In Israël veroordeelde Ruysch in ons land Oostzee wordt van alle kanten bedreigd Zware gevechten tussen leger en Turkse studenten Stijgende onrust bij groot aantal PTT-ambtenaren De zee: vuilnisvat of provisiekast (V) <11 Commissie bekijkt klachten bejaarden Ook niet- protfiinenten' bij PvdA Uitbreiding meetnet in provincie Kwastenin de Leidse Schouwburg t Overval op spaarbank In Polen meer vrijheid voor R.K. Kerk? Kort geding over N.K.I.J.- subsidies LUXAFLEX PAGINA LEIDSCH DAGBLAD ZATERDAG 6 MAART 197. SCHIPHOL 'ANP) Zonder Jas en met weinig bagage is vrijdagmid dag de 62-Jarige Nederlandder W. Ruysch, die begin v. dit Jaar in Israël wegens spionage-activlteiten tot 5 Jaar gevangenisstraf werd veroor deeld, vla Parijs op Schiphol terug gekeerd. "Technisch gezien hadden de Isra ëliërs wel geiyk", zo erkende hy by zijn aankomst, maar praktisch ge zien had ik nog niets op myn kerf stok. Ik kwam nl. net aan in Tel Aviv en had nog niets gedaan. Bovendien dlstancieerde hij zich van de betiteling spion. "Ik ging naar Israël om daar als etnoloog een onderzoek in te stellen naar de ver houding tussen Arabieren en Joden", zo formuleerde hij het. Gevraagd op wiens verzoek hij dat onderzoek wil de gaan instellen, antwoordde hij: "Op verzoek van een aantal Arabi sche vrienden van mij in Parijs". Verder wilde hij over die vrienden niets bekend maken. Desgevraagd beaamde hij dat hij geen vriend van Israël was. "Ik vind het van groot belang dat de Pales tijnse kwestie wordt opgelost", zo betoogde hij. "Tenslotte is het hun land. Er is in 1948 een enorme ver gissing begaan. Naar mijn mening zitten de Palestijnen, die in Israël bijna een vijfde van de bevolking uit maken, in precies hetzelfde schuitje als de gekleurde Zuid-Afrikanen In Israël heerst ten opzichte van de Pa lestijnen nl. ook een politiek van apartheid, die in niets van die van Zuid-Afrika afwijkt. De Palestijnen worden er behandeld als tweederangs burgers. Gevraagd wat hij in ons land kwam doen, zei hij: Ik ben Neder lander en mijn adres in Parijs is al lang geannuleerd, het lag dus voor de hand dat ik hier naar toe zou ko men. Ik zal nog wel zien wat ik ga doen. Waar ik ga logeren vertel ik niet, want dan krijg ik teveel Journa listen achter me aan. Middelen van bestaan? Maak u geen zorgen, ik heb er nog nooit zonder gezeten. Ruysch toonde zich ietwat verbaasd over de publiciteit die hij plotseling GRONINGEN <ANP) Als reactie op verklaringen van de groep „promi- nenten" in de partij van de Arbeid heeft zich vandaag een aantal men sen als lid van deze partij gemeld on der de naam „groep niet-prominen- ten." De collectieve aanmelding ge schiedde zaterdag op een gewestelij ke conferentie van de PvdA in Gro ningen. In een verklaring zeggen de onge veer 20 ondergetekenden van de groep, dat de PvdA vooral 'n partij is en moet zijn van en voor niet-promi- nente mensen. Volgens de groep van j nieuwe leden hebben vele van de z.g. „prominenten" de PvdA verlaten om „een toevlucht te zoeken in heilloze af splitsingsbewegingen De verklaring is op de gewestelijke vergadering voorgelezen door de heer Bouke Geersing uit Groningen en ondertekend door mensen uit ver- schillende delen van het land. Aca demici hebben om het aspect „niet- prominent" te benadrukken hun titel voor hun naam weggelaten. De heer Geersing verklaarde dat de groep zich ten doel stelt in de PvdA het misverstand weg te nemen, dat de j laatste tyd dreigt te ontstaan, name- lijk dat de PvdA eigenlijk bestaat uit voornamelijk prominenten „opge splitst in kleine recalcitrante groe pen"). ANKARA (AP. Reuter) De ont voering van vier Amerikaanse mili tairen en de maatregelen van de Turkse autoriteiten daarop blijken steeds meer de katalisator te worden voor een algemene studentenopstand in Turkije. Gisteren kwam het tot ernstige ge^ gevechten tussen studenten en legereenheden in Ankara en andere Turkse steden. Bij de gevechten in Ankara zou een student en een sol daat om het leven gekomen zijn. In het zuidoosten van Turkije kwam bij een rechtse betoging voor meer regeringsoptreden tegen links extre misme twee personen om het leven. De gevechten in Ankara die voor afgingen aan een huiszoeking op het terrein van de Technische Universi teit van het Midden-Oosten vormden een ware veldslag. Studenten wier pen dynamiet naar de soldaten en sluipschutters opereerden vanaf de daken. Het leger zette hefsohroefvlieg- tulgen in. Na ongeveer zes uur was het leger de toestand meester. De huiszoekingen leverden echter geen spoor op van de ontvoerde mi litairen. Ongeveer 2000 studen ten. onder wie 350 meisjes werden on dervraagd. Een krant in Ankare heeft aan de Amerikaanse regering gerichte brie ven ontvangen van de vier Ameri kaanse militairen. Het viertal dringt er op aan de ei sen van de ontvoerders, een losgeld van vierhonderdduizend dollar, in te willigen. De brieven waren vergezeld van een mededeling de derde van het „Leger voor de bevrijding van het Turkse volk? Een staat onderhandelt niet met bandieten en er is geen sprake van dat de regering concessies doet aan de terroristen die de vier Amerikaanse militairen hebben ontvoerd. Dit ver klaarde gisteravond laat een lid van de Turkse regering na een buitgenge- wone vergadering van het kabinet. had gekregen. Ze zijn hier in Neder land kennelijk erg pro-Israël, mom pelde hij. Dat komt omdat ze er niets van af weten. DEN HAAG «ANP» In Zuid-Hol land zal een reeks nieuwe zwaveldio- xyde-meetpunten worden opgericht met het oog op de eventuele industri ële vestigingen op de Maasvlakte en aan de Moerdijk de stedelijke uitbrei dingen van Zoetermeer. de Leidse en de Goudse agglomeratie, de tuinbouw vestigingen in de driehoek Berkel Bleiswijk-Berschenhoek, alsmede om de meetnetten aan elkaar te kunnen koppelen. De coördinatiecommissie meting luchtverontreiniging in Zuid-Holland schrijft in haar Jongste Jaarverslag te verwachten dat in het gebied Ber- kel-Bleiswijk-Berschenhoek hoge So 2cijfers zullen worden gevonden. De laatste verwerkte resultaten van een ander kassengebied, het Westland gaven itot april 1970) zeer hoge So 2 concentraties te zien. In Delft en Den Haag waren ten opzichte van vorige jaren toegenomen concentra ties So 2 gemeten en in Vlaardingen en Rotterdam afnemende. LEIDEN Het Haarlemse to neelgezelschap „Centrum" komt a.s. maandag en dinsdag naar de Leid se Schouwburg met Heinrich Henkels „Kwasten". De auteur van dit socia le stuk is een autodidact. In het verleden zelf huisschilder heeft hij zijn ervaringen ondergebracht in het verhaal van een wat oudere construc tieschilder, die al zevenentwintig, jaar in de onderaardse tunnels van een chemische fabriek buizen verft, en een kwastende collega van Jon gere leeftijd. Ze praten met elkaar, maken elkaar onzeker en bij, flarden denken ze na over nun ver houding tot het werk. Pas in de loop van het met een vleugje humor gekruide stuk beginnen de twee fa brieksarbeiders zich serieus af te, vragen wat nu eigenlijk de precieze functie van de te verven buizen is en wat voor zin dit werk in hun per soonlijk leven heeft. Het centrale thema: in onze welvaartsstaat be staat nog te vaak geen enkele ver houding tussen de mens en het pro- dukt waaraan hij werkt. Het stuk is twee weken geleden in première, gegaan en over het algemeen met reserve ontvangen. Volgens onze, Haagse toneelmedewerker is Henkels eersteling niet veel meer dan „lief staaltje beschrijvingskunst van een milieu". De twee hoofdrollen worden vertolkt door Joan Remmelts en Ju les Hamel. TILBURG (ANP) De onrust onder de kantoorambtenaren van het postkantoor Tilburg is giste ren na het uitblijven van salaris- verbeteringen nog toegenomen. Sommigen onder hen hebben reeds gedreigd met wilde acties. De onrust onder de Tilburgers heeft inmiddels op ruime schaal weerklank gekregen. De kantoor beambten van verschillende kan toren in onder meer Den Bosch, Zoetermeer, Delft, Gorinchem, Zutphen, Doesburg, Wageningen, Velp, Eindhoven, Breda, Schijn- del, Goes, Utrecht en Den Haag hebben zich solidair verklaard met de actie. Volgens de PTT in Tilburg is de toestand onder het kantoorpersoneel thans uiterst gespannen. In Rotter dam is al een werkgroep gevormd om de nodige stappen te ondernemen en in Amsterdam zal binnenkort een vergadering van verontruste kantoor ambtenaren worden gehouden. In het overleg van de vakorganisa ties met de centrale directie der PTT is tot op heden slechts verbetering bereikt in salaris- en promotiemoge- ZAANDAM <ANP) Een ongeveer 35-Jarige man heeft gisteravond om tien voor zeven een gewapende over val gepleegd op het bijkantoor Poe lenburg van de Nutsspaarbank voor de Zaanstreek in Zaandam. De man verdween op een grijze bromfiets «Kapteyn Mobylette) met medene ming van 2500 gulden». De overvaller bedekte het onderste deel van zyn gezicht met een sjaal, droeg een bril en dreigde met een re volver of pistool. In de bank was be halve de kassier, die na drie aan sporingen dat het menens was. het geld overhandigde, ook een vrouwe lijke employé was aanwezig De overval speelde zich binnen vijf mi nuten af. De Nutsspaarbank is sinds 1 Ja nuari J.l. aangesloten bij de spaar bank voor de Stad Amsterdam, die door vele ervaringen met overvallen een verregaande beveiliging na streeft. DEN HAAG 'ANP» Een com missie. die door de staatssecreta ris van Cultuur. Recreatie en Maat schappelijk Werk was ingesteld, heeft de 1245 klachten uit de 254 brie ven. die de VARA-ombudsman, drs. M. van Dam. waren gestuurd, geana lyseerd. Relatief vaak werden klach ten geuit over: inhouding van zak geld. mishandeling en uitschelden door personeel, en ernstige nalatig heid bij de verpleging of verzorging van hulpbehoevende bejaarden. Dit blijkt uit het rapport, dat het Nederlands Instituut voor Maat schappelijk Werk Onderzoek NIMAWO» heeft uitgeven In het rapport worden enkele mo gelijke oorzaken genoemd voor situa ties, die tot klachten aanleiding kun nen geven. Hierbij zijn: het nijpend personeelstekort, technische gebre ken van de inrichting, onvoldoende capaciteit van de erkende verpleeg inrichtingen. het opnemingsbeleid van sommige niet-commerciële be jaardenoorden. en onvoldoende aan bod van goede verzorgingsbedden, waardoor men is gedwongen zijn intrek te nemen in tehuizen, die als slecht bekend staan. Voorts zijn mo gelijke oorzaken, verouderde opvat tingen bij de directie, personeel en bestuur en onvoldoende mogelijkhe den tot inspectie. De aanbevelingen tot verbetering, die in het rapport worden aangege ven, hebben betrekking op het func tioneren van de inspectie, op de regeling van om. financiële rech ten en verplichtingen, op voorlich ting aan bejaarden, op stimulering van bezoek, vooral aan bejaarden zonder familierelaties, op het melden van gevallen van vermoedelijke de mentie aan de inspectie van de gees telijke volksgezondheid en op de op leiding en selectie van het personeel. WARSCHAU AP» De Poolse rooms-katholieke primaat kardinaal Wyszynski heeft zijn bisschoppen hoop gegeven voor de verwachting dat hun betrekkingen met de com munistische staat „langzamerhand genormaliseerd zullen worden", zo is gezegd in een communiqué dat door het bureau van de kardinaal werd uitgegeven. De verklaring werd uitgegeven na dat Wyszynski twee dagen eerder overleg had gepleegd met de Poolse premier Jaroszewicz in een poging om de betrekkingen tussen kerk en staat te verbeteren. By het overleg tusen Wyzynski en Jaroszewicz is gesproken over een j mogelijk bezoek van de Paus. de bouw van nieuwe kerken en de in stelling van nieuwe bisdommen in deelte van het land. In rooms-katholieke kringen wordt vernomen, dat de kardinaal toes tem- I ming heeft gevraagd voor de uitgave van een katholiek dagblad en het herstel van ontbonden kerkelijke or ganisaties. In ruil hiervoor zou Wys zynski hebben aangeboden de rege ring te steunen in haar pogingen de economie van het land weer op poten te brengen. lijkheden voor het uniformdrager)! personeel. De kantoorambtenare; (een kleinere groep vergeleken me de uniformdragenden) nemen he hun vakorganisaties bijzonder kwalij dat zij zich niet inzetten voor hu belangen, omdat zij het meest kwefc baar zyn. Hét telegrafisch appel dat de kan toorambtenaren op drie maart jl deden op de hoofdbesturen van ver eniging, directeuren leidinggeven personeel (VDLP) en de Katholiej ke Bond van Overheidspersonen (KABO) heeft nog niet het gewenst resultaat opgeleverd. De Bossche PTT-ambtenaren het ben ook een telegram gestuurd aa de samenwerkende bonden van over heidspersoneel. waarin op positiever betering wordt aangedrongen. I voelen zich achtergesteld bij het gr uniformeerd personeel, zowel wat 4 salariëring als de bevorderingsmogr lijkheden betreft. Ook de kantoor ambtenaren van het postkantoor t Schijndel hebben zich in een tele gram aan het bestuur van de KAB( solidair verklaard met hun Tilburg» collega's. DEN HAAG 'ANPi Het intrek ken van f 45.000 subsidie die de m: nisteries van Buitenlandse Zaken van CRM hadden verleend aan "Stichting Nederlands Komitee voc Internationaal Jongerenwerk" <NK IJ), is gisteren de inzet geweest va een drie en een half uur durend g ding voor de president van de rech bank in Den Haag. mr. J. H. C. SI temaker. De subsidies was verleend voe het congres dat het NKIJ op maart in de RAI in Amsterdam zj houden over "Kolonialisme en onal hankelijkheid". Namens het NKIJ dat het kort gt ding heeft aangespannen tegen staat der Nederlanden, vroeg mr. Rood de rechtbankpresident te bevi len dat het ministerie van Buiten landse Zaken de al uitgekeerd f 10.000 niet zal terugvorderen, d» de f 15.000 voorschotbetaling van I CRM-subsidie binnen twee maal uur na de uitspraak alsnog aan h» NKIJ zal worden overgemaakt, zulb 1 op straffe van een dwangsom f 10.000 per dag. en tenslotte dat CRM-subsidie van f 35.000 totaal zl 1 worden verstrekt. Mï\ Slotemaker zal op vrijdag maart of zoveel eerder als mogelij uitspraak doen. Iedere dag laat de Duitse stad Kiel vyftigduizend kubieke meter j sterk verontreinigd afvalwater zonder enige zuivering de Oost- zee in stromen. Het is slechts één van de aanslagen, die dagelijks op het water van de Oostzee worden gepleegd. Het vreemde van de zaak is echter dat enkele honderden j meters verderop toeristen datzelfde j water induiken vanaf het strand om zich op te frissen. Nu is de combinatie van afvallozing en toeristisch strand geen uitzon dering in Europa. Ook in Frankrijk Italië en Spanje worden zonnige stranden figuurlijk gesproken overschaduwd door de lozing van grote hoeveelheden sterk vervuild water. Wij, Nederlanders, hebben niemand iets te verwijten want ook i langs onze Noordzeekust wordt I rioolwater geloosd, terwijl nauwe lijks enkele honderden meters ver derop badgasten zwemmen in het i zeewater. Colibacteriën, Evenals in de Noordzee zijn door het Instituut voor Zeeonderzoek in Kiel in de Oostzee hoge concentra ties coli-bacteriën aangetroffen industriële afvalwater dat in de Oostzee wordt geloosd is afkomstig van Zweedse fabrieken. Samen met de sterk stijgende zuur graad en het sterk oplopende zoutgehalte leven de omringende landen in de vrees dat de Oostzee op een kwade dag zal veranderen in een stuk levenloos en stinkend water. Als afschrikwekkend voorbeeld heeft men daarby het Erie Meer. het Meer van Geneve en de Zwarte Zee voor ogen. Door het lozen van enorme hoeveelheden vuil is het water daar veranderd in een zwar te drab, die een ondraaglijke stank verspreidt. Door Bram van Leeuwen Experimenten wat wijst op een ernstige vervui ling van het zeewater. Op sommi- I ge plaatsen is het zelfs al zo erg, dat bepaalde virussen in het water zijn aangetroffen. Het is duidelijk dat de Oostzee niet langer als vuil stortplaats kan worden gebruikt wanneer in de toekomst ook nog een recreatieve taak voor dit zee water is weggelegd. De cyfers zijn zonder meer veront rustend. Het zuurstofgehalte daalt en er zyn reeds diepe gedeelten in de Oostzee waar de laag zuurstof- loos water groter is dan de laag zuurstofhoudend water. Tegenover die daling van het zuurstofper centage staat een beangstigende styging van het fosforgehalte en de hoeveelheid koolwaterstof. Di verse vergiftigingsgevallen hebben de staten rond de Oostzee al in een alarmtoestand gebracht. De Zweden schreeuwen in die geval len om het hardst, maar zy be horen tegeiykertyd tot de grootste vervuilers van de Oostzee. Niet minder dan vyftlg procent van het De Russen zyn inmiddels druk bezig met experimenten om planten te kweken die een natuurlyke zuive ring bevorderen. Chemische bedry- ven zoeken naar stoffen die in staat zyn om vetten en oliën die in grote hoeveelheden op het wa ter dryven af te breken. Om een verdere verontreiniging tegen te gaan hebben alle Oostzeestaten met uitzondering van Rusland en de DDR reeds een Londense con ventie ondertekend, die het storten van afval verbiedt. De praktyk is op dit ogenblik ech ter nog iets anders: er worden nog aanzieniyke hoeveelheden af valwater zonder enige vorm van rei niging in de Oostzee gestort al moet gezegd dat het aantal water zuiveringsinstallaties de laatste ja ren sterk is toegenomen. Enkele landen proberen althans voorlopig het vuil van de toeris tische stranden te weren door de aanleg van pypleidingen enkele kilometers in zee Vooral de Rus sen en Polen huldigen het stand punt, dat als het maar een paar kilometer van de toeristische stranden vandaan is. het verder geen kwaad kan. Iets dergeiyks ge beurt in feite in ons land ook met de vuilpersleidingen naar de Wad denzee en het Eems-Dollard-ge- bied Minister Bakker van Verkeer en Waterstaat acht het echter niet nodig om het afvalwater te zuive ren. Zelfs een „verlengde smeer- pyp". die het afvalwater enkele kilometers buiten de kust brengt vindt hy overbodig. „Het zelfrei nigend vermogen van de Wadden zee is voldoende om het vuil. dat via de pyp by Westernieland op het Wad wordt gespoten af te bre ken. aldus minister Bakker. Vuile stranden In de toeristische gebieden rohd de Oostzee kan men over de gevol gen van een dergelyke houding meepraten. De eilandengebieden voor Gothenburg. Stockholm. Tur ku en Helsinki zyn daardoor ern stig vervuild De Denen berichten over min of meer sterke veront reiniging van de kust en de DDR heeft veel last van vuil op de stranden, dat wordt geproduceerd door de hotels langs de kust. Ook in Polen is reeds sprake van ern stige vervuiling van het kustwater door de lozing van afvalwater via de Weichsel en de Oder. Vissterfte, die de laatste jaren ge regeld voorkomt op de Oostzee, to nen duidelyk aan dat de kwaliteit achteruit holt. Een van de groot ste boosdoeners is de cellulose- industrie in Zweden en Finland. Fabrieken, die zware wissels trek ken op de reinheid van het zee water. Maar ook de landbouw in de landen die de Oostzee omrin gen werkt hard mee aan de ver ontreiniging van de Oostzee Zee mosselen en zeehonden in de Oost zee hebben in hun vetweefsels reeds hoge concentraties DDT. terwyl Poolse onderzoekers steeds vaker wyzen op de onrustbarende styging van de hoeveelheid che misch gevaariyke stoffen. Zweedse onderzoekers zyn vooral verontrust door de stygende zuur graad van het water, dat een ge volg zou zyn van de aanwezigheid van raffinaderijen in de Westeuro- pese landen Luchtstromingen voe ren de ernstig verontreinigde lucht naar Scandinavië en via de regen komen de zuren terecht in het zee water en de meren. Oorlogsmateriaal Omdat onmiddeliyk na de Tweede Wereldoorlog een bedreiging van de Oostzee nog niet te voorzien was werden grote hoeveelheden overtollig oorlogsmateriaal in de Oostzee gemikt In de jaren 1947 1948 is volgens ruwe schatting 20.000 ton mosterdgas door de Russen en de Engelsen in zee ge gooid ten zuidoosten van het Deense eiland Bornholm. Het gevaariyke mosterdgas werd te water gelaten in twee meter lan ge vliegbommen, die nu de een na de ander doorroesten. Kisten met mosterdgasbommen en blikken met cyaankali-capsules spoelen met de regelmaat van de klok aan op de Zweedse kust. Zweedse en Deense vissers liepen reeds ernstige brand wonden aan handen, gezicht en longen omdat het gas zich in vloeibare vorm hechtte aan de vis nette. Ook toeristen liepen reeds ernstige brandwonden op. Een gedeelte van de zenuwgasbom men die eveneens in de Oostzee waren gedropt zyn enkele jaren geleden naar de oppervlakte ge haald door duikers en na te zyn verpakt in roestvrije vaten weer in de Atlantische Oceaan gegooid. De Oostzee bevat ook nog 7000 ton arsenicum, verpakt in doorroesten de vaten. Een Zweedse mynmaat- schappy wist in 1930 niet wat zy met de grote voorraden aan moest en heeft het daarom een plaatsje op de zeebodem gegeven. Op de bo dem belandden de afgelopen Jaren eveneens aanzieniyke hoeveelheden kwik waarvan het gevaar langza merhand genoegzaam bekend is evenals honderden autowrakken waarvoor elders biykbaar geen plaats meer te vinden was. Omdat alle landen rondom de Oost zee er steeds meer van overtuigd beginnen te raken dat er iets moet gebeuren zyn oceanografen uit de ze landen begonnen met een uit gebreid onderzoek Aanvankeiyk moesten vele politieke hindernissen genomen worden, maar nu is men zover dat er een ambitieus onder zoekingsprogramma is samenge steld. dat wordt gecoördineerd door het Koninklyk Vissery Instituut in Gothenburg. Team Er ls een team van onderzoekers ge vormd. bestaand uit oceanografen uit Noorwegen. Denemarken. Zwe den. Finland. Rusland. Polen. West- en Oost-Duitsland. Op ge zette tyden worden de verzamelde gegevens uitgewisseld. Een van de punten die aan het licht is ge komen ls dat er in de Oostzee spi raalvormige stromingen bestaan die byzonder grote hoeveelheden vuil aanvoeren, vooral in de zo mermaanden wanneer vele pas sagiersschepen de Oostzee over steken. Het zelfreinigend vermogen van de Oostzee is reeds zover gedaald, dat in de wintermaanden de schade niet meer goedgemaakt kan wor den. Evenals voor de Noordzee geldt ook hier het probleem van de illegale lozingen, in het byzon der de afgewerkte olie de radioac tieve afvalprodukten. G. R. Taylor zegt in zyn boek „De nachtmerrie van de technologie", dat in elk monster van 200 liter zeewater waar ook ter wereld genomen al radioactieve stoffen worden aan getroffen. De gevolgen van deze Steeds meer waterzuiveringi installaties verrijzen in de landt rondom de Oostzee, maar nog tijd ivordt de Oostzee vuiler. „vreem'de stoffen" in het zeewat( zyn nog nauweiyks bekend, mat dat ze mede verantwoordeiyk zü voor de ongunstige ontwikkelii van zeefauna en -flora wordt vri wel algemeen aangenomen. ADVERTENTIE ALUM -JALOEZIEEN ROLSCHERMEN MARKIEZEN ZONWERINGBEDRIJF MOLENSTEEG 12.(bij Doezastr) TELEFOON. 21375-43115. LEIDEN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 6