Met spelregels kun je het
wrede van
de oorlog
wegnemen
WEER VELEN GESLAAGD IN LEIDEN
Mr. dr. F. Kalshovenoorlogsrechtskundige:
LEIDSCH
DAGBLAD
Wandelen in de nacht
MAANDAG 28 JUNI 1971
i^IDSCH DAGBLAD
LEIDEN Een bijzondere man binnen de Leidse uni
versiteit is ongetwijfeld mr. dr. F. Kalshoven. Dat dan
niet in de eerste plaats door zijn innemendheid, zijn be
scheidenheid en zijn heldere betoogtrant, maar vooral van
wege zijn werk. Hij is sinds maart van het vorig jaar lec
tor in het volkenrecht. Bovendien is hij Nederlands des
kundige op het terrein van het internationaal oorlogsrecht.
Voor zijn werk op dit terrein werd hem onlangs de „Ko
ninklijke/Shell Prijs 1971" toegekend.
In maart van dit Jaar promoveer
de mr. Kalshoven cum laude op zijn
omvangrijke dissertatie „Bellige
rent Reprisals" (oorlogs-represailles),
die door het Internationale comité,
van het Rode Kruis als eerste deel
in de Collection Scientifique van het
Instituut Henri Dunant is opgeno
men. Internationale erkenning dus
voor mr. Kalshoven (47), die in 1946
als oorlogsvrijwilliger in dienst trad
bij de marine en Jarenlang officier
van administratie en docent aan
het Koninklyk Instituut voor de
Marine is geweest.
Meningsverschillen
In zijn vak is mr. Kalshoven een
„grote". Hoe belangrijk is nu zijn
vak? Daar lopen de meningen over
uiteen. Fanatieke pacifisten zullen
zeggen, dat oorlogsrecht nonsens is,
dat er geen oorlog moet zijn en dan
de regels overbodig zullen zijn. Pessi
misten vinden dat internationa
le rechtsregels in tijd van
oorlog niets zullen uithalen, omdat er
dan immers een situatie van rech
teloosheid is ontstaan. Zelfs een an
dere „grote" in Nederland, de Gro
ningse polemoloog prof. mr. B. V. A.
Röling, heeft zo zijn bedenkingen.
Mr. Kalshoven': „Tussen Röling en
mij blijven er wat principiële me
ningsverschillen. Die liggen gedeelte
lijk in het antwoord op de vraag of
het zin heeft Je op dit terrein als
rechtskundige bezig te houden. Rö
ling vindt dat het meer zin heeft
Je bezig te houden met de organi
satie van de wereld ter voorkoming
van oorlog. Een ander punt van ver
schil is een insnijdender vraag: wat
is de realiteit van de regel, dat de
burgerbevolking niet aangevallen
mag worden? Röling vindt, dat je
guerrilla-strijders niet kunt verbie
den ook de burgerbevolking aan te
vallen. Verder vindt hij, dat de vre
de in de wereld nu gehandhaafd
wordt door de wederzijdse nucleaire
afschrikking tussen Amerika en Rus
land. Die gedachte is gebaseerd op
de overtuiging, dat aanval door één
van beide direct door de ander be
antwoord zal worden met een nu
cleaire klap tegen de burgerbevolking
van dat land. Het heeft dan volgens
Röling geen zin om die regel te stel
len en hij noemt het zelfs slecht,
omdat je daarmee de vredeshandha
ving door de afschrikking onder
graaft".
Menselijke behoefte
En hoe weerlegt de Leidse lector
deze kritiek op zijn werk en
op dat van zijn collega's? „Gewapen
de conflicten moeten voorkomen wor
den", vindt hij. „Dat kan door de
versterking van het vredesrecht. Daar
is opk een internationaal gezag bij
nodigf, dat op de naleving kan toe
zien en dat zie ik uw en mijn le
vensdagen nog niet komen. Met vol
ledige erkenning van het belang van
de organisatie van de wereld ter voor
koming van oorlog doe ik een andere
stap. Ik constateer heel simpel, dat
er zich nog altijd gewapende conflic
ten voordoen. Een vraag die je je dan
kunt stellen is: kan ik er het wrede
en onmenselijke wat afnemen. Een
historische gegeven is dat je dat in
derdaad kunt. Oorlogvoerende partij
en hebben er altijd behoefte aan ge
had bepaalde regels te hebben, die
in acht genomen dienen te worden.
Dat is een heel menselijke behoefte.
Je wil altijd bepaalde regels, zoals
bij voorbeeld over het lot van krijgs
gevangenen. Een krijgsgevangene
maak Je niet dood. Dat is een al
eeuwenoude regel. De gelding ervan
heeft gewisseld. In godsdienstoorlo
gen mocht het juist wel. Een andere
primaire regel is, dat je de burger
bevolking niet mag doodmaken. Zo
lang er over internationale rechtsre
gels voor oorlogstijd is gespro
ken kwam men steeds weer over de
positie van de burgerbevolking, voor
al in bezet gebied. Een belangrijke
vraag is of die gewapend verzet mag
plegen en toch nog recht op be
scherming kan doen gelden. De
luchtbombardementen hebben er "n
vraag aan toegevoegd: Mag Je de be
volking voorwerp van bombardemen
ten maken? En de guerilla heeft er
nog een finesse aan toegevoegd. Het
gaat daarbij niet om grootscheepse
acties, maar om prik-terreuracties,
tegen de bevolking als zodanig. Ik
zou het zo willen zeggenlangzamer
hand is het besef gegroeid, dat je
kunt aanvaarden. Niet alleen door
de beoefenaars van het humanitaire
recht, maar ook door regeringen en
militairen. Dat is de reden, dat zelfs
militairen een beetje beperking wil
len. Ze hebben behoefte aan ethisch
verantwoord gedrag. Het klinkt
vreemd, maar ze willen hun taak
liefst op behoorlijke wijze doen!
Afwegen
Op het eerste oog is het
van een internationaal oorlogsrecht
dan niet zo moeilijk. Je schrijft wat
mooie regels uit en legt die aan alle
belanghebbenden voor. De werkelijk
heid is minder ongeknutseld. Mr.
Kalshoven: „Je dient af te wegen
tussen wat militair nodig is en wat
uit menselijk oogpunt onaanvaard
baar is". Dat afwegen is een pijnlijke
zaak. Vooral als je ervan uit gaat,
dat iedere vorm van oorlog absoluut
verwerpelijk is. „Die gedachtegang
is terecht", geeft de Leidse lector toe,
„maar die is in deze redenering niet
aan de orde. Het gaat nu om het
geval, dat het geweld er is. Je wil dan
proberen zoveel mogelijk menselijk
heid te behouden ondanks het
geweld. De afweging wordt mo
gelijk en voor de regeringen
aanvaardbaar, omdat de ervaring
leert, dat oorlogsvoering met alle mid
delen niet produktief is. Het klinkt
misschien vreemd, maar de lucht-
bombardemenen uit de Tweede We
reldoorlog zijn bij voorbeeld experi
menten geweest. Men dacht daarmee
de oorlog te versnellen. Latere on
derzoekingen van de Engelsen
en Amerikanen hebben duidelijk aan
getoond dat het geen tuttig effect
had. De bombardementen op Noord-
Vietnam hebben hetzelfde geleerd".
Veel is er op het gebied van recht
over de eigenlijke oorlogvoering nog
niet in de wereld. De Algemene Ver
gadering avn de VN heeft in decem
ber 1968 een resolutie aangenomen,
waarin drie algemene bepalin
gen van oorlogsrecht werden gefor
muleerd:
De partijen hebben geen onbe
paald recht bij de keuze van hun
strijdmiddelen en -methoden. („Een
heel vage, maar principiële uit
spraak")
Men mag de burgerbevolking als
zodanig niet aanvallen.
Bij aanvallen op militaire doelen
dient men de burgerbevolking te spa
ren.
Privé-gezelschap
„Deze uitspraak is nog maar zeer
beperkt", vindt mr. Kalshoven. „Het
is nodig, dat dit soort uitspraken
wordt uitgewerkt tot praktische re
gels.
Een moeilijkheid daarbij blijft, dat
,het hele internationale recht onvol
komen is", bij gebrek aan een inter
nationaal erkende instantie. Er is
echter wel iets dergelijks: ,Jiet Inter
nationale Comité van het Rode Kruis
in Genève.
Onder zijn auspiciën zijn in 1949 in
Genève vier conventies afgeslo-
Ontploffingen in Polen Bij twee
explosies in een olieraffinaderij in
het Poolse Dziedziny ten zuiden van
Katowice hebben veertien personen
het leven verloren, namelijk zeven
brandweerlieden en zeven militairen
die voor het reddingswerk waren in
geschakeld. De oorzaak was volgens
de Poolse televisie vermoedelijk blik
seminslag.
Schapen doodgereden Tweeën
veertig schapen zijn zaterdag gedood
toen een sneltrein, de Trans-Europa-
Express. op een overweg in de buurt
avn München op een kudde inreed.
De schaapherder was net bezig zij'r
dieren op de spoorbaan te leiden toen
de trein naderde en de overwegwach
ter de bomen sloot. Vele schapen
zaten toen tussen de van hekken
voorziene slagbomen opgesloten
werden door de locomotief verplet
terd.
,Het is eigenlijk een privé-gezel
schap van Zwitsers", vertelt mr.
Kalshoven. „Het is honderd Jaar ge
leden opgericht en het houd zich be-
met de bevordering van
de rechtsontwikkeling op dit terrein,
met de toepassing en
de controle. Als er ergens een con
flict is kloppen ze steeds op de deur
te controleren. Dat kun-
doen, omdat het verdrag van
Genève dit gezelschap daartoe recht
heeft verleend. Het is dus een
gezelschap Zwitsers met internatio
nale status.
Men is nu in een fase, waarin men
het oorlogsrecht verder gaat uitwer
ken. Kort geleden werd daartoe in
Genève een conferentie gehou-
Mr. Kalshoven maakte deel uit van
de Nederlandse delegatie. „We heb
ben daar het hele terrein van het
oorlogsrecht doorgepraat en we zijn
lang niet altijd tot overeenstem
ming gekomen. De bedoeling is dat
er over een jaar weer zo'n confe
rentie wordt gehouden met ongeveer
dezelfde groep. Daar zullen dan meer
preciese voorstellen ter tafel komen.
Daarna zal dan een diplomatie con
ferentie gehouden moeten worden. De
bedoeling is, dat de verschillende re
geringen dan met elkaar overeen
stemming zullen bereiken over de
verdere codificatie van het oorlogs
recht".
Hoe staan nu de kansen, dat dit
werk vrucht zal afwerpen? „Dat is te
rug naar de oorspronkelijke vraag.
Dr. mr. F. Kalshoven: Oorlog
is verwerpelijk, maar als het ge
weld er toch is ivil ik zoveel mo
gelijk menselijkheid behouden".
(Foto Holvast)
In hoeverre zullen de partijen zich
aan de regels houden? Ik wil er dit
over zeggen: er is een duidelijke
behoefte aan. Als bij de opstelling
van die regels redelijkheid betracht
wordt niet altijd opzij gezet zullen
worden.
Als de regels geschonden wordendan
is het nodig dat er een procedure is
om de naleving te bereiken. De er
varing leert, dat er met geduld vaak
veel te bereiken is. In oorlogstijd
moet Je dan soms wel een Jaar of
meer geduld hebben, voordat je de
partijen zover hebt. dat ze de regels
in acht willen nemen".
Ter kennismaking: het
4 weken voor de halve prijs
Q Ik word abonnee per 13 juli 1971 en ontvang
de krant reeds vanaf heden.
n Stuur mij 4 weken het Leidsch Dagblad voor
half geld en noteer mij aansluitend als abonnee
naam:
adres:
plaats:
gironummer:
Hokje zwart maken, bon invullen In oper envelop (zonder
postzegel) sturen aan Leidsch Dagolad antwoordnummer
214, Leiden.
LEIDEN —De Sleutelstad-nacht
wandeltocht over een afstand van
km. die de Leidse wandelsport
vereniging "Willen is Kunnen" in de
nacht van vrijdag op zaterdag voor
de negende maal had georganiseerd,
is wederom een succes geworden.
Ditmaal startten tussen half elf en
f uur vanuit de verenigingszaal in
de Maria Gijzensteeg (Haarlemmer
straat) in totaal 91 deelnemers (w.o
17 in ons land verblijvende Papoea's
Engelsman en een Duits echt
paar) om via een parcours dwars
door het Rijnlandse polderland de
•ij zware tocht te ondernemen.
Mede omdat deze lange-afstand-
tocht voor velen een welkome trai
ningsgelegenheid voor de komende
Vierdaagse is (waaraan ook de 17
Papoea's in groepsverband zullen
deelnemen) kwamen ook nu zo'n 30
deelnemers w.o. 7 dames uit ver
schillende delen van het land tenein
de de inmiddels nationaal bekend
geworden WIK-krachtproef af te leg
gen.
Weer hotelstaking in Italië De
toeristen in Italië zullen als zij in
hotels logeren van 1 tot 3 juli zelf
hun bed moeten opmaken en buiten
de hoteldeur moeten eten, want het
personeel van deze instellingen gaat
weer in staking. De vakbonden heb
ben een nationale staking van 72
uur afgekondigd ter ondersteuning
van looneisen.Het is de tweede hotel
staking in Italië binnen enkele
weken.
Bezoek afgelast De Amerikaanse
Zesde vloot heeft een bezoek dat zij
half juli aan Malta zou brengen af
gelast. Als reden daarvoor noemt het
Britse dagblad „Sunday Telegraph"
de houding van de nieuwe socialisti
sche premier van Malta, Dom Min-
toff, die vorige week de bevelhebber
van de NAVO-vlootstrydkrachten in
Zuid-Europa de Italiaanse admiraal
Birindelli tot ongewenst persoon ver
klaarde.
Er waren slechts 5 uitvallers <w.
o. 2 dames), zodat ditmaal 86 fina
listen de speciaal ontworpen
herinneringsstandaard in ontvangst
mochten nemen.
Na afloop van de tocht zaterdag
morgen omstreeks 11 uur brachten
de weliswaar zeer vermoeide doch
uiterst voldane finalisten het ge
heel was weer voortreffeijk gereged
een spontane hulde aan de or
ganisatoren voor hun bijdrage tot
het welslagen van dit nachtelijk
wandelsportevenement.
Onder degenen, die toezegden ook
volgend Jaar weer deel deel te ne
men bevonden zich ook de 17 Pa
poea's.
ADVERTENTIE
ATTENTIE
Parkeergelegenheid heeft U op
een minuut afstand, v. d. Werf-
straat, Oude RUn, Kaasmarkt.
Twee minuten Hooigracht Ir.
Driessenstraat) Oude Vest en
Langegracht (Lichtfabrieken).
Het loont de moeite om onze
grote collectie en de beste mer
ken in te zien.
Onze traditie is „altijd voor
deliger" geen valse leuze „van
zoveel voor zoveel" maar het
gehele Jaar „voor zoveel". En
toch vak-standlng als echte
Juweliers en Horlogers. Onze
eigen ateliers onderstrepen dit
door echte vakservice te bie
den. Doet er uw voordeel mee.
Gouden sieraden, verlovings
ringen, horloges, klokken, cas
settes, verzilverde geschenk
artikelen, briljant.
De beste merken,
de ruimste keuze.
Juwelier - Horloger
v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181.
Middelbaar beroepsonderwijs, ana-
lytisch-chemische richting Y. de
Boer Leiden. H. Bontje Voorburg.
an Dijkhorst 's-Gravenhage (m.
lof). W. Elshout Nieuw Vennep, K.
Kooistra Sassenheim, H. v. Meeren-
donk 's-Gravenhage, A. Plug Noord-
wijk, A. van Riet Leiden, J. Toren
Voorschoten.
Middelbaar beroepsonderwijs, kli
nisch chemische richting M.
Geijer Leiden, A. Kortekaas Sassen
heim, M. Los Nieuwe Wetering, G.
Schoemaker Voorhout, Y. Slot
Oegstgeest, M. Sommeling Oegst-
geest.
Hoger beroepsonderwijs A, analy-
tisch-chemische richting M. Do
zy, Alphen aan den Rijn, J. Hees
terbeek Haarlem, A. Hopman Hille-
gom, J. Onderwater Zoeterwoude, A
Timmermans Hazerswoude, H. Ges
man Ter Aar, R. Hakkers 's-Gra-
venhage, A. Hoogeveen Oud Ade
(met lof) K. v. d. Kaaij, Oegst
geest, H. Ooms Valkenburg, P.
Schouten Leiderdorp, J. Schouten
Leiden, J. Slats Noordwijkerhout, J.
Kop Voorburg, B. van Leeuwen Lel
den.
Hoger beroepsonderwijs A, kli
nisch chemische richting E. Hen
zen Leiden, M. Heyboer Noordwijk,
M. Jacobs Leiderdorp, A. Jie Lei
den, A. Paaijmans Leiden, L. Staab
Leiden, M. v. d. Wijngaard Lisse.
Hoger beroepsonderwijs A. micro
biologische richting R. Belfroid
Leidschendam, G. Bell Leiden, P
Kienjet Leiden, E. Lijde Leiden. M.
Scheerder Alphen aan den Rijn.
Hoger beroepsonderwijs A, patho-
logisch-anatomisch-histologische
richting L. Janssen Blitterswijk,
E. van der Kooy 's-Gravenhage. S
Tan Leiden, G. Gelevert Hengelo
Th. Bemelmans Rotem.
Hoger beroepsonderwijs B, analy
tische richting R. Agterof Alk
maar, J. Beekman Leiden, B. Glel
Leiden, A. Ippel Katwijk aan Zee.
J. Lindhout Noordwijk, J. van Nie-
rop Hazerswoude, D Olieman Leid
schendam, J. Segers Lisse. C. Tho
mas Leiden, F. Varkevisser Noord
wijk.
Dagschool
Timmeren L. Jansen, S. P. J. C
Dreef, P. H. van Duyvenbode Oegst
geest, J. C. Enthoven Sassenheim.
S. P. Gerrits Voorschoten, A. van
Harskamp Voorhout, F. C. J .Jagers
D. Janssen, R. A. J. Koreman, N.
J. van der Poel, Sassenheim ,E. J.
J. Schipper Lisse, A. A. Veld, N.
Vink Noordwijk/B., J. Wans ink, G.
A. Dongelmans.
Metselen H. van Duijn Noord-
wijk/Zee, J. Th. C. M. v. d. Lans
Lisse, E. H. Schotmeijer.
Meubelmaken W. P. Nauta, M.
van Rhijn, Ph. A. de Groot, C. Barn
hoorn Katwijk/Zee, J. P. A. Buis
Leiderdorp, G. Dubbeldeman, R.
Koelewijn Lisse, W. J van der Lans
Lisse, E. J. P. M. Lankhuizen Zoe
terwoude H.R., W. J. van der Meer
HazerswoudeiDorpi, F. Th. H. Pel
grim Leiden, W. Plug Noordwijk, W.
dj? Roode Leiden, J. Rysdam, Leiden,
J. Schlagwein, Leiden, B. Tulp, War
mond, J. M. M. v. d. Zon, Hazers
woude.
Schilderen: A. v. d. Boon, Katwijk
aan Zee, J. van Breda, Sassenheim,
G. A. B. de Bruin, Lisse, A. G. Fas-
seur, Leiden, R. J. A. Gijbeis, Leiden,
C. Jonker, Katwijk aan Zee, C. J. v.
d. Kaay, Leiden, K. v. d. Mey, Kat
wijk aan Zee, M. Monteba, Lei
den, P. N. van Noort, Lisse, A. den
Os, Leiden, A. Randsdorp, Lisse.
MetaalbewerkenA. v. d. Berg. R.
Bolte, Hazerswoude R. F. Fisseler, R.
J. de Goede Leiderdorp, A. F. van
Hecke A. L. van Ingen Schenau
Oegstgeest, J. A. Jonker Wassenaar,
W. F. Mieloo, L. G. de MooiJ Lei
derdorp, W. J v. d. Plas Katwijk. P
G. Rodenburg Noordwijk, H. de Roo
de Noordwijk, H. Schoonhagen, L. G
Schoor Voorschoten. A. C. Serdijn. J.
H. Smit, R. van Turnhout Zoeter
woude R. L. B Venker, H. R. Ver
beek Warmond J. C. Platvoet, R. de
Vos Leiderdorp. D. J. Wagner, W. H.
Werkhoven Voorhout. J. Zitman,
A. H. Zomerhuis. C. H. J. Alkemade
Noordwijk. B. A. v. d. Steen Voor
schoten, Th. W. de Boer Hazers
woude (Dorp), S. Flink. J. D. Nijne-
Wassenaar. F. van der Kaay
P. H. de Kleer Hazerswoude <R).
H. A. Onderwater Oegstgeest, R. N
Oyen, A. Prins, R. van der Tuin. P
J. Staffeleu, A. L. M. Slinkert Was-
ar, D. van Berkel E. Ch. Bos
Noordwijk aan Zee, B. A. van Veen
Voorschoten, H. Klop Leiden, J. Th.
Dijkstra Sassenheim, W. J. van Dijk
Katwijk aan Zee.
Motorvoertuigentechniek: M. C. J.
d. Berg Voorschoten, J. K. v. d. Dool
Wassenaar. E. M. Edixhoven Voor
schoten, E. Klees Rijnsburg, A. L. J.
Kokshoorn Voorschoten. R. Nieuwen
burg, W. W. Nieuwenburg, S. G. Re-
merij Katwijk, P. H. Simon, J. A.
C. Wolvers Sassenheim.
Elektrotechniek: G. J. Abrahams,
B. R. Boomsma, C. W. M. Boot
Noordwijk/B, Th. J. Borreman Th.
van Dam, H. W. Eedens De Zil (N'-
hout), W. J. van Elk Oegstgeest, A.
Engelenburg Katwijk aan Zee. M.
Hemelop Oegstgeest, J. Jansen Voor
schoten, D. Klinkenberg Noordw. aan
Zee, J. van KooiJ H. N. Kruithof
Noordw. hout, M. A. Moraal Leiden.
A. A. Minjijmer Voorschoten. F. S.
Offerman R. F. A. de Penéda Lisse.
C. Rietveld, D. J. Steenkamp Oegst
geest, H. Vooys Katwijk, G J. de
Vos, J. Weeda, K. J. Smits, Lisse, C.
Zwanenburg Katwijk aan Zee, W. v
Rhijn Katwijk.
Fijnmetaalbewerken: N. C. J. Bal
Voorschoten, F. M. Giezen Zoeter
woude, J. A. Chr. Griffioen J. P
v. d. Ing, D. J. van Iperen Zoeter
woude. C. G. Kloezen Voorschoten. H
Mieremet, Leiden P. A. Noordenneer
Wassenaar, F. A. Robbers R. E.
Vleuten Voorschoten, D. P. Yper-
laan, J. H van der MeiJ Katwijk
aan Zee, F. A. Th. Zitman Noord
wijk.
Grafische techniek: J. C. Barre-
veld Voorschoten, J. Beekman M.
Elk Alphen a. d. Rijn, E. D. E. Hoo-
geboom. Noorden (Gem. Nieuwkoop),
A. I. Janssens, J. W. de Jong Zoe
terwoude, J. G. G. van Kampen Al
phen a. d. Rijn, M. Keyzer, A. van
der Tas Alphen a. d. Rijn, J. Ph.
Verstraten. M. de Veth Alphen a. d.
Rijn.
Part-time
Autoherstellen (Adsp. Monteur):
A. P. Dekker, J. F. Dreef. H. G. C.
M. Meijer Noordw. hout, J. H. v.d.
Vaart, A. A. J. Verhoosel, A. A. v.d.
Wilden Voorhout, M. H. Wolper Lei
derdorp, H. J. Vlasveld, Voorhout,
B. L. H. J. Akerboom Roelofarends-
B. D. v. Beelen, Katwijk/Zee,
A. K. C. M. Boeker, Roelof arendsveen,
M. Dries, Lisse, P. Dijkhuizen, Kat
wijk, A. L. Janson, Stompwijk, H. J.
Muller. C. W. v.d. Oever, Katwijk/
Zee.
Autoherstellen (B II): I. Baart,
O. J. Beekhuls. Rijnsburg, J. A. v.
Egmond, Rijnsburg, J. A. Helders,
Katwijk, W. P. M. Hogenelst Noord
wijk, J. L. M. Hoogeveen, gnoord-
wijk, L. d. Jong, L. G. v. Klink, Roe-
lofarendsveen, A. Nievaart, P. J. M.
v. Schaick. P. A. Sieval.
Timmeren: W. Aandewiel, Kat
wijk, A. P. Anthonissen, Noordw.
hout, W. v.d. Bent Noordwijk/Zee,
A. C. M. Berkel. Voorhout, G. W. A.
Braxhoven. Noordwijk, A. C. Broer-
se, J. H. v. Dongen, Lisse, D. Dorre-
stijn, Sassenheim. C. L. M. Emme
rik. Voorhout. W. F. Groenendilk.
G. C. v. Haastregt, Roelofarendsv.,
J. J. M. Volwater, Hoogmade. w. F.
BeiJ, Ph. v. Hooven. P. J. M. d. Haas
Noordwijk/B, W. A. M. d. Haas.
Noordwijk, L. C. M. d. Jong, Aar-
landerv., J. J. p. Meuldijk, J. v.d.
Reijden, W. v. Rhijn, W. C. Ruigrok
Voorhout, J. C. Siebert, F. H. J. W
Vermeulen. Benthuizen. J. Vons.
Leiderdorp, L. Weeda. C. Senne.
Leimuiden, J. L. A. v. Amsterdam,
Roelofarendsv.. J. Gijsman.
Metselen: Th. C. d. Blanken. Zoe
terwoude, Th. T. A. M. Kortekaas.
De Zilk.
Meubelmaken: J. H. M. Ammer-
laan, Sassenheim, J. H. Bouwman,
Oegstgeest, M. A. M. d. Dubbelden,
Rijnsaterwoude, A. J. Duivenvoor
den, Noordwijkerhout, G. E. Hille-
brand, Rijpwetering.
Schilderen: J. Betgen, P Bouw
man, A. van Duivenvoorde Katwk
aan Zee, C. K Guyt Katwijk. L. Hel-
lenberg Katwijk. J. M. L. Kerkvliet
Roelof arendsveen, A. P. J. Klink,
Oude Wetering, D. v. d. Plas Kat
wijk aan Zee, J. C. van der Plaa
Katwijk aan Zee, J. A. Schelvis Ja.
A. J. Schoo Roelof arendsveen, J. Th.
A. Schroder Wassenaar. J. Vooys
Katwijk aan Zee, H. J. C Zwetsloot
Abbenes. J. D. Wijsman Woubrugge.
Stofferen: M. van Driel Hazersw.
C. G. M. v. d. Geest Oud Ade. L. M.
M. Juffermans Oegstgeest, R. G.
Lubbers Lisse, D. D. v. d. Weyden,
M. Strik.
Elektrotechniek Bil; J. Blansjee, Th.
Broekhof Noordw. Hout, J. van Duy
venbode Katwijk aan Zee, N. Guyt
Katwijk, G. C. Hogewoning Rijns
burg. H. W. Smits, A. Goosen, J. D.
Roest Warmond. A. Vergunst Koude
kerk aan den Rijn.
Koper-Lood-Zinkbewerken Bil: E.
Chr. de Graaf Lisse, J. F. F. Kui
pers, T. van Duyn Katwijk aan Zee,
J. G. Klein, G. van de Bent Kat
wijk aan den Rijn, A. H. M. Hille-
brand M. M. M. Stijn Lisse.
Centrale Verwarming hulpmonteur
n: A. J. M. Beelen Lisse. J C. van
Haeften Katwijk a. d RP. M.
Hoogendijk Wassenaar. R. J. M de
Jong Roelof arendsveen J. Krijgsman
Katwijk, A. A. H. J Marijnen N.-
hout, A. Th. M Verdel Roe
lofarendsv. G. M. Versteege
Noordwijk, J. J. M. Orémus War
mond.
De penning met oorkonde werd
door de Maatschappij voor Nijver
heid en Handel uitgereikt aan H W.
Smits te Lelden, leerling cursus elek
trotechniek.
Waar geen plaatsnaam vermeldt U
is dit Leiden.
