,ONDEN NOG VIJF JAAR
IN DE RATS VOOR RAMP
Nfi
t I L^*£ï
'evaargroeit
Arts staat niet buitenspel door
doe-het-zelf-test zwangerschap
Moeders I
voor j
moeders j
RDAG 5 JUNI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
miljard gulden schade en
doden: dat was de balans van de
ramp, die zuidwest Nederland in
trof. Het is niet algemeen bekend,
inden in die dagen ternauwernood
:n veel groter ramp is ontsnapt. Wan-
le storm nog maar iets langer had ge-
(en het water in de Theems iets hoger
>pgestuwd, zou een miljoen Londe-
met de verdrinkingsdood bedreigd
[eweest en zou tien miljard gulden
5 zijn berokkend, nog afgezien van
onberekenbare cultuur-historische verlie
zen.
Nog minder bekend is, dat deze gevaar
lijke situatie, waaraan tot dusver niets is
gedaan terwijl in ons land de beschermen
de Deltawerken hun voltooiing naderen,
geleidelijk aan verergerd is. Nu neemt Lon
den eindelijk maatregelen en wordt een be
gin gemaakt met de bouw van een vloed
bescherming, die op z'n vroegst in 1976
zal zijn voltooid. Men hoopt nu maar, dat
de natuurkrachten zich tot die tijd koest
houden.
!n levert thans een strijd te-
I klok. Geruime tijd geleden
1969) schreven wij reeds
ontdekking van een aantal
jeologen, dat Engeland "kan-
i een dwars over het eiland
lijn van noordoost naar zuid-
let zuidoosten met Londen
(leidelijk ten opzichte van de
el, het noordwesten stijgt,
d dobbert op de aardkorst
[ijsschots op woelig water,
hans gebleken, dat dit pro-
ter verloopt dan men aan-
k had gedacht. Bovendien
f oeverbeschermingen langs
ims van Londen naar zee
l om overstromingen bij de
Bonding tegen te gaan. Dit
jetekent, dat bij sterke verho-
jn het waterpeil bij zware
ihet opdringende water ten
]an Londen minder uitwijk-
iheden heeft overgehouden
vloedgolven van catastrofale
pieer kans maken om het
le Londen te bereiken.
lende Britse hoofdstad. Zelfs royale
sluizen in een vaste dam zijn onvol
doende om de Theems in staat te
stellen, deze tweede belangrijke func
tie te vervullen.
Derhalve moest men besluiten tot
een beweegbare waterkering, die al
leen bij overstromingsgevaar geslo
ten behoeft te worden. In principe
zoiets als de stormstuw in de Hol
landse IJssel.
Men heeft lang geaarzeld bij de
keuze van de meest geschikte plaats.
Het aantrekkelijkst leek aanvanke
lijk een plaats zover mogelijk naar
het oosten (in de tekening aangege
ven met het nummer 3) waardoor
een zo groot mogelijk gebied be
scherming zou krijgen. Men achtte
het echter een bezwaar, dat het ge
hele havengebied dan achter de
stuw zo komen te liggen, waardoor
deze enorme afmetingen zou moeten
krijgen om ook de grootste schepen
in tweerichtingverkeer doorgang te
kunnen geven. In de tweede plaats
heeft men gedacht aan een water
kering die door zijn westelijke plaats
(nummer 1 in tekening) alleen het
hart van de city en het stroomop-
men. Dat zou wel goedkoper ge
weest zijn, maar de gevaren voor
het oosten van Groot Londen zouden
dan geenszins verminderd zijn, inte
gendeel.
Uiteindelijk is een typisch Engels
compromis gesloten, namelijk een
"barrier" bij Crayford Ness in Sil-
vertown, op de tekening aangegeven
met het nummer 2, waar de geolo
gische bodem- en oeveromstandighe
den het gunstigst zijn.
Rijzende dam
Op dit punt is de rivier ongeveer
300 meter breed en bovendien pas
seren hier vrijwel geen schepen van
meer dan 10.000 ton. Daardoor kon
men de omvang van de geprojec
teerde vloedkering aanzienlijk be
perken.
Aanvankelijk zijn plannen gemaakt
voor een "drop-gate-barrier", dwz 'n
stalen deur van 137 meter breed en
15 meter hoog die in gewone doen
tussen twee toren op uiteinden van
pieren hoog boven het vaarwater
zou hangen. Deze schuif zou kunnen
worden neergelaten, wanneer over
stromingsgevaar dreigde. De kosten
van het project werden geraamd op
een half miljard gulden. De waterke
ring zou veiligheid bieden tot storm
vloeden van 7.15 meter boven nor
maal peil.
Later is een ander project ontwik-
waarts gelegen gebied zou bescher- I keld, dat thans voorkeur heeft ge
kregen en naar alle waarschijn
lijkheid verwezenlijkt zal worden.
Dit project voorziet in vier beweeg
bare stuwen van elk zestig meter
breed tussen matig hoge torens en
slechts korte pieren vanuit beide
Theemsoevers. Deze stuwen hangen
in geopende toestand niet boven het
water maar rusten dan op een beton
nen vloer op de bodem van de
Theem s bij overstromingsgevaar
worden de schuiven, die scharnierend
aan de torens zijn bevestigd, negen
tig graden naar boven gedraaid (me
de met behulp van luchttanks) waar
door zij een hechte dam vormen te
gen het opdringende water. De con
structie is zodanig, dat zij zonder
noemenswaardige lekkage op de
betonnen vloer aansluiten. Deze wa
terkering kan niet alleen tegen nog
iets hogere vloeden bescherming bie
den dan de "drop-gate-barrier", maar
heeft ook andere voordelen.
De kosten zijn naar schatting onge
veer honderdmiljoen gulden lager,
dan het eerder besproken "val
luik". Bovendien zijn de gezamenlij
ke openingen breder, waardoor een
royalere doorstroming mogelijk is.
Tenslotte is dit project veel minder
ontsierend.
Toch lapmiddel
Men verheelt zich inmiddels niet,
dat afsluiting van de Theems op dit
punt bij stormvloeden de water-
711
Altijd te laat
van de waterbewegingen en
de laatste decennia heb-
jerd, dat er een kans van
Jtien bestaat dat er dit jaar
/j waterstand zal voorkomen
de golven van de Theems
nkant van de verhoogde ka-
jijllen omspoelen,
'"^twintig dat de waterstand
ïimeter boven de kademu-
«nen, en een kans van een
een rampzalige stand
[entimeter boven de vloed-
irdt bereikt.
laatste geval doet zich een
flbaar grote ramp voor. Het
n o|ogelijk, tijdig voor vloedgol-
ideze aard te waarschuwen,
l'lhiet zo tijdig dat evacuatie
ien en kostbare goederen
[art van Londen nog moge-
loor het als een trechter
lauwer worden van de
laar Londen toe kan dit on-
itige omstandigheden bij ie-
•e storm gebeuren, wan-
itorm blijkt langer aan te
Het is ondoenlijk, 'n giganti-
jcuatie op gang te brengen
zware storm. Maar wan-
itorm blijkt langer aan te
lan was verwacht (en die
|g is echt niet pas na een
(en catastrofaal) dan komt
met een razende snelheid
gevolg van de trechtervor-
Op de foto Maurice Gaffney
(rechts), voorzitter van de com
missie voor openbare werken van
Groot Londen, die de verant
woordelijkheid heeft voor de uit
voering van de "Delta-werken"
in de Theems in gesprek met een
technicus op de plaatswaar
thans de "barrier" is geprojec
teerd.
In bijgaande tekening is aan
gegeven, welke gedeelten van
stand verder naar het oosten dras
tisch zal verhogen. Het is evenwel
mogelijk, zonder schrikbarende kos
ten meer naar het oosten de oever
beschermingen te verhogen. Een ge
heel afdoende bescherming kan pas
als een internationaal project tot
stand komen namelijk door.afslui
ting van de Noordzee, zoals wij
reeds in 1969 suggereerden. Men
kan niet de Theemsmonding met
sluizen voor scheepvaartverkeer af
sluiten, zonder daarmee de Londen-
se haven in een bijzonder slechte con
currentiepositie te brengen tegenover
Rotterdam, Antwerpen en Hamburg
zo stellen de Londense haven-auto
riteiten. Afsluiting van de Noordzee is
thans technisch nog een vrijwel on-
Groot Londen onder water ko
men te staan, wanneer een
stormramp het water van de
Theems opdrijft tot dertig centi
meter boven de huidige oeverbe
schermingen. In dit grijs aange
geven gebied wonen ongeveer een
miljoen Londenaren. Ter oriën
tatie zijn enkele bekende gebou
wen en plaatsen aangegeven, be
nevens de namen van de bedreig
de districten aan de Theemsoever
mogelijk project maar op den duur
zeker uitvoerbaar en in vele opzich
ten wenselijk en zou de genoemde ha
vens alle in hetzelfde schuitje zetten
en de onderlinge concurrentieposi
tie niet wijzigen.
Hoewel het wellicht eens zover zal
komen, moeten de Londenaren voor
lopig maar genoegen nemen met
de noodvoorzieningen, die in '76 kun
nen zijn voltooid. Inmiddels is voor
hen te hopen, dat zij er nog de tijd
voor hebben, en dat het natuurge
weld niet eerder toeslaat. In dat ge
val hoeft ook niet meer naar een
andere oplossing gezocht te worden:
dan is Londen er als wereldhaven
en handelscentrum geweest
[and kaartje hebben wij
ischetst, welk gedeelte van
dat geval overstroomd zou
ai enkele monumenten aan-
die het slachtoffer zouden
(Men moet daarbij beden-
het om een strook gaat van
jilometer lengte en gemid-
kilometer breedte welke
fe bebouwd, waar veel meer
liljoen mensen wonen, zeer
[elijks werken, en waar de
ite haven- en handelsge-
ipdustrieën van de Britse
zijn gelegen.
istiging kans-schattingen,
[rdér vermeldden, zijn om-
'stmis vorig Jaar door des-
opgesteld. Sindsdien pas is
gekomen in de plannen om
(probleem te bestrijden, dat
dank zij de harde
^1953 nu vrijwel hebben ge-
e' Onvergelijkbaar
Bktie is voor Londen op vele
«vergelijkbaar met die in
[Nederland. Wij konden de
[e zeegaten sluiten. Londen
fheemsmonding niet afslui
pen vaste dam met uitwa-
■Jiizen zonder de wereldha-
luek om te draaien. Om die-
1 len kunnen wij, ten behoeve
eer pen, de Delta- dammen
pver de Westerschelde ver-
/[Bovendien fungeert de
jJ&nkzij een krachtige getij-
Ig ook als verdunner, zui-
^r j transporteur naar zee van
e en industriewater van de
tien miljoen inwoners tel-
loer
siinV elensehap
irM
technologie
lactieT P. Bok
De introductie van de doe-het-zelf-zwangerschapstest "Pre
dictor" waarover wij onlangs (LD 25 mei) berichtten, is een
belangrijke gebeurtenis. Voor het eerst kan een vrouw nu zelf
zonder tussenkomst van een arts in een zeer vroeg stadium
(negen dagen na het uitblijven van de menstruatie) vaststellen
of zij in verwachting is. Dit is noch medische beunhazerij noch
het op een zijspoor rangeren van de arts. Het moet een groot
voordeel worden geacht, dat een vrouw thans (wanneer zij dat
wil) onafhankelijk van anderen antwoord krijgt op de vraag
die haarzelf het meest aangaat: ben ik zwanger?
Steeds sneller
Nog niet zo heel lang geleden
kon zwangerschap praktisch alleen
in een betrekkelijk vergevorderd
stadium met zekerheid door de arts
worden vastgesteld. Eerst in 1948
kwam daarin verbetering toen door
middel van de door Gaslli-Mainin'i
ontwikkelde „kikkerproef" ook
weer alleen via de dokter zwan
gerschap in een vroeger stadium aan
getoond kon worden. Een volgende
verbetering door Wide en Gemzell
kwam omstreeks 1960 tot stand door
de invoering van een immuno-che-
mische test, die echter ook weer uit
sluitend via de arts in een laborato
rium kon worden verricht.
Het moet verheugend worden ge
acht, dat Predictor thans een nieuwe
bespoediging van zekerheid mogelijk
maakt, een omweg omzeilt en de
bevestiging of ontkenning van
zwangerschap direct in handen geeft
van de meest betrokkene.
Men kan natuurlijk stellen, dat
een vrouw het antwoord op de vraag
of zij in verwachting is, toch altijd
wel kon krijgen via de huisarts. Maar
de ervaring leert, dat bv. een vrouw
die al geruime tijd tevergeefs naar
een zwangerschap verlangt, na ver
loop van tijd niet meer zo snel naar
een dokter loopt wanneer zij daar
al een paar maal „helaas" te incas
seren heeft gekregen. Zij gaat zich
generen om nu wéér aan te komen.
Zij wacht langer of gaat niet tot zich
de ondubbelzinnige verschijnselen
aftekenen. En zij verkeert al die tijd
in een vaak enerverende spanning,
die noch haarzelf, noch de vrucht
noch haar omgeving goed doet.
Waarom zou men bovendien een
vrouw, die naar zwangerschap
verlangt, niet gunnen dat zij van het
vroegste stadium af zekerheid heeft
en meeleeft?
Begrijpelijk
In ieder geval staat vast, dat via
de doe-het-zelf-methode de vrouw
eerder uitsluitsel kan krijgen dan via
de arts. In de eerste plaats omdat de
test via de arts altijd nog enige da
gen in beslag neemt (over het alge
meen voert hij niet zelf de test uit
maar laat hij dit in een laborato
rium doen) en in de tweede plaats
zal de vrouw eerder thuis zelf de
proef uitvoeren dan naar de dokter
gaan.
Deze haast om zekerheid te krij
gen is begrijpelijk. Niet alléén voor
de vrouw die naar zwangerschap ver
langt zonder meer. In het algemeen
geldt, dat de gemoedsrust bevorderd
wordt door zekerheid. Voorts kunnen
zij die dat willen bv. eerder stoppen
met roken, gebruik van alcohol of
eventueel schadelijke medicijnen, of
druggebruik. Dat laatste moet o.i.
altijd afgeraden worden, maar de
realiteit is nu eenmaal zo, dat ook
hier rekening mee moet worden ge
houden.
Een geheel ander aspect is, dat ook
voor een eventuele abortus provoca-
tus zo snel mogelijk vaststelling van
zwangerschap dringend gewenst is,
omdat deze ingreep in een zo vroeg
mogelijk stadium de minste gevaren
oplevert. Ook dit is een realiteit van
vandaag, die in het oog moet worden
gehouden. Men behoeft hierbij echt
niet alleen te denken aan ongetrouw
de vrouwen, maar evenzeer en wel
licht in nog sterkere mate aan ge
huwde, die geen prijs stellen op ge
zinsuitbreiding. Dat kan uit volkomen
verantwoorde economische of uit
naatschappelijke overwegingen zijn.
Vooral zolang het rumoer om de pil
nog niet is verstomd, zijn gevallen
als deze legio. En het zijn Juist de
ongehuwde vrouwen en de gehuwde
die geen gezinsuitbreiding wensen,
die het langst zullen wachten met
een bezoek aan de dokter: langer
-fan de vrouw, die zwangerschap
wenst en snakt naar een bevestiging.
Geen beunhazerij
Vanzelfsprekend zullen er (vele)
artsen zijn, die fronsen zo niet ver
ontwaardigd zijn over deze doe-het
zelf-test: „Dit is beunhazerij op me
disch gebied en dus gevaarlijk: dit is
ons werk". Deze protesten zijn
lioe begrijpelijk ook niet terecht.
Onderschrift foto test-set
De complete set klaar voor
gebruik. In het midden het doosje
met reageerbuis, waarin zich de
droge teststof bevindt boven een
schuine spiegel, waarop tezijner-
'ijd het resultaat kan worden af
gelezen. Links een capsule gedis
tilleerd water, rechts de druppe
laardie beiden in het doosje
worden geleverd
Er wordt met deze methode door „le
ken" op geen enkele wijze met het
lichaam „geknoeid". Het gaat uitslui
tend om bio-chemische reactie met
enkele druppels urine. Het argument,
dat met dit „leken-gedoe" wel eens
verkeerde conclusies uit de test zou
den: kunnen worden getrokken (b.v.
bij foutief uitvoeren van de voor
schriften) mist nl. iedere grond wan
neer men het volgende in overweging
neemt.
Wanneer de Predictor-test wordt
uitgevoerd omdat de menstruatie ne
gen dagen is uitgebleven en het re
sultaat is negatief, dan weet de vrouw
dat er wat anders aan de hand is.
Zij kan daardoor in een vroeger sta
dium dan anders naar de dokter
gaan om te laten onderzoeken wat
er met haar aan de hand is. Ook in
dat geval derhalve heeft Predictor
een gunstige uitwerking. Is de uit
slag van de proef positief, dat zal
iedere vrouw met enig verantwoorde
lijkheidsbesef zich toch zo spoedig
mogelijk met haar arts in verbin
ding stellen, zowel in het geval dat
zij deze zwangerschap wenst als wan
neer zij deze vreest. Juist in dat
laatste geval! En vrouwen, die het
allemaal maar aan hun al of niet
modieuze laars lappen zijn beslist
niet degenen, die de test zelf of door
een dokter zullen laten uitvoeren.
Er zijn in ons land circa twee
miljoen vruchtbare vrouwen, van wie
een half miljoen regelmatig de pil,
gebruikt. Voor een groot deel van de
anderhalf miljoen niet-pilsters is de
Predictor-test van bijzonder belang
en bij het gebruik wordt de arts in
geen enkele opzicht buiten spel ge
zet. Integendeel: hij wordt in vele ge
vallen in een vroeger stadium dan
voorheen ingeschakeld zowel bij
zwangerschappen als bij stoornissen
in de cyclus. Er zijn nog andere me
dische bezwaren denkbaar, maar ook
deze kunnen vrij eenvoudig worden
ontzenuwd.
De techniek I
De test berust op immuno-chemi-
sche reacties die via huisartsen ook
reeds in laboratoria werden toege
past. Het ging er maar om een tech
niek te ontwikkelen, die voor een
leek hanteerbaar zou zijn en tevens
betrouwbaar geacht moet worden.
De ontwikkeling van deze techniek
heeft de NV Chefaro te Rotterdam,
die de Predictor -sets in de handel
bracht (een kleine 15 gulden per
stuk, éénmaal bruikbaar) twee en
een half jaar intensief laboratorium
werk gekost.
In de urine van een vrouw, die
in verwachting is, komt van de con
ceptie af het zwangerschapshor
moon HCG voor, aanvankelijk
slechts weinig maar al spoedig 1500
of meer eenheden per liter. Het Pre-
dictor-procede berust op het aanto
nen van deze sterke concentratie.
In een reageerbuisje, dat het be
langrijkste onderdeel van de test-set
vormt, zijn twee ingrediënten samen
gebracht: rode bloedcellen van een
schaap en een serum van konijnen
dat anti-stoffen tegen HCG bevat.
Op de oppervlakte van de rode bloed
cellen zijn deeltjes van hetzelfde hor
moon HCG gekleefd. Beide ingre
diënten zijn drooggevroren waardoor
zij ontdaan zijn van alle water en
zeer stabiel zijn geworden.
Brengt men nu wat ochtend-urine
(voordat iets gegeten of gedronken
worden geleverd.
is) na toevoeging van water in het
reageerbuisje (een druppelaar en ge
steriliseerd water worden bij de set
geleverd) dan zijn er twee mogelijk
heden. Indien de urine afkomstig is
van een zwangere vrouw dan zal het
HCG uit deze urine zich verbinden
met de antistoffen van het konij
nenserum. De rode bloedcellen zak
ken daardoor naar de bodem van het
reageerbuisje waar zij een typerende
bruine ring vormen. Is de urine af
komstig van een niet-zwangere
vrouw, zodat er zich geen HCG in
bevindt, dan zullen de antistoffen
van het konijnenserum zich hechten
aan het HCG dat gekleefd is aan de
van een schaap afkomstige rode
bloedcellen, die een netwerk gaan
vormen en als een egale neerslag be
zinken. De ring op de bodem van het
buisje blijft dan weg. Reeds twee uur
na het uitvoeren van de proef is het
resultaat te zien.
In die twee uur mag het buisje
echter niet bewegen, ook niet tril
len b.v. op het bovenvlak van 'n in-
en uitschakelende ijskast. Ook bij
het aflezen van het resultaat mag
men het buisje niet bewegen, omdat
een' eventuele ring bij een lichte be
weging meteen verdwijnt door ver
menging van de vloeistoffen. Men
bekijkt daarom de uitslag via een
spiegeltje dat is ingebouwd in de
set waarin het reageerbuisje is ge
plaatst.
Bij proeven is gebleken, dat deze
test in meer dan 99 procent van de
gevallen betrouwbaar is. Niet eerder
echter dan 9 dagen na de dag.
waarop de uitgebleven menstruatie
had moeten optreden, omdat voor
dien de concentratie HCG nog on
voldoende kan zijn.
f
Een zo vroeg mogelijke vaststelling
van zwangerschap is van bijzonder
groot belang voor de actie „Moeders
voor moeders". Hetzelfde hormoon
HCG, dat de doe-het-zelf-test mo
gelijk maakt, kan door de farma
ceutische industrie uit de urine af
gescheiden worden en worden ver
werkt in een preparaat, waarmee
zwangerschap kan worden bevor
derd bij vrouwen die gebukt gaan
onder bepaalde vormen van on
vruchtbaarheid. De actie omvat het
dagelijks ophalen aan huis van de
urine van zwangere vrouwen in het
eerste stadium van hun zwanger
schap, ongeveer tot het eind van
de vierde zwangerschapsmaand. Een
aanzienlijke winst wordt derhalve ge
boekt wanneer met de levering zo
snel mogelijk wordt begonnen. Het is
ook om deze reden, dat de bureaus
van deze actie medewerking verlenen
aan vrouwen, die een onderzoek naar
eventuele zwangerschap wensen.
Predictor kan ook in dit opzicht
bijzonder nuttig blijken.
