NA TWEE UUR
RIJDEN BESLIST
KWARTIER RUST
Rekenkamer zoekt de besparingen
Argovisie
de encyclopedie
v
DE ENTENTE CORDINALE LEEFT WEER
Snelheids
limiet
nuttig mits
herkenbare
controle
V akantie is voor uw plezier maak daarom geen auto-ongeluk
die met u méégroeit!
EVEEL UITGEVEN IS GEMAKKELIJKER DAN ANDERSOM
VRIJDAG 28 MEI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 25
LEIDEN „Twee uur rijden kwart
liur rust". Het motto dat Veilig Verkeer
'Jederland heeft gekozen voor zijn cam-
tagne in de komende vakantiemaanden,
preekt voor zich: „Beste mensen, veel ple-
ier, maar vergeet niet dat autorijden op
tvervolle wegen niets met ontspanning,
maar alles met inspanning te maken
heeft". Daarom dit advies, aan de voor
avond van Pinksteren en met de interna
tionale volksverhuizing op Europa's wegen
in zicht: „Neem na elke twee uur rijden
een kwartiertje rust. U leven kan ervan
afhangen".
Nederland heeft het initiatief ge-
omen voor de actie, die medio juni
internationaal karakter krijgt
West-Duitsland, Oostenrijk,
ivitserland, België en Luxemburg
ch aansluiten bij de campagne,
e als thema „Europa op weg",
spectievelijk „Europa unterwegs"
l'Europe en marche" heeft mee
kregen. De actie duurt tot half
igustus. In ons land verleent de
gemene Verkeersdienst Rijkspoü-
(de Porsche-groep) er medewer
ing aan.
veilig-verkeer propagandisten
innen het wel van de daken
hreeuwenVakantiegangers, wees
ch alsjeblieft voorzichtig op de
;g en zorg vooral dat je regelma-
uitstap voor rustpauzes. Wie de
ifers kent, begrijpt hun inspan-
ngen om de nieuwe landelijke ac-
één groot brok gemeengoed te
aken.
„Ieder Nederlands gezin dat over
een paar weken met vakantie in ei
gen land gaat, heeft nu nog de tijd
te bedenken dat vorig Jaar in de
vakantiemaanden juni, juli en au
gustus 830 doden vielen op Ne
derlandse wegen". En: „Iedere West
europeaan die vandaag of morgen
zijn koffers pakt voor een lange rit
naar het buitenland, heeft nu nog
de kans zich te realiseren dat het
vakantieverkeer van het afgelopen
jaar tenminste vijftienduizend do
den en vierhonderdduizend gewon
den in de EEG-landen heeft
geëist".
Voor wie die cijfers nog niet spre
ken déze vergelijking: „In 1790
werd een groot gedeelte van de be
volking van een stad als Den Haag
of Rotterdam gedood of gewond op
weg naar de vakantiebestemming
dan wel op de thuisreis", als de
mensen waarop de cijfers betrek
king hebben in een van beide ste
den hadden gewoond.
Beperkter
In de Amerikaanse staat Ohio is
vastgesteld dat het gezichtsveld van
vermoeide automobilisten beperkter
wordt doordat de ogen teveel en te
lang vastgehouden worden door
strepen en obstakels aan de rech
terkant van de weg. Vermoeidheid
leidt ook tot harder rijder, terwijl
het gevoel voor de snelheid waar
mee wordt gereden, begint af te ne
men. Nevenverschijnselen van over
vermoeidheid en verminderd reac
tievermogen kunnen aanleiding zijn
van catastrofale ongelukken.
Tweede onderwerp van de actie
„Europa op weg" is gericht op het
risico bij het inhalen op provinciale
wegen met twee of drie rijstroken.
Opnieuw een cijfer: jaarlijks gebeu
ren alleen al in ons land zo'n 45.000
ongelukken door verkeerde inhaal
manoeuvres. Vooral tijdens de
Pinksterdagen zullen de provinciale
wegen wellicht overvol zijn. Van
daar dit advies van Veilig Verkeer
Nederland: „INHALEN!! Vergeet
het maar".
Het onvoldoende afstand houden op
autosnelwegen is oorzaak nummer
één van verreweg de meeste botsin
gen. Voor de hand ligt dus, dat de
campagne óók voor dit volstrekt
foute verkeersgedrag de aandacht
vraagt. De aandacht van de Por-
sche-politiemannen heeft het in elk
gevalonopvallende surveillancewa
gens, uitgerust met foto-apparatuur,
controleren intensief deze veel voor
komende overtredingen. Een nieuwe
methode is in ontwikkeling, kan
worden gemeten. Commentaar van
de Verkeersdienst: „Het is niet zo
sympathiek, maar dringend nodig
om de in aantal sterk toenemende
kop-staart botsing in te tomen".
Ambassadrices
Charmante veilig-uit, velig-thuis
ambassadrices gaan de komende
weekends in wegrestaurants, motels
en bij grensposten folders over de
actie uitdelen. De Porsche-beman-
ningen zorgen voor de verspreiding
op de autosnelwegen.
Om te wijzen op het gevaar van
inhalen op drukke provinciale we-
Wat er kan gebeuren als u
een nacht doorrijdt zonder te rus
ten.
gen is een indringende tv-spot ge
maakt die vóór de vakantiepieken
wordt vertoond. De NOS heeft het
filmpje aan buitenlandse tv-statlons
aangeboden.
Topdrukte verwacht de politie in
liet weekend dat op vrijdag 2 juli
begint (begin schoolvakanties in ons
land en in het Roergebied) en op 9
en 10 juli, het begin van de bouw
vakvakantie. Tot 8 augustus moet
tijdens de weekends op de wegen
met grote drukte rekening worden
gehouden.
Verschil
voorzitter van de Rekenkamer,
3. H. Peschar, vroeger Tweede-
unerlid voor de PvdA, zegt niet
wat Drees jr. beweert dus niet
q. Hij beperkt zich tot een uit
zetting over het verschil in be
ls er zomaar anderhalf miljard gulden te bezuinigen op de
tgaven van het rijk? Politicus dr. W. Drees jr. heeft beweerd,
)t het mogelijk is. Dat was des te pikanter, omdat Drees als
hatkistbewaarder (als ambtenaar dus) heel dicht bij de
room van inkomsten en uitgaven van het rijk heeft gezeten.
Is men de uitgaven maar kritisch durft te bekijken, zegt Drees
eeds, dan lukt het wel om besparingen door te voeren.
Tu kent Nederland een instelling
kritisch toekijkt hoe men bij
rijk omgaat met geld: de Alge-
me Rekenkamer.
f< )c
laatste jaren heeft de bezig-
id (die overigens niet alleen uit
'kijken bestaat, maar voor een
!ot deel uit het „knokken" met
aisters over vermeende fouten bij
beheer van rijksgeld) tientallen
lj oenen guldens aan besparingen
geleverd.
In 1967 bedroegen die 58 miljoen
jUjlden, in 1968 92 miljoen gulden,
1969 35 miljoen gulden en in
10 100 miljoen gulden. Belangrijke
dragen, maar in de verste verte
niet de anderhalf miljard van
ees.
naderingswijze van het punt
ringen door zijn Rekenkamer en
door de politicus Drees.
„In de politiek kan men de be
slissing nemen, dat een ministerie
dit jaar niet 800 miljoen gulden
uitgeeft voor een taak, maar slechts
500 miljoen. De ambtenaren moeten
dan maar uitzoeken hoe zij die 300
miljoen gulden besparen. De Reken
kamer daarentegen moet een goed
verhaal houden, moet overtuigen,
argumenteren, illustreren, kortom
aantonen, dat men minder hoeft uit
te geven als men een taak anders
aanpakt".
De methode van de Rekenkamer
vereist een diepgaande studie van
kritische en intelligente mensen. Uit
de zojuist genoemde cijfers over be
sparingen in de laatste vier jaar en
de wetenschap dat ongeveer twee
honderd mensen dag-aan-dag de
rijkshuishouding controleren en be
kijken hoe het goedkoper kan, is af
te leiden dat er nogal wat man
kracht en tijd nodig is om met de
ADVERTENTIE
Als uw krant 160,- voordeel
biedt dan pakt u dat voordeel
toch zeker wel? Vul snel de
intekenbon uit de groene
folder voor de Argo-visie
encyclopedie in. Wilt u nog
meer informatie? Vraag dan
een proefnummer bij uw
krant of bel 05200-15243.
methode van de Rekenkamer an
derhalf miljard te besparen.
Met een van bovenaf opgelegde
politieke beslissing kan Drees jr
misschien aantonen dat hetzelfde
vlugger en met minder mensen kar
worden bereikt. Bij voorbeeld door
eenvoudig met het rode potlood te
schrappen en aldus een einde te
maken aan werkzaamheden van de
rijksoverheid. Ook de Rekenkamer
bezüit zich overigens over het we]
of niet handhaven van sommige
rijkstaken. Maar zij kan daarbij
nooit verder gaan dan het doen van
suggesties.
Onvoorzien
Vorig Jaar heeft de Rekenkamer
aangetoond in haar jaarverslag dat
politieke beslissing ook tot giganti
sche, onvoorziene uitgavenstijgingen
kunnen leiden. Dat gebeurde aan dt
hand van de regeringsbeslissing om
In anderhalf jaar de Medische Fa
culteit Rotterdam (M.F.R.) uit de
grond te stampen.
De Rekenkamer toonde aan, dat
het ministerie van Onderwijs en We
tenschappen een bedrag van onge
veer tweehonderd miljoen gulden te
weinig had geraamd voor de bouw
van dit meerjarige project.
Daarover is toen nogal wat dei
ning ontstaan. Het bestuur van de
MFR liet weten, dat de Rekenka
mer „peren bij appels" optelde en
dus goutieve berekeningen had ge
maakt.
In haar Jongste jaarverslag ci
teert de Rekenkamer (met een ze
kere voldoening over haar gelijk, zo
liet drs. Peschar merken) de minis
ter van O.enW. Deze liet weten,
dat men bij het begin van de bouw
In 1965 niet de flauwste notie had
van de kosten. Eind 1969 werden
die kosten nog geraamd op 460 mil
joen gulden. Maar in mei 1970
kwam de MFR met een raming van
700 miljoen. Voor projecten die tot
eind 1975 lopen is voorlopig 540
miljoen uitgetrokken, hetgeen bete
kent dat de opbouw van de MFR
nog tot lang na 1975 zal duren.
Zo'n klapstuk als dat van de
MFR ontbreekt in het jaarverslag
1970 van de Rekenkamer. Niettemin
zijn er wel enkele spectaculaire
posten te melden. Zo is na tien
jaar aandringen van de Rekenka
mer een regeling tot stand gekomen
voor de vergoeding van poliklinische
f. - «Hs
behandelingen in Academische Zie
kenhuizen, die tot vorig jaar 1 april
gratis was. De Jaaropbrengst wordt
geschat op zestien miljoen gulden.
Het was de Rekenkamer al eerder
opgevallen, dat het schoonmaken
van de gebouwen van de gemeen
te-universiteit in Amsterdam onge
veer tweemaal zo duur was als van
vergelijkbare universiteitscomplexen
Leiden en Delft
Particulier
Een onderzoek heeft uitgewezen
dat dit voornamelijk komt, omdat
het schoonhouden in Amsterdam
geschiedt door een gemeentelijke
dienst. Vorig jaar is men begonnen
geleidelijk over te schakelen op
particuliere schoonmaakbedrijven
hetgeen een jaarlijkse besparing
van één miljoen gulden oplevert.
Wie de andere op- en aanmerkin
gen leest over het geldelijk beheer
van het ministerie van O. en W.
(bij het terugvorderen van studie
voorschotten is een achterstand van
veertigduizend dossiers bv.) kan
niet aan de indruk ontkomen, dat
voor dit ministerie in het bijzonder
geldt, wat de Rekenkamer elders in
het algemeen opmerkt: gebrek aan
deskundig personeel werkt sterk
kostenverhogend.
En dan is er ook nog altijd het
ministerie vain Buitenlandse Zaken,
onder leiding van Luns al jarenlang
een vast nummer in de kritische
beschouwing van de Rekenkamer.
Vorig jaar is zij gevallen over de
duurte van een ambtskostuum van
een ambassadeur. Gewoonlijk kost
zo'n kostuum niet meer dan drie-
Eenvrouwsdemonstratie op
het Binnenhof tegen de verkwis
ting van Buitenlandse Zaken.
duizend gulden. Het rijk neemt van
dit kledinggeld tweederde deel voor
haar rekening.
Het hier bedoelde kostuum kostte
bijna 6600 gulden. Buitenlandse za
ken paste er 4400 gulden voor bij.
Laconiek deelt minister Luns mee
na een bemerking van de Rekenka
mer: „Waar het in het onderwerpe-
lijke geval galakleding van een oud
model betrof, waarvan de kosten
van volborduren aanzienlijk hoger
j zijn dan voor het huidige model,
kwam ook de vergoeding hoger uit
dan gebruikelijk".
Algemene conclusie: teveel uitge-
ven is gemakkelijker dan besparen.
„Frankrijk is bereid zijn Engel
vrienden in een Europese ge
nschap die werkelijk commu-
utair, is te verwelkomen."
„Het is bemoedigend te ontdek-
n, hoe dicht de opvattingen van
Britse en Franse regeringen over
ontwikkeling van Europa bij el-
iar liggen".
Dit zijn enkele van de vele
eugdevolle uitingen na het topge-
fek tussen Heath en Pompidou
vorige week. De „Entente Cor-
ale", vaak een zwak kasplantje,
bovendien soms met verkeerde
offen werd begoten, is weer een
achtig gewas.
Er zijn Fransen, die nog altijd de
L ïderdjarige Oorlog- en de vele
Frans-Britse oorlogen nadien op
hun manier voortzetten. Zij zijn
vermoedelijk zelfs talrijker dan de
haters van de „boches", die Duits
land nimmer iets zullen vergeven
en die voortdurend bevreesd zijn
voor de oostelijke nabuur.
In Engeland viel, in wat verzwak
te vorm, een soortgelijk verschijnsel
waar te nemen. Daar waren er
vooral in ultra-conservatieve gelede
ren velen, die het maar raar von
den om tegen de Duitsers te moe
ten vechten en niet tegen de
„frogs", de Fransen.
Tussen 1870 en 1914 was in Frank
rijk de tegenstelling tussen Duits-
land-haters die vaak vrienden van
Engeland waren, en hen die naar
verzoening met de Duitsers streef
den, maar in de Britten vijanden
voor eens en voor altijd bleven zien,
zeer markant.
„Speak English", riep een woe
dende menigte eens Clemenceau toe,
die leraar Engels was geweest en
als de meest typische vertegenwoor
diger van de eerste groep kan gel
den. Hanotaux, staatsman en
historicus, (schrijver om. van
een boek over Jeanne d'Arc), was
daarentegen de man van de Fasjo-
da-kwestie, een conflict tussen En
geland en Frankrijk over invloeds
sferen in Noord-Afrika, dat beide
landen aan de rand van oorlog
bracht.
Enkele Jaren later, in 1904, regelden
Fransen en Engelsen diverse han
gende kwestietjes en dat was het
begin van de Entente Cordiale, het
hartelijke verbond, dat sindsdien is
blijven bestaan. Zelfs De Gaulle
had het middenin zijn controverse
met Engeland nog wel eens over
„onze Engelse vrienden".
De enige werkelijke breuk was de
Etat Francais, de Franse staat van
Pétain, die in Vichy zijn zetel had.
Zijn regime was in de zomer van
1940 uit de nood geboren, maar was
bepaald niet door de Duitsers opge
legd. Pétains anti-Britse politiek ge
noot waarschijnlijk de instemming
van het gros zijner landgenoten,
vooral nadat de Engelsen politiek zo
onverstandig waren geweest de
Franse vloot in de Algerijnse haven
Mera en Kebir aan te vallen, opdat
die niet in handen van de Duitsers
zou vallen.
Het Franse verzet tegen Engelands
toetreding tot de EEG had zakelijke
economische motieven, maar werd
toch ook gedragen door irrationele
afkeer van de Britten. Engeland, zo
werd gezegd, behoort niet tot Euro
pa.
De Britten van hun kant werkten
mee aan deze voorstelling door met
een zeker wantrouwen en verach
ting over „the continent" en over
„foreigners" te blijven spreken,
waarbij zij dan bovenal Frankrijk
en de Fransen op het oog hadden.
En de Fransen hoorden in de Engel
se taal die zij als een bedreiging
voor het Frans voelden, vol afschuw
talrijke „verkeerd uitgesproken
Franse woorden".
Binnen de sfeer van de realiteit
moet men constateren, dat Enge
land grote belangen overzee heeft
en bovendien nauwe banden met de
Amerikaanse taalgenoten. Maar het
is even dwaas om Engeland niet tot
Europa te rekenen als Japan of In
donesië niet tot Azië.
Er zal nog veel moeten gebeuren eer
alle moeilijkheden van Engelands
lidmaatschap van de Europese Ge
meenschappen zijn opgelost. Maar
de onredelijke tegenstellingen en
verwijten lijken tot het verleden te
behoren of althans naar de achter
grond te zijn gedrongen. De Enten
te Cordiale leeft.
(Van onze juridische medewerk
ster
In 1965 gaf de minister van
Verkeer en Waterstaat opdracht aan
de Stichting Wetenschappelijk On
derzoek Verkeersveiligheid <SWOV)
om na te gaan wanneer het wense
lijk is een snelheidslimiet in te voe
ren. Een uitermate nuttige opdracht,
omdat rechtsregels waardoor het ge
drag van de weggebruiker wordt
beïnvloed, in de eerste plaats zin
vol moeten zijn. Dit geldt nog klem
mender voor die regels waaraan eeD
sanctie is verbonden, bv. geldboete
of inhouding van het rijbewijs.
IN HET laatste nummer van "De
lict en delinquent" (mei '71) wordt
een tussenstand gegeven van dit on
derzoek. In een testperiode van twee
jaar werden 750.000 snelheidsmetin
gen verricht. Ook vond gedurende
drie maanden intensieve politiecon
trole plaats over het project Maars-
bergenOosterbeek. Hierbij bleek
dat een opvallend opgestelde politie
wagen het percentage snelheidsover
treders van 29% op 19% bracht. Aar
dig is dat dit boemaneffect zich uit
strekte tot de rijbaan voor het te
gemoetkomend verkeer en ongeveer
5 kilometer doorwerkte. Globaal blijkt
een toename van duidelijk zichtbare
politiecontrole de gemiddelde snel
heid met 10% te doen dalen.
FUNDAMENTEEL is de vraag of
een snelheidslimiet de verkeersvei
ligheid dient. De redenatie is dat er
minder riskante inhaalmanoeuvres
plaatsvinden en de gevolgen van een
ongeval minder desastreus zijn. De
Juistheid van dit uitgangspunt is ech
ter nog niet bewezen. Toen in '57 de
maximumsnelheid in Nederland werd
ingevoerd, daalde het aantal dode
lijke ongevallen dat Jaar sterk. Maar
dit kan verschillende oorzaken heb
ben, zoals de verhoogde aandacht
voor veilig rijden dat Jaar, of de be
stedingsbeperking. Na '58 stijgt de
curve weer aanzienlijk om vanaf
1961 zelfs boven het gemiddelde van
West-Europa te komen, met België
als enige boven Nederland.
NADAT begin 1970 in dichte mist
op de autosnelweg Rotterdam—Am
sterdam ter hoogte van Schiphol een
kettingbotsing plaatsvond met vrese
lijke gevolgen, werd op dat traject
een maximumsnelheid van 100 kilo
meter ingevoerd. Een dergelijke
maatregel heeft iets van een bezwe
ringsformule.
MET NAME uit Amerikaanse er-
i varingen, waar men al sinds 1936
met snelheidslimieten werkt, blijkt
dat het gedrag van de weggebrui-
ker op dat punt moeilijk te beïnvloe-
den is. De automobilist heeft de nei-
i ging zelf, dus subjectief, de situatie
I te hoordelen en eventueel zijn snel-
held aan te passen. Dit wijst in de
j richting dat door goede bebakening
I en adviessnelheden mogelijk effec-
liever gewerkt kan worden. Ook
wordt de factor tijdwinst door de
i weggebruiker, onder invloed van de
omstandigheden, subjectief hoog ge
waardeerd en dus sterk overschat.
EEN HUISENQUèTE gaf aan dat
bijna 74 procent van de ondervraag
den voor maximumsnelheden was.
Slechts 18 procent verwachtte wat
I van snelheidslimiet en strafbedrei-
gingEr bestaat een groot verschil
tussen de houding van de weggebrui
ker. als hij rustig thuis de zaak ob
jectief beziet, en zijn feitelijk ge
drag, Jachtig, vaak gespannen, met
een overdreven waardering van de
tijdwinst. Misschien dat hier een
taak is voor de voorlichting.
DE WAARDE van het politietoe
zicht komt het sterkst naar voren bij
de preventieve en repressieve (pien
gaat langzamer rijden) werking. Re
pressief, dus constateren van de over
treding achteraf, heeft de controle
alleen maar zin als de weggebruiker
subjectief, dus zelf, er van overtuigd
is dat de kans betrapt te worden
groot is. Een verhoging van de ob
jectieve controle, bijvoorbeeld door
om de 5 kilometer een electronisch
meetapparaat op te stellen, waar
door meer snelheidsoverschrijders
worden betrapt, heeft alleen zin als
de weggebruiker dit ook weet. Bij
onopvallend toezicht zal de overtre
der het feit dat hij gesnapt is als
"pech" ervaren terwijl bovendien ae
bekeuring hem pas weken later be
reikt .zodat hij zich de daadwerke
lijke situatie niet meer precies weet
te herinneren. Een dergelijke bena
dering zou zelfs de agressiviteit kun
nen bevorderen.
Op DIE grond zou men ook de
Juistheid kunnen betwijfelen van de
vervolging en veroordeling van een
automobilist die door lichtseinen
mede weggebruikers waarschuwden
dat snelheidscontrole plaatsvond. Hij
had de politie bij haar opsporende
taak gehinderd.
UIT DE conclusies van dit interim-
rapport blijkt dat er nog veel onze
kerheid heerst over de wijze waarop
en de mate waarin het rijgedrag be
ïnvloed kan worden. Met name het
verband tussen snelheidslimiet en
veilig verkeer is dubieus. Wel staat
'■'ast. dat verhoogde politiecontrole
vereist is wil de snelheidslimiet ef
fect hebben. Deze controle moet dui
delijk herkenbaar zijn voor de weg
gebruiker.
MR. J. 8. d.S.L.
