PHILIPS-CAO GRAADMETER
VOOR ONZE CONJUNCTUUR
Ook Shell kampt met stijgende kosten
Schoolvoorbeeld van kwalijke colportage
Gemeenten moeten de
leegstaande woningen
opeisen niet krakers
herkiezen
en
verkopen
Bedrijfsleven volgt onderhandelingen met argusogen
Jrof. Ch. J. Enschede
ZAl'oitGAG 20 MAART 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGli^A 7
Kwalijke colportage komt in vele
vormen voor. Er is nu een wet te
gen in de maak. Maar het is de
vraag of er ooit een regering zou
slim zal kunnen zijn als gladde col
porteurs, die overal wel tussendoor
weten te glippen.
Omdat er de laatste tijd weer tel
kens meldingen zijn van financiële
slachtoffers door de activiteiten van
mannen die met kledingstoffen aan
de deur komen, en van allerlei an
dere malafide verkoopactiviteiten,
balen wij ter waarschuwing maar
weer eens een extreem voorbeeldge-
val aan.
Het is het verhaal van de jarenlan
ge activiteit van gewiekste zwende
laars. Bijna ongeloofwaardig. Maar
toch wel echt gebeurd. Het werd
ons gesignaleerd uit kringen van
onderwijs en politie.
BIJ een kleuterschool dient een
net geklede heer zich aan als leve
rancier van schoolbehoeften zoals
vouwbladen, tekenpapier, enzovoort.
HIJ weet de hoofd-kleuterleidster er
welbespraakt van te overtuigen dat
de school nog wel wat papier kan ge
bruiken.
De man haalt een bonboekje te
voorschijn en zegt: „Vult u zelf de
bestelbon maar even in, juffrouw, u
weet het beste wat u nodig hebt".
Daar mag zij de balpen van de
man wel even voor gebruiken. Zij
noteert op de bestelbon 250 vel vloei
papier en 200 vel tekenpapier. En of
zij nog even de bon wil onderteke
nen.
De man pakt bert boekje en rijn
balpen weer aan, geeft geen door
slag van de order af, zegt vriende
lijk: „Dank u voor de bestelling,
juf", en verdwijnt.
Na een hele tijd wordt er een groot
pak aan de school afgeleverd. De
hoofdleidster moet even nadenken
wat dat ook alweer kan zijn. Zij
herinnert zich niet dergeljke om
vangrijke zaken te hebben besteld.
Als zij het pak openmaakt, komen
de artikelen erin haar wel bekend
voor. Alleen de hoeveelheid niet.
Er zit 2500 vel vloeipapier en 2000
vel tekenpapier in. En die staan
ook op de nota, die weer een tijdje
later komt. Een nota, die veel te
zwaar op bet schoolbudget drukt.
Maar de gladde leverancier heeft
alle bewijzen van de bestelling in
zijn bezit. En daar staat niet meer
250 en 200 stuks, maar wel degelijk
2500 en 2000 stuks op. Alles is im
mers met de pen van de „vertegen
woordiger" geschreven?
Die extra nullen zijn er zonder
moeite achter gezet, en de handte
kening van de kleuterleidster staat
er alvast onder.
Deze nullen-truc is niet zomaar
eens ergens een keer uitgehaald.
Het is een listig systeem van een
telkens opnieuw de kop opstekende
zwendelaarsfirma.
Reeds in 1964 kwam de politie hen
op het spoor. Vorig jaar was het
opnieuw nodig tegen deze colpor
teurs te waarschuwen in bladen van
schoolorganisaties. Want wie kan er
iets tegen de heren bewijzen?
Toen er voor het eerst een kleu
terleidster over het bedrag kwam
klagen, jaren geleden, heeft de jus
titie een handschriftkundig onder
zoek laten uitvoeren op de bestelbon
nen.
Dit was daarvan de conclusie: „De
afstand tussen de laatste nul van
de beide getallen en de voorgaande
cijfers, is korter dan die tussen de
andere cijfers, hetgeen steun geeft
aan het vermoeden dat deze laatste
nul beide malen door een ander is
toegevoegd. Tevens werd vastgesteld
dat de kogelpenpaata waarmee de
eerste cijfers (door de Juffrouw) en
die waarmee de vermoedelijk toege
voegde nul geschreven zijn, geen
verschil vertoonde".
Vermoedens dus, maar geen bewij
zen, dankzij de hoffelijkheid van de
heren om hun eigen pen aan te
bieden voor het invullen van de be
stelbon.
In die tijd bleek bij het verder po-
litie-onderzoek, dat de zwendelaars
vooral in het westen en zuiden van I
het land toesloegen, en in iets min- j
dere mate in het oosten. Er was 1
sprake van vele tientallen plaatsen,
waar scholen waren opgelicht. Veel
kleuterleidsters zwegen erover uit
schaamte, en betaalden de rekenin
gen.
Wellicht, ate het nieuwe schooljaar
begint, slaan de heren „vertegen
woordigers" weer toe. Of misschien
zfjn ze intussen overgegaan op de
profijtelijke oplichting van hoofdza
kelijk oudere vrouwen, bij wie ze
voor woekerprijzen de tuin laten
ophogen.
Of misschien komen ze bij u aan
de deur voor één of ander spaar -
plan, een computercursus, of een
tekenopleiding.
Pas op voor iedereen met een glad i
praatje, die u een handtekening wil
laten zetten.
DEN HAAG Met gespannen aan
dacht volgt het Nederlandse bedrijfsleven
de onderhandelingen over een nieuw meer-
jarir contract bij Philips. Want de resulta
ten van dit overleg zouden wel eens een
grote invloed kunnen hebben op hetgeen
in de komende jaren gaat gebeuren in de
onderhandelingen over vernieuwing van
cao's in andere bedrijven en bedrijfstak
ken.
Daarbij moet men bedenken dat
Philips (ook) toonaangevend is
wanneer het gaat over sociaal be
leid, terwijl de tegenspelers de
samenwerkende metaalvakbonden
de progressieve kern van de Neder
landse vakbeweging zijn. Gezien
deze omstandigheden zal een nieu
we Philips-cao dus een graadmeter
zijn voor wat in de tegenwoordige
DEN HAAG (ANP) „Niet de kra
kers beslissen welke woningen te
lang leegstaan. Het zijn de ge
meentelijke autoriteiten die dat
kunnen en dus moeten doen. De
woonruimtewet verschaft daartoe
de nodige bevoegdheden. Men heb-
be de moed die te gebruiken." De
Amsterdamse strafrechthoogleraar
prof. Ch. J. Enschede zegt dit in
het Jongste nummer van „Delict
en delinquent" naar aanleiding
van het zogenoemde krakersarrest
van de Hoge Raad.
Het hoogste rechtscollege besliste
daarin dat ten opzichte van de kra
ker een leegstaande woning niet
„een woning bij een ander in ge
bruik" is. De kraker pleegt in dat
geval dus niet het strafbare feit
huisvredebreuk. Of dit ook niet lo
kaalvredebreuk is, staat nog niet
vast.
Aangezien men algemeen redeneert
dat de politie niet mag ingrijpen
in zo'n geval, als er geen strafbaar
feit is, gaat het volgens prof. En
schede nu om de vraag: hoe krijgt
de eigenaar het gelijk dat hij
heeft? Want krakers handelen vol
gens hem onrechtmatig. De eige
naar heeft recht op ontruiming en
schadevergoeding.
Wordt het binnendringen op heter
daad ontdekt, dan kan de politie
helemaal los van de vraag of er
huisvredebreuk is gepleegd, in
grijpen. Want kraken gaat wel
steeds gepaard met strafbare ver
nieling of beschadiging van de af
sluitingen van het pand. Maar als
met het opsporen van het feit zo- j
lang is gewacht, dat moet worden
aangenomen dat de kraker inmid
dels in het pand woont, zal de
eigenaar een ontruimingsactie
moeten beginnen.
„Hij kan zich ook tot de burgemees
ter wenden met het verzoek zijn
pand krachtens artikel 23 van de
Woonruimtewet te doen ontruimen.
Het lijkt me dat daartoe 'aanlei- j
ding kan bestaan. Maar het kan
bij zulke voorzieningen ten bate
van de getroffen huiseigenaren
niet blijven." besluit prof. Ensche- I
de. „Regeren is beleid voeren. Dat
beleid zal zich moeten uitstrekken j
tot het doelmatig reageren op de I
woningnood, zo nodig door het vor
deren van te lang leegstaande wo
ningen."
verhoudingen tegen de achtergrond
van een aarzeling in de conjuctuur
in de eerstekomende jaren haalbaar
is.
Natuurlijk is in dit overleg, dat
nog in volle gang is. de overeen te
komen loonsverhoging belangrijk.
Maar essentiëler zijn toch eigenlijk
enkele markante punten, opgeno
men in het omvangrijke pakket
voorstellen van de metaalvakbon
den. dat eind Januari is aangebo
den.
D.IE PUNTEN ZIJN:
1. een plaats voor de vakbeweging
binnen de onderneming via het zg.
bedrijvenwerk;
2. financiële steun van de onder
neming voor activiteiten van de
vakbonden:
3. een aanzet tot bezitsvorming
voor de werknemers, en
4. een begin van inkomensnivelle
ring.
De eerste twee verlangens waren
voor de metaalvakbonden „breek
punten" in het overleg. Dat is be
grijpelijk omdat de totstandkoming
van een directe relatie met de vak
bondsleden en hun arbeidssituatie
voor de vakbeweging van levensbe
lang is, terwijl verder de zich steeds
verder uitbreidende taken van de
vakbeweging haar financiële draag
kracht te boven gaan.
Na de eerste drie oriënterende
vergaderingen is een basis gevonden
voor het verdere gesprek over deze
hete hangijzers: de directie sociale
zaken van Philips heeft deze ver
langens niet onaanvaardbaar ver
klaard. Philips heeft zich ten aan
zien van de bijdrage voor de vak
bondsactiviteiten op het standpunt
gesteld dat hetgeen op dit punt
wordt overeengekomen te zijner tijd
in een eventuele landelijke regeling
moet kunnen worden ingepast. De
vakbeweging meent dat na de fase
van het befaamde vakbondstientje
(een tientje per werknemer per
jaar, te betalen door de onderne
ming) voor vakbondswerk rond een
half procent van de loonsom op ta
fel moet komen, mede ter financie
ring van de scholing van onderne
mingsraadsleden.
Ook over faciliteiten voor het
vakbondswerk binnen de onderne
ming kan verder worden onderhan
deld. Philips huldigt op dit punt de
opvatting dat het zg. bedrijvenwerk
in geen geval de activiteiten van de
ondernemingsraad mag doorkruisen.
Andere opmerkelijke zaak: de po
ging om een verkleining van de af
stand tussen de verschillende inko
mens te bereiken door van de reële
loonstijging een klein deel in centen
inplaats van in procenten te geven.
Overigens is dit voorstel ont
kracht doordat de beambtenorgani-
saties de verhoging volledig in pro-
Ir. F. J. Philips
centen willen hebben. Interessant is
voorts ook een poging om tot be
zitsvorming bij de werknemer te
kome nvia toekenning van aandelen.
Na de eerste drie oriënterende be
sprekingen wordt deze week het
overleg over de Philips-cao voortge
zet. Op verlangen van de Philips-
directie zal nu eerst worden gespro
ken over verbetering van de salaris
sen en bijsturing op grond van
prijsstijgingen. De bonden willen
een jaarlijkse welvaartsverbetering
van drie procent. Na afloop van de
matigingsperiode, resulteert dat in
op 1 april begint, resulteert dat in
loonstijgingen tussen de zes en tien
procent.
De verkiezingscampagnes be
ginnen sneller te draaien, hoe
wel het geweld van sprekers
avond in avond uit nog moet
losbarsten. Dr. Ferry Hogendijk
heeft ons vermaand dat de Ne
derlandse politici nog wel het
een en ander van Amerika kun
nen leren. Nu te dat een waar
heid als een koe en daar heb Je
geen weledelzeergeleerde boeken
voor nodig.
Over Amerikaanse verkiezings
campagnes zijn we vooral als
het om presidentsverkiezingen
gaat bijzonder goed inge
licht. Theodore White schreef
een adembenemend boek over
de strijd tussen Jack Kennedy
en Richard Mulhous Nixon in
1960. Kennedy won. Maar zijn
campagne was de senator van
Massachusetts al begonnen in
1958, toen hij zich onmisbaar
begon te maken voor zijn De
mocratische Partij. White was
de aangewezen hofschrijver voor
de campagne van president
Johnson in 1964. Maar de strijd
was niet spannend. President
Johnson versloeg zijn Republi
keinse tegenstrever Goldwater
met straatlengten. En dat niet
spannend verloop legde de
zwakte van White's verhaal
bloot: hij had te weinig te ver
tellen.
Amerika's huidige president te
Richard Nixon, dezelfde die in
1960 de slag van Kennedy had
verloren Dezelfde man ook die
in 1962 tevergeefs probeerde
gouverneur van Californië te
worden. Bij zijn nederlaag tegen
de Democraat Brown zwoer
Nixon uit de politiek te gaan
en weg te blijven van het po
litieke platform. Het was geen
dure eed. Want zes Jaar later
was hij terug en hoe. Over zijn
campagne van 1968 verscheen
een jaar later al een opzienba
rende reportage, die op dit mo
ment terwijl onze politici ouder
wets bezag zijn, wel weer ver
dient om tevoorschijn te wor
den gehaald.
Joe McGinnis schreef dat boek,
dat de titel kreeg The selling of
the President 1968, oftewel de
verkoop van de president in
1968. De omslag wordt versierd
met 'n pakje sigaretten getooid
met de beeltenis van Nixon. En
dat is het dan wel. Uitvoerige
informatie over het marktpro
bleem hoe je een president aan
een volk slijt.
Hogendijk heeft misschien ge
lijk als hij vindt dat onze po
litici in Amerika nog veel kun
nen leren. Aan de andere kant
moet je toch maar dankbaar
zijn, dat onze politici en hun
partijen te weinig geld hebben
om een campagne a la Nixon in
1968 mogelijk te maken. Een
oampagne die miljoenen dollars
verslond. Neem bijvoorbeeld de
oommerciële spots, te vergelijken
met de STER. om het makkelijk
te houden. Een staf van tien
man onder leiding van camera
veteraan Gene Jones maakte
voor de somma van honderdtien
duizend dollar een serietje van
seven minuten beelden over ver
schillende onderwerpen met
flarden van Nixons redevoerin
gen op de achtergronden. De he
le campagne van Nixon werd be
paald door het medium televi
sie. 'n Medium dat de toe kom-
tige president wantrouwde.
Want de algemene opinie was
dat hU aan t zelfde medium bij
het beroemde eerste debat met
Kennedy een deel van zijn ge
ringe nederlaag van 1960 had te
danken.
Maar zijn adviseurs, doorkneed
in commerciële televisie zochten
koortsachtig naar middelen om
hun kandidaat zo voordelig mo
gelijk op het scherm te krijgen.
Er waren bijvoorbeeld tien pro
gramma's in verschillende sta
ten, een soort Nixonshow. Om
dat het niet om nationale pro
gramma's ging en de show was
opgebouwd rond regionale groe
pen vragenstellers, hoefde de
kandidaat zijn kennis niet
steeds opnieuw uit te breiden.
Hoefde het panel niet steeds op
nieuwe vragen te worden ge
bracht. Alleen, schrijft McGin
nis. die deze campagne als
waarnemer volgde, de pers ver
veelde zich en noteerde de dub
bele bodem van dit soort uitzen
dingen. Maar dat was niet ho
peloos, want die pers was door
de staf van Nixon toch al af-
ge :hreven.
Van dag tot dag werd de Re
publikeinse kandidaat, de nieu
we Nixon, die eenheid leek te be
loven tegenover de hopeloos ver
scheurde Democratische Partij -
Robert Kennedy vermoord, pre
sident Johnson uit de race,
Humphrey kandidaat geworden
in de belegerde vesting Chica
go- door zijn staf onderhouden
over zijn sterke en zwakke ver
kooppunten.
Nog een uitspraakje van Mc
Ginnis dat meer zegt over de
verkoopmethode dan over de
kandidaat. Hij vertelt dat Nixon
op een persconferentie zegt niet
van plan te zijn zich in een tv-
studio te barricaderen. Een dag
later begint zijn herfstcam-
pagne in Chicago. Ondanks het
gejuich van duizenden komt hij
niet naar buiten om dat hij zich
moet voorbereiden op de avond-
show voor de tv.
Ach laten onze politici, als lie
ve amateurs, maar weer van
hot naar her reizen om elke
avond een flardje vraag te be
antwoorden.
JRS.
De verlies- en winstrekening
vormt voor velen de hoofdmoot van
het verslag, terwijl de balanscijfers
onmiddellijk daarop volgen. Ande
ven kijken het eerst of het bestuur
tich optimistisch of pessimistisch
toont, terwijl de grote massa der
buitenstaanders meer benieuwd is
naar gegevens over de bedrijven, of
over de bedrijfstak.
Zo zal menig automobilist deze
*eek met belangstelling de beschou
wingen van het bestuur van de Ko
ninklijke/Shell Groep hebebn gele-
»n over de verwachte toekomstig
Prijsontwikkeling. Een cent meer
*an de pomp scheelt voor de olie
maatschappijen, die met een mini
male winstmarge werken per saldo
oet zoveel als het verschil tussen de
AOW en het volle salaris van de
*orkendea Voor de automobilist is
tón cent maar een cent.
Het is overigens wel een pluim op
k hoed waard van de administra
tors van een zo ontzagwekkend
Poot lichaam als de Koninklijke
kt zij er al in slagen om midden
haart met een zo uitvoerig Jaarver-
te komen, terwijl de snipperbe-
tojven als laten we maar man
fn paard noemen de dochters
Van de Zwolsman Groep meer dan
tón jaar na dato pas kunnen ver
tellen wat er Anno dazumal aan de
band is geweest. Enfin met de
koers van de aandelen EMS op
f. 16.20 zullen er nog slechts weini
gen zijn die enige hoop op de toe
komst van de maatschappij koeste
ren en nog minder zouden er men
sen zijn te vinden die nieuw kapi
taal beschikbaar zouden willen stel
len om de zaak weer vlottend te
krijgen.
Met excuses aan de Koninklijke
dat wij de Groep om enigerlei wijze
ten voorbeeld stellen aan een in het
slop geraakt lichaam als de EMS,
maar ook voor de Koninklijke/Shell
Groep is het nodig dat de gunst
van aandeelhouders behouden
blijft. Regelmatig moet er nieuw ka
pitaal op tafel komen om de ont
zagwekkende investeringen te finan
cieren, ook al wordt er een belang
rijk deel van de behaalde resultaten
achtergehouden om het geld op ta
fel te kunnen leggen voor de uit
breiding en vernieuwing van het
produktie-apparaat.
In de afgelopen maanden heeft
de Groep door middel van de daar
voor opgerichte dochtermaatschap
pij al enige leningen op de interna
tionale kapitaalmarkt opgenomen.
Het ziet ernaar uit dat er eerlang
nog een beroep op de markt wordt
gedaan. Het zal dan wel gaan om
Euroguldensleningen, hetgeen wil
zeggen dat er guldens in het bui
tenland worden geleend, die niet in
eigen land besteed mogen worden.
Voor een zo internationaal geo
riënteerd concern als de Koninklij
ke/Shell is dat geen bezwaar, want
er is altijd wel een stukje buiten
land waar de guldens kunnen wor
den aangewend voor investerings
doeleinden.
Het zal niet zo lang meer duren
eer de grote familievennootschappen
ook met gegevens over de gang van
zaken voor het voetlicht zullen tre
den. Dan pas zal het mogelijk zijn
een afgerond beeld te krijgen van
het Nederlandse bedrijfsleven in het
algemeen.
Voor zover uit de tot dusver be
kende gegevens valt na te gaan
hebben vrijwel alle bedrijfstakken
te kampen met de grote kostenstij
gingen, niet alleen voortvloeiende
uit de loonstijgingen in de meeste
landen, maar ook door de verhoging
van de grondstoffenprijzen. Bij een
zo internationaal concern als de
Koninklijke geldt dat evenzeer als
bij het meer nationaal georiënteer
de Hoogovens-concern. Bij Unilever
net zo zeer als bij Philips en bij
Meelfabrieken als bij Crane Neder
land.
In verschillende bedrijfstakken
hebben de ondernemers getracht
het kostenpeil te drukken door om
vangrijke investeringen in moderne,
efficient werkende produktiemidde-
len. Het gevolg is evenwel geweest
dat er en dat geldt met name
voor de chemische industrie een
flinke overcapaciteit is ontstaan, die
de concurrentieverhoudingen vol
maakt heeft verstoord.
Aan de andere kant zijn de kos
tenverhogende factoren, welke niet
kunnen worden doorberekend ook al
zou de markt het toelaten, waarbij
de rem hetzij van de prijsbeheer-
singskant komt of van het feit dat
er langdurige leveringscontracten
zijn gesloten. Van dat laatste heeft
de Koninklijke/Shell nogal wat na
righeid ondervonden. Vandaar dat
nieuwe verkoopcontracten voorzien
in een escalatieclausule, hetgeen wil
zeggen dat stijging van de kosten
een verhoging van de prijs moge
lijk te.
De olie-industrie heeft er behoef
te aan dat de marge tussen kosten
en opbrengst ruimer wordt. De
Groep kan op den duur niet blijven
draaien als de marge maar tot 0,88
cent per liter beperkt zou blijven.
In 1969 was de marge nog 1,07 cent
en het Jaar daarvoor 1,10 cent. Het
verschil van nog geen kwart cent
maakt voor een concern als de Ko
ninklijke een enorm bedrag uit.
Aangezien de oliebehoeften in de
gehele wereld toenemen en er door
de vermindering van de kolenwin-
ning en het achterblijven van de
ontwikkeling van kern-centrales on
voldoende energiedragers zijn buiten
olie moeten steeds grotere bedragen
worden uitgegeven aan de winning
van de olie, het vervoer, de raffina
ge en het verkoopapparaat. Het ge
volg is dat de investeringen veel
hoger liggen dan in het verleden.
Ook al bestaan er nog mogelijk
heden om geld te lenen, waarbij het
voor de Koninklijke van grote bete
kenis is dat er een gunstige verhou
ding bestaat tussen eigen en vreemd
vermogen slechts 15,3% van
het geïnvesteerd vermogen te ge
leend toch te het onmogelijk met
de investeringen op de vereiste voet
voort te gaan als er niet zoveel ver
diend wordt dat het overgrote deel
met eigen middelen kan worden ge
dekt. Het is bij de grote concerns
net als bij de oude familiezaken,
waar zoveel mogelijk winst in het
bedrijf wordt gehouden om de boel
op peil te houden.
De Chase Manhattan Bank, een
Amerikaanse instelling die al vaak
blijk heeft gegeven goed geïnfor
meerd te zijn op het financiële wel
en wee van de oliemaatschappijen,
heeft berekend dat de marge twee
maal zo hoog zou moeten zijn als
thans om te zorgen dat de wereld
op den duur niet door gebrek aan
olie ten onder gaat.
Een schot in de roos als Acciden
tal Petroleum indertijd in Libië
had, of de NAM bij de aardgasont
dekking in Groningen komt slechts
zelden voor. Overigens moet nog
maar worden afgewacht wat de
kostprijs van de olie uit Alaska in
de toekomst zal zijn.
De aanleg van de pijpleiding voor
het transport blijkt nu al enkele
malen duurder te zijn dan intertijd
werd geraamd. Een moeilijkheid is
o.a. dat de pijpleiding, als de be
trekkelijk warme olie er doorheen
vloeit in de ijskorst, welke de bo
dem bedekt, wegzakt omdat het tfs
er onder wegsmelt..
Nog meer zorgen voor de olie-in
dustrie: de eisen van de olieprodu
cerende landen, die niet alleen meer
royalties willen ontvangen, maar
ook hogere belastingen naar de
winst gerekend eisen.
Zo heeft Venezuela tegen het ein
de van het afgelopen boekjaar een
streep door de rekening gehaald
van de Shell Groep door een belas
tingverhoging met terugwerkende
kracht tot het begin van het Jaar.
Daardoor moest er op 28 december
bijna honderd miljoen gulden op
tafel worden gelegd, waarop niet
was gerekend. Uiteraard zijn hier
door de resultaten van het vierde
kwartaal nadelig beïnvloed.
Van de naar de winst berekende
belastingen van de Koninklij
ke/Shell. die over het afgelopen
Jaar 414 miljoen pond sterling ei
sen, dat te meer dan 3,5 miljard
gulden, gaat rond 84% naar de
olieproducerende landen, of bijna
drie miljard gulden. Van ontwikke
lingshulp gesproken.
Het te echter wel zo dat de indu
strielanden zich wat belastinghef
fing op olie en olieprodukten niet
onbetuigd laten. Enorme bedragen
moeten worden opgebracht aan om
zetbelasting, accijnzen en dergelijke
heffingen. Bij de Groep, die een
omzet heeft gehad van 6.5 miljard
pond sterling, ging vorig Jaar 2,1
miljard (bijna 18 miljard) aan
dergelijke heffingen heen.
Dat is heel wat meer dan de pro-
duktielanden ontvingen, zodat er
natuurlijk wel een grond van rede
lijkheid zat in de eisen om de olie
prijs waarop de royalties berekend
worden te verhogen. De duim
schroeven kunnen echter niet te
vast worden aangedraaid, want dan
komen concurrerende energiebron
nen om de hoek kijken, zoals ten
aanzien van de aardolie altijd met
een scheef oog moet worden gezien
naar de mogelijkheden van de kern
energiecentrales. Alles heeft per
saldo zijn prijs.
