Dokter weet het niet meer Niet alleen aandacht
5 Dagen
Brussel
f153.-
Protectionisme: gevaar voor de
wereldeconomie
voor de daders nodig
WIE IS VAN HOUT.INTRIGERENDE GANG DOOR DE PSYCHIATRIE h
p. -- W illem Duys en de wraak
een heel jaar
halve prijs
2 dagen gratis
in mei
[ATERDAG 15 MEI 1971
LFIDSCH DAGBLAD
De professor praat over het hoofd van de patiënt heen tot de studenten en legt uit
reik „ziektebeeld" de patiënt vertoont. Hij beschijft het gedrag en de belevingswe-
tld van de patiënt in geuren en kleuren. Dan roept de patiënt plotseling uit! „Ik ben
ran hout, ik ben van hout
De professor kan nu In enthousias-
ie ontsteken en aan de studenten
{leggen dat deze uitdrukking even-
ens zeer typisch is voor het ziek-
jbeeld (bijv. de „schizofrenie"). Men
in zich inderdaad in een dergelijke
tuatie afvragen: „Wie is hier nu
Igenlijk van hout. de professor of
patiënt?". In zijn tot „dingma-
tnde" onderzoek en beschrijfhou-
ing en daarbij in de „dehumanise-
e" setting van de college-
(mensonterend kan het ook ge-
oemd worden), valt het de profes-
t helemaal niet op dat de mens,
daar zit, aangestaard door stu
ften, iets zeer zinnigs tot uitdruk-
brengt, nl. „ik voel me behan-
als een stuk hout!"Als de
■izt zich nu verwonderd afvraagt:
klaar dat gebeurt toch niet?" moet
hem uit de droom helpen. Het ge-
surde en gebeurt helaas nog steeds"
Typerend
Dit lange citaat is typerend voor
il boek dat psychiater J. Foudrai-
heeft geschreven: „Wie is van
t".een gang door de psy-
latrie. Een gang van vijftien Jaar,
een geladen afrekening. Foudrai-
heeft eerst in Leiden medicijnen
studeerd. Hier en in Amsterdam
ecialiseerde hij zich tot psychiater.
1961 ging hij naar Amerika en
erkte in een van de meest progres-
psychiatrische centra. Hij be-
fcte opmerkelijke resultaten met
n groep als hopeloos opgegeven
itiènten". Maar een zegetocht
rd het niet. Want zijn werk heeft
udraine nu psychiater in A'dam
hardhandig geleerd dat de offi-
le psychiatrie op de verkeerde weg
Centraal staan voor hem vragen
i: is de medische vooropleiding van
psychiater wel nodig? Moeten wij
asen met afwijkend gedrag zon-
meer patiënten noemen? En
jn pscychoses en schizofrenie wel
ug te brengen tot procesmatige,
ktes en erfelijkheid"?
'oudralne beantwoordt die vragen
[kennend. Dat is niet zo ver won-
lijk in de wetenschappelijke wereld
nu, die ook geraakt is door een
iken, dat zich kritisch opstelt te-
ïover de maatschappelijke verwor-
iheden. Maar het opmerkelijk van
udraines boek is de vorm. Hij heeft
f genoeg voor twee of drie proef-
iriften. Maar hij heeft bewust een
dere orm gekozen dan de strikt,
tenschappelijke in traditionele zin.
is een boek ontstaan, waarin de
rslag van de ervaringen van de
chotherapeut staat. Omlijst en
igevuld met een theoretisch raam-
k om Foudraines inzichten te
ragen. Door die opzet kon Fou-
ine zich buiten de wereld van de
lega-psychiaters laten horen
er de reacties van een deel van
hoeft hij zich geen illusies te
ken. Hij spreekt over een van zijn
rmeesters, die een mens vergelijkt
t een radiotoestel, met miljoenen
wencellen. „Gaan er een paar ka-
t, dan komen er ook uit mensen
re geluiden. Dat is schizofrenie
ie dan ook we zullen dit proces
Iden
Groter publiek
Uitgangsstellingen die voor Fou-
aine onaanvaardbaar zijn. Maar
lllcht vindt hij Juist door zijn ver
gen over het lijden van mensen
door de wijze waarop hij dat ÜJ-
a poogt te bestrijden en te in-
ireren in het bestaan, dat gewen-
groter publiek. Juist door het feit
hij aansluiting zoekt bij inzich-
ti uit andere wetenschappen met
me de psychologie, de sociologie
de culturele anthropologic, ver-
ADVERTENTTE
(van de enkele reis)
Jaarkaart f50.-
voor echtparen f 75.-
3-Maandskaart f20.-
voor echtparen f30.-
Vraag folder voor
volledige inlichtingen.
Koop uw
65+kaart nu!
dient hij ook die aandacht. Uit die
verslagen een enkele greep. Neem het
geval van „Karei een soort meubel
van de kliniekKarei was be
noemd als „defectschizofreen" en ik
ervoer deze diagnose als een soort
bevrijdingAls wij onze hardnekki
ge pogingen tot contactherstel niet,
met succes bekroond zien, geeft het
terugvallen op een bepaalde vorm
van naamgeving waaraan verbon
den de associatie ziek, defect ectetera
een gevoel van opluchting".
Langdurig praten tegen Karei had
geen resultaat. Totdat het moment,
van contact kwam. „Tijdens een zit
ting zong een vogel buiten. Min of
meer automatisch zei ik: „Hoor je
die vogel, Karei? Ik keek naar bui
ten en verwachtte geen antwoord.
Maar toen ik voor het geopende ven
ster stond, hoorde ik achter mijn rug
mijn cliënt zeggen: „Ik hoor hem
goed, het maakt me melancholiek".
Ik bleef als vastgenageld voor het
raam staan. Toen ik mij omdraaide
en hem aanzag troffen onze ogen el
kaar en toen ik hem vroeg: „Hoe be
doel Je dat?" antwoordde hij: „het
broeit onder het zand". Ik had wei
nig symboolgevoeligheid nodig om
die uitspraak te vertalen. Het leefde
onder het zand-houtachtige as
pect van zijn afwerend gedrag".
Pas maanden later werd de
dialoog hervat. Karei beschreef toen
ln details, dat hij met de psychia
trie door de hel was gegaan. Een
spervuur van interpretaties dat hem
het gevoel gaf tot het uiterste be
dreigd te zijn. Een wereld waarin elk
woord een groteske betekenis kan
krijgen, waarin HELPEN gaat bete
ken: in de hel vastpennen, waarin
de psychiater tot duivel wordtIn
elk geval hield Foudraine hieraan de
overtuiging over, dat de psychotische
mens begrepen kan worden en psy
chotherapeutisch benaderd moet
worden.
Hoogtepunt
Dit komt wellicht het sterkste over
in de hoofdstukken over Chestnut
Lodge, een Amerikaanse psychia
trische inrichting, waar Foudraine
de leiding kreeg van het paviljoen
Upper Cottage, een paviljoen dat hij
heeft trachten om te vormen van
kliniek tot levensschool. De reporta
ges. die hij hieraan wijdt vormen zon
der meer een hoogtepunt in dit ruim
470 pagin's tellende boek.
Upper Cottage heeft schirzo-
frene patiënten die er al 25 jaar zit
ten. Uit de groep van zes vrouwen diq
Foudraine beschrijft, worden de
meesten dag en nacht verzorgd Zij
leven als planten. In 'n gesprek met
zijn staf probeert Foudraine een
nieuwe methode. „Ik wees op de mo
gelijkheid, dat 't bedrag van 'n gek
die niets kan en voor zijn daden niet
verantwoordelijk kan worden gesteld,
een rol kan worden waartoe een
mens zijn toevlucht kan zoeken, een
rol als bron van veiligheid, die te
gelijk telkenmale wordt bevestigd in
de heersende organisatie.Fou
draine wilde actie. De chaos was ge
boren. De patiënten voelden zich
in deze nieuwe therapie bedreigd, j
Wat zou er overblijven van hun
rol. samengesteld uit gedragingen die
men als gek, hulpeloos, onverant
woordelijk en invalide zou kunnen
omschrijven? Het personeel begon
aarzelend aan het experiment, zich
afvragend hoe het zou verlopen als
patiënten zelf huishoudelijk werk
zouden gaan doen, zelf de admini
stratie ter hand zouden nemen. Fou
draine heeft reden om aan te nemen,
dat de vrees personeelsoverschot bij
consequente doorvoering wel eens
bewaarheid zou kunnen worden.
Maar geleidelijk bereikt Foudraine,
bereiken staf en patiënten resultaten.
Uit gesprekken blijkt dat. Een ver
zorgster ziet haar patiënt dweilen"
Ik dacht, ze wordt zelfstandiger, nu
ga ik haar verliezen. Eerst was ze
als een dochter van me". Foudraine
bespiegelt dat deze patiënte een uur
per dag door haar psycho-analyticus
wordt onderhouden dat ze zelfstan
diger, minder weerloos in het leven
moet staan. Maar praktisch onder
zijn neus werkt de verzorgster 23
uur per etmaal in de tegenoverge
stelde richting.
Nutteloos
Er komt een open rapport. Dat be
dreigt weer de verplegers: want de
subjectiviteit van de rapporta
ge wordt aangetoond. Sommige ver
pleegsters voelen zich nutteloos als
hun werk uit handen wordt genomen.
Het uniform voor de verpleegsters ver
valt. Patiënten mogen de sleutels van
de deuren hebben, weer zijn er ver
plegers en verpleegsters die het ge
voel hebben dat er grenzen wegval
len. waardoor ze zich nutteloos gaan
voelen.
Maar de grote doorbraak komt als
Foudraine decreteert dat alles moet
worden vermeden wat aan een zie
kenhuis doet denken. Upper Cottage
wordt benoemd tot levensschool. Pa
tiënten heten voortaan „studenten".
Zij dienen zichzelf niet als ziek maar
als onwetend te beschouwen. Dat be
tekent weer meer eisen. Een patiën
te: „Verdomme, ik ben geestesziek!
Ik heb een ziekte van de zenuwen.
Ik wil een hersenoperatie". Foudrai
ne constateert, dat de patiënten in de
ban zijn geraakt van het medisch
waardesysteem en daaraan ook kop
pig vasthouden.: Als iks wordt aan
gesproken als patiënt en ande
ren moet aanspreken als zuster en
dokter en medische behan
deling onderga binnen een instituut,
dan ben ik dus geestesziek. Zijn nieu
we behandelingswijze, consequent vol
gehouden, was vruchtbaar. Verschil
lende patiënten die 52 Jaar in Up
per Cottage hebben geleefd, bewonen
nu flats en hebben de inrichting,
verlaten.
Mythe te lijf
Jan Foudraine werkt de stellingen
die hij in zijn reportages heeft op
gebouwd, uit in een groot aan
tal theoretische hoofdstukken. Daar
in beitelt hij verder aan de ontman
teling van de medische fabrieken.
Daarin gaat hij de mythe te lijf,
dat de dokter het wel het beste weet.
Hij schraagt zijn opinie, dat gek en
niet-gek in de maatschappij angstig
dicht naast elkaar figureren. Bijzon
der knap zijn zijn hoofdstukken over
het vastleggen van een ziektebeeld
Jan Foudraine
koos andere vorm
uitsluitend of bijna uitsluitend door
het „benoemen" van een voor dok
toren onbegrijpelijk verschijnsel.
Foudraine wijst er op dat veel van
de verschijnselen die de angst van
psychopaten belichamen hun oor
zaak vinden in angst voor het staan
in de maatschappij. Wat onbegrijpe
lijk is. nu nog, is de zwakheid waar
mee schizofrene patiënten tegen de
maatschappij opkijken. Aan hun rol
in die maatschappij onttreken zij
zich met succes in de inrichting die
als het ware belemmert dat zij in
die maatschappij terugkomen. Fou
draine spreidt een indrukwekkende
belezenheid ten toon en het is niet
ADVERTENTIE
Uitgaan, winkelen, eten
en drinken in het Parijs
van België I
Uitstekend verzorgd.
van elk
station.
Alle informaties in de
brochure „Meerdaagse
NS-Vakantiereizen'
verkrijgbaar op de
stations.
voordelig
uit met NS
verwonderlijk, dat hij zijn be
vindingen steunt met verwijzingen,
naar andere wetenschappen dan de
medische psychiatrie. Dat hij uitvoe
rig te rade gaat bij sociologen en
psychologen.
Hij is niet zover gegaan dat hij een
blauwdruk voor de toekomst van de
psychiatrie neerlegt. Wel heeft hij
aan het eind van zijn worsteling,
want zo mag je Wie is van hout
best noemen- een reeks futurologi
sche verkenningen. Hij denkt aan een
instituut dat zich zal richten op voor
koming van opneming in de nu be
staande psychiatrische inrichtingen.
Waarin mensen in een crisis- en het
leven is te pijnlijk voor velen- kort
stondig kunnen worden opgevangen.
Levensschool
Het moet een soort levenschool
vormen, met de mogelijkheid om
mensen een nieuwe doorbraak naar
het leven in de maatschappij te bie
den. Er moeten kansen komen voor,
psychotherapie van gezinnen en groe
pen. Foudraine is uitermate
voorzichtig met de opschrijving van
zijn sociaal-interventiecentrum. Het
mag geen instituut worden, dat de
opgenomen cliënten institutionali
seert. Dan vluchten ze toch
weer. De schrijver is zich bewust, dat
hij geen eenling meer is. In de me
dische wereld is het besef groeiend
dat de psychiatrie niet kan vluchten
in de sfeer van het ziekenhuis of
het geïsoleerde dorp. Wat dat betreft
staat Foudraine ook niet al
leen als hij zegt dat hij hét méést
bezig wordt gehouden door de vraag
„wanneer wij inzien, dat zij die schi
zofreen of psychotisch worden ge
noemd ons het meest kunnen leren
over de „condition humaine".
Wie is van hout...- een intrigerend
boek, waar je door heen moet. Een
gang door de psychiatrie, *n verhaal
van onzekerheid.
J. R. SOETENHORST
Wie is van houtUitgeverij Am
bo, Bilthoven, f 22,50.
By de gulden kunnen we nu beter
niet van zweven spreken, maar
van een vrije prijsvorming, afhan
kelijk van vraag en aanbod. Is er
veel vraag naar guldens op de in
ternationale geldmarkt, dan gaat de
prijs van de gulden naar boven en
is er veel aanbod dan gaat hij naar
beneden. Zoals de zaken er tot aan
de zweving voorstonden was er
vraag naar guldens en aanbod van
dollars. Het gevolg was dat de prijs
van de gulden steeg en die van de
dollar daalde.
Voor degenen, die niet anders
met het internationale betalingsver
keer te maken hebben dan wanneer
zij reisdeviezen gaan kopen voor
een vakantietrip is het wel prettig
met dezelfde hoeveelheid guldens
dan een poosje geleden. Voor de
handel en de indusrle weegt dat
echter zwaar, want als zij goederen
aan het buitenland aanbieden tegen
dezelfde hoeveelheid guldens als
voorheen bestaat er grote kans dat
de afnemer zegt dank u wel, maar
ik kan ergens anders goedkoper te
recht.
Besluit
Het is dan ook een zwaarwichtig
besluit geweest van het demissionai
re kabinet, dat op de valreep met
het karwei werd opgeknapt om een
stokje voor de internationale geld
speculatie te steken. Natuurlijk zijn
er weer een heleboel mensen die
zich kwaad maken op de Amerika
nen. omdat zij niet beter op hun
tellen passen en voorkomen dat er
niet zoveel dollars in de buitenwe
reld ln omloop komen dat een an
der er last van heeft. Zij nemen
daarbij niet in aanmerking dat de
tekorten op de Amerikaanse rijk
dom gemeten naar het nationaal
inkomen jnaar een fluitje zijn.
Daarom waren de Amerikanen er
dan ook helemaal niet van onder
steboven toen onder aanvoering van
West-Duitsland de dollar op de va
lutamarkt een toontje lager moest
gaan zingen. Zij kopen er in eigen
land geen dollarcent minder om.
Europa moet maar voor zichzelf
Door
onze financiële medewerker
uitmaken wat er gedaan moet wor
den, zo is hun standpunt, want zij
kunnen zich niet voorstellen dat er
iemand zou zijn die last zou hebben
van teveel dollars, terwijl zij er zelf
nooit genoeg van kunnen krijgen.
Miljarden dollars zijn toen door
de Amerikaanse belastingsbetalers
geofferd om het door de oorlog ge
teisterde Europa uit het economi
sche moeras te halen. Ons land
heeft er meer hulp ontvangen dan
enig ander volk.
Met de dollarstroom was het mo
gelijk de wrak geslagen economie
nieuw leven in te blazen. Die
stroom werd naderhand versterkt,
toen het ene Amerikaanse bedrijf
na het andere zich binnen onze
poorten vestigde, het ene Ameri
kaanse bedrijf na het andere slch
binnen onze poorten vstlgde. daar
mee niet alleen bijdragend tot ver
ruiming van de werkgelegenheid,
maar ook tot versterking van het
nationale inkomen.
Nu zijn de bordjes verhangen.
Nederland heeft evenmin als de an
dere landen van Europa nog dollar
hulp nodig. Integendeel, we be
schikken als gemeenschap over zo
veel dollars dat we er niet goed
raad mee weten. Indien de Ameri
kanen indertijd de eis zouden heb
ben gesteld dat de Marshall-hulp
had moeten worden terugbetaald
zodra we weer stevig op de econo
mische benen stonden, dan zouden
we geen hinder van de dollarover
vloed hebben gehad.
Eens gegeven, blijft ge
geven en daarom wordt de Mars
hall-hulp niet terugbetaald.
In plaats daarvan zou het beleg
gingsklimaat in de Verenigde Sta
ten zo aantrekkelijk moeten zijn
dat de kleine en grote spaarders
net als voor de oorlog op grote
schaal Amerikaanse effecten zouden
kopen. Het zou helpen om wat dol
lars terug te sturen naar de Ver
enigde Staten.
Ook zouden er meer mogelijkhe
den moeten zijn voor Europese con
cerns om verwante maatschappijen
in de Verenigde Staten over te ne
men. of er nieuwe vestingen te ope
nen. waar produkten kunnen wor
den gemaakt voor de Amerikaanse
markt. Het Akzo-concern heeft nog
niet zo lang geleden een belang
rijk bedrijf in de zoutsector verwor
ven. dat met contante dollars werd
betaald. De Britse BP heeft er een
net verkoopstations overgenomen.
Zo zijn er nog wel meer Europese
penetraties op het Amerikaanse
vasteland, maar het is nog lang
niet genoeg.
Onstaat er niet een zodanig ver
trouwen dat belegging in de Ver
enigde Staten weer aantrekkelijk
wordt, dan blijft er een constante
kapitaalstroom van de overzijde van
de oceaan naar Europa vloeien. De
tegenmaatregelen, welke nu in ons
werelddeel worden genomen om het
getij te doen keren, wekken auto
matisch tegenacties van de andere
kant uit.
Gevaar
Het grote gevaar is dat het pro
tectionisme weer vat krijgt op de
Amerikaanse economie. Van huis
uit is de Amerikaanse industrie
protectionistisch ingesteld. Zij is
groot geworden achter hoge tarief-
muren en andere bescherming. Na
de oorlog werd ingezien dat de af
sluiting niet kon voortgaan zonder
de wereldhandel en daarmee de we
reldvrede in gevaar te brengen. Zo
dra er economische moeilijkheden
dreigen, steekt echter onmiddellijk
het protectionisme de kop weer op.
Dat gaat dan onder de leuze dat
het hemd nader is dan de rok.
Doordat Amerikanen net als alle
andere volkeren te kampen hebben
met een voortdurende loon- en
prijsinflatie is de concurrentiepositie
van de industrie verzwakt ten op
zichte van die van landen waarvan
de munt eigenlijk een te lage koers
heeft ten opzichte van de dollar, of
zoals in Japan, waar de inflatie
beter in toom is gehouden. Daar
door wordt er meer geïmporteerd
dan het de industrie in de Verenig
de Staten lief is, hetgeen er tevens
toe bijdraagt dat de betalingsbalans
zulke grote tekorten vertoont.
Met man en macht is voorkomen
dat deze ontwikkeling ertoe leidde
dat de grenzen werden dichtgegooid.
De mogelijkheid is niet uit
gesloten dat de ontwikkeling van de
laatste dagen tot onbesuisde Ameri
kaanse stappen zal leiden.
Die zouden er op neer kunnen
komen dat er maatregelen worden
genomen om het gat in de beta
lingsbalans te dichten met het we
ren van produkten uit andere lan-
Door onze
juridische medewerkster
Het optreden van Willem Duys
in zijn laatste aflevering van
"voor de vuist weg" heeft heel
wat reacties opgeroepen. Duys
liet in zijn programma een
moeder aan het woord, die Juist
een afschuwelijke ervaring ach
ter de rug had, de aanranding
van haar vierjarig dochtertje.
De "voor de vuist" reactie van
Duys op dit relaas was: 'Tk
zou de man ter plekke hebben
doodgeslagen".
Een dergelijke impulsieve
wraakreactie hebben wij, als we
heel diep in ons hart kijken, al
lemaal, de één sterker dan de
ander. Er is een aantal factoren
dat deze eerste reactie op een
gruwelijke daad beïnvloed, in
tweede instantie als wij eni
ge afstand hebben genomen - la
ten we andere overwegingen
meespelen. De njate waarin dit
gebeurt hangt weer af van fac
toren als in hoeverre wij bij het
gebeuren betrokken zijn ge
weest, de tijdsduur en de kennis
van zaken. Door 'n dergelijke
schok worden wij opeens gecon
fronteerd met een hoeveelheid
emoties waar ook onze sociale
welvaartsstaat onvoldoende,
raad mee weet. Het laagje cul
tureel verais blijft zeer dun op
dit terrein waar allerlei gevoe
lens van angst en wraak gaan
meespelen. Het "oog om oog,
tand om.tand" dat eeuwenlang
concreet ls toegepast, blijkt ge
voelsmatig dichterbij te liggen
dan wij als lid van een samen
leving die doortrokken is van
chrstelijke en zedelijke waarden,
wel zouden willen toegeven.
Na de Franse Revolutie heeft
het rationalisme een belangrij
ke andere richting gegeven aan
deze primitieve reactie op mis
daad, zoals het afhakken van de
handen van een dief, het afsnij
den van de tong of andere li
chaamsdelen. al naar de aard
van 't delict. Onder invloed van
deze rationalistische richting,
groeide het inzicht dat de sa
menleving weinig gebaat is met
deze vorm van misdaadbestrij
ding. De afschrikwekkende wer
king van dit soort straffen bleek
dubieus en de samenleving die
werd opgescheept met 'n aantal
geestelijk of lichamelijk ver
minkte mensen. De heropvoe
ding van de dader werd als
doelstelling van de strafrechts
pleging naar voren geschoven.
Deze nieuwe richting werd
gesterkt door een humanitaire
stroming, die op grond van be
ginselen van naastenliefde en ge
zamenlijke verantwoordelijkheid
de aandacht vroeg voor de
nood van de dader. Naarmate
het inzicht groeide in crimi
neel gedrag, kwam men tot de
overtuiging dat de samenleving
niet is te verdelen in "goede"
en "slechte" mensen, maar dat
mensen onder bepaalde om
standigheden tot crimineel ge
drag kunnen komen. Niet het
elimineren van de dader, maar
het veranderen van de omstan
digheden zou belangrijk zijn
voor de preventie van mis
daad. Zo werd een praktisch ar
gument de dader te helpen ver
sterkt door een humanitair ar
gument. namelijk de medemen
selijkheid.
Naast de functie van het
strafproces de wraakgevoelens
op te vangen door de berechting
in handen te leggen van een
objectieve instantie, ontstond
de functie, ter beveiliging van
de maatschappij, de dader te
"behandelen". Dit wordt ge
dragsbeïnvloeding genoemd.
Door deze opvatting is de da
der sterk in het voetlicht geko
men. Het opsporen van de
maatschappelijke omstandighe
den die aanleiding tot crimineel
gedrag kunnen geven, is ook nu
nog in volle gang (zo worden
wel de kleine behuizing, slechte
huwelijken als oorzaken van de
kindermishandeling genoemd
Zonder te ontkennen dat deze
benadering nuttig is, dreigt een
andere groep, met name de
slachtoffers van een misdrijf en
zij die hier direct of indirect
verder bij betrokken zijn, in de
vergetelheid te raken. Het ls
vooral de verdienste van de Rot
terdamse criminoloog dr. G. P.
Hoefnagels geweest dat op de
ze categorie "anderen dan da
ders" de aandacht is gevestigd.
Slachtoffers
De misdaad veroorzaakt im
mers een conflict in de maat
schappij, de dader wordt er uit
gelicht maar alle anderen blij
ven in de problematiek steken
Hierdoor wordt miskend dat 't
gaat om *n samenspel van men
sen en reacties. Het gaat niet
aan één partij, de dader, er uit
te lichten en de overigen te la
ten modderen. Daar het in ze
kere zin iedereen aangaat zal
ook gezamenlijk een oplossing
gezocht moeten worden. Uit de
ze benadering is de conflictop
lossing als functie van het straf
proces naar voren gekomen.
(Dus naast het kanaliseren van
de wraakgevoelens en de ge
dragsbeïnvloeding tBegin van
dit jaar is er door belangstel
lenden uit de sfeer van de
strafrechtspleging, gecongres-
seerd over de positie van de
slachtoffers van misdrijven. De
algemene conclusie van dit con
gres was dat steun in enigerlei
vorm aan de slachtoffers van
misdrijven of hun famlliellden
een dwingende eis is. Deze gteun
zou dan moeten bestaan uit het
vergoeden van de materiële
schade en het begeleiden van
de slachtoffers en de familiele
den in hun geestelijke nood. Dit
laatste aspect vond geen nade
re uitwerking in cocnrete Voor
stellen.
Wel legden de verschillende
inleiders op deze conferentie er
de nadruk op dat juist bij zede
lijkheidsdelicten met minderja
rige slachtoffers, het kind de
grootste schade wordt aange
daan door impulsieve reacties
van de omgeving. De gebeurte
nis zelf heeft in de meeste ge
vallen voor het slachtoffertje 'n
schokkend effect. Dit wordt ech
ter in hevige mate versterkt
van de omgeving. Matiging in
dat opzicht zou dus reeds een
belangrijke beperking van de
met materiële schade met zich
brengen.
Het totaal aantal zedendelic
ten deze categorie is dus veel
ruimer dan aanranding van de
minderjarigen lijkt, gezien
de gegevens van de criminele
statistiek *67 enigszins af te ne
men. Ontucht met bewustelozc-
zen, of minderjarigen kwam van
66 per miljoen inwoners in 1964
op 53 per miljoen inwoners in
1967. Aan de andere kant nam
de categorie "dood door
schuld" met meer dan 30 pro
cent toe. Op een miljoen inwo
ners was het aantal slachtof
fers in 1964 tien en in 1967 ge
middeld vijftien. Deze stijging
zal te wijten zijn aan een toena
me van het gemotoriseerde ver
keer. Het aantal mensen dat op
grond van het plegen van een
delict ter beschikking van de re
gering is gesteld om te worden
verpleegd, bedraagt ongeveer:
600. Van het totaal ln 1967 ge
pleegde aantal seksuele mis
drijven (1367) komt 1,5 procent
voor rekening van deze catego
rie.
den. Het zou de grootste ramp zijn,
welke de landen buiten het ijzeren
gordijn zou kunnen overkomen.
We zouden vervallen in de voor
oorlogse toestand, toen elk land
probeerde de eigen moeilijkheden op
anderen af te wentelen. Beggar
your neighbour noemde men dat,
waarmee gezegd wilde zijn dat men
zijn buurman maar to4 de bedelstaf
moest brengen.
Stagnatie
De vooroorlogse stagnatie in de
wereldhandel, welke voortvloeide uit
Invoerbelemmeringen, contigentering
van de invoer, de ene devaluatie
van de munt na de andere, waar
door de eigen export goedkoper
werd en de invoer duurder werd ge
maakt, heeft er voor een belangrijk
deel toe bijgedragen dat wereld
brand II uitbrak. Een herhaling
van een dergelijke ontwikkeling kan
niemand goedkeuren.
Daarom ls het te hopen dat de
knappe economisten en monetaire
specialisten er op korte termijn in
slagen om een oplossing aan de
hand te doen, die het vertrouwen in
de dollar internationaal kunnen
versterken zonder dat er tot onge
wenste stappen wordt overgegaan.
De Europese beleggers, die voor
een verlichting van de situatie had
den kunnen zorgen, hebben een
prachtige kans voorbij laten gaan
om rijk te worden. Als zij een goed
Jaar geleden op grote schaal Ameri
kaanse effecten hadden gekocht
dan waren zij nu boven Jan ge
weest Wall Street heeft de laatste
maanden een dergelijke éan ont
plooid dat het gemiddelde koerspell
nu met kop en schouders boven dat
van begin 1970 uitkomt.
Destijds bereikte het beruchte
Dow Jones-indexcijfer een diepte
punt op 631. Momenteel komt het
uit op circa 932,55, hetgeen wil zeg
gen dat er een stijging is opgetre
den van 47 3/4%. Het indexcijfer