Dokter weet het niet meer Niet alleen aandacht 5 Dagen Brussel f153.- Protectionisme: gevaar voor de wereldeconomie voor de daders nodig WIE IS VAN HOUT.INTRIGERENDE GANG DOOR DE PSYCHIATRIE h p. -- W illem Duys en de wraak een heel jaar halve prijs 2 dagen gratis in mei [ATERDAG 15 MEI 1971 LFIDSCH DAGBLAD De professor praat over het hoofd van de patiënt heen tot de studenten en legt uit reik „ziektebeeld" de patiënt vertoont. Hij beschijft het gedrag en de belevingswe- tld van de patiënt in geuren en kleuren. Dan roept de patiënt plotseling uit! „Ik ben ran hout, ik ben van hout De professor kan nu In enthousias- ie ontsteken en aan de studenten {leggen dat deze uitdrukking even- ens zeer typisch is voor het ziek- jbeeld (bijv. de „schizofrenie"). Men in zich inderdaad in een dergelijke tuatie afvragen: „Wie is hier nu Igenlijk van hout. de professor of patiënt?". In zijn tot „dingma- tnde" onderzoek en beschrijfhou- ing en daarbij in de „dehumanise- e" setting van de college- (mensonterend kan het ook ge- oemd worden), valt het de profes- t helemaal niet op dat de mens, daar zit, aangestaard door stu ften, iets zeer zinnigs tot uitdruk- brengt, nl. „ik voel me behan- als een stuk hout!"Als de ■izt zich nu verwonderd afvraagt: klaar dat gebeurt toch niet?" moet hem uit de droom helpen. Het ge- surde en gebeurt helaas nog steeds" Typerend Dit lange citaat is typerend voor il boek dat psychiater J. Foudrai- heeft geschreven: „Wie is van t".een gang door de psy- latrie. Een gang van vijftien Jaar, een geladen afrekening. Foudrai- heeft eerst in Leiden medicijnen studeerd. Hier en in Amsterdam ecialiseerde hij zich tot psychiater. 1961 ging hij naar Amerika en erkte in een van de meest progres- psychiatrische centra. Hij be- fcte opmerkelijke resultaten met n groep als hopeloos opgegeven itiènten". Maar een zegetocht rd het niet. Want zijn werk heeft udraine nu psychiater in A'dam hardhandig geleerd dat de offi- le psychiatrie op de verkeerde weg Centraal staan voor hem vragen i: is de medische vooropleiding van psychiater wel nodig? Moeten wij asen met afwijkend gedrag zon- meer patiënten noemen? En jn pscychoses en schizofrenie wel ug te brengen tot procesmatige, ktes en erfelijkheid"? 'oudralne beantwoordt die vragen [kennend. Dat is niet zo ver won- lijk in de wetenschappelijke wereld nu, die ook geraakt is door een iken, dat zich kritisch opstelt te- ïover de maatschappelijke verwor- iheden. Maar het opmerkelijk van udraines boek is de vorm. Hij heeft f genoeg voor twee of drie proef- iriften. Maar hij heeft bewust een dere orm gekozen dan de strikt, tenschappelijke in traditionele zin. is een boek ontstaan, waarin de rslag van de ervaringen van de chotherapeut staat. Omlijst en igevuld met een theoretisch raam- k om Foudraines inzichten te ragen. Door die opzet kon Fou- ine zich buiten de wereld van de lega-psychiaters laten horen er de reacties van een deel van hoeft hij zich geen illusies te ken. Hij spreekt over een van zijn rmeesters, die een mens vergelijkt t een radiotoestel, met miljoenen wencellen. „Gaan er een paar ka- t, dan komen er ook uit mensen re geluiden. Dat is schizofrenie ie dan ook we zullen dit proces Iden Groter publiek Uitgangsstellingen die voor Fou- aine onaanvaardbaar zijn. Maar lllcht vindt hij Juist door zijn ver gen over het lijden van mensen door de wijze waarop hij dat ÜJ- a poogt te bestrijden en te in- ireren in het bestaan, dat gewen- groter publiek. Juist door het feit hij aansluiting zoekt bij inzich- ti uit andere wetenschappen met me de psychologie, de sociologie de culturele anthropologic, ver- ADVERTENTTE (van de enkele reis) Jaarkaart f50.- voor echtparen f 75.- 3-Maandskaart f20.- voor echtparen f30.- Vraag folder voor volledige inlichtingen. Koop uw 65+kaart nu! dient hij ook die aandacht. Uit die verslagen een enkele greep. Neem het geval van „Karei een soort meubel van de kliniekKarei was be noemd als „defectschizofreen" en ik ervoer deze diagnose als een soort bevrijdingAls wij onze hardnekki ge pogingen tot contactherstel niet, met succes bekroond zien, geeft het terugvallen op een bepaalde vorm van naamgeving waaraan verbon den de associatie ziek, defect ectetera een gevoel van opluchting". Langdurig praten tegen Karei had geen resultaat. Totdat het moment, van contact kwam. „Tijdens een zit ting zong een vogel buiten. Min of meer automatisch zei ik: „Hoor je die vogel, Karei? Ik keek naar bui ten en verwachtte geen antwoord. Maar toen ik voor het geopende ven ster stond, hoorde ik achter mijn rug mijn cliënt zeggen: „Ik hoor hem goed, het maakt me melancholiek". Ik bleef als vastgenageld voor het raam staan. Toen ik mij omdraaide en hem aanzag troffen onze ogen el kaar en toen ik hem vroeg: „Hoe be doel Je dat?" antwoordde hij: „het broeit onder het zand". Ik had wei nig symboolgevoeligheid nodig om die uitspraak te vertalen. Het leefde onder het zand-houtachtige as pect van zijn afwerend gedrag". Pas maanden later werd de dialoog hervat. Karei beschreef toen ln details, dat hij met de psychia trie door de hel was gegaan. Een spervuur van interpretaties dat hem het gevoel gaf tot het uiterste be dreigd te zijn. Een wereld waarin elk woord een groteske betekenis kan krijgen, waarin HELPEN gaat bete ken: in de hel vastpennen, waarin de psychiater tot duivel wordtIn elk geval hield Foudraine hieraan de overtuiging over, dat de psychotische mens begrepen kan worden en psy chotherapeutisch benaderd moet worden. Hoogtepunt Dit komt wellicht het sterkste over in de hoofdstukken over Chestnut Lodge, een Amerikaanse psychia trische inrichting, waar Foudraine de leiding kreeg van het paviljoen Upper Cottage, een paviljoen dat hij heeft trachten om te vormen van kliniek tot levensschool. De reporta ges. die hij hieraan wijdt vormen zon der meer een hoogtepunt in dit ruim 470 pagin's tellende boek. Upper Cottage heeft schirzo- frene patiënten die er al 25 jaar zit ten. Uit de groep van zes vrouwen diq Foudraine beschrijft, worden de meesten dag en nacht verzorgd Zij leven als planten. In 'n gesprek met zijn staf probeert Foudraine een nieuwe methode. „Ik wees op de mo gelijkheid, dat 't bedrag van 'n gek die niets kan en voor zijn daden niet verantwoordelijk kan worden gesteld, een rol kan worden waartoe een mens zijn toevlucht kan zoeken, een rol als bron van veiligheid, die te gelijk telkenmale wordt bevestigd in de heersende organisatie.Fou draine wilde actie. De chaos was ge boren. De patiënten voelden zich in deze nieuwe therapie bedreigd, j Wat zou er overblijven van hun rol. samengesteld uit gedragingen die men als gek, hulpeloos, onverant woordelijk en invalide zou kunnen omschrijven? Het personeel begon aarzelend aan het experiment, zich afvragend hoe het zou verlopen als patiënten zelf huishoudelijk werk zouden gaan doen, zelf de admini stratie ter hand zouden nemen. Fou draine heeft reden om aan te nemen, dat de vrees personeelsoverschot bij consequente doorvoering wel eens bewaarheid zou kunnen worden. Maar geleidelijk bereikt Foudraine, bereiken staf en patiënten resultaten. Uit gesprekken blijkt dat. Een ver zorgster ziet haar patiënt dweilen" Ik dacht, ze wordt zelfstandiger, nu ga ik haar verliezen. Eerst was ze als een dochter van me". Foudraine bespiegelt dat deze patiënte een uur per dag door haar psycho-analyticus wordt onderhouden dat ze zelfstan diger, minder weerloos in het leven moet staan. Maar praktisch onder zijn neus werkt de verzorgster 23 uur per etmaal in de tegenoverge stelde richting. Nutteloos Er komt een open rapport. Dat be dreigt weer de verplegers: want de subjectiviteit van de rapporta ge wordt aangetoond. Sommige ver pleegsters voelen zich nutteloos als hun werk uit handen wordt genomen. Het uniform voor de verpleegsters ver valt. Patiënten mogen de sleutels van de deuren hebben, weer zijn er ver plegers en verpleegsters die het ge voel hebben dat er grenzen wegval len. waardoor ze zich nutteloos gaan voelen. Maar de grote doorbraak komt als Foudraine decreteert dat alles moet worden vermeden wat aan een zie kenhuis doet denken. Upper Cottage wordt benoemd tot levensschool. Pa tiënten heten voortaan „studenten". Zij dienen zichzelf niet als ziek maar als onwetend te beschouwen. Dat be tekent weer meer eisen. Een patiën te: „Verdomme, ik ben geestesziek! Ik heb een ziekte van de zenuwen. Ik wil een hersenoperatie". Foudrai ne constateert, dat de patiënten in de ban zijn geraakt van het medisch waardesysteem en daaraan ook kop pig vasthouden.: Als iks wordt aan gesproken als patiënt en ande ren moet aanspreken als zuster en dokter en medische behan deling onderga binnen een instituut, dan ben ik dus geestesziek. Zijn nieu we behandelingswijze, consequent vol gehouden, was vruchtbaar. Verschil lende patiënten die 52 Jaar in Up per Cottage hebben geleefd, bewonen nu flats en hebben de inrichting, verlaten. Mythe te lijf Jan Foudraine werkt de stellingen die hij in zijn reportages heeft op gebouwd, uit in een groot aan tal theoretische hoofdstukken. Daar in beitelt hij verder aan de ontman teling van de medische fabrieken. Daarin gaat hij de mythe te lijf, dat de dokter het wel het beste weet. Hij schraagt zijn opinie, dat gek en niet-gek in de maatschappij angstig dicht naast elkaar figureren. Bijzon der knap zijn zijn hoofdstukken over het vastleggen van een ziektebeeld Jan Foudraine koos andere vorm uitsluitend of bijna uitsluitend door het „benoemen" van een voor dok toren onbegrijpelijk verschijnsel. Foudraine wijst er op dat veel van de verschijnselen die de angst van psychopaten belichamen hun oor zaak vinden in angst voor het staan in de maatschappij. Wat onbegrijpe lijk is. nu nog, is de zwakheid waar mee schizofrene patiënten tegen de maatschappij opkijken. Aan hun rol in die maatschappij onttreken zij zich met succes in de inrichting die als het ware belemmert dat zij in die maatschappij terugkomen. Fou draine spreidt een indrukwekkende belezenheid ten toon en het is niet ADVERTENTIE Uitgaan, winkelen, eten en drinken in het Parijs van België I Uitstekend verzorgd. van elk station. Alle informaties in de brochure „Meerdaagse NS-Vakantiereizen' verkrijgbaar op de stations. voordelig uit met NS verwonderlijk, dat hij zijn be vindingen steunt met verwijzingen, naar andere wetenschappen dan de medische psychiatrie. Dat hij uitvoe rig te rade gaat bij sociologen en psychologen. Hij is niet zover gegaan dat hij een blauwdruk voor de toekomst van de psychiatrie neerlegt. Wel heeft hij aan het eind van zijn worsteling, want zo mag je Wie is van hout best noemen- een reeks futurologi sche verkenningen. Hij denkt aan een instituut dat zich zal richten op voor koming van opneming in de nu be staande psychiatrische inrichtingen. Waarin mensen in een crisis- en het leven is te pijnlijk voor velen- kort stondig kunnen worden opgevangen. Levensschool Het moet een soort levenschool vormen, met de mogelijkheid om mensen een nieuwe doorbraak naar het leven in de maatschappij te bie den. Er moeten kansen komen voor, psychotherapie van gezinnen en groe pen. Foudraine is uitermate voorzichtig met de opschrijving van zijn sociaal-interventiecentrum. Het mag geen instituut worden, dat de opgenomen cliënten institutionali seert. Dan vluchten ze toch weer. De schrijver is zich bewust, dat hij geen eenling meer is. In de me dische wereld is het besef groeiend dat de psychiatrie niet kan vluchten in de sfeer van het ziekenhuis of het geïsoleerde dorp. Wat dat betreft staat Foudraine ook niet al leen als hij zegt dat hij hét méést bezig wordt gehouden door de vraag „wanneer wij inzien, dat zij die schi zofreen of psychotisch worden ge noemd ons het meest kunnen leren over de „condition humaine". Wie is van hout...- een intrigerend boek, waar je door heen moet. Een gang door de psychiatrie, *n verhaal van onzekerheid. J. R. SOETENHORST Wie is van houtUitgeverij Am bo, Bilthoven, f 22,50. By de gulden kunnen we nu beter niet van zweven spreken, maar van een vrije prijsvorming, afhan kelijk van vraag en aanbod. Is er veel vraag naar guldens op de in ternationale geldmarkt, dan gaat de prijs van de gulden naar boven en is er veel aanbod dan gaat hij naar beneden. Zoals de zaken er tot aan de zweving voorstonden was er vraag naar guldens en aanbod van dollars. Het gevolg was dat de prijs van de gulden steeg en die van de dollar daalde. Voor degenen, die niet anders met het internationale betalingsver keer te maken hebben dan wanneer zij reisdeviezen gaan kopen voor een vakantietrip is het wel prettig met dezelfde hoeveelheid guldens dan een poosje geleden. Voor de handel en de indusrle weegt dat echter zwaar, want als zij goederen aan het buitenland aanbieden tegen dezelfde hoeveelheid guldens als voorheen bestaat er grote kans dat de afnemer zegt dank u wel, maar ik kan ergens anders goedkoper te recht. Besluit Het is dan ook een zwaarwichtig besluit geweest van het demissionai re kabinet, dat op de valreep met het karwei werd opgeknapt om een stokje voor de internationale geld speculatie te steken. Natuurlijk zijn er weer een heleboel mensen die zich kwaad maken op de Amerika nen. omdat zij niet beter op hun tellen passen en voorkomen dat er niet zoveel dollars in de buitenwe reld ln omloop komen dat een an der er last van heeft. Zij nemen daarbij niet in aanmerking dat de tekorten op de Amerikaanse rijk dom gemeten naar het nationaal inkomen jnaar een fluitje zijn. Daarom waren de Amerikanen er dan ook helemaal niet van onder steboven toen onder aanvoering van West-Duitsland de dollar op de va lutamarkt een toontje lager moest gaan zingen. Zij kopen er in eigen land geen dollarcent minder om. Europa moet maar voor zichzelf Door onze financiële medewerker uitmaken wat er gedaan moet wor den, zo is hun standpunt, want zij kunnen zich niet voorstellen dat er iemand zou zijn die last zou hebben van teveel dollars, terwijl zij er zelf nooit genoeg van kunnen krijgen. Miljarden dollars zijn toen door de Amerikaanse belastingsbetalers geofferd om het door de oorlog ge teisterde Europa uit het economi sche moeras te halen. Ons land heeft er meer hulp ontvangen dan enig ander volk. Met de dollarstroom was het mo gelijk de wrak geslagen economie nieuw leven in te blazen. Die stroom werd naderhand versterkt, toen het ene Amerikaanse bedrijf na het andere zich binnen onze poorten vestigde, het ene Ameri kaanse bedrijf na het andere slch binnen onze poorten vstlgde. daar mee niet alleen bijdragend tot ver ruiming van de werkgelegenheid, maar ook tot versterking van het nationale inkomen. Nu zijn de bordjes verhangen. Nederland heeft evenmin als de an dere landen van Europa nog dollar hulp nodig. Integendeel, we be schikken als gemeenschap over zo veel dollars dat we er niet goed raad mee weten. Indien de Ameri kanen indertijd de eis zouden heb ben gesteld dat de Marshall-hulp had moeten worden terugbetaald zodra we weer stevig op de econo mische benen stonden, dan zouden we geen hinder van de dollarover vloed hebben gehad. Eens gegeven, blijft ge geven en daarom wordt de Mars hall-hulp niet terugbetaald. In plaats daarvan zou het beleg gingsklimaat in de Verenigde Sta ten zo aantrekkelijk moeten zijn dat de kleine en grote spaarders net als voor de oorlog op grote schaal Amerikaanse effecten zouden kopen. Het zou helpen om wat dol lars terug te sturen naar de Ver enigde Staten. Ook zouden er meer mogelijkhe den moeten zijn voor Europese con cerns om verwante maatschappijen in de Verenigde Staten over te ne men. of er nieuwe vestingen te ope nen. waar produkten kunnen wor den gemaakt voor de Amerikaanse markt. Het Akzo-concern heeft nog niet zo lang geleden een belang rijk bedrijf in de zoutsector verwor ven. dat met contante dollars werd betaald. De Britse BP heeft er een net verkoopstations overgenomen. Zo zijn er nog wel meer Europese penetraties op het Amerikaanse vasteland, maar het is nog lang niet genoeg. Onstaat er niet een zodanig ver trouwen dat belegging in de Ver enigde Staten weer aantrekkelijk wordt, dan blijft er een constante kapitaalstroom van de overzijde van de oceaan naar Europa vloeien. De tegenmaatregelen, welke nu in ons werelddeel worden genomen om het getij te doen keren, wekken auto matisch tegenacties van de andere kant uit. Gevaar Het grote gevaar is dat het pro tectionisme weer vat krijgt op de Amerikaanse economie. Van huis uit is de Amerikaanse industrie protectionistisch ingesteld. Zij is groot geworden achter hoge tarief- muren en andere bescherming. Na de oorlog werd ingezien dat de af sluiting niet kon voortgaan zonder de wereldhandel en daarmee de we reldvrede in gevaar te brengen. Zo dra er economische moeilijkheden dreigen, steekt echter onmiddellijk het protectionisme de kop weer op. Dat gaat dan onder de leuze dat het hemd nader is dan de rok. Doordat Amerikanen net als alle andere volkeren te kampen hebben met een voortdurende loon- en prijsinflatie is de concurrentiepositie van de industrie verzwakt ten op zichte van die van landen waarvan de munt eigenlijk een te lage koers heeft ten opzichte van de dollar, of zoals in Japan, waar de inflatie beter in toom is gehouden. Daar door wordt er meer geïmporteerd dan het de industrie in de Verenig de Staten lief is, hetgeen er tevens toe bijdraagt dat de betalingsbalans zulke grote tekorten vertoont. Met man en macht is voorkomen dat deze ontwikkeling ertoe leidde dat de grenzen werden dichtgegooid. De mogelijkheid is niet uit gesloten dat de ontwikkeling van de laatste dagen tot onbesuisde Ameri kaanse stappen zal leiden. Die zouden er op neer kunnen komen dat er maatregelen worden genomen om het gat in de beta lingsbalans te dichten met het we ren van produkten uit andere lan- Door onze juridische medewerkster Het optreden van Willem Duys in zijn laatste aflevering van "voor de vuist weg" heeft heel wat reacties opgeroepen. Duys liet in zijn programma een moeder aan het woord, die Juist een afschuwelijke ervaring ach ter de rug had, de aanranding van haar vierjarig dochtertje. De "voor de vuist" reactie van Duys op dit relaas was: 'Tk zou de man ter plekke hebben doodgeslagen". Een dergelijke impulsieve wraakreactie hebben wij, als we heel diep in ons hart kijken, al lemaal, de één sterker dan de ander. Er is een aantal factoren dat deze eerste reactie op een gruwelijke daad beïnvloed, in tweede instantie als wij eni ge afstand hebben genomen - la ten we andere overwegingen meespelen. De njate waarin dit gebeurt hangt weer af van fac toren als in hoeverre wij bij het gebeuren betrokken zijn ge weest, de tijdsduur en de kennis van zaken. Door 'n dergelijke schok worden wij opeens gecon fronteerd met een hoeveelheid emoties waar ook onze sociale welvaartsstaat onvoldoende, raad mee weet. Het laagje cul tureel verais blijft zeer dun op dit terrein waar allerlei gevoe lens van angst en wraak gaan meespelen. Het "oog om oog, tand om.tand" dat eeuwenlang concreet ls toegepast, blijkt ge voelsmatig dichterbij te liggen dan wij als lid van een samen leving die doortrokken is van chrstelijke en zedelijke waarden, wel zouden willen toegeven. Na de Franse Revolutie heeft het rationalisme een belangrij ke andere richting gegeven aan deze primitieve reactie op mis daad, zoals het afhakken van de handen van een dief, het afsnij den van de tong of andere li chaamsdelen. al naar de aard van 't delict. Onder invloed van deze rationalistische richting, groeide het inzicht dat de sa menleving weinig gebaat is met deze vorm van misdaadbestrij ding. De afschrikwekkende wer king van dit soort straffen bleek dubieus en de samenleving die werd opgescheept met 'n aantal geestelijk of lichamelijk ver minkte mensen. De heropvoe ding van de dader werd als doelstelling van de strafrechts pleging naar voren geschoven. Deze nieuwe richting werd gesterkt door een humanitaire stroming, die op grond van be ginselen van naastenliefde en ge zamenlijke verantwoordelijkheid de aandacht vroeg voor de nood van de dader. Naarmate het inzicht groeide in crimi neel gedrag, kwam men tot de overtuiging dat de samenleving niet is te verdelen in "goede" en "slechte" mensen, maar dat mensen onder bepaalde om standigheden tot crimineel ge drag kunnen komen. Niet het elimineren van de dader, maar het veranderen van de omstan digheden zou belangrijk zijn voor de preventie van mis daad. Zo werd een praktisch ar gument de dader te helpen ver sterkt door een humanitair ar gument. namelijk de medemen selijkheid. Naast de functie van het strafproces de wraakgevoelens op te vangen door de berechting in handen te leggen van een objectieve instantie, ontstond de functie, ter beveiliging van de maatschappij, de dader te "behandelen". Dit wordt ge dragsbeïnvloeding genoemd. Door deze opvatting is de da der sterk in het voetlicht geko men. Het opsporen van de maatschappelijke omstandighe den die aanleiding tot crimineel gedrag kunnen geven, is ook nu nog in volle gang (zo worden wel de kleine behuizing, slechte huwelijken als oorzaken van de kindermishandeling genoemd Zonder te ontkennen dat deze benadering nuttig is, dreigt een andere groep, met name de slachtoffers van een misdrijf en zij die hier direct of indirect verder bij betrokken zijn, in de vergetelheid te raken. Het ls vooral de verdienste van de Rot terdamse criminoloog dr. G. P. Hoefnagels geweest dat op de ze categorie "anderen dan da ders" de aandacht is gevestigd. Slachtoffers De misdaad veroorzaakt im mers een conflict in de maat schappij, de dader wordt er uit gelicht maar alle anderen blij ven in de problematiek steken Hierdoor wordt miskend dat 't gaat om *n samenspel van men sen en reacties. Het gaat niet aan één partij, de dader, er uit te lichten en de overigen te la ten modderen. Daar het in ze kere zin iedereen aangaat zal ook gezamenlijk een oplossing gezocht moeten worden. Uit de ze benadering is de conflictop lossing als functie van het straf proces naar voren gekomen. (Dus naast het kanaliseren van de wraakgevoelens en de ge dragsbeïnvloeding tBegin van dit jaar is er door belangstel lenden uit de sfeer van de strafrechtspleging, gecongres- seerd over de positie van de slachtoffers van misdrijven. De algemene conclusie van dit con gres was dat steun in enigerlei vorm aan de slachtoffers van misdrijven of hun famlliellden een dwingende eis is. Deze gteun zou dan moeten bestaan uit het vergoeden van de materiële schade en het begeleiden van de slachtoffers en de familiele den in hun geestelijke nood. Dit laatste aspect vond geen nade re uitwerking in cocnrete Voor stellen. Wel legden de verschillende inleiders op deze conferentie er de nadruk op dat juist bij zede lijkheidsdelicten met minderja rige slachtoffers, het kind de grootste schade wordt aange daan door impulsieve reacties van de omgeving. De gebeurte nis zelf heeft in de meeste ge vallen voor het slachtoffertje 'n schokkend effect. Dit wordt ech ter in hevige mate versterkt van de omgeving. Matiging in dat opzicht zou dus reeds een belangrijke beperking van de met materiële schade met zich brengen. Het totaal aantal zedendelic ten deze categorie is dus veel ruimer dan aanranding van de minderjarigen lijkt, gezien de gegevens van de criminele statistiek *67 enigszins af te ne men. Ontucht met bewustelozc- zen, of minderjarigen kwam van 66 per miljoen inwoners in 1964 op 53 per miljoen inwoners in 1967. Aan de andere kant nam de categorie "dood door schuld" met meer dan 30 pro cent toe. Op een miljoen inwo ners was het aantal slachtof fers in 1964 tien en in 1967 ge middeld vijftien. Deze stijging zal te wijten zijn aan een toena me van het gemotoriseerde ver keer. Het aantal mensen dat op grond van het plegen van een delict ter beschikking van de re gering is gesteld om te worden verpleegd, bedraagt ongeveer: 600. Van het totaal ln 1967 ge pleegde aantal seksuele mis drijven (1367) komt 1,5 procent voor rekening van deze catego rie. den. Het zou de grootste ramp zijn, welke de landen buiten het ijzeren gordijn zou kunnen overkomen. We zouden vervallen in de voor oorlogse toestand, toen elk land probeerde de eigen moeilijkheden op anderen af te wentelen. Beggar your neighbour noemde men dat, waarmee gezegd wilde zijn dat men zijn buurman maar to4 de bedelstaf moest brengen. Stagnatie De vooroorlogse stagnatie in de wereldhandel, welke voortvloeide uit Invoerbelemmeringen, contigentering van de invoer, de ene devaluatie van de munt na de andere, waar door de eigen export goedkoper werd en de invoer duurder werd ge maakt, heeft er voor een belangrijk deel toe bijgedragen dat wereld brand II uitbrak. Een herhaling van een dergelijke ontwikkeling kan niemand goedkeuren. Daarom ls het te hopen dat de knappe economisten en monetaire specialisten er op korte termijn in slagen om een oplossing aan de hand te doen, die het vertrouwen in de dollar internationaal kunnen versterken zonder dat er tot onge wenste stappen wordt overgegaan. De Europese beleggers, die voor een verlichting van de situatie had den kunnen zorgen, hebben een prachtige kans voorbij laten gaan om rijk te worden. Als zij een goed Jaar geleden op grote schaal Ameri kaanse effecten hadden gekocht dan waren zij nu boven Jan ge weest Wall Street heeft de laatste maanden een dergelijke éan ont plooid dat het gemiddelde koerspell nu met kop en schouders boven dat van begin 1970 uitkomt. Destijds bereikte het beruchte Dow Jones-indexcijfer een diepte punt op 631. Momenteel komt het uit op circa 932,55, hetgeen wil zeg gen dat er een stijging is opgetre den van 47 3/4%. Het indexcijfer

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 7