Praten over groot-akkoord
Minderheids
kabinet niet
interessant
'ENIGE VOORWAARDE
GEEN VOORWAARDEN'
6x per uur
Leiden-
Rotterdam
De zee: vuilnisvat of provisiekast
(VI
en g;
Zeehonden op Wad waarschuwen o
postspaar
Nog kans op lag
leeftijd kiesrech
BIESHEUVEL (ARP):
Veringa over haastige cirie":
Daarvoor komen stee
meer Nederlanders bij
2i%
4%
4%
41%
5%
5%
6%
7%
8%
rjè&ftï
PAGTNA 12
BCTDSCH DAGBLAD
MAANDAG 8
ADVERTENTIE
UTRECHT Lijsttrekker Bies
heuvel van de ARP vindt een
minderheidskabinet van KVP.
ARP. CHU „geen aantrekkelijke
gedachte". Hij meent dat de con
fessionele partijen met zijn drieën
de meerderheid moeten trachten
te halen als gebleken is dat met
een partner geen duidelijke over
eenstemming is te maken. „Duur
zame ontwrichting" zou dan een
onderwerp in de verkiezingsstrijd
kunnen worden.
De forse verklaring daalde zater
dag in het warme Bossche hotel
zaaltje als manna neer op 150 uiterst
welwillende jongeren, die terstond
weer losbarstten in him nieuw lijf
lied „Veringa die wordt premier" (op
de wijze van: „Ard, je wint de we
reldcup")
Diezelfde Jongeren hadden voor
dien tijdens de rede van hun voor
zitter Coen Winters grote instem
ming betuigd met diens uitspraak,
dat de KVPJG de christelijke drie
na de Tweede Kamerverkiezingen bij
voorkeur zullen zien samenwerken
met PvdA-D'66-PPR, maar dan wel
gezamenlijk. Iets wat Veringa na
drukkelijk bevestigde (applaus, voet-
getrappel KVP. ARP en CHU la
ten elkaar niet meer los."
Programmavergelijkende besprekin
gen vooraf met enerzijds VVD, andei
zijds „de haastige drie" (zoals Verin
ga olijk zei) zijn zeer gewenst. Maar
geen bindende afspraken vooraf, zo
als een lijst van kandidaat-ministers
'aldus de lijsttrekker in antwoord op
een brief van die haastige drie van
vrijdag J.l. De besprekingen zelf
moeten duidelijk maken of er de mo
gelijkheid is van een intentie-ver
klaring dan wel bindende overeen
stemming vóór de verkiezingen.
Veringa was tijdens deze start van
zijn verkiezingstoernee niet ka
rig met pakkende beeldspraken. Het
politieke gevaar bergt het gevaar in
zich, dat het weer een glinsterende
kerstboomversiering zal blijken, die
na de verkiezingen wordt opgebor
gen. De man die niet echt kerstfeest
heeft gevierd is weer terug bij Sin
terklaas." En ook deze glinsterende
belijdenis: „Wat ik wil, dat is een
geïnspireerde nieuwe spelling van 't
menselijk geluk." En ook dit staal
van speels bedoelde pedanterie (ap
plaus. hilariteit)„Resteert nog
slechts de vraag wie onze beloften
zullen mogen helpen uitvoeren."
's-HERTOGENBOSCH „Dr.
Vondeling, ik zeg het u, ik wacht
het gesprek van de drie christe
lijke partijen met Partij van de
Arbeid, D'66 en PPR wel af en
dat zonder enige voorwaarde
vooraf". Dit zei met goed gedo
seerde stemverheffing en keurige
timing (opdat heel Nederland dit
horen zou) KVP-lijsttrekker dr.
G. Veringa tijdens het congres
van de KVP-jongerengroepen.
Biesheuvel is wel bereid tot bin
dende afspraken maar dan alleen
door "keihard onderhandelen over
het program". Hij meent dat de be
lastingopvattingen van de VVD "niet
voldoende" zijn om het program van
de christelijke partijen uit te voe
ren. Deze week hoopt hij duidelijk
heid te krijgen of de VVD mee om
hoog wil.
Op een vergadering van de AR
Jongeren zaterdag in Utrecht, zei
Biesheuvel dat overeenstemming
met de PvdA "bepaald niet gemak
kelijker is geworden" nu deze par
tij een combinatie is aangegaan met
de PPR en D'66. Over de briefwisse
ling tussen de christelijke partijen
("de grote drie", zei Biesheuvel) en
de progressieve partijen ("de kleine
drie", volgens de AR-lysttrekker) zei
Biesheuvel: "Je kunt niet in vier da
gen tijd zaken afraffelen voor vier
Jaar"
De AR-jongerenvoorzitter Gerrit
van Dongen had in zijn jaarrede de
koers van de VVD "onwaarachtig"
genoemd. Hij miste bij de liberalen
"de bewogenheid met de beknelde
groepen". Kritiek had Van Dongen op
CHU-lijsttrekker minister Udink, die
hij verweet de kiezer op demagogi
sche wyze naar de mond te praten
met kwalijke gezagsverhalen. "Bies
heuvel en Veringa moeten dit zwar
te schaap maar eens kooien", zei de
voorzitter van de AR-junioren. Bies
heuvel nam Udink later in bescher
ming, maar zei wel dat de combina
tie "gezag en orde" hem niet be
valt. "Ik spreek liever van gezag en
vrijheid".
Snelste reistijd: 27 mm.
Meer treinen, sneller reizen
54/63/64A
Om een inzicht te krijgen
in de problemen, die kunnen
ontstaan, wanneer een ive-
duwe met een aww-uitkering
van f 550,- en een deels vast,
deels waardevast pensioentje
in het levensonderhoud van
zichzelf en haar drie kinde
ren moet voorzienis minis
ter B. Roolvink zaterdagmor
gen met een met tot voor en
kele dagen onbekende in
woonster van Hilversum, de
46-jarige mevr. C. J. M. V&r-
heul-Kuijl uit winkelen ge
gaan. De minister had een
uitnodiging van mevr. Ver
heul tijdens een tv-discussie
rond de Brandpunt-enquête
aangenomen.
Mevr. Verheul en minister
Roolvink bezochten een su
permarkt, een kruidenier en
een slager. De aankopen, die
daar werden gedaan, loerden
steeds uitvoerig gemotiveerd
door mevr. Verheul
De bewindsman had ander
half uur voor het winkelen
uitgetrokken, maar na een
half uur kwam hij wel tot
de conclusie, dat mevr. Ver
heul het met haar drie kin
deren van vijftien, dertien en
tien jaar verre van gemakke
lijk heeft, al zei hij wel, dat
er vele tienduizenden vrou
wen zijn, die het met nog
heel wat minder moeten
doen. Iets, wat door mevr.
Verheul ook niet ontkend
werd.
op particuliere rekeningen bij
de Postgiro.
iftt beleggingsrekenlJ
VA. opzeggingstermijij
\J 3 maanden*
op girospaarrekenlngen
gewone spaarrekeningen bij de
Rijkspostspaarbank
spaarbewijzen Ingevolge
de Algemene Premiespaar-
jeugdspaarrekaningen
ambtenarenspaarrekeningen
diverse gepremieerde bedrijfs-
spaarrekeningen
winstdelingsspaarrekeningen
Af beleggingsrekenii
V/ opzeggingstermiji
O 12 maandenr
<r\f beleggingsrekeni
tL opzeggingstermijr
'O 24 maanden*
beleggingsrekenir
JL* opzeggingstermiji
O 48maanden*
Het is echter ook mogelijk
rekeningen geld op te nemei
voorafgaande opzegging.
das makkelijk, da's veilig!
Meer inlichtingen op de 2300 postkantoren of bij f"
informatienummer 0017 waarmee u gratis kunt bellen.
DEN HAAG Er is toch nog een
kans dat de leeftijd voor het passief
kiesrecht wordt verlaagd. Vorige
week verwierp de Eerste Kamer een
voorstel tot wijziging van de Grond
wet omdat de formulering niet wa
terdicht zou zijn'. De tweede-kamer
leden Wiegel en Geurtsen «beiden
VVD) hebben dit weekeinde een
nieuwe formulering opgesteld die zij
als initiatief-voorstel met spoed door
de Tweede en de Eerste kamer ho
pen te krijgen.
Omdat de tijd dringt maakt de po
ging van Wiegel en Geurtsen alleen
kans van slagen als de Tweede Ka
mer het voorstel dinsdag volledig
zou afhandelen en de Eerste Kamer
zich daar woensdag mee kan vere
nigen.
Deze bliksem-gang van zaken, die
parlementair uniek is, komt voort
uit de manier waarop de Eerste Ka
mer vorige week tot verwerping van
tc
het wetsvoorstel kwa
was niet tegen verlf
leeftijd voor het reel li-
te worden, maar keeal
minister Beernink (Bi I
ken) omdat die toegi
bruikte formulering
uitleg vatbaar was.
ring waar alles om
door de Tweede Karf
van Wiegel ingebrachtie
In het nieuwe voa
leeftijd voor het pakY
gekoppeld aan de
volgens de wet de
eindigt, maar er woL
lijk bij vermeld dat0]
heid door huwelijk
gezonderd. Iemand vaia
wordt door huwelijk n
maar krijgt het pa ig
derhalve niet eerder
huwde leeftijdgenoot.
Elke week worden op de droog
vallende zandplaten langs de
stranden in het Waddenzeegebied ge
middeld tien dode zeehonden gevon
den. Wanneer u weet, dat de totale
zeehondenpopulatie op het Wad nog
slechts enkele honderden exempla
ren omvat leert ons 'n simpel reken
sommetje. dat binnen niet al te lan
ge tijd de zeehond uitgestorven zal
zijn. De laatste flinke zeehondenko
lonie, die Europa nog bezat, is dan
volledig ten gronde gegaan aan de
ongebreidelde lozing van afvalstof
fen in ons zeewater.
Want uitgebreide medische onder
zoekingen bij de gestorven zeehonden
brachten aan het licht, dat niet min
der dan zeventig procent van de die
ren een veel te hoog kwikgehalte in
het lichaam had. Van de overige
dertig procent bleek 't overgrote deel
gestorven te zijn aan huidabsessen en
ontstekingen, ontstaan door geregeld
zwemmen in zeewater waarin stook-
olieresten drijven.
Door
Bram van Leeuwen
Nu zullen er in ons land niet zo
gek veel mensen 's nachts wakker lig
gen van het feit, dat er straks in
Nederland geen zeehond te zien meer
zal zijn, afgezien van enkele exem
plaren in de dierentuinen. Behalve
een handjevol natuurliefhebbers, die
ieder verlies in de natuur met lede
ogen aanzien, zal de rest het uit
sterven van de zeehonden weliswaar
betreuren, maar vervolgens overgaan
tot de orde van de dag.
Waarschuwing
Toch zou een dergelijke mededeling
niet zo lichtvaardig ter zijde gescho
ven moeten worden, want het uitster
ven van de zeehondenkolonies in het
Waddenzeegebied is geen logische
natuurlijke zaak, maar een duide
lijke indicatie, dat net goed mis is
met de kwaliteit van ons zeewater
voor de kust. Het is een regelrechte
en duidelijke waarschuwing aan de
mens, die nog altijd voor een zeer
belangrijk deel afhankelijk is van de
zee.
De ..waarschuwing" is te vergelij
ken met de massale vissterfte in de
Rijn toen een flinke hoeveelheid en-
dosulfan bij Lobith ons land binnen
kwam.. Toen waren het de vissen
die een tastbaar bewijs waren voor
de aanwezigheid van het vergif, nu
zijn het de gestorven zeehonden.
Maar hoe zal het morgen gaan wan
neer de zeehonden ons niet meer
kunnen attenderen op de aanwezig
heid van gevaarlijke stoffen in het
water?
De trieste realiteit is, dat de re
gering op dit ogenblik nog niets doet
tegen de lozing van .gevaarlijke af-
valprodukten als kwik, lood en cad
mium. Men ontkent gewoonweg het
gevaar, maar inmiddels gaat volgens
ruwe berekeningen jaarlijks zo'n
vijfenzeventig ton kwik de zee in.
Het gevaarlijke metaal is afkomstig
uit bedrijven die chloor en vinyl-
choloride produceren. Bij de pro-
duktie daarvan wordt als katalisator
kwik gebruikt. Bij Delfzyl en via
de Waterweg wordt de grootste hoe
veelheid de zee op gespoten. Behalve
deze 75 ton, waarvan een groot ge-
deetle via het Marsdiep de Wadden
zee binnenstroomt is berekend, dat
ook onze Oosterburen een duit in
het kwikzakje doen en vla de Rijn
ook nog eens 75 ton aan het totaal
toevoegen. Als u bedenkt dat ook bij
de bloembol- en pootaardappelteelt
veelvuldig gebruik wordt gemaakt
van kwikhoudende produkten dan
moet iedereen beseffen dat we da
gelijks aan een groot gevaar bloot
staan. Nu is het kwik slechts een van
de gevaren, die het rijke leven van
de Waddenzee bedreigen. Voorzitter T
J. F. Pronker heeft op de zaterdag
JJ. gehouden jaarvergadering van de
Landelijke Vereniging tot behoud
van de Waddenzee» Postbus 199. As
sen» een opsomming gegeven waar
uit blijkt dat het voortbestaan van
de Waddenzee nog slechts aan een
zijden draadje hangt. Dreigende ge
varen zijn onder meer:
er bestaan palnnen tot de ge
deeltelijke inpoldering van de Dol-
lard:
9 de beruchte afvalwaterleidingen
van de Oost-Groningse industrie zul
len de Waddenzee met de grootste
vuillozing ter wereld belasten:
9 de aanleg van kunstmatige eilan
den in de Eemsmond voor het ver
richten van olie- en gasboringen;
9 de aanleg van grote haven- en
industrieterreinen bij Uithuizermee-
den, die men tot nu toe aan de
straatstenen niet kwijt kan;
9 de belofte an de industrie, die
zich in de Eemshaven zou willen
vestigen, dat ze onbeperkt vuil mo
gen lozen:
9 de bouw van een grote elektri
sche centrale by de Eemshaven
met alle risico's van thermische ver
ontreiniging:
9 het leegpompen van schepen met
boorspoelsel in de Eemsmond:
9 de inpoldering van een strook van
3 tot 5 kilometer langs de noordkust
van Groningen, die uitgebreide fou-
rageeergebieden van vogels zou ver
nietigen;
9 de aanleg van nieuwe militaire
oefenterreinen, waarvan het gerucht
gaat dat Defensie ze niet meer wil;
9 de nog resterehde zeehonden ko
men in het schootsveld van de oefen
terreinen te liggen;
9 aan de noordkust van Friesland
zoutboringen met een afvalwater
leiding de zee in:
9 boringen naar olie en gas in het
westelijk Waddengebied met het risi- I
I co van omvangrijke waterverontrei
niging;
9 de oprichting van hoge bouwwer
ken aan de kust van Texel:
19 plannen voor haven- en indu
strievestigingen op het Balgzand:
9 en tenslotte de reeds minder ur
gent geworden „damplannen Ame
land".
Actie voere
Een actie tegen al deze bedreigin
gen om ons land geen economise
recreatief en natuurwetenschappe
lijk nadeel te berokkenen. Wat di
economie betreft: de Waddenzee i
bijzonder vruchtbaar. Volgen
nauwkeurige berekeningen produ
ceert de Waddenzee jaarlijks nie
minder dan negentig miljoen kilo
gram mosselvlees waarvan een be
langrijk gedeelte als „Hollandse de
licatesse" naar het buitenland word
geëxporteerd. Alleen het wegvalle
van deze bron zou voor Nederlan
een deviezenderving van vele miljoe
nen betekenen. Ook voor de visstam
is de Waddenzee van internatio
naai belang. Ook al worden er ii
de Waddenzee geen enorme visvang
sten geboekt, het ondiepe zee
bied heeft een zeer belangrijke taal
als kraam- en kinderkamer voor tal
rijke vissoorten uit de Noordzee.
Zouden de indammingsplannen j
van de Waddenzee ooit worden uit
gevoerd dan betekent dit dat de pro-
duktie van Jonge vissen ten behoe
ve van de Noordzee met vijftien tot
dertig procent terug zou lopen. Een
angstige gedachte in de periode waar
in de Noordzee zwaar overbevist
wordt. Maar er is meer. De vogel
rijkdom van de Wadden kent zijn
weerga niet in Europa en wanneer
de Waddenzee zou worden ingepol
derd zou dat een grote verarming
van de vogelstand in de Scandina
vische landen ten gevolge hebben om
dat de trekvogels vergeefs zullen zoe-
tuurgebieden behoort rj
lij die gelegenheid eei
enomen waarin de r
Ierland wordt verzoc
erde afvallozing op h
en.
Voorlopig ziet het e
at het inderdaad ga
lat de Landelijke Vei
loud van de Waddi
:ing onbenut om tej
>ijp" te ageren en al
esten vanuit Duitsla
iger. De hieboven gei
ing heeft al sinds de
logan die nog onvili
racht is: „Wees wijs
enzee".
in
teen naar een geschikte „halte
plaats" op weg naar Noorwegen en
Zweden.
Recreatiegebied
Bovendien heeft het Waddenzee
gebied zich de laatste jaren ontwik
keld als een zeer belangrijk recrea
tiegebied voor vakantiegangers die
op rust zijn gesteld. Tienduizenden
kampeerders, vogelliefhebbers, sport
vissers, zeezeilers en andere water
sporters brengen jaarlijks hun va
kantie door op de Wadden. Met dat
alles zou Je je kunnen voorstellen,
dat de regering extra zorg zou be
steden aan dit gebied. Maar de over
heid laat de afvallozingen on-
Nog leeft deze jonge zeehond.
gemoeid, terwijl de Wet Verontrei
niging Oppervlaktewaren vele mo
gelijkheden biedt om de vervuilers
aan te pakken.
Inmiddels heeft het Nederlandse
Comité Natuurbeschermingsjaar
1970 aanbevolen het Waddenzeege
bied te gaan beheren als een „natio
naal park" van Europese allure.
Ook Prins Bernhard heeft op het
congres van het Wond Wildlife Fund
m Londen een oproep gedaan om
grote natuurgebieden in de wereld
veilig te stellen. Later werd door het
Wildlife Fund meegedeeld, dat de
Wdadenzee zeker tot die grote na-
Voor deze serie
den de volgende t>o<
en tijdschriften
Waddenbulletin, HA1
Evenwicht, De vetnm
Voorlichtingsblad Vi st
mentengids, Schoo
water. Ons welzijn
vervuilingDe naty
de technologie,
Studiegroep Oosters
furter Allgemeine
21ste eeuw, Brits reg
over milieuverontre u
vier, Sinds de dode
tian Science Monil
The Observer, News j
Man-made changes
ronment, div. publ.
keer en Waterstaat^
Zürcher Zeitung.
