ESPREK POMPIDOU-HEATH
DE GOEDE GOLFLENGTE
HEREN
BOOTIES
v.a. 19.95
ïatrinon!
X30RBRAAK
O DE SALT
Russisch schot
naar Mars
Mao's atoommacht is „papieren
tijger met scherpe tanden..."
r
l
BREESTRAAT165 LEIDEN
Zoutarm dieet?
Na '1werk
op de smikkelioei,
mei'ngoeie
plal-du-jour.
Zomaar
istorische gedachtenwisseling in Parijs
DEZE WEEK:
Peking tegen verdrag atoomwapens zeebodem
P
m
n Moskou gaan nu ook over
rallende raketten praten
goeie
'gewoonte.
,AG 21 MEI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA
(Van onze correspondent)
[JS Op de eerste dag van de Frans-Engelse topconfe-
lu Parijs zijn president Pompidou en premier Heath gis-
•etuige de toespraken die ze aan de gemeenschappelijke
altijd uitwisselden, tot de voorlopige conclusie gekomen
op eenzelfde Europese golflengte zijn afgestemd. De dag
had premier Heath bij zijn aankomst op het vliegveld
jnse evenknie, premier Chaban-Delmas verzekerd, dat
ide landen deze twee dagen historische uren zouden be-
Een overtuiging die door zijn gastheer, president Pom-
ook wel werd gedeeld.
gen dan de Fransman, die zijn staat
kundige leerschool tenslotte bij wij
len president De Gaulle doorlopen
heeft, die de Euromarkt nooit veel
anders dan als een Frans winge
west vermocht te beschouwen, be
handelen en waarderen. De Gaulle
was echter een romanticus en Pom
pidou is een realist of pragmaticus:
de huidige Franse president begrijpt
dat de tijd der machtsdromen voor
Frankrijk definitief voorbij is en dat
West-Europa en Engeland elkaar nu
even hard nodig hebben om zich sa
men naast of tegenover Amerika, het
Russische blok en straks China te
kunnen handhaven.
Franse president, die
akkelijker in het Grieks of
in in het Engels uitdrukt en
rijf jaar geleden voor het
a het laatst een voet op
dem zette, gaat het er, hui
vooral om te weten
hij met Heath in de kuip
besprekingen op het Ely-
dan ook een zeer persoon-
na intiem karakter en ge-
e zeven uren van hun sa-
tebben beide staatslieden,
twee tolken, niemand en
inisters van Buitenlandse
binnen willen laten.
Tand
eland nu binnen afzienba-
vermoedelijk nog dit Jaar
binnen de Europese ge-
zal innemen die het twin-
deden weigerde, is een feit
loor vrijwel niemand meer
wordt. Niettemin wenste
Pompidou de Engelse kan-
li eerst nog wel eens ern-
de Europese tand te voe-
:h met name te vergewis-
ïet feit of Engeland, in de
ran zijn huidige premier,
ijk bereid zou zijn, in te-
tot zijn beide eveneens
ieve voorganger Churchill
tfillan Europa boven Ame-
i het "wijde sop", zoals
zich eens uitdrukte te
iripeaan" kan de Engelsman
srifel op betrouwbaarder en
gval oudere papieren bo-
Verkenning
Vanaf dat gemeenschappelijke uit
gangspunt hebben beide staatslieden
gisteren de toekomst dus verkend,
met de bedoeling vandaag dieper op
de diverse onderwerpen en details in
te kunnen gaan. Speciaal ten aanzien
van Amerika bleken hun inzichten
ruimschoots evenwijdig te lopen.
George Pompidou bedient zich nog
wel van de Gaullistische uitdrukking
"Europees Europa", doch hij wenst
aan dat begrip nu generlei karakter
van aversie tegen of rivaliteit met
Amerika meer te geven. Dat binnen
enkele jaren, zo niet nog eerder, de
Amerikanen hun troepen goeddeels
of helemaal uit Europa zullen terug
trekken, Is nu bovendien een voor
uitzicht of een zekerheid geworden,
die de toenadering tussen Engeland
en Frankrijk slechts kan bevorderen.
ADVERTENTIE
SCHOENEN
TADRES
ADVERTENTIE
Zoutarme melk van.
Nutricia.
Lekker om zó te drinken
en gemakkelijk in
gerechten te
verwerken.
Natrinon van Nutricia.
in poedervorm of vloeibaar
lonze correspondent)
SGTON De Verenigde
de Sowjet-Unie zijn over-
om bij de onderhande-
Helsinki en in Wenen over
'Jdse vermindering van het
!-bezit, de discussie uit te
zowel de aanvallende als
ïende atoomraketten. Dit
ren bekend gemaakt door
"ixon in een korte verkla-
Witte Huis. Nixon zei.
doorbraak" in de al sinds
stagneerde besprekingen,
van een nieuwe periode
I de landen zich niet wij
wapens van oorlog, maar
fan der vrede".
Onverwacht
rerklaring kwam geheel
voor de pers corps van
Huis. Een gelijkluiden-
werd op hetzelfde tijd-
&ou openbaar gemaakt.
Rrulkelblok in de SALT-
togen was tot nog toe
Iet-Unie de discussies wil-
II tot de defensieve kern
el de Verenigde Sta-
offensieve kernwapens
-de stellen ln de gesprek
je president Nixon het
teide soorten wapens on-
11 discussie te maken „een
ontwikkeling in het door-
de stagnatie" noemde,
wezen experts erop dat de onderhan
delingen nu pas in volle ernst kunnen
beginnen om een zeer gecompliceerde
materie vast te leggen in een voor
beide partijen bevredigende overeen
komst.
In Washington wordt gespeculeerd
dat president Nixon hoopt dit ver
drag zelf te kunnen tekenen als één
van de belangrijkste successen van
zijn regering. Deze speculaties voed
den op hun beurt een ander gerucht,
namelijk dat president Nixon zijn
zinnen gezet heeft op een top-con-
ferentie met de Russische leiders ln
Moskou een ambitie die ook pre
sident Johnson koesterde, maar die
niet verwezenlijkt werd hoewel de
voorbereidingen daarvoor al waren
getroffen, toen Tsjecho-Slowakije in
1968 door Russische troepen werd
overvallen.
Meisje vermoord Voor de kust
van Genua hebben vissers gisteren
het lichaam gevonden van de 13-ja-
rige Milena Sutter, die op 6 mei was
ontvoerd toen zij in Genua van school
naar huis ging. De volgende dag
eiste iemand van haar vader, een
rijke schoensmeerfabrikant, een los
prijs van 50 miljoen lire (bijna 300.000
gulden). De vader slaagde er niet in
met de ontvoerders in contact te
komen. Dezen lieten niets meer van
zich horen.
Niettemin moet gisteren al gebleken
zijn dat de tijd voor een Brits-Fran
se samenwerking op nucleair gebied,
waarvoor in het bijzonder Parijs
wijd open oren heeft, nog niet rijp
Is. Washington moet Engeland na
drukkelijk verboden hebben Frankrijk
deelgenoot van de Amerikaanse
atoomgeheimen te maken. Dat ver
bod zou pas kunnen worden opgehe
ven indien Frankrijk zijn vroegere
volwaardige plaats in de NAVO eerst
weer innam. Het is wel uitgesloten,
dat president Pompidou die prijs zou
willen of kunnen betalen. In dat ver
band werd in diplomatieke kringen
in Parijs gisteren al gespeeld met
de gedachte over een nieuwe Europe
se defensiegemeenschap, die Frank
rijk in 1955 verwierp, en die nu met
de actieve medewerking van Enge
land komende Jaren ten tweede ma
le vanaf de grond zou kunnen wor
den opgebouwd.
Over het algemeen heeft het eer
ste contact op topniveau, dat giste
ren sedert vijf Jaren tussen Frank
rijk en Engeland weer gelegd werd,
dus wel aangetoond dat hun belangen
en inzichten elkaar sinds zeker een
kwart eeuw nimmer zo dicht hadden
benaderd. Een punt dat niettemin 'n
uitzondering op die algemene regel
maakt en dat de Fransen wel erg
Een breed glimlachende Ed-
loard Heath gisteren bij zijn aan
komst op het Elysée in Parijs.
hoog zit, is dat door de inschakeling
van Groot-Brittannië het Frans als
eerste werktaal in de E.E.G. haar
positie dreigt te zullen verliezen.
Voor de oud-leraar in de Franse let
teren, George Pompidou, die zelf als
gezegd nauwelijks Engels spreekt,
weegt dat punt zeker niet licht,
maar op die overweging zal de ver
bintenis tussen Engeland en de
E.E.G.zo verwachtte men gisteren
wel algemeen in Parijs, wel niet
meer af kunnen springen.
MOSKOU (TASS/AP) De Russen hebben woensdag (17.23
uur Ned. tijd) een onbemand ruimtevaartuig naar Mars ge
zonden. Deze Mars-2 weegt 4650 kg. De bedoeling is, dat de
Mars-2 in november bij onze buurplaneet arriveert. Niet is
meegedeeld of de zachte landing van een instrumentencapsule
in de bedoeling ligt. Het grote gewicht doet dit wel vermoeden.
De Russen hebben wel bekend gemaakt, dat er foto-apparatuur
aan boord is.
De Mars-2 werd eerst in een baan
om de aarde gebracht en van daar
uit om 18.59 uur op weg naar Mars
gestuurd. Volgens Tass werken de
instrumenten naar wens.
De Russen hebben in 1962 en 1964
al ruimtevaartuigen naar Mars ge
zonden, maar de verbinding daarmee
ging verloren voordat de pla
neet werd bereikt. Amerika heeft
meerdere succesvolle vluchten naar
de omgeving van de planeet gemaakt,
die o.m. verrassend foto-materiaal
opleverden. Zij hebben echter geen
landing van instrumenten uitgevoerd
Het eerste van twee Amerikaanse
schoten die geprojecteerd waren voo:
de lopende maand is mislukt. Het
tweede schot (Mariner-9) is nog du
bieus. De lancering is vanwege man
kementen al enige malen uitgesteld
en nu voorlopig vastgesteld op 6 Ju
ni. Het ls de bedoeling dat deze Ma
riner 9 in een baan om Mars komt.
Een zachte landing hebben de Ame
rikanen pas voor 1975 op het pro
gramma staan.
(Van onze correspondent
Christian Roll)
HONGKONG (GPD) Het ver
drag tegen de installatie van
atoomwapens op de zeebodem
heeft geen genade gevonden in de
ogen van China. Dat al veertig
landen het hebben ondertekend
de nucleaire reuzen Amerika
en Rusland inbegrepen heeft
Peking niet van de waarde ervan
kunnen overtuigen. Integendeel,
het verdrag bleek een gelegenheid
temeer om de andere wereld
machten te verketteren. Peking
noemde het akkoord een klucht,
omdat het uitsluitend en alleen
was bedoeld om de 'atomaire mo
nopoliepositie' van de VS en de
Sowjet-Unie te beschermen. De
Chinezen wezen er onder meer
op, dat het verdrag de Amerika
nen en Russen niet verbiedt
atoomwapens binnen hun terri
toriale wateren te installeren en
evenmin beperkingen oplegt aan
de vaart van met atoomwapens
uitgeruste oorlogsschepen.
Evenals bij vroegere gelegenheden
zijn Amerika en Sowjet-Rusland er
ook nu weer van beschuldigd de we
reld in invloedssferen te willen opde
len. Daarbij heeft Peking met na
me (zuidoost-) Azië op het oog, waar
zijn natuurlijke belangen liggen,
maar waar het ook voortdurend
stuit o p de Amerikaanse en
in toenemende mate Sowjetrussi-
sche aanwezigheid. In Chinese pro-
paganda-termlnologie heet het dat
Amerika, en Rusland Peking 'n „a-
toomoorlog willen opdringen". Om op
een dergelijke „nucleaire agressie"
voorbereid te zijn heeft China een
eigen atoommacht ontwikkeld. „De
historische ervaring met de klassen
strijd leert ons dat als het Ameri
kaanse imperialisme luidkeels over
„vrede" jubelt, het in feite verdere
voorbereidingen treft voor uitbreiding
van de bewapening en oorlog" (al
dus een commentaar uit 1969 op
INixons inaugurele rede) „waardoor
is geapplaudisseerd door de Russische
revisionistische kliek van renegaten".
Nog niet zo lang geleden begon
nen met een handjevol splijtstof, is
China nu zo ver, dat het waarschijn
lijk over een jaar of tien op hetzelf-
i de niveau als de VS en de Sowjet-
j Unie zal staan wat die atoommacht
I betreft. Daarbij gaat het niet al-
i leen om de kernbommen, maar ook
i de „transportmiddelen", die van even
j groot belang zijn als de projectielen
i zelf .De prijs die het daarvoor moet
i betalen zou anderhalf miljard dollar
per jaar bedragen, een zware post op
de begroting.
Hoe ter wereld
De eerste atoomboom werd tot ont
ploffing gebracht in oktober 1964, als
klap op de vuurpijl na de val van
Chroesjtsjow daags tevaren. De Fran
se sinoloog Robert Guillain schreef
daar later over: „Hoe ter wereld, zei
een landgenoot enige tijd voordien,
zouden ze die bom in elkaar moeten
zetten, die Chinezen, wanneer ze voor
hun transporten in de grote bedrij
ven nog pas aan de ezelwagen toe
zijn? Maar dan kent men het nieu
we China met zijn bijzondere vermo
gen tot geheimhouding, zijn soms
verbluffende tegenstrijdigheden en
zijn eerzucht slecht. De waarheid, die
scherp dient te worden ingezien is
Juist dat het land van de ezelswa
gens, het land van het goederenver
voer per fietsriksja's de bom wilde
hebben en dat is gelukt".
Midden mei 1965 ontplofte de twee
de bom, de derde al in mei 1966.
Zorgvuldig buiten het tumult van de
„culturele revolutie" gehouden ont
wikkelde het atoomproject zich gesta
dig verder. Intussen is al een tien
tal proef-explosies verricht, waarvan
drie met thermonucleaire bommen.
Het resultaat, in de vorm van pad
destoelwolken, is het noeste werk van
Chinese kernfysici, die voor een be
langrijk. deel ln het Westen en Rus
land zijn opgeleid. De „vader" van de
Chinese kernbom, professor Tjien
San-TJiang is opgeleid in Frankrijk,
o.a. door het echtpaar Curie. Een an
dere atoomgeleerde, professor Wan
Kan-tsjang komt voort uit de „Rus
sische school".
Behalve het aantal en de groeiende
kracht van de kernbommen is veel
zeggend dat een aantal is gelanceerd
met middelbare-afstandraketten. Ook
de „transportvloot" wordt uitgebreid
en geperfectioneerd.
Centrum Lop Nor
Het atoomcentrum ligt in het wes
ten van China, temidden van woes
tijnen, omsloten door hoge kale ber
gen. De buitenwereld heeft het de
naam gegeven van het naburige
meer: Lop Nor. De laatstgeregi-
streerde proef, die daar is genomen,
betrof een waterstofbom met een
kracht van drie megaton. Eens te
meer een bevestiging van de Weste
lijke vermoedens, dat China niet al
leen beschikt over het wetenschappe
lijke vermogen, maar ook over het
materiaal om een grote kernmacht op
te bouwen. Het land delft zelf de
noodzakelijke splijtstof en verwerkt
die zelfs tot verrijkt uranium, zo
als is gebleken. En dat laatste heeft
de veelal goed ingelichte Westelijke
waarnemers toch wel voor verrassin
gen geplaatst.
Het Chinese kernarsenaal wordt op
het ogenblik op enkele dozijnen a-
toombommen van twee tot 2000 ki-
loton en een paar waterstofbommen
geraamd. Die zouden nu nog niet ef
fectief tegen Amerika of Sowjet-Rus
land kunnen worden gebruikt, omdat
China nog niet over intercontinenta
le ballistische raketten (reikwijdte
6000-8000 mijl) beschikt. Maar ook
deze voor een nucleaire (tegen)aan
val essentiële 'transportmiddelen'zijn
in 'n vergevorderd ontwikkelingssta
dium. Volgens Amerikaanse experts
zal China zo tussen 1973 en 1975
over intercontinentale atoomraketten
kunnen beschikken. Daarnaast be
staat natuurlijk de mogelijkheid van
andere nuclaire systemen, bijvoor
beeld met kernbommen uitgeruste
onderzeeërs, te vergelijken met de
Amerikaanse polaris. Nog 'n aanwij
zing voor de groeiende raket-capaci
teiten zijn de twee lanceringen van
kunstmanen.
Schrik aanjagen
China heeft steeds beklemtoond,
dat het nooit als eerste naar de
atoomwapens zal grijpen, maar die
alleen zal gebruiken als het met ge
lijke middelen wordt aangevallen.
China's kernmacht dient in eerste
Instantie defensieve doeleinden, wordt
gezegd. Desalniettemin blijft het de
vraag hoe China met zijn kernmacht
zal manoeuvreren als het gaat om
het afdwingen van politieke beslui
ten of wanneer de Amerikanen
(tactische) atoomwapens in Viet
nam zouden gaan gebruiken om Ha
noi eindelijk op de knieën te krij
gen. Een nog steeds herhaaldelijk ge
publiceerde uitspraak van Mao Tse-
toeng uit 1946 is: „De (Amerikaanse)
atoombom is een papieren tijger die
de Amerikaanse imperialisten gebrui
ken om mensen schrik aan te Jagen.
Zij lijkt verschrikkelijk, maar is het
in werkelijkheid niet, natuurlijk, de
atoomboom is een wapen voor mas
sale vernietiging, maar de uitslag van
een oorlog wordt bepaald door de
mensen, niet door een of twee nieuwe
types wapens". Maar nu China zelf
deze „papieren tijger" heeft getemd,
zou deze tekst toch wel dringend aan
herziening toe zijn. Al was het maar
met het oog op de scherpe tanden
van het dier
ADVERTENTIE
r*
