iurgeroorlog dreigt in heel
akistan
Spanning in
Belfast weer
kookpunt
op
3 dagen
Twente
f49.-
Wandelen
met NS
igen
.imburg
Belgrado
nu aan
denkt
later
Rel
na
contact
politie-
burgers
Palestijnen
verdeeld
uit elkaar
Japanse
politie
verliest
slag om
vliegveld
iger een bezettingsmacht in Dacca
in vogelvlucht in vogelvlucht
Opvolging Tito geregeld
voordelig
uit met NS
6 MAART 1971
LEIÜSCH DAGBLAD
(Reuter) De crisis in Pakistan heeft een hoogte-
Een totale breuk dreigt nu tussen het oostelijke
plijke deel van het land, gescheiden door ruim 1.500
feas gebied. In de Oostpakistaanse hoofdstad Dacca
leger vannacht strategische punten bezet, en met
en en schepen versterkingen aangevoerd.
ipakistaanse leider, sjeik
Rachman, heeft gezegd
elopen dagen in Dacca al
d mensen zijn doodgescho-
singen met het leger. Zon-
het woord voeren op een
nkomst, en leden vatf
Awami-liga voorspellen
Ische verklaring". Volgens
aarnemers zal hy mogelijk
Pakistan de onafhanke-
troepen. Een burgeroorlog
eker.
üng van Oost-Pakistan is
rerbitterd en het Bengaals
ie viert hoogtij. Op straat
laatste dagen nationale
portretten van wijlen Mo
di Djinnah de stichter
pn verbrand. Menigten
jjeik Moedjiboer toe als
lAtfl Bangladesj (de Ben
ei en de radio zond voort-
engali-liederen uit. Van
1 ie gebouwen werden op-
n het Oerdoe (de voor-
lal van West-Pakistan) en
verwijderd.
t tussen Oost- en West-
iigenlijk nooit geboterd,
ivolkte oosten met 70 mil-
Iers (van de ruim 120 mil-
Pakistan totaal telt) wijt
f le voor een groot deel aan
Jfpnini in het westen. Van
Bt van de Oostpakistaanse
P rie, een belangrijke devie-
irdwijnt een grote portie
U-Pakistan. Het Oosten
het in de centrale be
ien altijd ondervertegen'-
fc geweest. De overstro-
'va van vorig jaar heeft de
n1 nog doen toenemen. De
ingt West-Pakistan liet vol-
selijke leiders (die door
tenlandse waarnemers in
ierden gesteld) te wensen
lerl
Autonomie
$h
a!f zt
.na 24 Jaar van Pakistans
oben de Oostpakistaanse
Hefls weer grotere autonomie
en jebied opgeeist. Sinds het
e van de eens zo machtige
t heeft er geen wezenlijk
>artij meer bestaan. De
rivalen van dit moment
ZOtjiboers Awami-liga en
■anse linkse Volkspartij
ar Ali Bhoetto. Zij waren
j van de verkiezingen van
die waren uitgeschre-
it militaire bewind van
hja Chan. De Awami-
zelfs de absolute meer
de nieuwe nationale ver-
ie als eerste taak kreeg
iet op te stellen om de
^ar 'n burgerbes tuur mo
lken.
liboer wilde de grondwet
zijn program van' zes
t Oost-Pakistan vrijwel
onoom zou maken en de
ering alleen de zorg voor
buitenlandse zaken zou
lan stuitte op heftig ver-
•etto, die dreigde met een'
de zitting van het parle-
ïraal Jachja Chan, die
gesteld dat een nieuwe
H eenheid van het land
baden, besloot daarop de
'ende vergadering die
Dacca had moeten be-
onbepaalde tijd uit
plaatste Oost-Pakistan
staanse provincies op-
rechtstreeks militair be-
dagen tevoren had hij
•politieke burgerkabinet
nden.
tedjiboer reageerde met
.laalgen van een algemene
Dacca en andere Oost-
isteden volledig verlamde,
i autoriteiten stelden een
h nadat het tot brand-
4 plundering was geko-
fcnt Jachja Chan riep alle
rtyen in het land tot een
j om een uitweg te zoe-
sis. Bhoetto accepteerde
maar Moedjiboer wei-
l^rede grap noemde hij
.omdat ze "juist kwam
in een sfeer van uitgebreide moord
partijen, terwijl het bloed van de
martelaren nog nauwelijks is opge
droogd, terwijl verschillende doden
nog niet begraven zijn en honderden
mensen in ziekenhuizen voor hun
leven vechten". Met de steeds maar
aanrukkende militaire versterkingen,
met de taal van de wapens nog in
onze oren, "krijgt men de indruk dat
de uitnodiging gedaan wordt met het
pistool in de aanslag", aldus de sjeik.
Instructies
De "bezetting" van Dacca volgde
op instructies van Moedjiboer aan
de bevolking, niet langer met de re
geringsautoriteiten samen te werken.
Kort na het begin van de militaire
actie waren de normale verbindingen
met de buitenwereld verbroken en
alle openbare gebouwen, inclusief die
van de telegraaf- en telefoondien
sten, hermetisch afgesloten. Het
luchtverkeer is op wat ongeregelde
vluchten na tot stilstand gekomen.
Barricaden en met puin bezaaide
straten herinneren aan de heftige
onlusten van de afgelopen dagen. Het
leger concentreert zich op de stra
tegische punten, en elders patrouille
ren ordegroepen' van de Awami-liga
om plundering en branstichting te
voorkomen. De politie verdween en
kele dagen geleden al van de straat.
Boven de stad cirkelen militaire heli
kopters.
Sjeik Moedjiboer had woensdag al
de Reuter-correspondent in' Dacca
verteld dat het leger zich gedroeg
"als een bezettingsmacht" en met
mitrailleurs het vuur had egopend op
ongewapende burgers. Een bevesti
ging van het door Moedjiboer ge
noemde dodencijfer van 300 viel niet
te krijgen, maar een uur tevoren
hadden studenten de Reuter-corres
pondent acht met kogels doorzeefde
lijken getoond. Deze lagen opgebaard
in de Igbal-hal van de universiteit
van Dacca. Volgens de studenten
waren veel andere lijken door fami
lieleden van de straat gehaald of
door militairen weggevoerd. Het
grootste ziekenhuis van Dacca maakte
melding van 16 doden en 120 gewon
den in een etmaal, terwijl een ander
ziekenhuis dringend om bloedplasma
verzocht. Volgens het Pakistaanse
persburau APP zijn in' de havenstad
Chittagong 75 doden en 20 gewonden
gevallen. Onlusten zijn ook gemeld
uit Choelna, Sylhet, Rangpoer en
andere Oostpakistaanse steden maar
bijzonderheden zijn' schaars.
71
D VERTEN TIE
stg<
voor een kleine
Öe! Volledig
dus incl. logies,
tjjden en reis.
van elk
a station
c dagelijks.
jformatie in de
at op de
voordelig
uit met NS
BELFAST (AP) Vanmor
gen zijn in de katholieke wijk van
Belfast weer ongeregeledheden be
gonnen. Burgers begonnen Briste mi
litairen met benzinebommen te be
stoken. Zij wierpen ook handgrana
ten gevuld met lange scherpe spij
kers. Vyf Britse militairen en ten
minste twee burgers liepen verwon
dingen op.
De afgelopen nacht kwamen ook
weer sluipschutters van het (illegale)
Ierse Republikeinse leger in actie.
Urenlang werd er van de daken van
woningen op de Britse militairen ge
vuurd. Het laatste schot viel
om kwart over een.
De Britten zetten een waterkanon
in toen oproerlingen een auto
bus buitmaakten en in brand staken.
Sinds lanuari toen de onlusten in
Noord-Ierland weer waren begonnen
na een periode van betrekkelijke rust
zijn al 16 personen omgekomen, bur
gers, militairen en politiemensen.
PARIJS (AFP) De .dialoog"
i die 7.000 Parijse politiemannen in
de straten van de Franse hoofdstad
met de burgers zijn begonnen om
him Imago te verbeteren ls geëln-
I digd met een rel.
Volgens de politie poogden rond de
400 leden van de „Rode hulp", een
linkse groepering, zich met behulp
van ijzeren staven toegang te ver
schaffen tot het gebouw waar men
sen die tijdens betogingen zijn opge
pakt, zich moeten identificeren.
Voor het gebouw werd ook met
stenen naar de bewakers gegooid. De
politie greep tenslotte in en verdreef
de betogers. Bij de vechtpartij zijn
veertien politiemannen gewond ge
raakt. Over het algemeen is de po
litie toch tevreden over het con
tract dat zij met de Parljzenaars,
heeft gehad. Zij wil dit con
tact, waarbij voorlichting wordt ge
geven over de taak van de politie,
voortzetten door middel van een
daarvoor speciaal gevormde groep
politiemannen.
Het „bombardement" van de zij
de der burgerij was vannacht zo
hevig dat hier en daar de Britse sol
daten moesten maken dat zij weg
kwamen.
Een gepantserd voertuig werd ge
raakt en vloog in brand. De directe
aanleiding van de gevechten was ge
weest toen het leger op zoek ging
naar twee protestanten die, onder
bedreiging van vuurwapens, door
katholieken waren ontvoerd. Toen de
onlusten vannacht op hun hoogst
waren kregen de Britse troepen het
bevel het vuur te openen, en hierop
begonnen de gewelddadigheden
gaandeweg af te nemen.
ADVERTENTIE
Waar nog rust en
ruimte is voor heerlijke
tochten! Volledig
verzorgd, dus incl. logies,
maaltijden en reis.
van elk
station
Vertrek dagelijks.
Alle informatie in de
NS-reiskrant op de
stations.
voordelig
uit met NS
Premier Trudeau van Cana
da stapt hier in zijn auto na af
loop van de feestelijkheden van
zijn huwelijk. Met zijn 22-jarige
echtgenote (rechts op de voor
grond) gaat de 51-jarige Cana
dese politicus tot maandag op
huwelijksreis. Op de foto een
groot aantal jeugdige bewonde
raars die Trudeau gelukwensen.
LEIDEN In het café-chantant
Scarabee (Pieterskerkkoorsteeg) tre
den vanavond en morgenavond So
phie en Jim op. Ze brengen een pro
gramma van folksongs.
CAIRO (AP) De Palestijnse na
tionale raad te vergelijken met een
parlement heeft gisteren de vergade
ring die enige dagen heeft geduurd,
afgesloten.
Men kwam er openlijk voor uit,
dat het geen pais en vree is tussen
de 11 Palestijnse guerilla-organisaties
en verklaarde tenslotte dat men drie
maanden gaat besteden aan het
opbouwen van een eenheid tussen
al deze groepen.
Jassir Arafat, guerilUleider num
mer I en hoofd van de grootste groep
Al Fatach, verklaarde: „De raad
heeft besloten een verandering te
gaan toebrengen in z'n tactiek, maar
niet in zijn strategie. Wij zullen de
strijd voor de bevrijding niet staken".
Als deze samenwerking niet tot
stand kwam, had Arafat nog gezegd
tot enige gedelegeerden, dan kon dit
ernstige gevolgen hebben. „Wij
moeten een lijn gaan trekken, want
dat waarover wij het eens moeten
gaan worden zal het lot van ons
volk voor de komende 100 Jaar be
palen.
WENEN <OPD> In Belgrado
zal dezer dagen een wet worden af
gekondigd. waarin de ambtstermijn
van president Tito tot 31 augustus
1971 wordt verlengd. Die ambtster
mijn loopt volgens de thans gelden
de wet 17 april af. De verlenging
staat in verband met een wijziging
van de grondwet, waardoor aan het
hoofd van de staat in de toekomst
een kollektief staatpresidium zal ko
men te staan. Men hoopt hiermee
een gevaarlijke crisis te vermijden
voor het niet denkbeeldige geval, dat
de grijze Tito binnen niet al te lan
ge tijd aftreedt of sterft.
De tekst van de grondwetswijzi
ging is het afgelopen weekeinde ge
presenteerd. Hij behelst twee essen
tiële veranderingen. De eerste is
een vervanging van het staatshoofd
door het bewuste staatspresidium. Dit
presidium zal bestaan uit twee ver
tegenwoordigers van ieder van de zes
deelrepublieken en uit één vertegen
woordiger uit ieder van de twee auto
nome provincies Vojvodina en Kos-
sovo. Een lid van het presidium zal
daarnaast niet ook nog een functie
mogen bekleden in partij of r-ge
ring. Het is op zichzelf geen uitvoe
rend lichaam, maar tegenover de re
gering zal het presidium vrij aan
zienlijke volmachten bezitten.
Zolang maarschalk Tito dat wenst,
zal hij de functie van staatspresidmt
vervullen, en dus ook voorzitter van
het staatspresidium zijn. Hij zal
daarin worden bijgestaan door 'n vi
ce-president, waarvoor de kroonprins
en huidige chef-ideoloog Edvard
Kardelj schijnt te zijn uitverkoren.
Als Tito er eens niet meer zal zijn,
zullen de leden van het presidium
volgens een rouleersysteem ieder een
Jaar het voorzitterschap belkeden.
De tweede ingrijpende wijziging ls
een verregaande delegatie van be
voegdheden aan de afzonderlijke deel
republieken, waardoor Joegoslavië
meer het karakter van een staten
bond krijgt dan dat van een fede
ratie. De centrale regering in Belgra
do behoudt zijn oude competenties
alleen op het gebied van de buiten
landse politiek, de defensie, de eco
nomische coördinatie en in geval
van crises de moeilijkheden om in
te grijpen.
Hiermee ls aan de Jarenoude
eis van de deelrepublieken naar
meer autonomie royaal voldaan.
Aan alle wensen van alle nationa
liteiten en minderheden in Joegosla
vië heeft 't concept voor de grond
wetswijziging, die door een commis
sie onder leiding van Kardelj deze
winter op Brioni is uitgewerkt, na
tuurlijk niet kunnen voldoen. In het
parlement rekent men dan ook op
heftige discussies, zodat de wet op z'n
vroegst half Juli van kracht zal kun
nen worden. De eerstkomende weken
zullen de belangrijkste Instanties, o.a.
het presidium van de communistische
partij, het concept bestuderen.
Men hoopt met deze wet aan de
eeuwige rivaliteit tussen rijke en ar
me deelrepublieken een einde te ma
ken. Kritici beschouwen de decen
tralisering als té verregaand en vre
zen hiervan vervreemding tussen de
deelrepublieken onderling met het
gevaar van een uit elkaar vallen van
de toch al zo kunstmatige en nog zo
Jonge creatie Joegoslavië. Er zouden
met deze nieuwe wet minstens even
veel nieuwe problemen zijn gescha
pen als de oude zijn opgelost. Op zoek
naar 'n hechte definitieve staatsvorm
Dat ook kleine gebeurtenissen po
litieke betekenis kunnen hebben,
blijkt uit het de nieuwe koers
van het Balkanlandje Albanië. Tien
Jaar geleden liet de toenmalige Sow-
jetrussische premier Chroejtsjow fel
le kritiek op de regering van dit com
munistische staatje horen. Geen won
der, want de Albanese regering was
al enige Jaren tevoren met Rood-
China in verbinding getreden. Voor
het Kremlin was dat een onaangena
me ontwiKkeling. Zeker, de banden
met Albanië's rebelse buurman Joe-
go-Slavië waren na de dood van Sta
lin aanzienlijk verbeterd, maar toch
ook weer niet zodanig, dat Moskou
achteloos aan een politieke wijziging
in Albanië voorbij kon gaan. Veel
heeft die uitval van Chroesjtsjow te
gen Tirana niet geholpen. Integen
deel, terwijl Peking duidelijk te ken
nen gaf dat het volkomen achter de
Balkan-dwerg stond, begon deze
steeds openlijker tegen de bijstand
van Rood-China aan te leunen. Als
Europese „basis" vooral belangrijk
met het oog op de Chinese infiltra
tie in Afrika was en is Albanië
voor de regering van Mao van groot
belang. Tot op de huidige dag wor
den Chinezen in Albanese regerings
kringen en in hotels en restaurants
met de grootste voorkomendheid be
handeld. Een Nederlands gezelschap
toeristen dat vorig Jaar van Joe-
go-Slavië uit een dagbezoek aan
Albanië bracht werd door het perso
neel van een restaurant volkomen
„vergeten" toen er onverwacht een
groep Chinezen binnenkwam, die op
de onderdanigste wijze werd ontvan
gen. Het zou niettemin onjuist zijn
Albanië uitsluitend als 'n verachte
lijke lakei van Peking te beschouwen.
De regering in Tirana trekt eigen po
litieke lijnen, al wijken die niet veel
af van de Chinese belangen.
Die "eigen" politiek blijkt nu uit de
toenadering tussen Albanië en Joego
slavië. Al meer dan twintig Jaar wa
ren de diplomatieke betrekkingen
tussen de buurlanden verbroken,
aanvankelijk omdat Tito 't aendurf-
de met Moskou te breken, later
toen de Joegoslaven zich min of
meer met Moskou verzoenden en Al
banië in de richting van China koers
te omdat de regering in Belgrado
als "handlangster van de Russen"
werd beschouwd. Vooral de uitbrei
ding van de Sowjetrussische vloot in
de Middellandse Zee en de sterke in
vloed van 't Kremlin in het Midden-
Oosten (dat hemelsbreed Immers
niet ver weg ligt) hebben de elkaar
wantrouwende buren tot elkaar ge
bracht. De diplomatieke betrekkin
gen zullen worden hersteld. Het
spreekt vanzelf, dat ook Albanië's
grote beschermheer China in deze
opmerkelijke ontwikkeling een rol
speelt. Peking poogt immers de po
litieke en vooral de economische
banden met het Westen te verbete
ren en dit geldt niet alleen ten op
zichte van Amerika, maar ook van
Europa. Albanië, spiegel van de nieu
we Chinese lijn, volgt nu dus tevens
de voetstappen van de meester. Na
dat de economische relaties tussen
Belgrado en Tirana al sterk waren
vooruitgegaan, ls er nu dus ook een
diplomatieke correctie. Tot woede
van Moskou, dat in Januari, toen Al
banië zijn 25-jarig bestaan als repu
bliek vierde, een gelukwens stuurde
waarop Tirana niet is ingegaan. De
Sowjetrussische regering moet dus
rekening houden met twee Balkan-
staten, die haar niet welgezind zijn
en nu dus bovendien een gemeen
schappelijk front vormen, zij het
met behoud van eigen inzichten.
Niet alleen Albanië en Joego-Sla-
vië trekken als landen aan de Mid-
dellandse-Zeekust de aandacht, ook
elders in deze contreien valt er po
litiek wat te registreren. Dit geldt
met name voor Turkije, een land dat
geografisch-politiek zowel voor het
Westen als voor Moskou van grote
betekenis is. Reeds begin december
J.l. waarschuwden de Turkse strijd
krachten de hoogste politieke leiders
tegen „de chaotische politieke, socia
le en economische toestand". Pre
mier Demirel heeft daarop gepro
beerd de recente onlusten, die reeds
enige tientallen levens hebben geëist,
te bagatelliseren door te spreken over
„een kleine links- radicale minder
heid, die rellen uitlokt om het pu
bliek nerveus te maken". Van een
vergelijking met de toestand van kort
voor de revolutie in mei 1960 is ech
ter geen sprake, aldus verklaarde De
mirel geruststellend. Want toen rie
pen de studenten om vrijheid en „die
is er nu voor iedereen". De revolutie
van 1960 keerde zich, aldus de pre
mier, tegen dictatuur en censuur,
maar die bestaan al lang niet meer.
Integendeel, nu wordt de klacht ge
hoord, dat sommige kringen teveel
vrijheid genieten. „De regering is
vastbesloten de democratie tegen de
anarchie te beschermen", aldus De
mirel. die meedeelde dat zijn rege
ring het parlement wetsontwerpen
heeft voorgelegd waarin zij meer
bevoegdheden krijgt voor de bestrij
ding van anarchistische bedrijvig
heid. Maar de premier was wel erg
optimistisch toen hij op min of meer
kleinerende toon over de achtergrond
van de woelingen sprak. De radicalen
zijn van plan de regering langs bui
tenparlementaire weg ten val te
brengen, waarbij zij speculeren op
de invloed van de snel stijgende prij
zen, die overal ee ngevoel van on
behagen hebben gewekt. En het
parlement, waar de regering zich
met moeite kan staande houden,
wekt onder de bevolking niet de in
druk van een uiterst bedrijvige in
stantie, die zich vierentwintig uur per
dag met de belangen van het volk
bezighoudt. Elk vacuum heeft de nei
ging zich op de een of andere ma
nier op te vullen. Een zwakke rege
ring en een slaperig parlement heb
ben krachten gewekt, die "buiten 't
parlement om" de broodnodige ont
wikkeling van Turkije op gang pogen
te brengen, al was het alleen maar
om eens een einde te maken aan 't
analfabetisme van vijftig prooent der
bevolking. Bij dit alles staan de ho
ge militairen voor een moeilijke keu
ze. De legerleiding streeft er naar
de oude lijn van Kemal Atatürk voort
te zetten en die was allerminst oer
conservatief. Anderzijds zien de
hoge militairen wel degelijk het ge
vaar van een anarchistische ontwik
keling, waarmee zij geen genoegen
zouden nemen. Misschien zijn er mo
gelijkheden door de vorming van
nieuwe partijen, die in de geest
van Atatürk een nieuwe impuls
aan de verdere ontwikkeling van
Turkije kunnen geven. Strategisch ls
dit land van grote betekenis. Ver
sterking van de innerlijke kracht ls
meer dan ooit noodzakelijk.
Rl.
President Tito
voor het land zou deze ontwikkeling
alleen maar een hindernis vormen,
met het risico dat de Sowjet-Unie
zijn slag slaat zodra de laatste bin
dende kracht in de persoon van
maarschalk Tito wegvalt.
Maar men is het er in Belgrado
wel over eens dat het probleem van
Tito's opvolging hiermee zo goed mo
gelijk is opgelost. Ook al mag de toe
komstige vice-president Kardelj om
streden zijn. Het ging er om con
flicten over de persoon en vooral de
nationaliteit van de nieuwe staats
president te vermijden, conflicten
die het land in chaos en anarchie
zouden kunnen sorten. Dat zou ko
ren zijn op de molen van al die agen
ten en handlangers, die al Jarenlang
in Belgrado hun soepje koken. Tito
wilde continuïteit verzekerd zien en
de huidige grondwetswijziging biedt
daarvoor inderdaad zekere garantie.
ANN SALOMONSON.
NARITA De Japanse politie ia
er gisteren weer niet in geslaagd de
boeren en linkse studenten te ver-
dryven van een stuk grond waar de
tweede luchthaven van Tokio moet
komen.
Ditmaal hadden de autoriteiten
zwaar materieel in het veld gebracht
om de overwinning te behalen. De
politie slaagde er in drie van de
zeven met prikkeldraadversperringen
versterkte stellingen van de boeren
en studenten te veroveren, maar zU
kreeg toen bevel terug te trekken.
127 mensen werden gewond, ran wie
het merendeel politiemannen. Er
werden 65 arrestaties verricht.
ADVERTENTIE
12 wandelroutes in de
mooiste streken in ons
land.
Vraag de folder
„Wandelen met NS" aan
het station.
