Expansie dwingt bank
lot
eendracht
Klinkenberg en
het spook van de
kapita listische
samenzwering
Q
'I
EEN 14-JARIGE
IN DE KAMER
ajax zal toch wel weer kampioen worden
s.3
Conservatief pleidooi
om de tegenstellingen
scherp te stellen
De dikste portefeuilles trekken meestal aan langste eind"
DE ULTRACENTRIFUGE 1937-1970
Minister Beernink op de vingers getikt
197?
ZAA^GAG 6 MAART 1971
LE1DSCH DAGBLAD
LEIDSCH DAGBLAD
agea
he
r hu
e kaa
rt 1,
iiolto
sonee
hel
d aa
over
I
et ge
fat d-
moge
ntooi
x>r 1;
tele
ÏA»
sur*
f.
Er zijn twee dingen die me hoe dan ook
fascineren op het ogenblik. Het gaat in
beide gevallen om zaken waarvan ik een
half jaar geleden bij hoog en bij laag be
weerde dat ik er op was uitgekeken. Dat zijn
de vaderlandse voetbalcompetitie en de
vaderlandse politiek.
Waarom zei ik een half jaar geleden dat
het me niet interesseerde? De reden ligt in
beide gevallen voor de hand: De spanning
leek er niet in te zitten. Met het lot van het
betaald voetbal in de afgelopen jaren voor
ogen. leek je te kunnen zeggen, dat Ajax en
Feijenoord een beetje stuivertje zouden wis
selen met PSV als "dark horse" (je ziet
maar weer dat voetbal uit Engeland is ge
ïmporteerd). In de politiek leek het een
half jaar geleden zo. dat het kabinet-De
Jong ongeacht de verkiezingen ongedeerd
terug zou komen, hooguit met Biesheuvel
als nieuw trainer-coach.
En wat zien we nu? Ajax en Feijenoord
staan boven aan, maar PSV, Sparta. Twente
strijden voort en zelfs ADO blijft goed vol
gen en verdedigt zo de eer van het Haagse
Binnenhof. Krankzinnig zegt u? Precies,
zo noemt Van Mierlo. de tacticus op het
middenveld in de progressieve concentratie,
het avontuur, waarin zijn partij zich heeft
gestort. Want de vorming van een progres
sieve concentrate is er een nieuw element in
de verkiezingsstrijd gekomen. Helaas moe
ten we nu even afstappen van de vader
landse voetbalvelden om de politiek te gaan
volgen.
Over en weer schrijven partijbesturen
brieven, waarin zij elkaar uitnodigen voor
gesprekken over programma's. Dat alles on
der het motto: de kiezer moet weten waar
hij aan toe is. In de praktijk betekent dat,
dat de kabinetsformatie een paar maanden
wordt opgeschoven naar voren. Vroeger had
je eerst de verkiezingen. Dan reisde de Ko-
ninging na&r Huis ten Bosch en ontving
Beel en de politieke aanvoerders van de
partijen. Wat ze bespraken was geheim,
maar daarna ging Romme, of later Schmel-
zer in een torentje op het Binnenhof zitten
en ontving ook weer de politieke leiders.
Dan maakten ze een programma door ver
kiezingsfolders en de inhoud van de schat
kist te vergelijken. Daarna brachten de par
tijen hun mannetjes in. Daar gingen maan
den mee heen.
Wat gebeurt er nu? De partijen gaan nu
met elkaar beraadslagen over de program
ma's. Maar in dat vooroverleg vóór de
verkiezingen immers zitten wel wat ha
ken en ogen. De Partij van de Arbeid, D'66
en PPR leggen er in hun brieven de nadruk
op, dat er zaken zijn die hen van de chris
telijke partijen scheiden. Zij willen boven
dien vóór de verkiezingen een ministers-
team aan de kiezers voorlegen. Nou nee,
zeggen de christelijke partijen, de kiezers
moeten het laatste woord hebben. En als
wij al compleet met verhoudingsgetallen
een kabinet in elkaar timmeren, dan valt
er niets meer te kiezen. Dan hebben wij al
voor de verkiezingen uitgemaakt hoe het er
na de verkiezingen met de regering uit gaat
zien.
Bovendien, zeggen de christelijke partijen,
laten we niet kijken naar wat ons verdeelt,
maar naar wat we gemeenschappelijk heb
ben in ons programma. Dat lijkt positief,
maar het werkt in sterke mate vervagend.
Kijk maar eens wat politicoloog drs. L. P. J.
de Bruyn schrijft in „Partij kiezen", be
doeld als een wetenschappelijk verantwoor
de registratie van politieke alternatieven.
Het progressief regeerakkoord is volgens
hem duidelijk „naar de confessionele par
tijen toegeschreven". Maar hij zegt erbij
dat vooral het trekken van conclusies min
stens even belangrijk is wat niet in de pro
gramma's te vinden is als wat er wel in
staat. Dat zou wel eens de voornaamste
waarheid kunnen zijn.
Want de WD voelt er ondanks haar te
genstand tegen verzwaarde belastingdruk
vreselijk veel voor om de huidige regerings
coalitie voort te zetten. Daar komt bij dat
met name de staatkundige paragrafen in
't progressief stembusakkoord op weerstand
stuiten bij de christelijke partijen. Die zijn
tegen een gekozen minister-president en
tegen een districtenstelsel. Maar die slag
zinnen zijn ooit de stoommachine voot D'66
geweest, en daarna was de partij ook nu
nog herkenbaar in het stembusakkoordmet
PvdA en PPR.
Als er dan toch vele stemmen opgaan in
het kamp van de christelijke partijen om
de VVD weer eens te wisselen voor Den Uyl,
Van Mierloo en hun club, moet je wel tot
de conclusie komen dat politiek een zaak is
van personen, eerder dan van programma's.
Want in dat perspectief blijkt het program
van de christelijke partijen voor üdink van
de CHU misschien wel wat anders in te
houden dan voor prof. Steenkamp van de
KVP, in de wandeling ook wel „rode Piet"
genoemd. Dan blijkt uit het „samen uit
samen thuis" een spreuk te zijn, die eerder
als bezweringsformule wordt gehanteerd
dan als eeri bewijs van christelijke solidari
teit.
Want ook In het kamp van de christe
lijke partijen wordt In de ene hoek heel
anders gedacht over zaken als het conflict
tussen oud en jong, sexualiteit, drugs, orde
en rust. dan over de andere. Daarom is
branchevervaging in de politiek nu een be
drieglijke zaak ondanks alle brievenschrij
verij.
Kortom dit is een conservatief pleidooi
mijnerzijds om t-eeensteUingen scherp te
stellen. Dat houdt wel de kans in dat alles
bij het oude blijft. Maar zoals het er nu
uit ziet, wordt toch Ajax ook weer kam
pioen
JRS
ïtrel;
e mi
en c
o
recbl
1. Sic
jM9,UUV,UUU
Beecham International (Bermuda) Limited
Slper cent Guaranteed Bonds due 198ó
em. tW Aoii i- »v.'
F meiubtf fwtmxri tj
Beecham Group Limited
Hül Sussd Si Co. Limrtcd White, WcfcJ&Co. limued
Naarmate de economie groeit en het wereldverkeer zich
in voortdurende expansie bevindt, stijgen de behoeften aan
financiële en industriële kracht. Vandaar de toenemende
tendens bij grote instellingen en industrieën om tezamen
met soortgenoten de krachten te bundelen teneinde beter
bestand te zijn tegen de toenemende macht van de tegen
spelers in de wereld.
'»h«u FrwfrFdi KOi.V. J
>«Ui Tm» tetnviifcmü
lui» buvV, 5 V
wiu fn-Huw n IVpjM «TKm
k<« Umwi 3 CS.
Union
fait la force, ofwel eendracht schept
kracht. Wapenen tegen anderen be
tekent echter doorgaans dat men
elkaar met de geldzakken om de
oren gaat slaan, want het is in de
economische wereld net als In de
gewone samenleving dat degene met
de dikste portefeuille meestal aan
i het langste eind trekt. In eigen
i land zijn bankiers en industriëlen
echter gauw uitgekeken als het gaat
om geschikte partners te vinden.
I Vandaar dat steeds meer over de
grenzen wordt gezien om het ex
pansietempo te kunnen volhouden.
Vooral in de internationale bank
wereld valt een groeiende tendens
waar te nemen om met elkaar op
j te trekken teneinde te voorkomen
dat de financieel veel krachtiger
Amerikaanse banken met de vette
brokken van de financiering van de
I Europese concerns gaan strijken. De
grote omvang, welke de zaken van
de internationaal werkende indu-
-
Van onze
financiële medewerker
striële concerns hebben gekregen,
hebben financieringsbehoeften doen
ontstaan waartegen de op zichzelf
genomen grote Europese bankinstel
lingen niet meer zijn opgewassen.
Dat is niet alleen het geval met de
Nederlandse instellingen, maar ook
in het buitenland brengt de indu
striële ontplooiing met zich mee dat
er in steeds grotere mate moet wor
den gewerkt met veel geld van de
banken. Vooral omdat de kapitaal
markten door de afnemende bespa
ringen uit het nationale inkomen
zodanig zijn gedraineerd dat het
niet meer mogelijk is om door obli
gatie-emissies voldoende middelen
aan te trekken. Laat staan dat het
mogelijk zou zijn om via de uitgifte
van nieuwe aandelen risicodragend
kapitaal te verkrijgen.
minder vrijheid van handelen heb
ben, dat het bij een sympathiebe
tuiging moest blijven. De grote
Britse Barclays Bank heeft toege
zegd om in voorkomende gevallen te
zullen meewerken, maar voorlopig
achtte zij zich nog groot genoeg om
zelfstandig de boontjes te kunnen
doppen.
Voor de ABN is de samenwerking
met de twee Duitse zusterinstellin
gen en de Belgische bank van bete
kenis omdat het mogelijk zal zijn
beter in de kredietbehoeften van de
grote concerns te voorzien dan op
den duur mogelijk zou zijn, indien
op eigen wieken werden voortgegaan.
Het kan zijn dat er zulke grote be
dragen beschikbaar moeten worden
gesteld, dat het voor één instelling
alleen zou betekenen dat er een te
groot risico zou ontstaan.
Eieren
Als er teveel eieren in een mandje
worden gelegd bestaat er kans op
kneusjes. Het geval van het eens zo
machtige Amerikaanse spoorwegcon
cern Pennsylvania-Central Railroad,
dat kortgeleden de betalingen moest
staken, heeft nog eens aangetoond
dat zelfs de grootste industriële rij
ken kunnen zwichten. Rolls Royce
heeft een tweede recent voorbeeld
gegeven. Geen wonder dat de ban
kiers, die voor het overgrote deel
met geld van anderen werken, nog
voorzichtiger zijn geworden dan zij
al waren. Door met buitenlandse
banken samen te werken kan er
meer geld beschikbaar worden ge
steld.
Voor de grote bedrijven is dat een
gunstige ontwikkeling, ook al 'heb
ben zij in het afgelopen Jaar tame
lijk wat middelen kunnen opnemen
door middel van kortlopende lenin
gen. De onzekerheid over de toe
komstige renteontwikkeling heeft
zowel aan geldgevers- als aan geld-
nemerszijde de tendens doen ont
staan om zo dicht mogelijk bij huis
te blijven.
Low-Drrte. CV ié TV4
4, Pm» «l 4n Nl>« FV.-vJO-
FCV» N.Mii CA» bér+m n» A Ot h"!
Samenwerking
Kortgeleden heeft een combinatie
van Franse, Duitse en Italiaanse
banken aangekondigd dat tot een
nauwe samenwerking zal worden
overgegaan. Vorige week gaf de Al
gemene 3ank Nederland te kennen
dat ?p net gebied van de interna
tionale financieringen de handen
ineen worden geslagen met twee
Duitse banken en een Belgische in
stelling.
Het zou nog mooier zijn geweest,
indien de samenwerking uitgebreid
had kunnen worden tot de Franse
en Italiaanse banken met welke de
ABN al in een club zit. Er bleken
echter zoveel haken en ogen aan te
zitten om met de betreffende in
stellingen in zee te gaan, omdat zij
genationaliseerd zijn en daardoor
Rentelast
De ondernemers willen zich niet
voor lange tijd binden aan ver
plichtingen met een als uitzonder
lijk hoog beoordeeelde rentelast.
Aan de andere kant krijgen geldge
vers gelegenheid om de kat uit de
boom te kijken voor het geval de
rente nog verder zou oplopen. In
ons land is de rentevoet de laatste
maanden aanmerkelijk gedrukt als
gevolg van de toevloed van midde
len uit het buitenland, die enerzijds
worden aangetrokken door de rela
tief hoge rente en anderzijds door
het vertrouwen dat de gulden in de
Internationale financiële wereld nog
geniet.
Blijkbaar worden de Nederlanders
nog altijd gezien als een verstandig
volkje dat bijtijds zou bezwijken.
Aan de andere kant houdt de toe
vloed van buitenlands kapitaal ge
varen in. want wat gaat er gebeu
ren als door een of andere omstan
digheid het geld naar elders zou
worden overgeheveld. Er zou dan
een dusdanige drainage van onze
geld- en kapitaalmarkt kunnen ont
staan dat Leiden in last komt. De
Nederlandsche Bank zou in dat ge
val de deviezen- en goudreserve
moeten plunderen en tegelijkertijd
door middel van voorschotten aan
bankiers de guldens moeten leveren
die nodig zouden zijn om de aan
koop van deviezen te financieren.
De afnemende geneigdheid van de
binnenlandse kapitaalverschaffers
om het geld op langere termijn uit
te lenen spruit in de eerste plaats
voort uit de bijkans structurele ka-
pitaalschaarste. Niet voor niets
heeft de AMRO-Bank er in haar
jaarverslag op gewezen dat het
hoge niveau waarnaar in econo
misch opzicht wordt gestreefd, waar
bij zowel van particuliere als van
overheidszijde beslag wordt gelegd
op de mogelijkheden tot uitbreiding
van de bestedingen, ertoe leidt dat
de vraag naar financieringsmidde
len voortdurend groter is dan het
aanbod.
Geen evenwicht
De rentestand, hoezeer ook de laat
ste jaren gestegen, blijkt in het al
gemeen geen evenwicht tussen
vraag een aanbod tot stand te kim
men brengen. Sommige bedrijven,
die kapitaal nodig hebben, zijn
daardoor gedwongen naar andere
dan door hen gewenste financie-
ringsvormen uit te wijken of van
him investeringsplannen af te zien.
Het is echter niet alleen het finan
cieringsvraagstuk dat de onderne-
Een advertentie uit de Lon-
dense Times van 2 maart j.l- over
een emissie t.b.v. Beecham. Meer
dan honderd banken w.ode Ne
derlandse ABN. Amro-bank, Pier-
son. Heldring Pierson zijn er
bij betrokken. Een voorbeeld van
internationale samenwerking in
het bankwezen.
mers kopschuw heeft gemaakt op
het gebied van de investeringen. In
toenemende mate valt te constate
ren dat belangrijke investeringen
worden opgeschort of dat investe
ringsplannen in de bureaulade ver
huizen. Investeren heeft pas zin als
de omstandigheden erop duiden dat
er op den duur een redelijk rende
ment op het geïnvesteerde vermo
gen kan worden behaald.
De meeste bedrijven werken tegen
woordig met een rendement op het
reëel geinvesteerd vermogen dat
niet eens voldoende zou zijn om een
normale spaarbankrente to dekken.
Er zijn er zelfs die helemaal niet
aan een rendement toekomen,
j Neem daarvoor alleen maar de pa
piersector, waar Van Gelder en Zn.
niet meer weet wat er allemaal zou
moeten gebeuren om weer lonend te
gaan werken. Zelfs al zou de fusie
met Koninklijke Nederlandse Pa
pierfabriek verwezenlijkt worden dan
is het nog de vraag of er niet da
nig moet worden gekapt. Natuurlijk
beschikt het concern over waarde
volle objecten. Neem alleen maar de
grond waarop de grote papierfa
briek in Velzen staat.
Voor Hoogovens zou er een prachti
ge uitbreidingsmogelijkheid bestaan
als daar in plaats van op de Maas
vlakte waar het een ongewenst
bedrijf zou zijn naar gro
tore bedrtffsproporties kan wor
den gestreefd Doch met dat ene
stuk grond is Van Gelder niet ge
red.
HET ONGELUKKIGE in de
Nederlandse politiek en in de
voorlichting over die politiek,
Is de permanente samenzwe
ring tegen het begrip. Tegen
het begrip van een gewoon
mens, die voor zijn boterham
werkt of studeert, die in zijn
ochtend- of avondblad, dan
wel of de beeldbuis, essenties
wil lezen, horen en zien, om
te begrijpen waar hij met
zijn dagelijkse werk eigenlijk
heen gaat.
Er is natuurlijk de theorie, dat
die gewone Nederlander, dat ge
wone mensen in het algemeen,
daar geen interesse voor
zouden hebben. Dat is een leu
gen die men als waar poogt to
bewijzen door systematisch in
zijn voorlichting en opvoeding
de essenties te verdoezelen of
door bijzaken to vervangen. Zo
als in deze affaire van de ul-
tracentrifuge".
Dit schrijft de free-lance jour
nalist Wim Klinkenberg in zijn
deze week verschenen boek „De
ultracentrifuge 1937-1970", met
als suggestieve ondertitel: „Hit-
Iers bom voor Straus?"
Welke wezenlijke informatie
is het naar „essenties" hunke
rende volk volgens 'deze oud-re
dacteur van „De Waarheid" met
betrekking tot het ultra-centrl-
fuge-project „systematisch"
onthouden? Die vraag is niet zo
eenvoudig te beantwoorden,
want een groot deel van het (al
to overvloedige) feitenmateriaal
uit zijn boek is in de Jaren zes
tig wel degelijk in de publiciteit
gekomen, al kan men Klinken
berg nageven dat dit vaak pas na
veel aarzelingen (en soms onder
druk van al of niet Juiste pu-
blikaties in De Waarheid) is ge
beurd.
Dit alles heeft bij het grote pu
bliek inderdaad niet de mening
doen postvatten dat de u.c.-me-
thode, waarbij door middel van
razendsnel ronddraaiende trom
mels uranium kan worden ver
rijkt, „één van de vitale geva
ren voor de Europese en de we
reldvrede (vormt) omdat de
zelfde belangen en machten die
de Tweede Wereldoorlog ontke
tenden, zich er meester van wil
len )maken", zoals Klinkenberg
betoogt. Maar moet men daaruit
concluderen dat het publiek is
gemanipuleerd door onjuiste
voorlichting of kan het mis
schien ook zijn dat de gevolg
trekkingen van Klinkenberg en
de zijnen pas voor de hand lig
gen wanneer men mét hem uit
gaat van een aantal communis
tische geloofsartikelen, zoals de
volstrekte verdorvenheid van
Professor gistemaker
het kapitalistische stelsel, de on
derworpenheid van de regeringen
aan de „monopolies", het Duitse
revanchisme enz. enz
Hoe het ook zij, de voornaam
ste oedoeling van de schrijver is
en het duurt wel even voor
dat men door de bomen het bos
gaat zien ons op het hart te
drukken dat de ontwikkeling van
de U.C.-methode een zaak is met
'n stinkend verleden en een ge
vaarlijk heden. Tot op de dag
van vandaag is volgens hem ge
weigerd om in de voorlichting te
doen uitkomen ,,'t Duitse verle
den van de ultracentrifuge", het
naziverleden van Groths onder
zoek. net nazi verleden van Kis
tenmakers Cell astic-ar beid in
dienst van dezelfde Duitse con
cerns die thans de ultracentri
fuge en het verdere kernfysische
onderzoek onder hun hoede heb
ben".
Groth is een Westduits kern
fysicus die in 1939 samen met
zijn collega Harteck de aan
dacht van rijksmaarschalk Her
mann Göring vestigde op de mo
gelijkheid een atoombom te ver
vaardigen en die op grond daar
van kredieten loskreeg die hem
en Harteck in staat stolden reeds
in 1942 op bescheiden schaal
verrijkt uranium te produceren
door middel van de u.c.-metho-
de. Kistenmaker is de Nederland
se hoogleraar die na de oorlog in
ons land een belangrijke rol
speelde bij de ontwikkeling van
het u.c.-project, en in het begin
van de Jaren zestig in opspraak
raakte omdat hij tijdens de oor
log gecollaboreerd zou hebben
met de Duitsers (de Cellastic-
affaire).
Het Reactor Centrum Neder-
aldn (RCN) pleegde in 1957
overleg met Duitse instanties
over samenwerking bij de u.c.-
ontwikkeling. waarbij werd
voortgebouwd „op een reeds lan
ger bestaand onofficieel contact
tussen prof. Kistemaker en prol
Groth van de universiteit van
Bonn, die eveneens experimen
ten en studies op dit gebied ver
richt", zo staat in het Jaarver
slag over 1957 van de stichting
Fundamenteel Onderzoek Ma
terie (FOM), waarvan ook Kis
temaker deel uitmaakte. Uit een
nota van minister Zijlstra aan
de Tweede Kamer bleek voorts
dat over de hoofdlijnen van de
samenwerking in dat Jaar reeds
overeenstemming werd bereikt.
Klinkenberg stelt de vraag
hoe men al in 1957 tot een zó
verregaande conclusie kon ko
men, nadat het RCN pas in hei
voorafgaande Jaar voor het
eerst gelden voor het u.c.-project
op zijn begroting had uitgetrok
ken. De samenwerking met
Groths laboratorium in Bonn
moet al vee! eerder begonnen
zijn zo leidt hij hieruit af. De
Nederlandse ultracentrifuge is
volgens hem dan ook geen vin
ding van Kistemaker. Dat laatst
genoemde nooit verwijst naar
Duits onderzoek voor en tijdens
de oorlog, „terwijl hij Groth
hier in Leiden in het Kamer -
lingh Onnes-laboratorium en in
Parijs in „Cellastic"-ver band
heeft leren kennen, versterkt
onze overtuiging, dat na 1945
het door de Amerikanen gron
dig opgerolde u.c.-project van de
Duitse A-bom-zoekers
in het diepste geheim aan Ne
derlandse geleerden is toever
trouwd, en dan aan die geleer
den Kistemaker en Ketelaar -
die hun sporen in de dienst aan
de Duitse concerns en de Duitse
zaak hadden verdiend", aldus
Klinkenberg.
Dat is een van de vele interes
sante maar wankele conclusies
waaraan dit boek rijk is. De
aul ur wil en zal bewijzen dat
de u.c.-samenwerking van dit
ogenblik tussen Nederland, En
geland en Duitsland onderdeel is
van een gigantische kapitalisti
sche samenzwering, en htf meent
zijn doel het best te kunnen be
reiken door dit project als een
regelrechte voortzetting af te
schilderen van de Duitse pogin
gen om een atoombom te maken.
Het is de bedoeling dat wij zul
len denken: als de u.c.-metho-
de oorspronkelijk werd beproefd
om aan splijtbaar materiaal
voor een A-bom te komen, dan
zal zij daar nu ook wel voor ge
bruikt worden. Maar waarom
zouden we dat eigenlijk den
ken?
F. H BERGMAN
Een lagere leeftijd voor het pas
sief kiesrecht sneuvelde dinsdag
op het zebrapad. Immerswat is
voor een voorstel van een minis
ter een veiliger oversteekplaats
dan het heerlijke besef dat bijna
alle politieke partijen zijn plan
steunen.
Het plan was in dit geval een ver
ruiming van het recht om gekozen
te worden. Voor de Tweede en Eer
ste Kamer geldt thans de leeftijd
van 25 jaar, voor gemeenteraden 23
Door
Frans de Lugt
Jaar. Minister Beernink (binnen
landse zaken) wilde daar 21 jaar
van maken.
Maar de Tweede Kamer wijzigde
op voorstel van de WD-er Hans
Wiegel „de leeftijd van 21 jaar" in
„de leeftijd waarop volgens de wet
de burgerrechtelijke meerderjarig
heid aanvangt." Als de meerderja
righeidsleeftijd over een paar van
21 Jaar naar achttien wordt ver
laagd, zou het passief kiesrecht au
tomatisch mee veranderen.
Een goede week geleden boog de
Eerste Kamer zich over het voorstel
van Beernink. inclusief de wijziging
die de Tweede Kamer daarin had
aangebracht. De CHU-senator Piket
kwam toen met het verhaal dn de
tekst niet waterdicht was. Een
meisje van veertien jaar zou ln het
Parlement gekozen kunnen worden
als zij gehuwd is.
Verheugd
Beernink maakte zijn partijgenoot
Piket er prompt op attent dat dit
in de Tweede Kamer niet onopge
merkt was gebleven. Wiegel had
zijn wijzigingsvoorstel boven alle
misverstanden verheven door toe te
lichten dat zijn formulering geen
koppeling is aan de meerderjarig
heid maar aan de leeftijd waarop
men volgens de wet meerderjarig
wordt. Een verheugde Beernink was
met deze toelichting wel tevreden
en verzette zich toen niet meer te
gen Wiegels voorstel.
Maar in de Eerste Kamer gebeurde
precies het tegendeel. Na enig fluis-
terwerk aan de ministeriële tafel
neigde Beernink plotseling over
naar de visie van Piket. Voor de
zekerheid raadpleegde hij een des
kundige die hem nog pertinenter
maakte: Piket heeft gelijk.
De meeste leden van de Eerste Ka
mer werden door deze gedraging
van de minister in verwarring ge
bracht. Of de minister dan nog
maar eens goed wilde uitzoeken hoe
het wetsontwerp moet worden ver
staan. was de opinie
Superdeskundige
Afgelopen dinsdag kwam Beernink
uiteen zetten dat hij nu met een
„super-deskundige" had gesproken,
(minister Polak) en dat die hem
had overtuigd dat Piket het toch
bij het verkeerde eind had. Zoals
Piket het voorstel leest, zei Beer
nink. moet Je het niet lezen, al is
zijn interpretatie verdedigbaar.
Dat laatste was voor de Senatoren
het sein om te gaan steigeren.
KVP-er Nlers vertolkte de ergernis
van de Eerste Kamer het beste met
zijn opmerking dat bij wijzigingen
van de Grondwet geen tonton moe-
ton worden opgezet, maar hulzen
moeten worden gebouwd. Alle
woordvoerders waren het met elkaar
eens. de onduidelijkheid is niet al
leen blijven bestaan, maar zelfs
versterkt. Bij interruptie liet mr.
Van Rlel (VVD) weten „Gehoord
de minister zullen wij onze stom
niet aan dit voorstel geven".
En zo kon het gebeuren dat het
passief kiesrecht weer vier Jaar lan
ger op een verouderde leeftijdsgrens
blijft hangen. De vraag rijst of
deze gang van zaken had kunnen
worden voorkomen; dus met voor
bijgaan aan de grillige „verdedi
ging" van de bewindsman.
Piket prikte de vinger in de rich
ting van Wiegel die Immers de
geestelijke vader is van de formule
ring die de Tweede Kamer in Beer-
ninks voorstel aanbracht. Maar
Wiegel heeft zijn voorstel wel dege
lijk getoetst aan een super-expert.
Scherpe tongen houden rekening
met de mogelijkheid dat Piket als
pion heeft gediend voor Beernink.
De als een goed schaker bekend
staande minister zou op deze ma
nier alsnog de Tweede Kamer en
met name Wiegel mat hebben wil
len zetten.
