BRITSE VAKBONDEN
KOZEN WEG VAN DE
MINSTE WEERSTAND
f Als je maartöortrekker neemt
Voortrekker, de gemakkelijke pijptabak
CRISIS IN PAKISTAN OPNIEUW VERSCHERPT
BONN: BETERE
BETREKKINGEN
MET PRAAG
ilson: Engeland op rand van economische instorting
iirkije
itiek
at door
y
Xin^lTnetZd&lZ Eind maart begin gesprek
BONN HELPT
MEEBETALEN
AAN BRITSE
RIJNLECER
OVERLEG TUSSEN JACHJA CHAN EN SJEIK MOEDJIBOER IN IMPASSE
:-:>AO 19 MAART 1971
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
(Van onze correspondent)
[ANBOEL (GPD) Toen
it Sunay het door de leger-
afgedwongen ontslag van de
Demirel aanvaardde,
hij hun de lopende zaken
behandelen totdat een
itabinet was gevormd. Het is
reel geebruikte formule,
glden zullen zulke zaken zo
gelopen" als de laatste da-
i Turkije, ter bevestiging van
dit land een staatsbe
st dat uniek is in zijn soort,
«lfde minister-president die
schijnbaar smadelijk door
jen naar huis werd gestuurd,
enige dagen later op hun
het ontslag van vijf gene-
vier lagere officieren die
iadden gegeven, niet alleen
naar het hele parlementaire,
naar het leven te staan,
minister van Binnenland
die vrijdag zijn congé,
lat hij de toenemen-
oarchie in het land niet
bleek te kunnen worden,
je dagen later nog de kans
laten fotograferen met de
leis toch nog door zijn politie
bendeleider Deniz Gezmis,
namaros-methoden in Tur-
ïoduceerde en die met de
ontvoerin g van de vier
aanse militairen de huidge
ontwikkelingen inleidde,
volkomen onvoorspelbare
van zaken, die echter nog,
on bevestigen dat de Turkse
rachten als geheel geen
en zelfs geen Pakistaanse,
ttsen te spelen. De 87 Jarige,
iltge oppositieleider Ismet
die in 1950 de democratie in
grondvestte door, voor ie-
ïerwacht, als president af te
de eerste verkiezingsne-
ivan zijn partij, had alle re-
teggen„We hebben een zeer
etmaal achter de rug, maar
roorbij is ben ik zeer opti-
r.
partij zal zeker een belang-
sitie bekleden in het kabinet
binnen enkele dagen wel zal
formd, al blijft het onwaar-
i dat „the grand old man"
zal leiden.
srst na de verwijdering van
ïale officieren en vooral na
natuurlijke arrestatie van
en zijn gezel een sfeer van
rpte hebben we gehad, nu
a schone lei beginnen". De
bekende figuur die straks de
van het kabinet op zich zal
heeft reeds nu veel good-
Huurlijk kunnen er nog te-
[en komen. Gezmis was niet
verantwoordelijk voor de on-
an de laatste maanden,
ook nog rechtse terreur-
Bovendien blijft er bij
"a-parlementair ingestelde
jfe, die een paar ge
spreekbuizen in de pers
sa gevoel van teleurstelling,
[politieke spel weer gewoon
en dat een grijsaard weer
Ivan de toren blaast.
Kaar heerst er in Turkije
R algemeen veel respect voor
fedom, maar in de ogen van
als de „Cumhuriyt" en de
a" is in dit speciale geval de
wb politiek „verbruikt",
blijkt over de hele linie ge
bet prestige van Ismet Pas-
is de oude leider door ieder-
fdt genoemd (Pasja betekent
onverwoestbaar. Het is
denkbaar dat het zijn dezer
gesproken grote toespraak
st die de gematigde leger-
'beeft gebracht tot de af-
'an hun scherp slijpende
b Liönü, de enige overle
gt nog met Ataturk heeft
*erkt en die hem ook
«Pgevolgd, blijft een soort
•onlijking van de staat
dgd, voor wie Ataturk een
'«baar begrip is, heeft ech-
5 bu een opkomend eigen
sloren. De bende van Gez-
Rt, door het leven van de
tffikanen te sparen „Wij
®dilijden na de oproep van
®?ere vrouw van een hun-
1 Gezmis na zijn arrestatie
oan haar romantiek behou-
al had zij al eerder trots
gemaakt een Turkse poli-
die op wacht stond bij de
tó&se ambassade in koelen
le hebben doodgescho-
of laat kan een andere
6 zijn voetstappen treden
te geven aan de anti-
ataire en anti-Amerikaanse,
13 ui het land. Voorlopig.
b]kt zelfbeheersing en een
'Turkse behoefte naar ba-
*Pfeit te hebben gewonnen
P. G. VAN HASSELT
(Van onze correspondent)
LONDEN Gisteren bereikte de felle strijd van de Britse
vakbonden tegen de komende wet op de industriële betrek
kingen, welke de traditionele vrijheden van de bonden aan ban
den zal leggen, na maanden een climax. Het was nl. de tweede
maal dat evenals op 1 maart minstens 2 miljoen arbeiders een
24 uurs-proteststaking tegen de komende maatregelen hielden,
waardoor het grootste deel van de metaalindustrie, de scheeps
bouw, de automobielfabrieken en alle Londense dagbladen
plat kwamen te liggen.
Overal werden in de stromende re
gen demonstraties tegen de regerings
plannen gehouden, waarbij luidkeels
om een algemene staking werd ge
bruld. Het is echter waarschijnlijk'de
laatste maal dat het onder chroni
sche arbeidsonderbrekingen gebukt
gaande Engeland dit soort politieke
stakingen krijgt te zien. Tenminste,
wanneer de gematigde vakbondslei
ders hun militante collega's kunnen
bedwingen.
Want terwijl het voetvolk mar
cheerde, spraken de in Croydon op
een speciaal congres van de Britse
vakcentrale de generaals zich met ee
ruimere meerderheid dan was ver
wacht tegen verdere stakingen tegen
het wetsontwerp uit. Het gezonde
verstand zegevierde over de emoties.
Men voelde dat politieke stakingen
een boemerang zijn' die degenen die
de vakbonden te lijf wil in de kaart
spelen en bovendien dat directe actie
in gevallen als deze een ondermij
ning betekent van de parlementaire
democratie.
Keuze
De regering is namelijk gekozen op
het programma dat wettelijk maat
regelen tegen de Jarenlange anarchie
in de arbeidswereld beloofde. Dit
argument wordt echter maar ten dele
aanvaard omdat de werkelijke aard
van de maatregelen tijdens de ver
kiezingen niet bekend was en de re
gering geweigerd heeft de vakbewe
ging van te voren te raadplegen.
De vele irrationele reacties tegen
de plannen die orde in de chaos
trachten te scheppen spruiten voort
uit de vrees dat de regering er op
uit zou zijn om de bonden te ver
nietigen en zijn mede een gevolg van
de algemene economische misère en
het bittere politieke klimaat dat de
onbuigzaamheid van de regering-
Heath heeft veroorzaakt.
De vechtersbazen onder de leiders,
met name Jack Jones en Hugh
Scanion, algemeen secretarissen van
Engelands twee grootste bonden, de
transportarbeiders en de metaalbe
werkers, beschuldigen de regering er
van dat deze met een wetsontwerp
opnieuw de klassenstrijd in Enge
land heeft ingevoerd. Volgens hen
zou alleen een algemene werkstaking
de regering op de knieën hebben
kunnen dwingen of de wetgeving
hebben kunnen verzachten.
Vaart
De regering zegt dat het met even.
tuele Juridische acties, het beboeten
van vakbonden tot bijna 1 min.
gulden toe in geval van „onbil
lijke industriële praktijken" niet zo'n
vaart zal lopen en alleen maar als 'n
stok achter de deur zyn bedoeld
Maar de uitvoering van' de wet is ten
slotte in handen van de rechterlijke
macht, die bovendien volgens de bon
den nooit in staat zal zijn arbeidscon
flicten op te lossen en de verwarring
alleen maar groter zal maken.
Dergelijke wetgeving in Amerika,
Canada en Australië kon ook daar
stakingen niet voorkomen. In Ameri
ka kreeg de vakbeweging door soort
gelijke maatregelen een ernstige
knauw. Het ledental liep daar van
40 min. tot 18 min. terug. Een angst
aanjagend voorbeeld voor de Britse
bonden.
Het vakbondscongres keerde zich
tegen de extremisten de weg van
passieve weerstand kienzend. Beslo
ten werd namelijk de nieuwe maat
regelen, welke nu onvermijdelijk wor-
Harold Wilsondonkere wol
ken.
den geacht, omdat de regering het
plan hardnekkig doorzet, te boycot-,
ten door een politiek van non-coöpe
ratie om op legale wijze de uitvoe
ring van de wet te bemoeilijken of
onmogelijk te maken. De bonden zul
len weigeren om hun vertegenwoor
digers zitting te doen nemen in de
door de wet te scheppen speciale or
ganen, zoals in het nieuwe indu
striële hof.
De bonden worden bovendien op
geroepen om zich niet te laten regi
streren namelijk bij het daarvoor
aangewezen rechtelijke lichaam, een
wettelijk voorschrift voor elke organi
salie in Engeland echter met de
slag om de arm dat de bonden die
dit wel willen doen daarvoor eerst
de toestemming van de algemene
raad van de vakcentrale zullen moe
ten krijgen. Het zal vooral voor de
kleine bonden moeilijk zijn zich aan
registratie te onttrekken, omdat dan
concurrerende personeelsverenigingen
of andere groeperingen hun plaats
als officieel onderhandelingsorgaan
len kunnen gaan ontnemen.
De militanten, die eisten dat niet-
registratie voorwaarde zou moeten
zijn voor aansluiting van een bond
bij de vakcentrale, leden ook op dit
punt een nederlaag.
Schok
Het kwam als een nieuwe schok
dat het aantal werklozen in Groot-
Brittannië inclusief Noord-Ierland in
de afgelopen maand meer dan 780.000
bedraagt. Dit is een toeneming van
bijna 33000 sinds de maand daavoor.
De voorspelling, dat het aantal werk
lozen aan het eind van het jaar één
miljoen zal bedragen wordt zeker ge
grond geacht. Men begint reeds in
vooroorlogse werkloosheidstermen te
denken.
In het voorjaar pleegt de werk
loosheid in Engeland altijd af te ne
men, maar inplaats daarvan is er
een stijgende lijn voornamelijk als
gevolg van de massale ontslagen ln
de industrie in alle delen van het
land.
Oud-premier Wilson en Roy Jen
kins, die kanselier van de schatkist
in de Labour-regering was, hebben
beiden de vrees uitgesproken dat En
geland bezig is af te glijden naar e*n
werkelijke economische crisis. Wil
son ziet ook het gevaar dat extreem
linkse of -rechtse politieke filosofie-
en de kop zullen opsteken.
Engeland verheugt zich thans in
het bezit van een bloeiende beta
lingbalans en een groeiende goud
reserve, dit laatste vooral door de ho
ge rentevoet. Volgens Labour zou de
uitstekende betalingsbalans de basis
moeten zijn voor een ontdooiing van
de Britse economie, maar pre
mier Heath wil de teugels pas wer
kelijk laten vieren als de golf van
iflatoire looneisen is bewongen.
De Franse brandweerlieden 1
Financiën. Zij wilden daarmee
demonstreren voor betere ar
beidsvoorwaarden.
Bonn (Reuter) De Westduitse
regering zal voortaan ook recht
streeks in contanten bijdragen aan
de kosten van 't 50.000 man tellende
Britse Rijnleger. Een akkoord hier
over is gisteren in Bonn ondertekend.
Het heeft een looptijd van vijf jaar
en vervangt de twee jaar oude devie
zen-overeenkomst die eind deze
maand afloopt. West-Duitsland zal
de komende vijf jaren jaarlijks 110
miljoen mark betalen en bovendien
aan de regeling van de afgelopen
twee Jaren ten bedrage van 58
miljoen pond sterling per jaar blij
ven voldoen. De totale deviezenkosten
van het Rijnleger bedragen ruwweg
120 miljoen pond per Jaar.
(Van onze correspondent)
BONN De Westduitse regering
heeft gisteren officieel b ekendge-
maakt dat staatssecretaris Paul
Frank van het ministerie van Bui
tenlandse Zaken, op 30 maart be
sprekingen zal beginnen met
de Tsjechoslowaakse onder-minister
van Buitenlandse Zaken, Kloesak.
Staatssecretaris Frank heeft van
het Westduitse kabinet de opdracht
meegekregen om af te tasten of er
mogelijkheden aanwezig zijn een
niet-aanvalsverdrag tussen beide
landen af te sluiten. Bonn wil de be
trekkingen met Praag normaliseren,
maar de Westduitse regering staat
op het standpunt dat elke bespre
king, over welk thema dan ook, zon
der voorwaarden vooraf moet wor
den begonnen.
ADVERTENTIE
roken iseenvoudis
Dof ie 7n'n cr^mcilrlrplnlrA
Dat is zo'n gemakkelijke
i tabak. Gewoon plezierig
je pijp stoppen.
Trekt lekker lichtTslekker
zacht. Dat weet iedere
Voortrekker-roker, f 1,50
De Tsjechoslowaakse regering
heeft op haar beurt duidelijk laten
weten, dat zij een uitspraak van de
Bondsregering wenst over het ver
drag van München, dat Hitler met
Chamberlain en Daladier in 1938 af
sloot. De regering in Praag meent
dat dit verdrag van het begin af als
ongeldig moet worden verklaard.
Bondskanselier Brandt heeft er in
het verleden geen twijfel over laten
bestaan dat hij het verdrag als een
historische fout beschouwt, maar
heeft een ongeldig verklaring steeds
uitgesteld. Waarnemers in Bonn me
nen dat hij kritiek van de oppositie
en van de voormalige Sudeten-Duit-
sers uit de weg heeft willen gaan.
De Westduitse oppositie zal overi
gens geconsulteerd worden voordat
de regering officiële onderhandelin
gen in Praag zal beginnen. Volgens
regeringswoordvoerder Konrad Ah-
lers liggen de standpunten van de
Westduitse regering en de oppositie
over de te behandelen vraagstukken
dicht bij elkaar en bestaan er geen
diepgaande verschillen van mening.
Telefoonclub In Zuid-Australlë
is de eerste telefoonclub van Austra
lië, de Red Cross Telephone Club,
opgericht. Het doel is oude, zieke of
eenzame mensen dagelijks contact
met anderen te geven. De clubleden
worden in groepen ingedeeld; ze
moeten dagelijks iemand opbellen en
worden ook iedere dag door iemand
anders opgebeld. Dergelijke syste
men bestaan ook in Zweden en Cana
da.
Waarschuwing van Djakarta
Indonesische studenten in commu
nistische landen zijn gewaarschuwd,
dat hun passen worden ingetrokken
als zij na afloop van hun studie niet
naar huis terug keren. De Indonesi
sche minister van Buitenlandse Za
ken Malik verklaarde op een pers
conferentie, dat aan 521 studenten,
die thans studeren in de Sowjet-Unie
Tsjecho-Slowakije, Roemenië, Oost-
Duitsland. Polen, Bulgarije en Joe-
go-Slavië, een mededeling is deze zin.
Hotelbouw in Siberië In Siberië
wordt een reeks hotels gebouwd met
het oog op de verwachte toeneming
van het aantal bezoekers en de ster
ke concentratie van wetenschappe
lijke Instellingen in dat gebied. Dit
heeft het persbureau Tass bekend
gemaakt. Een van de in aanbouw
zijnde hotels krijgt 24 verdiepingen
met accommodatie voor in totaal
duizend gasten.
DACCA (Reuter, AFP) De cri
sis in Pakistan is verscherpt als ge
volg van de besliste afwijzing door
Sjeik Moedjiboer Rachman van een
aanbod van president Jachja Chan,
een officiële commissie een onderzoek
te laten instellen naar het optreden
van het leger in Dacca, eerder deze
maand. Het presidentiële aan
bod werd als een concessie aan de
Oostpakistaanse leider gezien, maar
Sjeik Moedjib verklaarde donder
dag: „Het volk van Bangla Desj
(de Bengaalse natie) zal niet samen
werken met zo'n commissie". „De be
sprekingen tussen de sjeik en de pre
sident, die een dreigende breuk tus
sen Oost- en West Pakistan moe
ten voorkomen, zijn nu op dood
spoor geraakt. De twee leiders heb
ben elkaar sinds de aankomst van
Jachja Chan in Dacca, maandag
tweemaal ontmoet maar er is nog
geen nieuwe afspraak gemaakt.
Moord
De 50-Jarige sjeik Moedjib, lei
der van de Oostpakistaanse Awamili-
ga, die bij de verkiezingen van de
cember de absolute meerderheid in
het nationale parlement verover
de. heeft het leger beschuldigd van
onuitgelokte moord op honderden
Oostpakistaanse burgers, in de eerste
week van maart. De instelling van
een officieel onderzoek was een van
de vier voorwaarden die hij stelde
voor het bijwonen van de eerste zit
ting van het nieuwe parlement, dat
moet beginnen met het opstellen van
een grondwet als inleiding tot de te
rugkeer naar een democratisch bur-
gerbestuur. Volgens de sjeik ver
hindert de opdracht aan de voorge
stelde commissie, zoals die in de pre
sidentiële bekendmaking is geformu
leerd, een onderzoek naar de „wer
kelijke gruwelen" in de opdracht,
wordt gesproken van een onder
zoek" naar de omstandigheden die
leidden tot het te hulp roepen van
het leger ten behoeve van de burger
lijke autoriteit in diverse delen van
Oost-Pakistan tussen 2 en 9 maart".
Moedjiboer protesteert tegen die be
woordingen, die hij „louter een ad
vies tot misleiding van het volk",
noemt. Bovendien maakt hij be
zwaar tegen het feit, dat de commis
sie zou moeten werken onder de staat
van beleg.
President Jachja Chan heeft het
parlement voor de 25ste maart bij
eengeroepen, nadat hij begin deze
maand de zitting (die oorspronke
lijk op 3 maart moest beginnen) voor
onbepaalde tijd had uitgesteld
in verband met een dreigende boy
cot door de linkse volkspartij van
Bhoetto en andere Westpakistaanse
partijen. De Awami-liga van sjeik
Moedjiboer eiste vrijwel volledige au
tonomie voor de oostelijke provincie,
waartegen van Westpakistaanse kant
hevig verzet bestond. Sjeik Moedjib
reageerde op het uitstel van de par-
lementsbijeenkomst met oproepen tot
een algemene staking en een cam
pagne van burgerlijke onge
hoorzaamheid oproepen die een
volledig succes werden maar hier en
daar tot bloedige botsingen leidden,
tussen de bevolking en het leger, dat
versterkingen aanvoerde uit West-
Pakistan.
Sjeik Moedjib is nu de feitelijke
machthebber in Oost-Pakistan, en
voor de bevolking daar is de enige
vraag eigenlijk nog of wat zij „Ben
galen" noemt een autonome staat
binnen een Pakistaanse confederatie
moet worden of zich volledig van het
westelijk gebied moet afschei
den. Radio Dacca zendt voortdurend
proclamaties uit over de Bengaalse
volksbeweging, en heeft het leger ge
waarschuwd voor „dolzinnige militai
re avonturen die tot doel hebben
een kolonialistisch regime op te leg
gen aan de 75 milj. vrijheidslieven
de inwoners van Oost-Pakistan". De
legaties uit alle lagen van de be
volking betuigen dagelijks sjeik
Moedjib hun steun. Gisteren ver
klaarde de Awami-leider tegenover
zo'n afvaardiging dat de Bengali's,
als hun vreedzame beweging mis
lukte. „door strijd zullen zegevieren".
Klachten
Sjeik Moedjib, die nu in de eerste
plaats opheffing van de staat van
beleg, overdracht van de macht aan
de door het volk gekozen vertegen
woordigers en terugtrekking van
de troepen uit de steden eist, werd
gisteren bij zijn woning met klach
ten bestormd door mensen, die had
den gezien hoe een soldaat iemand
beschoot en verwondde die weigerde
een zwarte vlag neer te halen. In
Dacca en andere Oostpakistaan
se steden hangen talloze van deze
vlaggen uit als teken van rouw voor
de slachtoffers van de recente onlus
ten. Moedjib verzekerde dat hij het
Incident direct met de militaire au
toriteiten had opgenomen en met
klem had aangedrongen op beëindi
ging van de provocaties.
De Westpakistaanse Kamer van
van Koophandel heeft het Oost
pakistaanse bedrijfsleven ervan
beschuldigd dat het een bedrag van
ongeveer 2.5 miljoen gulden ach
terhoudt, dat Westpakistaanse za
kenlui toekomt. De handel tussen,
de twee gebieden is tot stilstand ge
komen, en in West-Pakistan begin
nen tekorten aan bepaalde goederen
op te treden zoals krantenpa
pier, waardoor de kranten het aan
tal pagina's al hebben moeten redu
ceren. Ook is er gebrek aan betelbla
deren en noten waardoor het sirh
deren en noten waardoor het sirih
den.
