In Tiel liggen de gegevens
half
ïJN ederland
Steenkamp geeft mening
"Ook opW^mbley
thee in de rust'.'
Te bang
Slechts een op de
acht reist met
openbaar vervoer
PROTEST VVDM
TEGEN VONNIS
KRIJGSRAAD
WORM/tTIEBANK OVER KREDIETWAARDIGHEID
V
Piet Keizer:
TWEE JAAR VOOR LANG HAAR
Drs. Bakker
verduidelijkt
storingen
Dienstweigeraar
in ijltejnpo
naar Veenhuizen
Kinderen gered uit
omgeslagen schip
Kabinetsformatie in beslissend stadium
DNDERDAG 3 JUNI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 1
TIEL In Tiel ligt de helft van alle 3.2 miljoen gezins-
ofden van Nederland met een aantal vertrouwelijke ge-
vens opgeslagen en vrijwel geen der 1.6 miljoen be-
ikkenen die daar weet van heeft.
ds vier
beheert een Stichting Bureau
idiet-Registratie deze kostbaar-
B en om potentiële kredietgevers
kunnen inlichten over goede of
_ide kansen. De stichting is par
iier, aan overheidscontrole ont-
:ken en ontoegankelijk voor hen
het óók aangaat: de geregis-
irden zelf.
>or
fout Janse
en verschijnsel, dat in een tijd
onbeperkte computers-geheu-
s en groeiend privacy-bewustz?jn
steeds bedenkelijker wordt erva-
In beginsel terecht al geld
de praktijk van Big Brother in
0, dat hij zijn werkzaamheden
trekt te goeder trouw verricht
met duidelijke garanties tegen
jruik omgeeft,
geheugen is bovendien beperkt:
Bieten (huurkoop en persoonlijke
ngen), die door zorgvuldig ge-
otteerde deelnemers aan consu
lten worden verstrekt. De deel-
ïers bank en .financieringson-
lemingen zijn verplicht die
lieten (minimaal ƒ250 maximaal
aan te melden, zoals zij
verplicht zijn bij een krediet-
vrage door mynheer X in Tiel
LONDEN Takis Oikonomo-
loulos verdedigde gisteren het
loei van Panathinaikos en niet
zoals velen verwacht hadden
- de jongere Konstandinu. Pas
plak voor de wedstrijd maakte
'uskas dit bekend. De trainer:
,Maar dat Oikonomopoulos zou
ipelen had ik al lang tevoren
leslist. Maar ik vertel het hem
laat mogelijk, omdat hy zich
nders veel te nerveus maakt,
lij is te bang om het te snel te
logen weten" f
te toetsen of X daar bekend ls en
of hij al andere verplichtingen
heeft lopen. En dat gebeurt thans
bijna een miljoen maal per Jaar.
Per telefoon (geheim nummer), te
lex of brief krijgt de kandidaat
kredietgever in code duidelijk en
snel inzicht in de verplichtingen en
eventuele achterstalligheden van X.
Hij verneemt echter niet bij wie X
zijn lening heeft gesloten en waar
voor uit de beperkte gegevens
moet de kredietgever zelf zijn ge
volgtrekkingen maar maken.
Waarom?
Waarom zo'n informatiebank? Ne
derland kent tientallen commerciële
inlichtingenbureaus, die door allerlei
onnaspeurlijx speurwerk bij buren
en winkeliers, via banken en werk
gevers hun informaties verzamelen.
Dat dikwijls duister gehengel naar
privé-omstandigheden van mensen
stamt uit de vroege dagen van een
zich ontwikkelend geldschieterswe
zen. Een tijd, dat voor een kredi-
teur nauwelijks onderpand in de
vorm van boedel of gegarandeerd
arbeidsinkomen voorhanden was.
De tijden veranderden, maar een
particulier informatiebureau is nog
steeds een aardige goudmijn. Van
wege de onderlinge concurrentie
zijn die firma's er nooit in geslaagd
het informatiewezen te bundelen en
daarmee overzichtelijker te maken.
In de Jaren '60 besloot een aantal
bankinstellingen en financieringson
dernemingen tot een centraal bu
reau, waar niet meer de informatie
maar de registratie in het middel
punt zou staan. Met als duidelijk
oogmerk dat het beter zou zijn
zwarte lijsten te voorkomen dan
daarmee winstgevende handel te
drijven.
,Het B.K.R. is een louter passieve
instelling", zegt vice-voorzitter van
de stichting (en oud-bankier) Th.
J. M. Rees van den Ende. „De regis
tratie is bovendien minimaal:
naam en adres, geboortedatum en
de lopende kredieten met de expira
tiedatum. Als die datum is bereikt
en aan de verplichtingen is voldaan
worden de kredietgegevens verwij
derd." En in het geval van een ont
sporing? „Dan blijft de kaart met
gecodeerde aantekening in stand tot
dat de betrokkene alsnog zijn ver
plichting is nagekomen. Het streven
is er op gericht de kaart in leder
geval vijf Jaar na de rehabilitatie
te verwijderen".
Hij zegt dat een neutraal voorzitter
prof. dr. C. F. Scheffer, Tilburgs
hoogleraar bedrijfshuishoudkunde
is aangetrokken als een garantie
voor de beslotenheid van het bu
reau. De voorzitter is de enige
naast de directeur, die toegang
heeft tot het archief. Meer dan
honderd kartotheekmeisjes die voor
de deelnemers de toetsingen ver
richten behandelen elk slechts een'
beperkt deel van het alfabet. Rees
van den Ende voegt er aan toe, dat
het BKR aan opslag van de gege
vens in een computer voorlopig nog
niet toe is: „Daarvoor is onze pro
grammering te eenvoudig".
Kwade kansen
Bescherming van kredietgevers te-
ugen kwade kansen, van kredietne
mers tegen een te veel aan finan
ciële verplichtingen. Garanties tegen
„lekken", er is geen contact met de
overheid, aan de BVD zijn ooit eens
inlichtingen geweigerd. Het zijn
vertrouwenwekkende oogmerken,
maar het feit blijft, dat de krediet
gevers-deelnemers wèl gebruik kun
nen maken van de gegevens, de
privé-burger daarentegen in het on
zekere verkeert of hij geregistreerd
staat en zo ja, of die gegevens Juist
en up to date zijn.
Als hij nader inzicht verlangt krijgt
hij van het BKR „een vriendelijk
briefje", waarin hem wordt aange
raden de bank of financierings
maatschappij te vragen met het
BKR contact op te nemen. De
kaart in Tiel wordt dan nog eens
bekeken maar in feite blijft de
vragensteller even wijs als hij was.
Dat is onbevredigend. Afgezien van
de kans op feitelijke onjuistheden
op de kaart, die de betrokkene niet
kan aanvechten, blijkt bij vermel
ding van wanbetaling of ontsporing
niet de reden daarvan: het is zeer
wel denkbaar dat hij slachtoffer is
van agressieve colportage-praktijken
en de aard van het in huurkoop
geleverde goed niet in overeenstem
ming is met de toezeggingen. In
zo'n geval kan de kredietnemer ju
ridisch en/of moreel wel degelijk
gerechtigd zijn de betalingen te on
derbreken.
Zoiets zal vermoedelijk niet zo vaak
gebeuren, maar dat doet principieel
niets af van de wenselijkheid, dat
onder bepaalde voorwaarden de ei
gen gegevens ook voor de betrokke
ne toegankelijk zijn. Bovendien past
toch wel enige twijfel als men een
geschrift leest, dat de Vereniging
van financieringsondernemingen
(deel uitmakend van het bestuur
van de Stichting BKR) aan de
Tweede Kamer heeft gestuurd.
Daarin kan de vereniging het
„moeilijk aanvaarden", dat afbeta
lingsovereenkomsten op grond van
de aanhangige Colportagewet (met
die uiterst wenselijke afkoelingspe-
ADVERTENTIE
Je krijgt overal, waar je
komt, thee in de rust. Bij elke
club. En alle spelers drinken
het. Niet zo maar uit gewoon
te, maar omdat je weet dat
het goed is. Het lest je dorst
het beste en je hebt er later
bij het spelen geen last van.
Het ligt niet zwaar op je
maag.
Ik drink het niet alleen in de
rust, maar ook na de wed
strijd. Ik vind het lekker om
dan 4 of 5 koppen achter
elkaar te drinken. Juist om
dat ik veel vocht verlies in
een wedstrijd. Als ik hard ge
werkt heb en bezweet ben, ga
ik het liefst met een kop thee
in m'n vaste hoekje zitten.
Voor mij de beste manier om
weer een beetje bij te komen.
Trouwens in het buitenland
vinden ze ook, dat thee het
beste is in de rust. Je krijgt
het overal, tot in Albanië toe.
Al was de thee die we daar
kregen anders, een beetje zoe-
ter.Maar dat is ook wel lekker
voor een keer.
Thuis drink ik 't ook veel.
Vooral omdat m'n vrouw er
gek op is. Ik heb wel eens een
paar verschillende doosjes
gehaald, om te kunnen af
wisselen. Pepermuntthee heb
ik ook eens geprobeerd. Ik
drink m'n thee zonder melk
en een enkele keer met ci
troen.
Thee een vrouwendrank? Is
voetballen een vrouwensport
Ook als 't geen rust is...
Pickwick thee I
van Douwe Egberts
Piet Keizer - maar na afloop champagne
rlode - red.) nog na vele maanden
nietig verklaard kunnen worden,
omdat daarbij een niet-ingeschre-
ven leverancier of colporteur inge
schakeld is geweest (Je zou zo zeg
gen, dat financieringsmaatschappij
en van goude status er dan maar
voor moeten zorgen, dat zij alleen
met ingeschreven en dus erkende
leveranciers of colporteurs in zee
gaan)
Afdwingen
Er is nog geen wet die de toegang
tot eigen persoonsgegevens kan afd
wingen. De regering heeft toegezegd
bij de indiening van een ontwerp-
raamwet voor een centrale persoons
administratie zoveel mogelijk in
zicht te verschaffen over wat al
aan persoonsgegevens met name bij
particuliere instellingen is vastge
legd. De informatie daarover zal „in
genen dele" volledig kunnen zijn
„aangezien de beschikbaarstelling
thans niet op grond van enige
wettelijke maatregel kan worden
afgedwongen".
Het woord „thans" verdient nadruk.
Al zijn er geen wettelijke mogelijk
heden, wel is er de code, die door
bezorgde deskundigen op het gebied
van persoonsregistratie (zoals prof.
Zoutendijk) in Nederland wordt
aangehangen. De bekendste code
van grondrechten van de burger is
opgesteld door het Amerikaanse
blad Computers and Automation.
Iedereen heeft het recht:
1. te weten wat er over hem aan
gegevens bewaard wordt;
2. onnauwkeurige of Irrelevante in
formatie aan te vechten;
3. te weten en te controleren wie
toegang heeft tot zijn gegevens;
4. schadevergoeding te eisen voor
het ten onrechte gebruiken van
vertrouwelijke of onjuiste informa
tie; 5. verwijdering te eisen van in
formatie die te maken heeft met
idealen of intieme gewoonten.
Het is duidelijk dat deze punten
rechtstreeks van betekenis kunnen
zijn als het gaat om het vinden
van een wettelijke grondslag voor
de werking van registratieve infor
matie-banken. Of die nu in handen
zijn van overheid of particulieren.
Niet omdat die banken onbetrouw
baar of te kwader trouw zouden
zijn. Maar omdat het individu een
grondrecht heeft op bescherming van
zijn privacy in een wereld, waarin
„macht" steeds onzichtbaarder en
abstracter wordt.
DEN HAAG Slechts één op de
acht personen in Den Haag, Rotter
dam en Amsterdam gaat met bus of
tram (trein, metro» naar het werk.
De overigen gaan met eigen vervoer.
Bijna de helft van de bevolking
van de drie grote steden gebruikt de
auto om naar het werk te gaan.
Ruim een kwart stapt op de fiets of
de bromfiets. De resterende veertien
procent gaat lopen of werkt bij huis.
Een onderzoek van de Nederlandse
Stichting voor Statistiek (in op
dracht van de Stichting Weg) heeft
dit uitgewezen. Ruim vijftienhon
derd Nederlanders zijn er bij betrok
ken geweest.
Buiten de drie grote steden ligt 't
gebruikscijfer van 't openbaar ver
voer in het woon-werkverkeer nog
iets ongunstiger. De Stichting Weg
constateert uit de resultaten Jat 't
aandeel van het openbaar vervoer
in de dagelijkse verplaatsingsstroom
naar verhouding gering is. Ook
blijkt uit 't onderzoek dat een hoger
inkomen leidt tot minder gebruik
van het openbaar vervoer om naar
het werk te gaan.
Oorzaken voor de geringe aan
trekkingskracht van het openbaar
vervoer: geen behoorlijke verbin
ding, de afstand naar het werk is
tekort, te lange reistijd vergeleken
met eigen vervoer, geen vast werk
adres, ongelukkige diensttijden, o-
verstappen.
UTRECHT (ANP De Vereni
ging van dienstplichtige militai
ren (VVDM) heeft bij informateur
Steenkamp geprotesteerd tegen het
feit dat de 20-jarige Haagse
dienstplichtige Rinus Wehrmaaa
vorige week voor de krijgsraad
in Den Haag werd veroordeeld
tot twee Jaar gevangenisstraf om
dat hij weigert zijn haar te laten
knippen. Twee Jaar is de maximum
straf voor het niet opvolgen van 'n
dienstbevel.
Een dergelijke straf is buiten el
ke proportie. Dat een regel, die al
lerwegen als onnodig en krenkend
wordt ervaren, op 'n dergelijke ma
nnier moet worden gehandhaafd, heeft
óns diep geschokt. Te meer, nu alle
grote partijen, ook VVD, KVP, AR
en CHU, zich hebben uitgesproken
tegen de reglementering van de
(ANP) In antwoord op vragen
van de kamerleden Oele en Voogd
deelt minister Bakker mee. dat op
het ontvangststation van Schevenin-
gen radio tussen 24 augustus en 24
september 1970 de ontvangst op de
internationale noodfrequentie voor
schepen, veelvuldig gestoord is ge
weest tengevolge van het gebruik
van de frequentie gedurende die pe
riode door Radio Nordsee. De storing
was het gevolg van door de uitzen
dingen van Radio Nordsee ontstane
neven-effecten, waarbij ook de uit
zendingen van Veronica een rol speel
den.
Storingen werden ondervonden in
Zweden, in Portugal, in Noorwegen
en ten zuiden van Australië. Scheve-
ningen radio heeft meermalen mu-
ziekstoringen ondervonden en het
wal-schipverkeer van het Engelse
kust station North-Foreland radio,
wordt nog steeds ernstig belemmerd.
De kamerleden Oele en Voogd
hadden hun vragen reeds ingediend
op 27 augustus van het vorige Jaar
en op 4 maart Jongstleden drongen zij
aan op de beantwoording daarvan.
haardracht. Deze zaak is een symp
toom van de krampachtigheid waar
mee bepaalde verouderde regels
worden gehandhaafd. Wij hopen,
dat u hiermee bij uw informa
tie ernstig rekening zult willen hou
den" aldus de WDM.
De langharige militair zit al drie
maanden in de Scheveningse Jeugd
gevangenis. Zijn advocaat, mr. M.
Thoolen uit Den Haag, heeft inmid
dels tegen het vonnis hoger beroep
aangetekend bij het Hoog Militair
Gerechtshof. De WDM verwacht
dat de zaak daar over een maand of
twee, drie zal voorkomen. Zolang zal
W in de gevangenis moeten blijven.
De WDM is zich momenteel aan
het beraden over mogelijke maatre
gelen en acties in verband met deze
affaire. Intussen hebben ook 600
dienstplichtigen van de legerplaats
de Wittenberg in Garderen bij de
minister van Defensie tegen het
vonnis geprotesteerd.
ASSEN De politierechter in As
sen heeft een Jehova-getuige die er
kend was als dienstweigeraar maar
geen vervangend werk willen doen
in reéordtempo naar Veenhuizen ge
stuurd. De man, een 23-jarige admi
nistratieve ambtenaar, had dinsdag
zijn werkpakje in het kamp voor ge
wetensbezwaarden in Vledder gewei
gerd. Gisteren werd hij veroordeeld
tot een dag gevangenisstraf en drie
ëntwintig maanden Rijkswerkinrich
ting.
De officier van Justitie, mr. Ph.
M. Schenkenberg van Mierop had
dezelfde correctie geëist, maar teken
de daarbij aan het te betreuren, dat
de staat nog steeds geen afdoende
regeling heeft bedacht voor de Jeho
va-getuigen, die niet in militaire
dienst willen maar ook vervangend
burgelijke diensplicht afwijzen.
Staatssecretaris Keijzer heeft
gisteren het radarstation Heriuij-
nen officieel geopend.
OSNABRUCK De zevenjarige
Marco Hendriks en zijn vierjarig
broertje Jacco zijn gisteren ter
nauwernood gered nadat het schip
van hun vader op het Middelland
kanaal in Westerkappeln in West-
Duitsland was omgeslagen. De kin
deren hebben twee uur tot hun nek
in het water gestaan met slechts een
luchtlaagje van dertig centimeter
om te ademen.
De rijnaak van schipper H. B.
Hendriks, die honderdvijftig ton
steen vervoerde, sloeg binnen enke
le seconden om, waarschijnlijk door
verschuiven van de lading.
De schipper en zijn vrouw konden
net op tijd overboord springen,
maar in het vooronder lagen de kin
deren te slapen.
Brandweerlieden en sportduikers,
die alles in het werk stelden om de
opgesloten knaapjes te redden, hoor
den na een uur klopsignalen onder
de naar boyen drijvende kiel. Zij
konden de kinderen echter niet be
reiken.
Dat lukte pas na twee uur, toen
met een snijbrander een gat in de
kiel was gemaakt. De redding kwam
net op tijd.
DEN HAAG De informatiepo
ging van prof. dr. P. A. J. M. Steen-
kamp gaat vrijdagavond de beslis
sende fase in. De fracties van KVP,
ARP, CHU, WD en DS'70 in de
Tweede Kamer krijgen dan de be
schikking over een „memorandum"
van de informateur. Prof. Steenkamp
zal hierin zijn eigen mening geven
over de punten, waarover de voor
zitters van de vijf fracties het tot
nu toe niet eens zijn geworden, zo
als de hoogte van de overheidsuitga
ven en de belastingdruk.
Prof. Steenkamp zei gisteravond,
dat hij het niet eens was met AR-
fractieleider mr. B. W. Biesheuvel,
dat hij „knopen zou moeten door
hakken". „Die uitdrukking neem ik
niet voor mijn rekening", zei prof.
Steenkamp. „Ik geef wel mijn eigen
mening. Daar valt dan nog over te
praten, maar daar ben ik wel zelf
bij".
Maandagavond verwacht informa
teur Steenkamp schriftelijk antwoord
van de vijf fracties op wat hij zelf
noemt zijn „wat langere brief". Dins
dagmorgen komen de vijf fractievoor
zitters weer bij de formateur. Dan
zal hü hen meedelen of hy zün in
formatiepoging staakt of voortzet.
Het is de bedoeling, dat de brief
van Steenkamp en de antwoorden
van de vijf fracties gezamenlijk wor
den gepubliceerd. Prof. Steenkamp zei
„ronduit nee" op de vraag of hij
zijn brief vrijdagavond al niet open
baar wilde maken. „Ik kan geen
schade meer lijden", zei hij ter ver
klaring.
Vastleggen
De informateur stelde zich gister
avond voor in zijn eerste officiële
brief aan de vijf fracties duidelijk
vast te leggen welke de punten van
overeenstemming zijn, welke de pun
ten van verschil en wat zijn mening
over die verschilpunten is. „Een mi-
di-akkoord in embryonale vorm",
noemde prof. Steenkamp de inhoud
van zijn brief. Hij wees er op dat
de brief niet alleen ever de finan-
cieel-economische problematiek zal
gaan.
Tweemaal heeft de informateur al
een „notitie" voor de fractie gemaakt
grenzen", vooral met betrekking tot
De eerste ging over „wensen en
overheidsuitgaven, zoals die in de
oriënterende fase van zijn infor
matiewerk naar voren waren geko
men. Dinsdag kregen de fracties ook
een notitie. De inhoud van beide
schrifturen is officieel niet gepubli
ceerd.
Wel is intussen duidelijk geworden,
dat de fractieleider van DS'70, prof.
d r.W. Drees jr., vasthoudt aan een
ander uitgavebeleid dan de christe
lijke fracties tot nu toe hebben ge
voerd. In een politieke radio-uitzen-
dlng van DS'70 zei mevr. F. van Vee
nend aal- van Meggelen gisteravond,
dat haar partij blijft bij de eisen die
zij voor de verkiezingen heeft ge
steld: verlaging van de belasting
druk en besnoeiing van sommige
overheidsuitgaven. „Als de christelij
ke partijen niet aan deze eisen te
gemoet komen, zullen wij geen rege
ringsverantwoordelijkheid aanvaar
den", aldus mevr. Van Veenendaal.
DS'70 wil in het bijzonder de uit
gaven besnoeien voor ruilverkavelin
gen, de kunstsubsidies, ontwikkelings
hulp en het wetenschappelijk onder
wijs. Mr. W. J. Geertsema van de
V\HJ, met wie prof. Steenkamp gis
teren tussen de middag een onder
houd onder vier ogen had, zei na af
loop dat zijn fractie een middenpo
sitie inneemt tussen de christelijke
fracties en DS '70. „In een vijf
partijen-kabinet zullen wij nooit de
grootste concessie behoeven te doen"
meende hij.
Idee
Namens zijn fractie heeft mr.
Geertsema het idee gelanceerd om
ook motorrijtuigenbelasting te gaan
heffen op auto's die ntet worden ge
bruikt. Dat zou naar schatting en
kele tientallen miljoenen opleveren
voor de Schatkist. Een moeilijkheid
is echter, dat deze belasting nogal
ongrijpbaar zou zijn.
Mr. Geertsema zei ook, dat als DS
'70 een breuk zou veroorzaken, dat
de WD dan waarschijnlijk de kant
van de partij van Drees jr. zou kie
zen, „Maar", voegde hij er aan toe.
„ik heb geen enkele aanwijzing dat
het tot een breuk komt".
De voorzitters van de fracties van
gisteravond anderhalf uur apart met
informateur Steenkamp.
i
