Leidsch Dagblad | 1971 | 13 maart 1971 | pagina 3

Eurotransplant Leids hart
in Europese samenwerking

SUCCES VOOR
FIG LEAVES

„Optreden oppositie
weinig geloofwaardig

Niertransplantaties
zijn zonder gevaar

M

i

m

P.Schoonheim:
leid oor het
indicapte kind

YVD-lijsttrekker mr. Geertsema

VOLLE KERK

Tijdens Kaagconcours

H. Kleibrink 40
jaar bij Leidse
Sterrewaeht

LUXAFLEX

li

lAG 13 MAART 1971

LEIDSCH DAGBLAD

PAGINA 3

Jaarlijks sterven er in Nederland zo'n
500 mensen in de leeftijd van 15 tot 60
jaar aan nierziekten. Vergeleken met het
aantal slachtoffers van hart- en vaat
ziekten. verkeersongevallen en kanker
geen indrukwekkend aantal dus. Van
daar, dat nierziekten niet tot de zo zeer
gevreesden ziekten behoren, hoewel hun
werking even fataal kan zijn. Als de
nieren onvoldoende functioneren wordt
het bloed onvoldoende gezuiverd van
schadelijke stoffen (wat één van de be

langrijkste functies van de nieren is). Die
stoffen hopen zich dan op en dat leidt
tot de dodelijke niervergiftiging.

Al vele jaren beschikt men nu over de
zogenaamde kunstnier; een kostbaar en
ingewikkeld apparaat, dat verschillende
functies van de nier kan overnemen. Via
een opening in de arm of het been van
de nierpatiënt wordt zijn bloed door het
apparaat gevoerd, dat de afvalstoffen uit
het bloed haalt en noodzakelijke stoffen
toevoegt, (dialyse).

De behandeling met een kunstnier, die
tien tot twaalf uur duurt, moet twee
keer per week plaatsvinden. Omdat zo'n
behandeling meestal 's nachts gebeurt
kan een nierpatiënt onder redelijke om
standigheden verder leven. Absolute ge
zondheid krijgt de patiënt zo natuurlijk
niet.

Zowel medisch als economisch gezien
is het beter om die patiënten, die hier

voor geschikt zijn een nieuwe nier te ge
ven (transplantatie) dan hem met een
kunstnier te laten leven. Medisch gezien,
omdat de zuivering van het bloed met
een kunstnier schoksgewijs gaat en de
behandeling voor de patiënt een zekere
belasting vormt; economisch gezien om
dat een transplantatie aanzienlijk goed
koper is dan een kunstnier. Een trans
plantatie kost ongeveer 25.000 gulden;
een behandeling met een kunstnier jaar
lijks maar liefst 40.000.

en Prof. dr. J. de Graeff (Foto Holvast)

de' DEN Kort geleden werd ergens in Europa de vierhon-
the te niertransplantatie uitgevoerd door tussenkomst van de
ing Eurotransplant, die in 1968 op voorstel van prof. dr.
van Rood is opgericht. Zijn pleidooi voor dit centrum
in het kort hierop neer: Als een transplantatieteam in
ekenhuis is aangewezen op nieren die in het eigen zieken-
he ler beschikking komen dan1 zal niet vaak een geschikte
onden worden. Toch kunnen nieren, die niet in het
'ziekenhuis gebruikt worden, elders van pas komen. Op
l^ianier zullen de schaarse nieren zo efficiënt mogelijk ge-
kunnen worden. In internationaal verband is de kans
v( (n geschikte nier te vinden nog groter.

i ;evo:
riek

wee jaar later, staat de stich-
Irotransplant midden in de
an vraag naar nieren en nier-

gevens van op een tranplan-
Chtende patiënten zijn er op-
l iri een computer. Belangrijk
van iedere patiënt is de aan-
van zijn weefselgroep. Over-
It tussen de weefselgroepen
lor en ontvanger is name-
I doorslaggeverde betekenis
it welslagen van een trans-
t. Eurotransplant heeft tot
rvoor te zorgen, dat dit zo
iegelijk wordt gerealiseerd,
laat men de computer iede-
d een soort telefoonboek ma-
dit telefoonboek zijn de po-
nierontvangers niet alfabe-
angschikt, maar op basis van
roepen. Als nu in een zie-
een mogelijke donor wordt
ld (b.v. een verkeersslachtof-
kan zijn behandelende arts
ielgroepen van de patiënt la-
lalen in een van de typerings-
(30, verspreid over Europa).

c
de'

01

SNELHEID

de weefselgroepen bekend
iet mogelijk binnen korte tijd
passende ontvanger te selec-
- In de meeste gevallen zorgt

Eurotransplant voor de contacten
tussen donor, artsen en transplanta
tieteam, en vervoer van organen
(daar de ziekenhuizen vaak de man
kracht missen om dit soort zaken
snel te regelen).

Het transport van de ter beschik
king gekomen nieren is een hoofd
stuk apart Omdat tot nu toe nieren
slechts vier tot vijf uur na verwij
dering bewaard kunnen blijven is

snelheid bij transport een eerste ver
eiste. Om die snelheid bij het trans
port te waarborgen heeft men al vaak
de hulp ingeroepen van de marine -
luchtvaartdienst en van de rijkspoli
tie. Op 10 december van het vorige
jaar toonden zij weer eens, dat er
ook in vredestijd een (dienstverle
nende) taak voor hen is weggelegd.

Die morgen vertrok van vliegveld
Valkenburg een Beechcraft naar Eel-
de, om daar de nieren van een donor
uit het noorden op te halen. Toen
het vliegtuig terug was op Valken
burg werd één nier naar het Leidse
Academisch Ziekenhuis gebracht en
de tweede door de marineluchtvaart
dienst naar Keulen vervoerd.

Inmiddels heeft het Academisch
Ziekenhuis in Leiden de beschikking
over een nierconserveringsappara*at,
dat is ontworpen door de tot Ame-

mentele chirurgie van het AZ slaag
de er zelfs in een hondenier 75 uur
op deze manier te bewaren voor hij
met succes getransplanteerd werd.
Het transport zal in de toekomst
minder gehaast hoeven gaan; patiën
ten zullen langer en dus beter op de
transplantatie kunnen worden voor
bereid en de artsen die niet meer
midden in de nacht uit bed hoeven,
omdat er plotseling weer 'n nier be
schikbaar is, kunnen frisser aan de
operatietafel verschijnen.

NIEREN TEKORT

Ook op andere manieren probeert
men tijd te winnen. Drs. H. M. A.
Schippers, administratief direc
teur van Eurotransplant, zou graag
zien, dat de telex, waarop de aan
gesloten ziekenhuizen donars melden
en hun gegevens doorseinen, recht
streeks aan de computer gekoppeld
zou worden, zodat het zoeken naar
de meest geschikt patiënt nog min

zijn. Dat is aanzienlijk meer dan Ne- den. (1 donor is 2 nieren» Slechts
derland het afgelopen jaar leverde, i als vele artsen elders in het land
Toen waren er slechts zeventig do- meewerken zal misschien aan deze
nors. Prof. dr. J. de Graeff en zijn varag voldaan kunnen worden,
collega dr. A. Struyvenberg, beiden Met de zeer zorgvuldige selectie
leden van het niertransplantatieteam j van de donor en met geïsoleerde ver
van het Leids Academisch Zieken- pleging na de operatie waar vooral
huis, wijten dat tekort aan donors gelet wordt op verschijnselen, die op
aan de artsen. „Vaak denken de art- j afstoting wijzen én met de mogelijk-
sen niet aan de mógelijkheid van heid bij een mislukte operatie terug
transplantatie. Velen hebben ook niet j te schakelen op een kunstnier is het
de accommodatie om het proces op levensgevaar bij een niertransplan-
gang te brengen. Met voorlichting j tatie bijna tot nul teruggebracht. Dat
over ons werk hopen we echter de 1 er niettemin getransplanteerde pa-
artsen meer te doordringen van de tiënten overleden zijn hangt voor 'n
noodzakelijkheid van hun hulp". Na groot deel samen met ander oorza-
een eerdere voorlichtingsbijeenkomst j ken: hartaanval, longontsteking, e.d.

beleefde Eurotransplant, dat overi
gens geheel los staat van het nier-
transolantatieteam van het AZ, een
stijging in het aanbod van dononer.
Kort geleden werd opnieuw een voor
lichtingsavond gehouden voor Neder
landse specialisten.

GEVAAR: NUL

Het komt soms voor dat aangebo-
den nieren niét gebruikt worden.
Daarvoor zijn verschillende redenen:
de nierfunctie kan tegen blijken te

Prof. dr. J. van Rood

11 de nadruk te willen leggen op een
paar zaken. Dit zijn ze:

Er is een donorvraagstuk. Er kun
nen meer patiënten geholpen worden
als er meer donoren gemeld worden.

j Nieren zijn dringend gewenst voor
de hulv aan de mede-mens.

Een nier-transplantatie is geen
blinde-darmverwljdering Er is een
lange herstellingsfase nodig De eer
ste zes maanden zal de patiënt zich
vaak erg ellendig voelen. Daarna kan
ntf zich inderdaad weer honderd pro
cent noemen.

Levende donors worden slechts bij
uitzondering geaccepteerd Dan al
leen nog als het een verwante donor
betreft, omdat een familierelatie
min of meer 'een waarborg is voor
een geslaagde transplantatie.

De samenwerking tussen de zie
kenhuizen is erg belangrijk. Geluk
kig verloopt die samenwerking goed.

Niertransplantatie is in de regel
alleen mogelijk na behandeling met
een kunstnier. Hiervoor komen alleen
mensen in aanmerking die normaal
gesproken niet meer dan enkele
maanden meer te leven hebben. De
behandeling met de kunstnier duurt
meestal een tot twee Jaar voor tot
transplantatie wordt overgegaan.

DERDE FASE

De kosten van Eurotransplant en
van de transplantaties komen nu nog
grotendeels voor rekening van de
overheid en een aantal speciale fond-
Het dialysecentrum van het I sen De bedoeling ls echter, dat de
Leiise Academisch Ziekenhuis, 'stichting uiteindelijk zichzelf aal kun-
nen bedruipen. Daarom is men met
de ziektekostenverzekeraars in onder
handeling over vergoeding van de
ETkosten, zo vertelt de heer Schip
pers.

Eurotransplant wacht verder, als de
plannen van prof. Van Rood ver
der worden uitgevoerd, nog een grote
toekomst. Het gaat nu om nieren,
maar in de toekomst moeten de ac
tiviteiten zich ook uitbreiden naar lé
ver, longen, hart, etc.

Deze nieuwe vorm van internatio
nale samenwerking heeft iets nieuws
binnen de geneskunde gebracht; de
zorg van artsen voor patiënten die
zij zelf niet zullen zien. Prof. Van
Rood spreekt van de zogenaamde

Nierpatiënten komen hier drie
maal per ufeek voor een behande
ling met een kunstnier. Meestal
gebeurd dat 's nachts, zodat de
patiënten overdag zoveel mogelijk
een normaal leven kunnen lei
den.

kan op kritieke momenten veel tijd
bespaard worden.

Bij de vele brieven die de beide me
dici geregeld ontvangen (vooral na pu
blicatie over hun werk in damesbla
den) was er één, waaruit bleek, dat
er zelfs nog mensen zijn die een han
deltje zien in hun eigen niereh. Voor
een groot bedrag bood de schrijver
een nier voor transplantatie aaan.
Een mens kan ongestoord met één

„derde fase". De eerste fase is die
vallen, de geschikte patiënt is niet I nier leven). Het aanbod werd niet van de individueel werkende arts. De
meer tijdig klaar te maken voor de geaccepteerd. i tweede fase die van de arts. die voor

operatie of de donor herstelde. Dat is Aan het eind van het gesprek, dat ik j al met andere deskundigen in team-

Het is belangrijk alle artsen te be
reiken. Jaarlijks sterven in Neder
land zo'n duizend mensen tussen de

der tijd zal vragen. Technisch is dat
rikaan genaturaliseerde Nederlander j wel mogelijk. Financieel nog niet.
dr. Belzer. Met dit apparaat, maar Een groot probleem blyft ondanks
nog meer met de door hem gevonden j alle samenwerking en technisch ver- j
perfusievloeistof (vloeistof, waarmee nuft het tekort aan nieren. Neder-'5 50 Jaar aa". 2 e"' wa?rbtJ
de nier gespoeld wordt om de bloed- land heeft Jaarlijks zo'n tweehonderd j bun °leran seschikt blijven voor
resten te verwijderen. omdat_ zij an- j nfertransplantatles nopals mm het j M drlehonderd

ders de aders verstoppen) zal het mo-
gelijk zijn nieren langer te bewaren.
Dr. Belzer heeft deze methode zelf
al tientallen Keren met succes ge-
bruikt; het laboratorium voor experi-

kunstnierenbestand gelijk zou willen I
houden. (Wat economisch gezien erg i
verstandig zou zijn). Dat betekent,
heeft de ervaring geleerd, dat er dan
driehonderd donors per jaar nodig

dministratief directeur drs.
hippers.

Dr. P. L. Schoonheim,
e Cr?eii na een verblijf van acht-
'u jaar in Leiden, waar hij belast
de leiding van het experi-
kerke werk, afscheid neemt,
1 op prijs stellen, dat hem by
scheid geen bloemen of ge-
worden aangeboden. Stof-
blijken van waardering ziet hij
rd 1st omgezet in een gift voor de
Ponyrijden Gehandicapten.

dit mogelijk te maken kan
in gift zondagmiddag in de
ihoorzaal, waar de Werkgroep
nenteel Kerke werk een af-
Neenkomst belegt, deponeren
van de twee collectebussen
•fc ingang van de zaal. In deze
komst, die wordt omlijst met
mevrouw L. StevensRid-
^cn.muziek van het koperen-
s "Concordia", spreekt dr.
oheim over "Een werk vol
Wief" De samenkomst begint
ie uur.

HENGELO (ANP) VVD-liJst-
trekker mr. Geertsema heeft gisteren
in Hengelo verklaard dat het af
breken van het gesprek tussen de
confessionele partijen en PvdA-D'66-
PPR hem niet heeft verbaasd. Het
optreden van de PvdA, D'66 en PPR,
maakte zo zei mr. Geertsema „een
weinig geloofwaardige en weinig be
trouwbare indruk".

De PvdA heeft zich een aantal
malen achtereen tegen de KVP,
maar ook tegen de AR en CHU uit
gesproken en meegedeeld met die par
tijen niet te willen regeren.Toch wil
de men met de confessionele partijen
spreken over een regeerakkoord. D'66
wilde in 1967 alle andere partijen
laten ontploffen. Toen de PvdA
dreigde te ontploffen redde D'66 haar
evenwel. Hoewel D'66 niets moet heb
ben van confessionele partijen, ging
zij er toch mee praten over samen
werking in regeringsverband. De
PPR scheidde zich af van KVP en
AR. maar wilde nu wel met ze re
geren.

Mr. Geertsema gaf de volgende
omschrijving van de bedoeling van
het gesprek tussen de confessisonele
partijen en VVD: het gesprek dat
zijn partij met de confessionele
groepen voert, heeft niet toe doel om
de verkiezingsprogramma's alsnog
aan elkaar gelijk te maken, maar
wel om te bekijken of de ver
trouwensbasis zodanig is, dat reeds

nu e en aankondiging van de ko
mende samenwerking kan worden
gedaan en dus het vertrouwen be
staat dat de programmatische ver
schilpunten niet zo grootz ijn dat '.ij
te zijner tijd tegen de achtergrond
van de verkiezingsuitslag niet op te
lossen zijn. Mr. Geertsema was van
mening dat wellicht ook mogelijk
zal zijn om een aantal punten, waar
over overeenstemming bestaat, als
hoofdlijnen in een akkoord vast te
leggen.

Mr. Geertsema ziet na het mis
lukte gesprek tussen de confessionele
partijen en PvdA-D'66 en PPR nog
drie mogelijkheden voor kabinetsfor
matie: een minderheidskabinet van
de oppositiepartijen, een confessio
neel, of een confessioneel-liberaal
kabinet.

donors zou men slechts éénzesde van
deze duizend gevallen moeten mei-

1tckrijven

altijd nog mogelijk. Een verkeers
slachtoffer, dat er slecht aan toe is,
kan namelijk gemeld worden als mo
gelijke donor, maar de behandelen
de arts zal alles blijven doen om ook
die patiënt te redden. Een belangrij-
j ke ethische regel is volgens dr A.
Struyvenberg en prof. de Graeff dan
I ook, dat het transplantatieteam geen
j invloed mag uitoefenen op de behan
deling van de donor. Zijn hersendood
is het belangrijkste criterium, waar
op beslist wordt of tot verwijdering
van zijn organen wordt overgegaan,
mits er wel eerst toestemming van
de naaste familie is verkregen. Er is
de beide artsen uit hun ervaring van
60 niertransplantaties 'evenveel als
de andere 4 centra in ons land sa
men) slechts enkele van dergelijke
gevallen van weigering bekend.

had met de beide medici vroegen ze verband een patiënt behandelt.

Wist u, dat er in Leiden nog een
volle kerk kan zijn? Ja, ook in deze
tUd ls dit nog mogelijk. U moet op milleleden van de patiënt. Aanbiedin

WARMOND De Hazerswoudse
beat-soulgroep The Fig Leaves en de
groep Desdemonda, met vooral de
zangeres-pianiste Monica Verschoor,
maakten gisteren de slotavond van
LEVENDE DONOR de tweede ronde in het Kaagconcours
4 in boerderij Meerrust. De Hazers-

Soms wordt voor de transplanta- woudse groep, die enige tijd geleden
tie gebruik gemaakt van levende do- nog bekend was onder de naam Eve
nors. Altijd gaat het daarbij om fa- en de Fig Leaves, leverde erg goed

Huiszoekingen in Parys Meer
dan een ton materiaal is in de vroe
ge morgenuren van vrijdag door de
Franse politie bij huiszoekingen bij
leden van linkse en uiterst rechtse
organisaties in beslag genomen. Bo
vendien werden tien leden van de
reohtsradicale groep „Nieuwe Orde"
in hechtenis genomen

Jaehja Chan naar Oost-Pakistan

President Jachja Chan van Pa
kistan is gisteren naar het oostelijke
deel van zyn land vertrokken om
met de Oostpakistaanse leider sjeik
Moedjiboer te spreken over een mo
gelijke uitweg uit de politieke crisis.

zondagavond om zeven uur eens naar gen van mensen, die graag een nier
de Lodewijkskerk gaan als daar eenwillen afstaan, worden vriendelijk af-
lof wordt gecelebreerd. Op dit ogen- geslagen. „Wij accepteren geen leven
blik met een meditatie ter voorberei- donors, die niet verwant zijn aan de
ding van het paasfeest. Hoewel het patiënt", verklaren de beide medici
geen plicht is naar een lof te gaan, i uitdrukkelijk. „De ervaringen met do
ls er steeds volop belangstelling, iede- i de donors zijn relatief goed. Het heeft
week weer en meer. Niet alleen dus geen zin een dergelijk aanbod

ouderen komen, maar ook vele jon
geren. Geen plaats is onbezet.

Onder vele roomskatholieken blijkt
nog een grote behoefte te bestaan
naar de van oudsher gehouden dien
sten, waaronder het lof. Meer zelfs

aan te nemen. Het i s voor ons voor
al een gevoelsmatige afgrenzing"
Wel wordt aan deze menzsen verzocht
een met de hand geschreven verkla
ring bij zich te dragen. In deze ver
klaring kan men dan toestemming

dan naar de steeds vernieuwde, mo- geven voor het gebruik van zijn or-
derne vorm van mislezen, die ons op- ganen na het overlijden. Hierdoor
gedrongen wordt en waar niet ieder

een om vraagt. Het heimwee naar
vroeger wordt steeds groter. Er blijft
niet veel over, maar een teruggang
durft men niet aan. Men wil het niet
zien. dat het geloof steeds armer en
de kerken leger worden.

Hoe kun je nu weten, dat er wel
degelijk priesters zijn, die trouw zijn
gebleven aan wat de kerk van Chris
tus biedt? Sursum Corda bestaat niet
meer en vanaf de preekstoel hoor je
he* niet. Vandaar dit stukje.

Celebrant en predikant is tijdens
het lof prof. dr. Vreeburg, die de
mensen weet te overtuigen. Ik voor
mij zou willen, dat deze priester volop
de kans kreeg zijn overtuiging in al
onze kerken uit te spreken en pries
ters er op te wijzen wat de kerk en
haar leden nodig hebben De kerken
zouden dan beslist voller zijn en niet
meer gesloten worden.

M J. C. BIESJOT-DE JEU,
Trompstraat 77, Leiden.

LEIDEN Het is dinsdag veertig
jaar geleden, dat de heer Herman
Kleibrink, die de leiding heeft van
de fotografische dienst van de Ster
rewaeht, by de Leidse universiteit in
dienst trad. De jubilaris is een knap
cineast, die o.a. vele films van Lei
den maakte. Voor tal van verenigin
gen verzorgde hy in de loop der ja
ren filmvoorstellingen. In verband
met dit jubileum wordt dinsdagmid
dag van 4 tot 5.30 uur in de kantine
van de Sterrewaeht (ingang Kaiser-
straat 63) een receptie gehouden.

verzorgd werk. iets dat by groepen
nogal eens ontbreekt. Monica van
Desdemonda droeg de eerste twee
nummers, by het laatste was 't op
treden van haar begeleiders ook erg
goed. Voor Monica is. misschien los
van haar groep, een mooie toekomst
in de showwereld weggelegd.

Ook dit keer was er weer een deel-
neemstertje uit Leiden en (hoe kan
het anders) ook zy had banden met
de ondernemende familie Hermsen.
Het was de parmantige Carla Wil-
kens. Een leuk typetje met donkere
ogen en lang haar. gekleed in hippe
pants en laarzen over de knie. Zy
heeft gezongen in het koor van de
Leidse Sleuteltjes en was één van de
meisjes die Dikkertje Dap op de plaat
zette.

De Rotterdamse Hans de Bruin,
bracht drie eigen composities over
het voetlicht, waarvan de Pyama het
grappigst en pikantst (voor de goede
luisteraar) was. Hy deed in het be
gin iets aan Herman van Veen den
ken, maar miste toch wel heel dui-
deiyk het élan van deze artiest.

Lekker, alleen al om naar te ky-
ken was het optreden van de Hobo

String Band uit Aalsmeer Een groep
jongens die fraai uitgedost iets
brachten in de styi van western-rock
Het was beslist geen topper, maar
zorgde voor een vrolyke noot in het
zeer gevarieerde gezelschap van deze
avond.

Een meisje dat de halve finale
haalde was de Amsterdamse Anneke
Teunis, een oude bekende by talen
tenjachten. zy is dol op jazzy-lied
jes, die ze dan ook bracht, maar om
echt succes te hebben zal zy toch op
een ander repertoire moeten over
gaan

Een naampje dat iedereen wel aan
sprak was "Dick en ik" Dick had
muzikaal wel iets, maar het is alle
maal nog erg pril, toch ook voor hem,
mede op voorspraak van Phonogram-
man Rob Pelle, een plaatsje in de
halve finale.

Het was deze serie eigeniyk een
omgekeerde volgorde van de eerste,
want zes van de acht artiesten o?
groepen die optraden kwamen in de
halve finale. Dit waren The Fig Lea
ves. Desdemonda. Clara Wilkens. Dick
en ik, Hans de Bruin en Anneke
Teunis. De oogst van de andere avon
den was veel schraler, van de eerste
avond bleven over Joke Gotmers en
Leon de Graaf. De tweede avond le
verde Clarence Put en de Gerjanto's
op

Een bevredigend slot van een by-
zonder gezellige avond van Phono-
grampresentator Jack van der Voorn

Ng even voor de enthousiaste sup
porters: de finale wordt op 23 april
gehouden.

ADVERTENTIE

ALUM-JALOEZIEËN
ROLSCHERMEN
MARKIEZEN

Y ZONWERINGBEDRIJF

MOLENSTEEG 12. (bij Doezastr)
TELEFOON. 21375-43115. LEIDEN