Bouwen aan de achtergrond
van vreemdelingenverkeer
PRINS BERNHARD VIERT DINSDAG
ZIJN ZESTIGSTE VERJAARDAG
Gulden en D-mark
zijn beslist geen
Siamese tweeling
Sportnatuur en het leger
Mr. R. H. Woltjer weg bij provinciale VVV
ZATERDAG 26 JUNI 1971
LEÏDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
Dinsdag 29 Juni viert Prins Bern-
hard zijn zestigste verjaardag. Wel
of niet koningsgezinde Nederlanders
moeten erkennen: hij ziet er niet
naar uit. Geen wonder zeggen die
zelfde Nederlanders, want hij is nu
eenmaal in de gelegenheid onder
perfecte medische controle vele
sporten intensief te beoefenen.
In feite bedoelen zij te zeggen dat
prins gemaal zijn een positie is,
waar iedere mannelijke Nederlander
voor wil tekenen. De plaatjes in de
krant en de quasie niet geposeerde
beelden voor de televisie worden
daarbij als bewijs aangevoerd. Prins
Bernhard op de lange latten in
Lech, prins Bernhard te paard, in
een vliegtuig, op jacht, leunend op
een golfstick of wegsnorrend in een
Prins Bernhard met het gas op de
plank, zonnend op Porto Ercole of
grollend in het zwembad. Prins
Bernhard, altijd getooid met de on
bezorgde glimlach van de charmeur,
en voortreffelijk in het pak. Prins
Bernhard losjes een Campari soda
genietend of Joviaal met de arm om
de schouder van iemand die hij
sympathiek vindt.
Dat tegenover dit zonnige bestaan
een keiharde dagprogramma staat
vertellen de plaatjes niet.
Ter gelegenheid van zijn zestigste
verjaardag is over prins Bernhard
een door de RVD samengestelde
brochure verschenen, waarin behal
ve zijn personalia ook zijn functies
en activiteiten staan vermeld. Een
indrukwekkende lijst van bezighe
den, die de vraag wettigen wanneer
prins Bernhard de gelegenheid
vindt het forse veld van liefhebbe
rijen te betreden.
De brochure zegt niets over prins
Bernhard als mens. Het zou ten
overvloede zijn. want meermalen
zijn zijn levenshouding en ideeën
over actuele problemen „in het
nieuws" geweest. In die protretten
kwam hij steeds tevoorschijn als
een scherpzinnig man met een fa
belachtig geheugen, die bovendien
niet schroomde felle kritiek te
spuien op mensen en toestanden
hij dat nodig achtte. De
kritische zin van prins Bernhard
vindt niet altijd geestdriftige bijval.
Zij uitspraken over de „worstjes
etende militairen" bijvoorbeeld heb
ben hier en daar zelfs grote wrevel
gewekt.
Hoe men ook over hem denke
moge, niemand kan ontkennen dat
prins Bernhard een grote persoon
lijkheid is, dat hij in de Nederland
se samenleving een belangrijke
plaats inneemt en dat ook interna
tionaal in meer dan een opzicht
zijn betekenis wordt erkend. Prins
Bernhard, begiftigd met zes ere
doctoraten en een indrukwekkend
aantal oorlogsonderscheidingen werd
per 1 januari 1970 benoemd tol
„Inspecteur-generaal der Krijgs
macht'. Leger, marine en lucht
macht hebben altijd zijn bijzondere
belangstelling gehad. De paraatheid
van deze onderdelen ging hem zo
ter harte, dat hij vooral in de vijf
tiger jaren voor dag en dauw een
kazerneplein kon opstuiven om zich
van die paraatheid te overtuigen. In
een bliksemsnel tempo controleerde
hij dan het organisatiepatroon van
die dag, stelde tientallen vragen en
spaarde niemand wanneer er fouten
waren gemaakt.
Het noemen van al zijn functies en
activiteiten is in dit kader ondoen
lijk. Prins Bernhard werd in Jena
geboren, kreeg een gymnasiumoplei
ding en studeerde verder rechten en
Berlijn. In 1935 beëindigde hij zijn
studie als Referendaris-Juris. Direct
daarna aanvaardde hij een functie
als directie-secretaris van de Duitse
firma I. G. Farben te Parijs. In
1936 verloofde hij zich met prinses
Juliana en op 7 Januari 1937 trad
hij met haar in het huwelijk.
Nadat de koninklijke familie op 10
mei 1940 naar Engeland was ge
vlucht, haalde prins Bernhard zijn
militair vliegbrevet en nam actief
deel aan de voorbereidingen tot te
rugkeer naar Nederland. In 1944 be
noemde de Koningin hem tot op
perbevelhebber der Nederlandse
Strijdkrachten. In later Jaren be
woog hij zich vooral op het vlak
van economie, wetenschap en cul
tuur.
Hij richtte het Prins Bernhard
Fonds op, dat in 1950 de Zilveren
Anjer instelde voor diegenen die
zich verdienstelijk hebben gemaakt
voor de Nederlandse cultuur. De
laatste Jaren heeft prins Bernhard
zich in het bijzonder ingezet voor
het natuurbehoud en daarvoor ook
in het buitenland aandacht ge
vraagd. Sinds 1954 is de Prins voor
zitter van de Bilderberggroep, die
eenmaal in het Jaar tachtig voor
aanstaanden uit Europa, Amerika
en Canada tesamenbrengt in een
bijeenkomst, waarop wordt gespro
ken over actuele buitenlandse poli
tieke, economische en maatschappe
lijke problemen.
Tenslotte bekleed prins Bernhard
ook een aantal functies in de sport
wereld. Sport vult een belangrijk
deel van zijn bestaan. Sport houdt
hem vitaal. Daarom ziet men hem
zijn zestig jaar niet aan. Een dub
bele gelukwens dus.
In de oorlogsjaren schreef hij bij een Russisch kacheltje een
studie over de wederopbouw van Scheveningen. Een paar sug
gesties: een overdekt verwarmd zeewatergolfzwembad, een
verkeers- en parkeersysteem onder de badplaats, meer prome
nades en slecht-weer accommodatie. In 1936 hij was toen
directeur van de VVV Amsterdam adviseerde hij Philips
om bij experimentele tv-uitzendingen in binnen- en buiten
land beelden van Amsterdam te gebruiken.
We stellen u voor aan mr. R. H.
Woltjer, de directeur van de provin
ciale VW Zuid-Holland die aan het
Historisch
Wat is een historisch moment? Je
)U kunnen zeggen dat daarin gra
daties bestaan. Ajax wint de Euro
pacup. Een historisch moment? Ja,
•n ze in Amsterdam. Nou nee,
vinden ze in Rotterdam en ze wij-
fijntjes naar het voetbalgebeu-
van vorig Jaar. Kortom 't voet
bal is aan momenten te rijk om zo-
aar van historie te spreken.
Nee. wat dat betreft hadden de
kranten deze week meer het gelijk
hun kant toen ze over de intre-
an Groot-Brittannië in de Euro-
markt spraken als van historische
betekenis. Engeland gaat tot 't con
tinent behoren. Er is maar een mo
ment geweest in de wereldgeschie
denis dat dat ook het geval was. En
geland was zo'n 1900 jaar geleden
onderdeel van het Romeinse rijk.
Maar de communicatie was toen
wel heel wat minder dan nu en het
zwaartepunt van 't Romeinse rijk
lag geheel rond de Middellandse Zee.
In de Middeleeuwen heeft Engeland
natuurlijk wel bemoeienis gehad
met 't continent. Vooral met Frank
rijk heeft het vele eeuwen in een
haat-liefde verhouding geleefd. Dat
resulteerde in de Middeleeuwse hon
derdjarige oorlogen, waarin de Fran
se en Engelse vorsten, vaak familie
leden, elkaar te vuur en te zwaard
bestreden. Maar het lukte de En
gelse koningen niet om vaste voet in
Frankrijk te krijgen.
In de zestiende eeuw ging een deel
van de Europese hegemonie over
naar Spanje. Vanuit dit land werd
in 1588 een invasie in Engeland be
raamd. Maar de onderneming mis
lukte, voor een deel door het optre
den van Hollandse schepen die met
de Engelsen samenwerkten. Het was
Immers ook de tijd van onze vrij
heidsstrijd tegen de Spanjaarden.
In de volgende eeuwen heeft En
geland zich actief bezig gehouden
met de Europese politiek. Maar
daarbij stond steeds als principe
voorop dat geen enkel land zo
machtig zou mogen worden dat het
zijn wil aan het gehele continent
zou kunnen opleggen. En vervolgens
pogen Engeland te overweldigen.
Vandaar dat Engeland zich actief
mengde in oorlogen tussen Frank
rijk en Oostenrijk en het opkomen
de Pruisen. Vandaar dat het de rol
op zich nam van de heerser op de
wereldzeeën. Vandaar dat Napoleon
in Engeland zijn meest hardnekkige
tegenspeler heeft gevonden. Het re
cente verleden heeft laten zien dat
Engeland zich heeft opgeworpen te
gen Duitsland. Dat gebeurde in
twee wereldoorlogen. Na 1945 heeft
Europa nieuwe samenwerkingsvor
men gevonden. Economische inte
gratie werd het wachtwoord. Een
wachtwoord dat nu ook voor Enge
land gaat gelden.
JRS
einde van deze maand na een bijna
veertigjarige carrière in het vreem
delingenwezen zijn functie neerlegt.
Een futuroloog, die het toerisme al
analyseerde toen niemand in Neder
land nog aan Holland Promotion
dacht, een systematicus, maar voor
al een bescheiden, vriendelijk
helaas een tikeltje miskende
In april 1932 werd hij na rech
tenstudie en advocatenpraktijk be
noemd tot waarnemend directeur
van de vereniging tot bevordering
van het vreemdelingenverkeer 't Kofl
schip in Amsterdam: enkele maan
den later werd hij directeur-. Het was
een moeilijke tijd. Nederland leed
nog onder de gevolgen van grote eco
nomische moeilijkheden. Het vreem
delingenverkeer werd ineens be
schouwd als een middel om 's lands
kassen te spekken.
Jong en onervaren zag Woltjer toen
al dat het nodig zou zijn het be
drijfsleven te interesseren. Hij zette
zich aan het schrijven over het pro-
dukt, hij analyseerde het. Wat hij
toen op papier zette over propagan
da gaat ook u nog op.
Hoewel de theorie zijn grote kacht
was, ontwierp hij bijvoorbeeld een
folder over Amsterdam, die zó weer
zou kunnen worden uitgegeven.
Vooral heel veel informate.
Juist toen hij wilde ophouden met
het VW werk het politieke spel,
nodig bijv. voor subsidie, lag hem
niet zo kwam er een deputatie uit
Den Haag hem vragen daar direc
teur te worden. Dat was in 1938.
Hij is het tot juni 1962 geweest. Van
het begin aflegde hij al de accen
ten op die unieke twee-eenheid Sche
veningen en Den Haag. Ook betrok
hij bij zijn werving het hele rand-
stadgebeuren. De folders zijn er het
bewijs van.
Uit zijn pen vloeiden: richtlij
nen voor de bevordering van het
vreemdelingenverkeer in Den Haag
en omstreken (1938), het vreemdelin-
genverker en de bevordering daar
van (1938), richtlijnen voor het
VVV-propagandadrukwerk (1940) en
het vreemdelingenverkeer in nieuwe
banen (1940).
Uit die tijd dateren ook de zoge
naamde stempeltochten en kwart-
jestochten, de laatste samen met de
Nederlandse Spoorwegen. Het waren
arrangementen voor vreemdeling en
Hagenaar met allerlei kortingen en
reducties.
„Kijk", zegt hij, „ik heb het altijd
boeiend gevonden te bouwen aan de
achtergrond van het vreemdelingen-
werk. Waarbij ik ben uitgegaan van
de mens. Daar gaat het om. Ken je
mensen, ken je produkt en probeer
die twee bij elkaar te brengen".
Woltjer nam talrijke initiatieven,
waarvan er vele wel maar ook vele
niet zijn uitgevoerd. Dat van een we
reldtentoonstelling in 1948, dat tot
oprichting van een Haags Jubileum
comité (viering regeringsjubileum en
700-jarig bestaan van Den Haag als
residentie) ook in 1948, dat van een
grote vredesmanifestatie bij het zo-
veeljarig bestaan van het Vredespa
leis en dat van de Keukenhof. Van
vóór de stichting af nam hij met vol
le inzet deel aan het van de grond
krijgen van Madurodam.
In 1962 verliet Woltjes de stoel van
directeur van de plaatselijke VW
en wijdde zich van dat jaar af ge
heel aan het leiden van de provin
ciale VVV (deed hij er al bij vanaf
1941). Meer publikaties zagen het
licht; hij had een belangrijk deel in
het ANW werk.
Met twee opvallende prestaties zo
sluit hij zijn carrière af. Zijn fabel
achtige kemiis van de provincie leg
de hij neer in een indrukwekkend
brok voorlichting aan de eigen be
volking, een vademecum, waarvan
het eerste gedeelte vorig jaar klaar
kwam en dat nationaal en interna
tionaal verdiende lof kreeg.
Is het een wonder dat hem het
direct daaropvolgende besluit van
Gedeputeerde Staten om alle subsidie
aan de prov. VW in te trekken als
een mokerslag trof. Hij had altijd al
moeten leven met een gebrek aan
geld voor zijn werk. Een Jaar voor
zijn vertrek dreigde liquidatie.
Woltjer liet het niet bij. Hij werk
te zich er kapot voor leden van Prov.
Staten te overtuigen van de noodzaak
van het voortbestaan van de prov.
VVV. Hij schreef er weer een ver
handeling over. En boekte een hele
kleine zege: als de subsidieaanvraag
heel laag zou worden gehouden zou
het provinciaal bestuur er misschien
niet afwijzend over beschikken.
Woltjers afscheidscadeau aan de
provincie is een hele nieuwe her
structurering van het VVV -wezen
in Zuid-Holland, waarover de leden
hebben beslist.
Hij zegt: „Je moet Je zaken be
hoorlijk achterlaten. Ik hoop nu
maar dat de rayons in grote eenheid
gaan samenwerken".
Op de valreep donderdag 1 ju
li is er van 17 uur tot 18.30 een af
scheidsreceptie in het paviljoen West
broekpark formuleert hij nog een
wens. Hij hoopt dat in Scheveningen
de overheid en het bedrijfsleven el
kaar nu eens eindelijk zullen vinden
om van die badplaats iets te maken
Advocaat vrijgelaten Terroris
ten hebben gisteren in Uruguay de
47-jarige advocaat Alfred Campon
Porto, die zij donderdag hadden ont
voerd, vrijgelaten. Een guerrilla
groepering, die zich de „revolutio
naire volksorganisatie 33" noemt
heeft de verantwoordelijkheid voor
deze ontvoering opgeëist.
Snelheidsbeperking Afgezien
speciale autosnelwegen en wegen met
vier of meer banen wordt op 1 juli
de snelheid op alle wegen in B
beperkt tot 90 kilometer per uur. Het
kabinet hoopt hiermee een bijdrage
te leveren aan vermindering van
aantal verkeersslachtoffers.
Marinebasis in Port Soedan In
Israëlische kringen is verklaard dat
de Russen bezig zijn in Port Soedan,
aan de Rode Zee, een marinebasis
en lanceerplaatsen voor ballistische
raketten van het type SAG-2 aan
te leggen. De Russen hebben al Ba
ses in Aden en zouden met deze
combinatie de scheepvaart op de
Rode Zee kunnen beheersen.
Als de Duitse Mark revalueert
dan zal de gulden noodgedwongen
moeten gaan, zo is de vaak ge
hoorde mening, welke echter be
paald niet gedeeld wordt door de
monetaire deskundigen. Er is geen
enkele reden om de gulden op een
hoger voetstuk ten opzichte van de
dollar te plaatsen, zolang de ver
houding tussen invoer en uitvoer
danig verstoord blijft. Wij besteden
eenmaal meer dan we verdienen.
Alleen de dwaze vloed van de dol
larspeculanten om in de gulden een
toevlucht te zien voor hun opera
ties. maakte dat onze fouten niet
openlijk aan het daglicht treden.
De gulden en de Duitse mark vor
men bepaald geen Siamese tweeling,
zoals voorheen als curiosum op de
kermis werd vertoond. Integendeel
zij zijn als het derde teken van de
Dierenriem, het sterrenbeeld Castor
en Pollux, volkomen gescheiden
munteenheden, alle fantasie over de
Europese verbondenheid ten spijt.
Het blijkt ook wel uit het ver
schil in het monetaire beleid van
de Nederlandsche Bank en dat van
de door de financieel-economosche
minister-dictator opgelegde beleid
de Bundesbank, de Duitse cen
trale bank. Het kost wat het kost,
de Duitsers willen van de dollars
af, terwijl de Nederlandsche Bank
Dracht de consequenties van de dol
larvloed te neutraliseren door de
binnenlandse geldhoeveelheid rustig
af te romen. Natuurlijk zijn er
punten van overeenstemming maar
fundamenteel zijn er levensgrote
erschillen te constateren.
Nog altijd houden de Nederlandse
ïonetaire autoriteiten zich vast
de gemaakte afspraak dat uiteinde
lijk de oorspronkelijke wisselkoers
ten opzichte van de dollar gehand
haafd moet blijven. Een opwaarde
ring, zoals de Duitsers willen, heeft
ons geen enkele zin, zolang dt
gulden de speelbal is van de loonei
die van alle kanten worden ge
steld en waarvoor de prijs moet
worden betaald in de vorm van een
vermindering van de koopkracht.
Dat komt omdat de lonen harder
groeien dan de produktiviteit.
Hierdoor wordt er meer verteerd
dan we verdienen en het gevolg
zijn geweest een aanzienlijk tekort
op de betalingsbalans, indien de
toevloed van de dollars het tekort
niet had weggemoffeld. De dollar
vloed is echter niet de enige oor
zaak, waarom de ontwrichting niet
duidelijk aan de dag is getreden
Door de vermeerdering van hel
consumptieve inkomen is er auto
matisch een tegenwicht gevonden
de vermindering van de inkomsten
der ondernemingen.
Elk, zich rechtgeaard noemend
Nederlander meent tegenwoordig te
moeten zeggen, dat het wel goed is
de ondernemerswinsten zoveel mo
gelijk te doen verminderen. Kapi
taal wil echter beloond worden net
als de deugd. Blijft de beloning uit
dan heeft het geen zin oir
deugd te betrachten. Zo gaat het
ook met het kapitaal, als er geen of
onveldoende beloning is, dan neemt
het de benen. In de eerste drie
maanden van dit Jaar is er voor
ƒ548 min aan Nederlands kapitaal
in buitenlandse aandelen gestoken
hetgeen bijna het dubbele was
het bedrag dat in het vierde kwar
taal van 1970 over de grens trok.
Dat de kapitaalafvloeiing niet
grotere weerslag vond op de effec
tenbeurs, moet worden toegeschre
ven aan de omstandigheid, dat er
tegelijkertijd voor 164 min aan
buitenlands kapitaal in Nederlandse
aandelen werd gestoken naast ƒ551
min aan obligaties. In feite overtrof
de kapitaalinvoer via de effectens
feer de uitvoer met 132 min.
Niemand kan zeggen wat er gaat
gebeuren als de buitenlandse beleg
gers er genoeg van krijgen dat de
rentabiliteit der Nederlandse onder
nemingen steeds verder achteruit
gaat. Dan bestaat er kans dat de
door buitenlanders gekochte aande-
sn obliagties op de markt ko
en dan vallen de remmen weg
bij de koersvorming.
Voorlopig is het gelukkig niet zo-
;r en te hopen is dat er door het
euwe kabinet een zodanig beleid
wordt gevoerd dat de buitenlandse
kapitaalbeleggers voldoende vertrou-
krijgen om te zorgen dat zij
hun kapitaal niet abrupt wegtrek-
om elders een veiliger toevlucht
te zoeken.
Intussen dreigen er steeds meer
gevaren voor het Nederlandse be
drijfsleven zelf. De Nederlandse
Participatie Maatschappij, die veel
bemoeienis heeft met de financie
ring van middelgrote bedrijven,
heeft er dezer dagen op gewezen
dat vele bedrijven al jaren worste
len met het probleem van de stij
gende kosten, welke zij niet in hun
prijzen kunnen of mogen doorbere
kenen. Het streven om de kosten
stijging te compenseren door omzet-
vergroting heeft veelal tot resultaat
dat de krimpende winstmarges bij
vergrote omzetten de winstontwik
keling en dus ook de mogelijkheden
tot versterking van het eigen vermo
gen door winstinhouding doorkrui-
Er komt kapitaal tekort om de
gestegen omzetten te financieren,
want hoe meer omzet des te meer
geld er onder de klanten gaat uit
staan en des te meer geld moet er
worden vastgelegd in de voorraden,
welke nodig zijn om regelmatige le
ver ancies mogelijk te maken.
Omzetvergroting is daarom niet
de remedie, welke de kwalen van
het bedrijfsleven uit de wereld kan
ruimen. Het is geen Haarlemmerolie
dat als het medicamentum gratia
probatum kan dienen voor alle eco
nomische kwalen. De financiële
structuur van de ondernemingen
wordt verzwakt en dat betekent bij
het naderbij komen van het gevaar
van een vastlopen van de bedrijven
in het financiële drijfzand. Elke on
derneming moet voldoende geld
achter de hand hebben om hiaten
tussen ontvangsten en uitgaven te
overbruggen. De liquiditeit noemt
men dat.
Geen enkel bedrijf kan drijvende
worden gehouden als de liquiditeit
zodanig afneemt dat men op het
droge komt te staan. Liquiditeits
problemen kunnen zich plotseling
openbaren. Vandaar dat zelfs de
grootste internationale concerns er
als de kippen bij zijn om links en
rechts geld te lenen als de moge
lijkheid daartoe zich aandient.
In de afgelopen weken heeft do
Koninklijke/Shell Groep, die door
dat de Nederlandsche Bank de deur
van de emisslemarkt gesloten houdt
geen openbare emissie kon plegen,
zich genoodzaakt gezien om door
onderhandse plaatsing bij institutio
nele beleggers, door een van de
werkmaatschappijen 200 min te
laten lenen. Philips probeert intus
sen ook al om, buiten hetgeen er in
het buitenland kan worden verkre
gen, op de binnenlandse markt geld
los te peuteren van institutionele
beleggers. Op de beurs verluidt dat
er al voor 75 min door Philips bij
een werd gebracht.
