EVOLKINGSEXPLOSIE IN SURINAME
inderrijke gezinnen,
aar zonder vaders...
Stichting wil
er mee stoppen
Jagen naar schatten
van Aztekenheerser
Jiddeld
inderen
Schromelijke
achterstand
op allerlei
gebied
Welz ijns be vo rde ri ng
weduwen en weduwnaars
}AG 5 MEI 1971
LEIDSCH DAGBLAD
kMARIBO (GPD) In de afge-
ïïjf jaar is de bevolking van Suri-
e|et ruim 20 procent toegenomen,
pjoorteoverschot in 1969 25 per
Woners is het hoogste van Zuid-
j. Ondanks het feit, dat het land
Jaat blijkt om de huidige bevolking
J.OOO zielen, een enigszins redelijk
bestaan te bieden, wordt er noch van rege
ringswege, noch van particuliere zijde, iets
ondernomen om een nog steeds toenemend
geboorteoverschot af te remmen. Men kan
eerder de stelling horen verkondigen, dat
de economische vooruitgang van Surina
me wordt belemmerd door een te gering
aantal inwoners.
Door
Gerard Habraken
linaamse vrouw tussen de
jaar brengt gemiddeld
•en ter wereld. Daar uiter-
dere vrouw dit gemiddel-
•oont er een groot aantal
Ik grote gezinnen meest-
l.jvader in los-vast verband,
lijk kleine krotten. Kre-
die onder de huidige
iit voor een volkswoning
ing zullen komen, omdat
jet betaald kan worden.
economisch laagst ge-
:ringen, ziet men een uit-
inderschaar als in veste-
oude dag.
,,Zeg<
en
Alleen bij de voogdijraad kan
men bezorgde geluiden horen over
de ongeremde bevolkingstoename.
Omdat een Creool het als een ge
woonterecht en ook als een mannelij
ke Dlicht beschouwt, dat zijn amou
reuze activiteiten zich niet beperken
tot de echtelijke woonstede, is het
aantal ongehuwde moeders schrik
barend hoog Alleen al in Paramari
bo komen er Jaarlijks ruim 1100 bij.
Vrouwen met kinderen van verschil
lende vaders, die bijna gedwongen
worden om steeds weer met andere
mannen op avontuur te gaan, om
dat dit meestal de enige bron van in
komsten is.
In de wachtkamer van de voogdij
raad zit een vrouw van 40 jaar, moe
der van 17 kinderen. Ze is in ver
wachting van haar achttiende. Omdat
ze moeilijk kan rond komen van de 60
I gulden die ze maandelijks van de
bedeling krijgt, komt ze om een
baantje vragen: "U weet hoe dat
gaat met vaders: als de kinderen er
100 Hindoestaanse keuter- eenmaaI zij trekk
m de districten rond niets meer van aan„
een uiterst armoedig be-
is de eezinssterkte noc I PoB|nse» de vader via een ge-
Ik groter dan bii de Ore rechteliJke actie 'ot 'n financiële bi]-
't™ tal hoofed I drage te dwingen, halen weinig uit.
I De betrokken mannen verdienen nau-
emet meer dan vijftien kin- weU k5 voldoende om een
Jr geen uitzondering. Het 7jn te onderhouden. Voor de talrl]ke
ed voedselprobleem oat in buiten.echtelijke klIIderen i5
nog enigszins als rem- ,inanciële ruimte aanwealg
i veen rofï nHe r" De hel« de Surinaamse bevol-
Hft geen rol. Kmderen zijn ki r dan
■n een onderdeel van de JO bevolking bp de lange
Jrzieningen, maar ook een T u-
Se hulp op de arbeidsm- p misschien gunst g kan zijn,
üriifies waar mechanise SChept ze 0P het °eenWik onoplosba-
S£r begripT re P~n' Het
Iblemen komen als de uit-i™°rde onmogelijke opgave ge-
lerschaar de leeftijd be- plaat® om deze p'tpu>lepde spes pa-
aan een zelfstandig be- i 'rla faar tetmakfeP ™ort ee"™ze"
,t. mnet wo.-Hen f**»™*. Het budget IS bij tan-
ge na niet toereikend. Van de 36 mil
joen die op de begroting is uitge
trokken ten behoeve van het depar
tement van onderwijs, wordt 31 mil
joen uitbetaald aan salarissen en 2
miljoen verdwijnt in de dienstrei-
zenpot. Van de resterende 2 miljoen
moet dan een onderwijssysteem in
stand worden gehouden, dat in naam
identiek is aan dat in Nederland.
er geen
:ht moet worden, wuift
Landbouw Sankar met
slijk gebaar weg. De ex-
olkingstoename ziet hij
tèlen"Onze bevolking
In een agrarisch land
n al een groot aantal in-
om als markt te dienen
idukten van eigen bo-
7'
^er-voorman C. Karg wil
ganda voor geboortere
wet verboden zien: "er
meer kinderen komen,
lamer (is Creool) moet
nakomelingen te krijgen.
gelijk om leerkrachten uit Nederland
aan te trekken. De reisroute is in om
gekeerde richting. Surinaamse leer
krachten vertrekken op grote schaal
niet alleen naar Nederland, maar
ook naar de Nederlandse Antillen
"waar het veel beter is". Het leer
middelenpakket bestaat voor een
groot deel uit bijna antiquarische Ne
derlandse methoden. Midden in de
bush-bush hoor je een meisje, der
de klas lagere school, hardop lezen:
"In de weide dartelt het jolige vee".
De invloed van de Nederlandse
ontwikkelingshulp op het Surinaam
se onderwijs is nauwelijks merk
baar. Er zijn hier en daar wat lo
kalen bijgebouwd, maar over het al-
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
De moeilijkheden beginnen reeds
bij het kleuteronderwijs, waar een
black power-wapen tegengebrek aan spelmateriaal meestal
ide Hindoe-power".
efflniet aan de indruk ont-
de bevolkingsexplosie
heeft van een produk-
iauwelijks honderd Jaar
paar duizend Hindoe-
itarbeiders zich ontwik-
grootste bevolkingsgroep
Bij de in de verde
kte Creolen is een ge-
K moeilijk te verkopen.
gemeen wordt in Paramaribo les ge
geven in bouwvallen, die een harmo
nieus geheel vormen met de krotten
in de omgeving. Buiten de hoofdstad
is de toestand nóg slechter.
Anti-onderwijs
"Ons onderwijs is een puinhoop",
zegt B. Rusland, voorzitter van dr
Federatie van onderwijzers in Suri
name "Het is misschien beter te
spreken van een anti-onderwijs.
Doordat het uitsluitend gericht is
op Nederland, blijft het volkomen ge
scheiden van de Surinaamse maat
schappij". Het hele onderwijssysteem
in Suriname is in feite niet meer dan
Leerkrachtentekort een opleidingsinstituut ten behoeve
van de toch al oververzadigde markt
in de witte-boorden sector. In heel
Suriname is slechts één lagere tech
nische school, die jaarlijks niet
meer dan 200 nieuwe leerlingen kan
herbergen. Voor de meisjes is er
één huishoudschool en in een land
waar meer dan de helft van de be
volking zich nuttig probeert te maken
in de landbouw, blijkt landbouwon
derwijs nog een braakliggend ter
rein.
Zodra de Jeugd, al dan niet in het
bezit van een mulo- of hbs-diploma.
de schoolbanken verlaat, beginnen
gecompenseerd wordt door de op
dracht: "Kindertjes, je hoofd op de
armen en nu allemaal slapen". Er is
een ontstellend gebrek aan bevoeg
de leerkrachten. Kleuterleidsters zijn
inmiddels doorgedrongen tot de vijf
de klas van de lagere school. De on
derwijzers die hier egienlijk thuis ho
ren, vindt men bij het voortgezet en
middelbaar onderwijs. Door de la
ge salariëring is het praktisch onmo-
de problemen pas goed. In een land.
waar ruim 10 procent van de be
roepsbevolking als werkzoekend staat
geregistreerd, is kans op een baan
vrijwel nihil. Die 10 procent is bo
vendien nog geflatteerd: indien men
de verborgen werkloosheid meere
kent, komt men aan een totaal van
ruim 20 procent. Het veel te omvang
rijke ambtenarencorps is grotendeels
een werkverschaffingsproject.
De Hindoestaanse boeren op de klei
ne landbouwbedrijfjes. kunnen on
mogelijk rondkomen van een jaarin
komen, dat in de meeste gevallen
de 500 gulden nauwelijks haalt. In
de praktijk komt het erop neer, dat
de vrouwen en kinderen op het land
werken en de mannen in Paramari
bo een "Job" proberen te bemachti
gen. Doordat zij wat de voedselvoor
ziening betreft, te allen tijde kunnen
terugvallen op hun eigen landbouw-
bedrijfje, nemen zij met een veel la
ger loon genoegen, dan een in Para
maribo woonachtige Creool, die al
les moet kopen.
Mede onder invloed van deze semi-
werkloze Hindoestanen is het loonpeil
in Suriname veel lager dan op de
Nederlandse Antillen. In Willemstad
liggen de lonen over de hele linie,
van straatveger tot minister twee
maal zo hoog als in Paramaribo. In
Suriname gaat een geschoolde bouw
vakker wekelijks met f 50 naar huis
en dan is hij nog een kapitalist in
vergelijking met een hulp in de huis
houding. die voor datzelfde bedrag
of minder een hele maand moet wer
ken. Een arbeider op een bacoven
(bananen) plantage legt dagelijks
gemiddeld 15 km. af met een tros ba
nanen van ruim 20 kg. op zijn schou
der. Zo'n dagmars levert hem dan 3
gulden op Winkelmeisjes moeten
van hun weekloon van f 20 eventuele
kastekorten aanzuiveren.
„Duur en slecht"
De hele middenstand in Paramari
bo wordt overschaduwd door „Ker
sten N.V." een handelsonderneming,
die activiteiten ontplooit in alle
denkbare branches. "Kersten is
duur en betaalt slecht" heet het in
Paramaribo. Een winkelmeisje staat
er voor twintig gulden of minder zes
dagen in de week achter de toonbank.
Toch is zij niet in dienst van een of
andere kapitalistische uitbuiter. Ker
sten N.V. is een instelling die het
werk van de Internationale Evange
lische Broedergemeente (E.G.B.) fi
nanciert. Mede tot ongenoegen van
de in Suriname werkzame zendelin
gen in dienst van de E B G. verdwijnt
Kinderen bij de vleet in een Creools gezin. Maar waar is (zijn) de vader(s)?
Weldadigheid voor de eenzamen.
de winst. Jaarlijks 20 miljoen
gulden, zegt een vakbondsleider,
naar de hoofdkwartieren van de
E.B.G
Sociale voorzieningen kent men in
Suriname eigenlijk alleen van horen
zeggen. "We hebben er financieel
geen ruimte voor", zegt een rege
ringsfunctionaris. De rudimentaire
sociale wetgeving dateert nog uit het
koloniale tijdperk. Een werknemer,
die naar Europese maatstaven tegen
de pensioengerechtigde leeftijd loopt,
wordt ontslagen. Ziekte betekent in
de meeste gevallen geen loon Pen
sioen, a.o.w., vakantie, een uitkering
DEN HAAG „Steeds meer we
duwnaars zijn genoodzaakt hun kin
deren in een tehuis onder te bren
gen. Dat komt omdat de regering
nooit iets heeft gedaan voor het moe
derloze gezin" Dat meent de Stich
ting welzijnsbevordering weduwen
en weduwnaars De stichting wil
haar bestaan beëindigen Men ziet
er „geen gat meer in", ook finan
cieel niet.
De stichting is een uit de Neder
landse Weduwen- en Weduwnaars-
bond getreden groep, die zich alleen
voor de zakelijke kant van het on
volledige gezin wil inzetten. Het be
stuur van de stichting wil na de op
heffing verder werken als actie
groep.
Er zijn in Nederland 450.000 we
duwen, 150.000 weduwnaars en
300.000 kinderen in onvolledige ge
zinnen. Dan is er ook nog de grote
groep ongehuwde moeders, geschei
den mannen en vrouwen, kinderen
«onder ouders en vrijgez«il«a.
De heer J. van der Heijden, voor
zitter van de stichting: „Een grote
organisatie voor alleenstaanden is
geen haalbare kaart. De problemen
liggen nu eenmaal overal anders".
Contact met een groep gescheiden
mannen leverde volgens de heer Van
der Heijden weinig op omdat
deze „te zeer op de gezelligheidstoer
zijn". Daarmee geeft de stichting te
kennen meer een besloten groep te
zijn, met tevens een gesloten karak
ter
Wat alle weduwen en weduwnaars
in ons land willen bereiken is: Dat
de werkende weduwe dezelfde belas
tingfaciliteiten geniet als de werken
de gehuwde vrouw.
De weduwnaar of weduwe met
kinderen moet recht hebben op een
uitkering via de volksverzekering.
De buitengewone lasten moeten er
kend worden. De kosten van een tij
delijke hulp in het gezin moeten af
trekbaar zijn voor de belastingen.
voor werklozen, al die begrippen, die
in Nederland reeds lang geen punt
van discussie meer zijn, vertoeven
in Suriname nog in een science fic
tion sfeer. Ouden van dagen, zieken,
een grotendeels verwaarloosde»!)
jeugd en alle andere sociale noodge
vallen komen ten laste van de fami
lie. AUeen als er helemaal geen fa
milie meer is, is er misschien een
plaatsje in '"s-Lands weldadigheids
gesticht", een bejaardentehuis, dat
het in Nederland als museumstuk
nog wel zou doen.
Het is opmerkelijk, dat bedrijven,
die in Nederland al dan niet ver
plicht het personeel sociaal begelei
den tot aan het graf, voor de lokale
werknemers in hun Surinaamse ves
tigingen geen sociale verplichtingen
blijken te kennen. Een Nederlands
semi-staatsbedrijf als de Stichting
Machinale Landbouw ln Wageningen
werkt, wat de lokale werknemers
betreft, voor een groot deel met
losse arbeiders, die via een koppel
baas in dienst worden genomen.
Dagloon f 4,50 waarvan f 0.45 voor
de koppelbaas. Sociale lasten: geen.
Vakbeweging
Pas de laatste Jaren begint de Su
rinaamse vakbeweging zich enigszins
te roeren in de strijd om hogere lo
nen en betere arbeidsvoorwaarden.
Wijlen Jozef Adolf Pengel was naast
premier ook voorzitter van de moe-
derbond, een overkoepelende vak
bondsorganisatie. Deze niet alledaag
se combinatie was de basis voor een
geforceerde arbeidsvrede, maar tij
dens de februaristaking van 1969,
werd "slimme Jopie" door zijn eigen
vakbondsleden ten val gebracht. Vol
gens statenlid en vakbondsleider mr.
Eddy Bruma is er sindsdien niet zo
veel veranderd: "Het beleid van de
regering Sedney is een voortzetting
van alles wat we tot nu toe verwor
pen hebben. Als er niet spoedig iets
gebeurt, zie ik de arbeiders binnen
niet al te lange tijd weer de straat
op gaan".
Twintig scheepsladingen goud, zil
ver en juwelen liggen verzonken bij
de Isla de Los Padres (zie kaart).
Deze gigantische schat werd door
de Spanjaarden verscheept in april
1553 vanuit Amerika. De rijkdommen
waren afkomstig van de Azteken-
heerser Montezuma en bestemd voor
keizer Karei V in Spanje. De
Spaanse vloot werd echter overval
len door een storm en verging met
man en muis. Het water bij Isla de
Los Padres is slechts ca. 9 meter
diep en heeft een zandige zeebodem.
De scheepswrakken en de lading
verdwenen derhalve zeer snel onder
het zand, maar door de eeuwen heen
bleven er af en toe gouden munten
aanspoelen op de kusten. Afgezien
van de enorme geldswaarde van de
scheepsladingen bezitten deze ladin
gen ook een zeer grote historische- en
kunstwaarde aangezien het hier om
een Aztekenbezit gaat.
Onder leiding van professor Wen-
dorf hebben de universiteiten van
Texas nu besloten een gezamenlij
ke actie te ondernemen om de schat
ten van Isla de Los Padres te bergen.
Er is reeds 40.000 dollar uitgege
ven aan voorlopige onderzoekingen.
Men meent aan te kunnen tonen
waar een deel van de schepen onder
het zand verborgen ls. Er zullen
studies worden gemaakt voor een
goede bergmethode en bescherming
van de schatten van Montezuma De
verwachting is dat het nog wel een
jaar zal duren voor een grootscheep
se bergingspoging zal worden ge
daan.
