Schooladviesdienst kiest
voor Leidse arbeiderskind
De Gelukkige School
Twee voorlichtingsavonden op til
Medewerkers
aan dit nummer
WOENSDAG 26 MEI 1971
LEIDEN Als een eerste (nog schuchtere) stap op de
weg naar gelijke onderwijskansen voor iedereen, is dezer
dagen de Leidse schooladviesdienst verschenen met een
driejarenplan voor de periode '71-75. Wat de schooladvies
dienst beoogt is dit
meewerken aan de onderwijsvernieuwing via de bege
leiding van het onderwijzend personeel
een zo volledig mogelijke ontplooiing van de leerlingen
door een systematische begeleiding van deskundigen,
waarbij zonodig ook de ouders worden betrokken.
Een gigantisch en ingrijpend karweimaar alles kan niet in
eens. Daarom worden in liet driejarenplan enkele projecten
aangewezen, die in de ogen van de schooladviesdienst voor
rang behoeven. Teneinde de discussie hierover open te houden
worden binnenkort in de Stadsgehoorzaal tzgee voorlichtings
avonden gehouden over het meerjarenplan. Noteert u maar:
donderdag 3 juni voor schoolhoofden en onderwijsbonden, dins
dag 8 juni voor schoolbesturen, oudercommissies en belang
stellende ouders.
Bij het opstellen van het werk
schema voor de komende drie jaar,
is de schooladviesdienst er vanuit
gegaan, dat een eenmaal begonnen
project niet na een jaar kan worden
afgebroken. Er moet lijn in zitten.
Een andere beperking is, dat onmo
gelijk op alle scholen met een pro
ject kan worden begonnen. Gezien
deze omstandigheden lag het voor
de hand, dat de schooladviesdienst
zou kiezen voor het arbeiderskind,
dat vaak in z'n schoolloopbaan zo
weinig tot zijn recht blijkt te komen
Peuter-speelgroepen
Als eerste project wil de school
adviesdienst starten met peuter-
speelgroepen in maatschappelijk
achtergebleven wijken van Leiden.
Deze onderwijsbijlage van het
Leidsch Dagblad kwam tot stand
door bijdragen van
Loek Elfferich
Henk de Kat
Harry Kuiper
Wim Schild
Rico Bulthuis
Jaap Joppe
Joop Walenkamp
(tekeningen)
Holvast (foto's)
De buurt zal hierbij moeten worden
ingeschakeld, waarvoor reeds con
tact is opgenomen met het Maat
schappelijk Contactorgaan van dr
Kamphuis. Het doel van deze peu
ter-speelgroepen is om verbetering
te brengen in een situatie, die wordt
gekenmerkt door bijv. slechte huis
vesting, minder mogelijkheid tot ver
standelijke ontwikkeling thuis, een
eenzijdige band met de moeder. Al
lemaal factoren, die bijdragen aan
de (onnodige) achterstand van kin
deren uit dergelijke milieus op
school.
Een tweede project is de begelei
ding van kinderen bij de overgang
van kleuter- naar basisschool. Reeds
vorig jaar werd hiermee op zes scho
len begonnen, in samenwerking met
de universiteit. In de deelnemende
kleuterscholen werd speciale aan
dacht besteed aan taalgebruik, ex
pressie, waarneming, bewegingen. In
de eerste klas van de basisschool
werden leestoetsen afgenomen, waar
uit men kon opmaken hoe ver het
kind was en welke afzonderlijke aan
pak het eventueel nodig had. Een
uitbreiding van het aantal scholen is
dit Jaar mogelijk, waarbij weer
vooral wordt gedacht aan de scholen
met „milieugehandicapte" kinderen.
W erkprogramma
Andere punten uit het werkpro
gramma van de schooladviesdienst
zijn:
incidentele hulp van deskundigen
aan achterblijvende kinderen uit de
tweede t/m de zesde klas van de ba
sisschool.
inschakeling van hulponderwij
zers (de zogenaamde „remedial tea
chers") voor leerlingen die met spe-
Spelende kinderen in één van
die talrijke nauwe straten in Lei
den. De schooladviesdienst wil
dit jaar beginnen met speelgroe-
pen vopr peuters uit arbeiders
wijken 'van de stad. om die kin
deren een duwtje in de rug te
geven voor ze naar school toe
gaan.
cifieke leer- en leesmoellijkheden
kampen. De schooladviesdienst hoopt
volgend Jaar over twee van deze
hulponderwijzers te beschikken.
Daarnaast is het misschien mogelijk
om voor bepaalde scholen een extra
leerkracht aan te trekken die deze
hulp kan geven.
de toelating tot en de begeleiding
van het buitengewoon onderwijs zal
onderwerp van bezinning zijn. Me
dewerkers van de schooladviesdienst
hebben op het ogenblik al zitting in
het toelatingsteam van enkele bui
tengewone scholen.
overwogen wordt om op een aan
tal basisscholen te beginnen met een
cursus „de flexibele school". Dit is
een heroriënteringscursus voor on
derwijskrachten uit de eerste en
tweede klas van de basisschool. Nauw
hierbij aan sluit de pedagogisch-di-
dactische begeleiding die sinds
januari van dit jaar wordt gegeven
op sommige scholen in de vorm van
gespreksgroepen over nieuwe leerme
thoden.
coördinatie met de BAVO-com-
missie, die de overgang regelt van
zesde klas basisschool naar voortge
zet onderwijs.
documentatie en voorlichting over
leermiddelen voor flexibel onderwijs.
logopedische hulp. Met ingang
van augustus werken er bij de Leid
se schooladviesdienst drie spraakle-
raressen, volgend jaar komt er nog
één bij.
Blauwdruk
Ziehier in het kort een blauwdruk
voor het komend (school)Jaar. Veel
van de opgesomde punten zullen nog
een concrete inhoud moeten krijgen,
liefst in samenwerking met alle be
trokkenen.
Directeur Poell van de Leid
se schooladviesdienst tekent bij dit
meerjarenplan aan, dat wordt toe
gewerkt naar een preventief wer
kend begeleidingssysteem van leer
ling en onderwijssituatie. Dat bete
kent een verschuiving van het inci
dentele onderzoek van een leerling
naar regelmatige groepsonderzoeken
van alle scholieren en het onderwijs,
om eventuele problemen tijdig door
te lichten en te voorkomen. Deze
„systematische" aanpak krijgt in de
komende Jaren de prioriteit.
Deze schooladviesdinst met haar
4 maatschappelijk werksters, 1 full
time en 1 parttime-pedagoog-didac
ticus, 3 logopedisten, 2 administra
tief medewerksters en haar part-ti
me psychologen kost uiteraard aan
zienlijk wat geld. Voorlopig zal de
dienst afhankelijk blijven van een
gemeentelijke bijdrage. Een aan
zienlijke jaarlijkse subsidie-toename
is voorwaarde, aldus drs. Poell, wil
men niet behoeften scheppen die la
ter niet vervuld kunnen worden.
Uitbreiding
Drs. Poehl dringt er tevens sterk op
aan, dat de raad van het gewest Lei
den en Provinciale Staten zich bui
gen over uitbreiding vaji het werk
gebied van de schooladviesdienst, dat
momenteel alleen in Leiden en
Oegstgeest ligt. Andere plaatsen
rondom Leiden hebben er al blijk
van gegeven graag te willen aanslui
ten bij de dienst, die, als het sta
dium van de opbouw voorbij is, dit
wenselijk acht.
Het lijkt een wrange grap:
relbewust een onderwijsbij-
iage de titel „De gelukkige
School" meegeven in een tijd
dat het onderwijs barst van
de problemen en op weg lijkt
in de kortste keren een re
gelrecht noodgebied te wor
den. Een grap is het natuur
lijk niet. Het is wel een po
ging om uit te stallen hoe
onderwijs zou kunnen zijn;
lekker, van a tot z geniet
baar, makend dat de mens
zich geestelijk ver-rijkt en
mogelijkerwijs ook in het le
ven straks ver reikt. Het is
tevens een poging om uit te
stallen hoe dat in incidentele
gevallen al uiordt waarge
maakt door pionierende lie
den, die door wat dan ook
gedreven in bijna niet gehol
pen dag-in-dag-uit bezig
zijn.
De televisie kent al een
gelukkige school". De school
van meester Hedges en zijn
stelletje ongeregeld van 5C;
de rabauw Duffy en de sexy
Sharon en de onnozele Dun
stable en de hele rest.
Die gelukkige school" op
tv is, dat mag eindelijk best
eens gezegd, een wat karika
turaal en vrolijk afgiet
sel van hoogst wezenlijke
ondenvijstoestanden in ons
Verenigd Koninkrijk. Door
de karikatuur en de vrolijk
heid heen bespeurt men in
elke aflevering de problema
tiek enerzijds en het per
spectief anderzijds. Beiden
zijn het gevolg van een grote
omwenteling in het Engelse
onderwijs: de ommekeer
naar de „comprehensive
school" (en dat is ruwweg
wat wij hier bedoelen met de
.middenschool"die overi
gens nog verwezenlijkt moet
worden
Het zotte is dat „de geluk
kige school" van de tv, be
ter bekend als „Please Sir",
nog nooit op enigerlei bij
eenkomst in Nederland of in
enigerlei discussie te berde is
gebracht als een aan ieder
bekend voorbeeld van kan
sen en moeilijkheden. De
KANSEN: om van zo'n puin
hoop-van-een-klas toch ivat
te maken. De MOEILIJKHE
DEN: de discriminatie, de
sex-toestanden, de beroeps
keus.
Zelfs heeft nog niemand
in Nederland de wijsheid ge
had om onze pionierende on
derwijsmensen eens te ver
gelijken met die Britse mees
ter Hedges. Een ongelooflijk
verzuim, ivant door die ver
gelijking te maken kan je in
een oogwenk veel duidelijk
maken.
Al weet menigeen dan niets
van onderwijsvernieuwing
en -verbetering, Hedges van
5C zullen ze meestal ivèl ken
nen
Zo is Aart Staartjes een
Hedges. Sportleraar Kramer
is een Hedges. En 5C's vind
ie ook in Leiden, Zoeterjoou-
ie, en Stompwijk.
En dat het bangelijke van
iie schooldirecteur uit„Plea-
se Sir" ook in Nederland be
staat. wordt evengoed in de
nu volgende pagina's gesig
naleerd.
Een paar dingen waarin Plea
se Sirverder niet toekomt
zoals het verstrikt zijn hn
ie heersende regels en wat
er mogelijk is door daad
kracht van ouders); die voe
gen wij dan hier voor de Ne
derlandse situatie nog toe.
„Please Sir" is een vrolij
ke karikatuur die als we
tenminste ook hier zulke be
gaafde tekstschrijvers had
den gehad even zeer uit
onze scholengemeenschap-
ven had kunnen worden ge
trokken.
In die Nederlandse scho
lengemeenschappen vind je
Immers mensen als Hedges
iie proberen van een puin
hoop als 5C in een paar
iaar een sociaal eenheidje te
smeden, waarin men oog
heeft voor eikaars mogelijk
heden en moeilijkheden.
Misschien was in ons land
echter de karikatuur niet de
juiste vorm geweest om het
leven en streven van d<
scholen te weerspiegelen
misschien was hier de SATI
RE meer terecht geweest.
Lees dat maar eens na in
het relaas naar aanleiding
van enkele gesprekken met
rectoren; leiders van grote
scholengemeenschappen die
noodgedivongen, met hun
schoolbevolking, slaven zijn
van de opgelegde urentabel
len, die geen ruimte laten
voor wat in het onderwijs de
vormende en sociale en ex
pressieve saus in de kennis-
prak zou kunnen en moeten
zijn.
„De gelukkige school" be
staat soms, en dan dank zij
persoonlijke inzet en vaak
onmeetbare opoffering van
enkelingen. „De gelukkige
school" bestaat veel vaker
nog niet, omdat de brede
massa der leerkrachten en
docenten moet worstelen met
corset-achtige regelingen of
met wanhopig grot" tekorten
aan mankracht en middelen
(of zelfs met regelingen en
tekorten béide.).
Wie zijn kind bij de enke
lingen op school heeft, kan
zich gelukkig prijzen. Wie
zijn kind op school heeft bij
de onder regelingen en te
korten bezwijkende onder
wij slui kan hier misschien de
inspiratie vinden om zelf tot
actie en activiteit te komen.
Als ouders maar lang en
'uidruchtig genoeg voor hun
kinderen het beste eisen, dan
komt het misschien nog eens
zover, dat al onze scholen
.gelukkige scholen" zijn.
Scholen, die maken dat ie
der kind zich geestelijk kan
ver-rij-ken, en mogelijk ook
straks in het leven verreiken
