beschikt al over ver
scheidene van dit soort „wereldjes
van stilte" of vlak buiten de stad.
Cronesteinpark
De vogelwacht Rijnland dacht in
Leiden een geschikte plek te hebben
gevonden bij park Cronestein (achter
het Rijn-Schiekanaal, in de buurt
van het Lammenschansplein), maar
na een aantal oriënterende bespre
kingen met de gemeente daarover,
werd de vogelwacht nogal verrast
door de plannen om van de Crone-
steinpolder een groot recreatiegebied
LEIDEN De heer en mevrouw
Verplancke-Langezaal uit de Evert-
senstraat 40 hebben gistermiddag be
zoek gehad van burgemeester en me
vrouw Vis (Foto Holvast) in verband
met hun 60-jarig huwelijk. Maandag
is het de trouwdag, maar vanmiddag
is het eigenlek al feest. In een zaaltje
van het Ontmoetingscentrum wordt
van half vier tot vyf uur een receptie
gegeven, waar de kinderen (drie), de
15 kleinkinderen en de 17 achter
kleinkinderen ongetwijfeld aanwezig
zullen zijn.
De nu 82-Jarige bruidegom is vroe
ger scheepsbouwer
de crisistijd kwam hij als zovelen op
straat te staan. Na 38 weken lang
werkloos te zijn geweest had hij
schoon genoeg van het gedwongen
niets doen. HU is t-oen schillen op
gaan halen, wat hij uiteindelijk 35
jaar lang tot zijn 68ste jaar
heeft volgehouden. De ouderen in de
wijk van de Schryversbrug tot aan
de Rijnkade zullen hem nog wel ken
nen als schillenman.
Mevrouw Verplancke (85 jaar) kan
meevertellen over die crisisjaren,
toen de hele dag moest worden ge
werkt aan het schoonhouden van
schoolgebouwen voor een appel en
ei. Momenteel is zij zaak in de
.- met het stekken van tuinplan
en kaarten, wat zij en haar mai
graag eens in de week doen met de
buren. En 's avonds kijken ze a
wat leuks is naar de tv, die ze
de kinderen hebben gekregen.
te maken, met o.nv een groot aantal
sportvelden. De kans op een stille
vogelbroedplaats aan de rand van de
polder lijkt daarmee wel van de baan,
al wil men by de gemeente wel zo
veel mogelijk proberen om nog een
vogelgebiedje in te passen in het
recreatieterrein.
Bij de Leidse plantsoenendienst
staat men trouwens altijd klaar voor
de vogelwacht, vertelt de heer Van
Krieken. Op verzoek vair hem is er
de Rijnsburgersingel bij Amicitia
stukje water afgeperkt, terwijl
verderop tevens bordjes met „niet
vissen" zyn geplaatst. Hoewel zelfs
de hengelaarsbond zich met deze
maatregelen kan verenigen, zitten er
daar dagelijks toch vissers in de
graskant. Door hun aanwezigheid is
er deze zomer slechts één enkel nest
met ganzen uitgebroed.
Vishaak
De vissers vormen dan ook een
doorn in het oog van de heer Van
Krieken en de bewoners van de
Rijnsburgersingel die de ontwikke
lingen bij de broed nauwgezet volg
den: „De omwonenden durven ech
ter al niks meer te zeggen, uit vrees
dat ze een steen door de ruit krij
gen", aldus de heer Van Krieken,
die onlangs in de Rijnsburgersingel
nog een eend heeft moeten bevrij
den van een grote vishaak, die vast
zat aan een uitgezet stekkie.
Vele malen per week wordt
de heer Van Krieken opgebeld
over vogels die op één of andere
lier verzorging behoeven. Hier
ontfermt hij zich over de eend
die Tjeerd Koopman uit de Merel
straat op sterven na dood heeft
aangetroffen. De vogelwacht
Rijnland heeft namelijk een
eigen asieltjespeciaal om
noodlijdende vogels weer op ver
haal te helpen komen.
(Foto Holvast)
Veel hulp heeft
plancke aan haar oudste dochter, die
een maal per week in huis komt hel
pen. Zij is namelijk niet zo vitaal
meer als haar man, die meestal de
boodschappen zelf doet. Maar zoals
het nu gaat hebben ze het uitstekend
naar de zin in de Evertsenstraat.
Kinderfeest in
Leiden-Noord
LEIDEN Ongeveer zestig kinde
ren waren gisteren vol verwachting
naar de speelweide „Noord" gekomen.
Na een dag van inspanning zijn ze
er nu achter, wat je allemaal kunt
uithalen met bloempotjes, pingpong
balletjes, tennisballen, rollen beschuit,
snijkoek en een stuk touw.
Met behulp van deze attributen
kun je zoveel spelletjes doen, dat je
er een hele dag voor nodig hebt. Als
je een droge beschuit opeet b.v. kun
je beslist niet snel daarna fluiten.
Wie daar het eerste mee was kreeg
wel 3 pnt gelijk op zijn kaart.
Het estafette-koekhappen was ook
een nummer, dat veel hilariteit te
weeg bracht.
En na zo'n hele dag was er voor
iedereen nog een prijsje ook.
Wijnand v. Tongeren, Rudie Chau-
dron en Peter v. Nieuwenhuyzen wa
ren de eerste prijswinnaars by de
groten. Die deden dan ook aan alles
Bij de groep kleineren waren Aat-
de Keizer en Eddie van Houten de
grote favorieten.
Opvallend was dat in beide groe
pen de Jongens veel hardnekkiger
om de punten vochten dan de meis
jes. Deze lieten wel eens een spel
letje lopen om iets anders te doen.
's Avonds was er een grote vlieger
wedstrijd.
Twee Jury's keurden de vliegers op
technische bouw en sch<x>nheids-
kwaliteiten.
Henk Singerling en Jan v. d. Boog
aard hadden wel de mooiste vliegers,
maar Ronnie Oly, die een goed afge
werkte vlieger had haalde zoveel pun
ten bij het oplopen, dat hy met de
eerste prijs ging strijken.
Bij de kleinere vliegers kwam die
van Renee Wagemans in zijn tweede
beurt zo hoog, dat hij daar de win-
Het wijkcomité „Plan Noord" is na
deze dag vast van plan om nog eens
een dergelijk feest op touw te zetten.
D. J. Steenkamp
verlaat lyceum
LEIDEN Rector D. J. Steenkamp
(46) van het Visser het Hoofdly
ceum in Leiden gaat deze school
verlaten. Hij is benoemd tot in
specteur van het voortgezet onder
wijs in de rang van hoofdadmini
strateur bij het ministerie van O.
en W. De heer Steenkamp woont
in Oegstgeest.
Ruiten van
sekswinkel
ADVERTENTIE
ingegooid
LEIDEN Voor de tweede keer
binnen enkele maanden zijn bij een
sekswinkel aan de Haven de ruiten
ingegooid. Twee grote etalageruiten
en een glazen deur moesten het in
de afgelopen nacht öntgelden. De
ruiten zijn stuk gegooid met stenen,
waarop de leus 'Houdt Uw stad rein'
was aangebracht Ook de vorige keer
vlogen er stenen met dergelijke op-
sohriften de seksshop binnen.
fmw HALLO APOLlO lSr
HALLO APOLLO 15,
HEB6EEN AM6ST,OPBLIJVEN
ER 10 INZITTEN
OVER EN SLUITEN.
UfU III héle beste halve zware.
LEIDEN HU was wel anders dan
de anderen: de Keulenaar Wolfram
Gehring, die in de Pieterskerk het
voorlaatste K. en O.-orgelconcert
verzorgde. Zyn eigen toelichting op
de keuze Bachs Praeludium et Fuga
in Es naast diens koraalbewerking
„O Mensch, bewein dein Sünde grosz"
luidde: „Het Pr. en Fuga in Es con
fronteert de toeh<X)rder met de com
ponist, die open staat voor alles wat
zich in de wereld afspeelt, terwyl zyn
orgelkoralen hem leren kennen als
de naar binnengekeerde mens".
Bachs orgeloeuvre kan men inder
daad indelen in vrye en gebonden
werken, d.i. niet en wel aan het ko
raal gebonden. Gehring heeft het
Es dur Praeludium met de tripelfuga
dus louter als speelstuk doorgegeven,
snel, zonder zwaarte, niet overmatig
geprofileerd belynd. Bevredigen kon
het ons niet.
Bach heeft dit Praeludium bestemd
als inleiding tot zyn Orgelmis en de
Fuga als afsluiting ervan, heeft het
werk in de verklanking ongetwyfeld
meer boventonen meegegeven en het
geesteiyk gebonden aan de katechis-
mus. Een blik in de structuur laat
een conglomeraat van driedelingen
zien, die een verzinnebeelding heb
ben willen zyn van de Heilige Drie-
vuldigheid. Dat raakt op de achter
grond, als een vertolking door dit
kapitale werk heenrent. In het Prae
ludium hebben nog weerstanden de
vaste greep op de toetsen beïnvloed,
de eerste fuga had het ook nog niet,
maar in de tweede en derde zal wel
iedereen (afgezien vain eventuele
denkbezwarenbewondering hebben
opgevat voor de briljante aanpak en
de onbelemmerde vaart. Het zeld
zaam schone koraal, hierop gevolgd,
betekende op andere wyze een kos-
telyke, vlekkeloze bydrage.
Van zoon Friedemann Bach wordt
te zeldzaam een orgelstuk gepro
grammeerd. Dit was er nu in een
Fuga B dur: een opener, vryzinniger
speeltrant, zeer fris, degelyk in de
vorm, wel echter een eerder vervlak
kend notenbeeld.
„Open voor wat zich in de wereld
afspeelt"onder deze noemer kan
men Mozarts Fantasie K.V. 594 in
f flir eine Orgelwalze, Saint-Saëns'
Prélude et Fugue in Es en Widors
Allegro Cantabile plus Toccala uit
diens 5de orgelsymfonie wel ver
gen. Mozarts Fantasie was een
dracht ter nagedachtenis van
veldmaarschalk. De vrywel gelyklui-
dende hoekdelen zyn melancholiek,
in het middendeel hangt Mozart de
maarschalk aan de kapstok, alleen
heeft dit geniale verrukkeiyke Alle-
pure sonatevorm met door
werking (vry zeldzaam in de orgel
literatuur) als eerste thema de noten
van een Oostenryks legersignaal.
Gehring ziet hierin „verheerhjking
van de heldendaden van de over
ledene", maar dat is voor zyn reke
ning. Belangwekkender was dat
Gehring hier een boeiend interpreet
was, die hy gebleven is in de bloem-
ryke Saint-Saëns en de vuurwerk
sproeiende Widor.
Tussen Saint-Saëns en Widor
stond Brahms koraalbewerking „O
Gott, Du frommer Gott" verscholen.
Misschien komen we eens tot beter
inzicht, maar tot zo lang is het oor
deel: doodvervelend. Zo dacht ook
Bernard Shaw erover, die muziek
criticus was voor hy zyn schryvers-
begon.
KEES VERBOEF
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Meeuwen: H. A. Sam
son, kandidaat te Breukelen. t«
Goudswaard G. Veldjesgraaf te
Wouterswoude, te Sprang: R. E.
Kuus te Voorthuizen.
Geref. Kerken (Vrijgemaakt)
Beroepen te BunschotenSpaken
burg S. S. Cnossen te Alkmaar-
Broek op LangendiJk.
Vrije Herv. Gemeenten
Aangenomen naar Werkendam: G.
Overduin, kandidaat aldaar.
Wie tijdens het rij-i
zulke capriolen met de les-auto
uithaalt kan zich zelf wel als ge
zakt beschouwen. De bestuurder
van deze vliegende auto echter
heeft zijn rijbewijs al lang op zak.
Hij maakt namelijk deel uit van
het Duitse autostunt-circus „The
Hell Drivers", dat tot en met
maandagavond een serie shows
zal geven op het terrein achter
de Groenoordhal. Er zijn in to
taal vier voorstellingen: van
avond, morgenmiddag en -avond
en maandagavond. Onze foto
graaf (Holvast) schoot dit plaatje
gistermiddag tijdens een proef
vluchtvan een van de Duitse
stuntmannen.
Ml
C'—
ib*.* -
P—'lilig
1jSaHBHÊT' -
«JK5EI
