NU Vlaamse Academie wijst het spellingsplan radicaal af In Ulster zijn staat en R.K. kerk dichter tot elkaar gekomen opera abonnement Wijziging schept verwarring bij de taalgebruikers Engelse poststaking duurt reeds 39 dagen Midden-Oosten (slot) V ele argumenten V.S.-kolonel voor krijgsraad met opera-bal nederlands congresgebouw il trovatore il barbiere cl i sevifflia tosca die zauberflöte Twee doden bij gevecht politie en een dronken man in Brussel LEUGENS OVER „VERLAMMING" GOMOELKA Binnenkort weer gesprek West- en Oost-Duitsland in vogelvlucht JP in vogelvlucht 1971 BATERDAG 27 i^u.OJARI 1971 LE1DSCH DAGBLAD PAGINA 9 „De Veiligheidsraad 1) bevestigt dat de verwezenlij king van de beginselen van het Handvest van de VN vereist de ves tiging van een rechtvaardige en duurzame vrede in het Midden-Oos ten die moet inhouden de toepassing van de volgende beginselen: a. terugtrekking van Israëlische strijdkrachten uit gebieden die bezet zijn tijdens het Jongste conflict; b. beëindiging van alle aanspraken up belligerentie (oorlogvoering) en alle daden van belligerentie, er- :enning van de soevereiniteit, terri- or iale integriteit en politieke onaf- ïankelijkheid van alle staten in het letrokken gebièd en hun recht op het leven in vrede binnen veilige en irkende grenzen, vrij van bedreigin gen of daden van geweld. 2) bevestigt de noodzakelijkheid van: de gegarandeerde vrijheid van scheepvaart door internationale wa terwegen in het betrokken gebied; b. het tot stand brengen van een :echtvaardige regeling van het vluchtelingenvraagstuk c. de garantie van de territoriale jnschendbaarheid en politieke onaf hankelijkheid van elke staat in het letrokken gebied door maatregelen onder meer inhouden het vesti- m van gedemilitariseerde zones, vraagt de secretaris-generaal speciale vertegenwoordiger te benoemen die in het Midden-Oosten [ontacten met de betrokken staten ngs- tlang oge- icing. ge- Jaar gen. ;ten, do- dit zou het em- do- vaar >.000 In met 1935 Jnoet vestigen en onderhouden ten- linde een akkoord te bevorderen en "behulpzaam te zijn bij pogingen tot §iet bereiken van een vreedzame en lanvaarde regeling in overeenstem ming met de bepalingen en beginse len van deze resolutie. 4) verzoekt de secretaris-generaal ,n de Veiligheidsraad zo spoedig logelijk verslag uit te brengen over Ie vordering van de pogingen van de leciale afgevaardigde." Bovenstaande resolutie vormt de lasis van het huidige overleg in het Midden-Oosten. Op 22 november 1967 ia de aanvaarding van deze door Jroot-Brittannië als compromis tus- en twee, één door de Sowjet-Unie één door de V.S. voorge telde ontwerpen benoemde Oe fhant de Zweedse ambassadeur in Moskou Gunnar Jarring tot zijn spe- iiale vertegenwoordiger. Jarring is veertig maanden aan het werk. )e standpunten van de twee voor- ïaamste opponenten in het Midden- )osten, Egypte en Israël liggen nu n het kort als volgt: Egypte: accepteert de resolutie ils doel op zich zelf en als een em- >ryonaal vredesverdrag. Israël: de resolutie is een basis 'oor onderhandelingen maar een lormeel vredesverdrag is nodig. Egypte: wil volledige terugtrek king van Israël uit alle in 1967 be lette gebieden. Dit zijn het schier- iland Sinaï, de strook van Gaza, de /estelijke oever van de Jordaan, de loogte van Golan en de Arabische /ijk van Jeruzalem. Israël: is alleen bereid over terug rekking te praten als onderdeel an formele vredesonderhandelin- ien, maar staat op het behoud van lepaalde stukken bezet gebied met lame van Jeruzalem. Egypte: gaat uit van een regeling lie door de grote mogendheden ge- egarandeerd wordt, waaraan 'n VN- redesmacht (met eventueel de gro- e mogendheden) de hand houdt. De- e vredesmacht moet gelegerd wor- len aan beide zijden van de grens. Israël: verwelkomt garanties voor lke regeling, maar weigert de uit- oering van welk akkoord dan ook e laten afhangen van een derde par- IJ. Egypte: eist repatriatie of een [eldelijke compensatie voor alle Pa- estijnen die Israël of door Israël be- ette gebieden in de oorlogen van 948 en 1967 verlieten. Israël: is bereid in enkele geval- en compensatie te verlenen en be- lerkte terugkomst van Palestijnen oe te staan, maar wil dat in Israël loden in de meerderheid blijven. Egypte: zal het Suezkanaal voor iet internationale scheepvaartver- ;eer inclusief het Israëlische ipenstellen als Israël aan zijn ver dichtingen omschreven in de VN- 'esolutie heeft voldaan. Israël: eist maatregelen die het erzekeren van vrije doorvaart door Ie Straat van Tiran en het zuidelijk leel van de Golf van Akaba. Egypte: wil wel een vredesver- Irag tekenen maar eerst moet aan 11e voorwaarden van de VN-resolu- ie worden voldaan. Israël: staat op een formeel vre- lesverdrag waarin vooral zijn soeve- einiteit en recht op veilige grenzen /orden erkend. (Bij de samenstelling van boven- itaand overzicht werd gebruik ge naakt van gegevens uit de New 2ork Times en Keesings'Historisch Archief). Andere artikelen in deze serie tonden in het Leidsch Dagblad van 13, 25 en 26 februari. BRUSSEL (ANP) De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde heeft een radicaal „neen" laten horen tegen de eindvoorstellen van de Nederlands-Belgische com missie voor de spelling van bastaardwoorden. De Academie meent dat die voorstellen ongeschikt zijn om de gewenste spel- lingvrede te bereiken. Ze heeft daarom de Belgische minister van Nederlandse cultuur uitdrukkelijk geadviseerd de eind voorstellen niet te bekrachtigen. De Academie heeft voor haar „neen" een groot aantal overwegin gen gegeven wiaarvan de voornaam ste hier volgen: De waarde van een bestendige spel ling, aldus de Academie, wordt te vaak onderschat. Elke wijziging in een bestendige stelling schept ver warring bij de overgrote meerderheid van de taalgebruikers die met een bepaalde spelling vertrouwd zijn. Als een wijziging alweer de kiem in zich draagt van verdere wijzigin gen, wat zonder twijfel het geval is met de voorstellen van de Neder lands-Belgische comissie voor de spelling van bastaardwoorden, dient de invoering ervan met de meeste drang te worden ontraden. Elke nieu we spellingswijze vermindert, aldus de Academie, het aanzien en de uit straling van de Nederlandse taal en cultuur op het nationale zowel als het internationale vlak. De Academie zegt verder dat de bekende didactische argumenten waarop men zich beroept om een ra dicale „vereenvoudiging" van de spel ling te eisen, op een eenzijdige in terpretatie berusten van sommige moeilijkheden, eigen aan elke aan leerfase. Ze houden geen rekening met het inzicht in samenhang en analogieën dat snel groeit bij het schoolgaande kind en 't automatisch lezen en' schrijven dat de gewone taalgebruiker in grote mate beheerst. De meeste bastaardwoorden met moeilijkheden behoren nog niet tot de woordenschat van het kind op het ogenblik dat het fundamentele spellingbeelden verwerft. Het aanle ren van die woorden valt, voor een stijgend aantal kinderen, in een pe riode waarin ze ook kennis maken met elementen van de vreemde ta len waarin die bastaardwoorden zijn ontleend. Het is daarom niet eco- nQmisch, aldus de Academie, voor dergelijke woorden, vooral in een tijd van toenemende internationale con tacten, in het Nederlands een vrij af wijkende spelling op te leggen. BELFAST (AP) en de kardinaal van de R.K. Kerk van Noord-Ierland (Ulster) blijken donderdag voor het eerst een offici eel gesprek te hebben gehad, waar door de historische barrières tussen staat en kerk in Ulster enigszins lij ken te zijn geslecht. Kardinaal John Conway sprak drie kwartier met premier James Chi chester Clark in het Stormont, waar de regering zetelt. De twee hadden nooit eerder onder vier ogen de situatie in Ulster be sproken. Hun contacten beperkten zich tot ontmoetingen op door de Engelse regering gegeven recepties. Staat en kerk in Ulster hebben tot nu toe steeds een beleefde maar koele verhouding tegenover elkaar bewaard sinds in 1921 Noord-Ierland en de Ierse republiek afzonderlijke gebie den werden. De R.K. Kerk heeft zich nooit openlijk tegen de regering opgesteld, en zelfs nauw met haar samenge werkt op gebieden als onderwijs, ont wikkeling en andere terreinen. Maar zij heeft ook nooit haar af keuring onder stoelen of banken ge- De premier stoken ten aanzien van de behande ling van de r.k. minderheid. Zo wer den oficiële ontvangsten van de re gering door de rJc. hiërarchie geboy cot. Sinds de recente hervormingen op maatschappelijk en politiek gebied is in deze situatie echter verandering gekomen. Onlangs is ook een geeste lijke bij het parlement benoemd, WASHINGTON (AP) Het Ame rikaanse leger heeft gisteren kolonel Henderson voor de krijgsraad ge daagd omdat hij „opzettelijk heeft nagelaten een passend en diepgaand onderzoek in te stellen naar de be weerde massamoorden in My Lai, in Zuid-Vietnam". Van de veertien officieren die oor spronkelijk beschuldigd werden om dat zij gegevens over het gebeurde in My Lai zouden hebben verzwegen zal nu alleen kolonel Henderson te recht moeten staan. AD VERTEN TIE DEN HAAG VRIJDAG 12 MAART - 20.15 UUR GALAVOORSTELLING Opera van Keulen VERDI o.l.v. Istvan Kertèsz Na afloop Opera-bal in de Carrousel-zaal. VRIJDAG 28 MEI - 20.15 UUR Deutsche Oper am Rhein ROSSINI ROSSINI o.l.v. Alberto Erede VRIJDAG 24 SEPTEMBER - 20.15 UUR Staatsopera van Hamburg PUCCINI o.l.v. Nello Santl ZATERDAG 29 SEPTEMBER - 20.15 UUR Staatsopera van Hamburg MOZART (dirigent nader bekend te maken) Oe Italiaanse opera's worden uiteraard In het Italiaans gezongen. De gezelschappen zullen uitsluitend hun top-solistsn Inzetten. ABONNEMENTEN VOOR40PERA'S NU REEDS VERKRIJGBAAR. Telefonische bestellingen onder no. (070) 548.000. Losse kaarten steeds één week voor Iedere voorstelling van 10.00-18.30 uur ('s-zondags 12.00-18.30 uur), tel. 548.000 van 11.00-18.30 uur, aan de kassa van het Congresgebouw, de bespreekbureaus Haagsche Courant, Het Vaderland! De Posthoorn, de VVV-kantoren en de Boerenleenbanken in Den Haag en omliggende gemeenten. BRUSSEL (ANP) Een 31-jarige Brusselaar, die gisterochtend vroeg volledig beschonken was thuisgeko men, Is later door de politie doodge schoten nadat vier agenten ernstige schotwonden hadden opgelopen ten gevolge waarvan één agent In het ziekenhuis overleed. De dader werd met kogels doorzeefd toen de rijks wacht zijn woning aan de Notelaar straat binnendrong. Het drama begon toen de man stomdronken thuiskwam en daarover ruzie kreeg met zijn vriendin die de moeder is van zijn vier kinderen. De man, die lid is van een schietvereni ging, moet toen een wapen in,han den hebben genomen, dat per onge luk afging. Buren die dit hoorden waarschuwden de politie. Toen die arriveerde opende de dronken man ogenblikkelijk het vuur op de wagen, waarbij de voorruit totaal werd ver nield (zie foto). Voordat de rijks wacht, die door de politie te hulp geroepen was, tot bestorming van het huis overging, had de vrouw kans gezien met de vier kinderen het huis te ontvluchten. Voordat de rijkswacht binnendrong was nog een poging gedaan de man met traangas tot overgave te dwingen, maar deze poging mislukte. KOPENHAGEN (AFP, DPA) De officiële mededeling van War schau in december vorig jaar, dat de Poolse (ex)-partijleider Gomoelka op de 19de van die maand „om gezond heidsredenen" was afgetreden en met verlammingsverschijnselen en een gebrekkig gezichtsvermogen in een ziekenhuis was opgenomen, is een volslagen leugen. De werkelijkheid was, dat Gomoelka op die dag zonder pardon van zyn bed was gelicht, naar het gebouw van het politieke bureau werd gebracht en daar „zon der verdere formaliteiten" van zjjn functie werd ontheven. Dit schrijft de Deense journalist Per Hansen in zijn blad „Aktuelt" H(j werd aan het begin van deze maand uit Polen gezet, kort nadat hij zijn verhaal naar de krant had doorgebeld. Zijn dramatisch verslag van de situatie in die dagen heeft hij opgesteld aan de hand van in lichtingen van Poolse arbeiderskrin gen. Volgens Hansen belde Mieczyslaw Moczar, ex-hoofd van de veiligheids politie en thans mmister van De fensie, op 19 december partijleider Gomoelka op en verzocht hem on middellijk naai- het noofdbureau van de partij te komen. Gomoelka ne geerde het verzoek, ging naar bed en sliep, toen twee auto's voor zijn huis verschenen. Geflankeerd door twee officieren van politie werd Gomoel ka naar het gebouw van het polit- buro gebracht, waar hij onmiddellijk werd ontslagen. Een uur later bracht men hem naar een staatsgebouw, zo'n 30 kilo meter van Warschau verwijderd. Pas op 21 december werd hij met verlam mingsverschijnselen en bijna blind naar een ziekenhuis vervoerd. Sinds die datum staat Gomoelka voortdu rend onder bewaking van de veilig heidspolitie. Hoe het nu met de ge zondheidstoestand van Gomoelka ge steld is weet Hansen niet te melden. BONN (AP) Vertegenwoordi gers van West- en Oost-Duitsland zijn gisteren voor de zevende maal bijeengekomen in het kader van de besprekingen tussen beide Duitslan- den over verbetering der betrekkin gen. De besprekingen worden geleid door de Westauitse staatssecretaris Egon Bahr en diens Oostduitse col lega Michael Kohl. De zevende ronde, in Bonn, kwam een dag nadat de Oostduitse premier Stoph aan de Westberlijnse senaat vergaande voorstellen had gedaan ter vergemakkelijking van het ver keer tussen West- en Oost-Berlijn en Oost-Duitsland. Bahr en Kohl zullen op 8 maart in Oost- Berlijn vergaderen. LONDEN (Reuter) De langduri ge staking bij de Britse PTT roept twijfel op over de toekomst van de postdienst in zijn huidige vorm. Na genoeg voor het eerst sedert Oliver Cromwell in 1660 een monopoliestelsel voor briefbestellingen instelde, zien de autoriteiten intensief uit naar nieuwe wegen voor het overbrengen van het geschreven woord. Gestroomlijnde bestellingen, ge reorganiseerde pakketpostdiensten en inschakeling van meer tijdelijke krachten zijn mogelijk het resultaat van het hardnekkige betalingsgeschil, dat oppervlakkig weinig invloed heeft op het Britse leven, maar dat toch ernstige gevolgen heeft. De staking duurt nu reeds 39 da gen. Als zij nog veel langer duurt, zou dit de dood van de uitstekende postdienst kunnen betekenen zo heeft gas- en elektriciteitsrekeningen die in een woordvoerder van de posterijen meegedeeld. De bezorgingen zouden kunnen worden ingekrompen tot slechts één per dag. Voor dit jaar was al gerekend op een nadelig saldo van 250 miljoen gulden, maar daar zal nog wel 150 miljoen bijkomen. Geschat wordt, dat de telefoon-, stoffige laden liggen en ongeïnd blij ven, in de miljoenen lopen. Sommige sectoren ondervinden daarvan veel nadeel. Een nieuw giro-systeem een bankdienst die door het postkan toor wordt uitgevoerd bracht aan het licht, dat het aantal niet betaalde rekeningen sterk stijgt. Maar ge woonlijk wordt wel een of andere op lossing gevonden om de moeilijkhe den te bestrijden. Israels "vader des vaderlands", de thans 84-jarige oud-premier van het eerste uur Ben Goerion, liet donder dag, aan het slot van het wereldcon gres in Brussel over de onvrij lieid van de Joden in de Sowjet-Unie, een optimistisch geluid horen. Hij sprak de verwachting uit, dat „Brus sel" niet zonder resultaat zou blijven voor het lot van de Joden in Rus land. Er zijn immers ook nobele Rus sen Jawel, die zyn er, maar ze hebben geen enkele invloed op de keiharde politiek van het Kremlin, dat achterstelling van de Joodse ge meenschap nadrukkelijk ontkent, al weigert het tegelijkertijd de Joden, die naar Israël willen vertrekken, een visum te verstrekken. Volgens de beginselen van Lenin kan er trouwens geen Joods vraagstuk in de Sowjet-Unie bestaan, ofschoon de feiten met die theorie in volledige tegenspraak zyn. Want volgens Lenin was het Joodse probleem er een van kunstmatige 'aard: een gevolg van de reactionaire politiek van de tsa ren. Geef de Joden gelijke rechten, zo redeneerde Lenin naïef, en ze zul len volkomen in het Russische volk opgenomen worden. Hy begreep blijkbaar niets van het eigen karak ter van het Joodse volk, dat alle po gingen tot vernietiging van Ha- man tot Hitier de baas was geble ven en evenzeer geweigerd had zich te laten assimileren. De atheïst Lenin kón dat ook niet begrijpen. Erger is, dat zijn volgelingen anno 1971 er nu nóg niet achter zijn en nog altijd krampachtig vasthouden aan opvat tingen, die ten enenmale in strijd zijn met de werkelijkheid van alle dag. Emigranten, journalisten en toe risten hebben die achteruitzetting duidelijk aan het licht gebracht. Moskou is nu bijzonder verstoord over de internationale actie ten gun ste van de Joodse bevolking in de Sowjet Unie en vooral natuurlijk over het congres in Brussel. Zijn pro pagandisten spreken van "een Wes terse stunt tegen Sowjet-Rusland". Bij ons, aldus de propaganda, worden Joden precies zo behandeld als alle andere burgers. Honend commentaar van de Londense "Times": „Ze heb ben nog gelijk ook, als men tenminste de puntjes op de i zet. Want inder daad worden de Joden ginds net zo behandeld als andere zelfbewuste godsdienstige en intellectuele groe pen Met andere woorden: wie een eigen geluid laat horen en zich tracht te onttrekken aan de gelijk schakeling, zoals die door het Krem lin aan iedere burger wordt voorge schreven krijgt de wind van voren. De zwaarste misdaad van de Russi sche Joden is dan ook, dat zy gewei gerd hebben in de grauwe massa van de Sowjetrussische bevolking ten on der te gaan en hun eigen karakter prijs te geven. Is dit, in deze tijd van gelijkschakeling, overal ter wereld al een misdaad, in de Sowjet-Uniet telt die dubbel zwaar, omdat de Sowjet russische politiek in het Midden-Oos ten een rol speelt bij de weigering de de Joden naar Israël te laten ver trekken. Juist die laatste factor doet een vraagteken plaatsen achter het optimisme van Ben Goerion, tenzij deze staatsman, zelf in Rusland ge boren, welbewust van het beginsel Is uitgegaan dat men meer vliegen vangt met honing dan met azijn. Ook de leiding van het Brusselse congres heeft alles gedaan om Moskou niet te zeer te prikkelen. De vraag is of dit een doeltreffende houding zal blijken te zyn. Pakistan, het mohammedaanse erf deel van het voormalige Brits-In dië. wordt met splitsing bedreigd. Het is niet onmogelijk, dat het op korte termijn tot een scheiding komt tussen het oostelijke en westelijke deel van deze merkwaardige staat. Nu bestaat die verdeling tóch al: geografisch liggen oost en west bijna tweeduizend kilometer van elkaar verwijderd, een afstand ongeveer ge lijk aan die van Lelden tot de Griek se hoofdstad Athene of tot de zuide lijkste punt van Spanje, Gibraltar. Ook klimatologisch zijn er sterke te genstellingen: het westelijke deel her innert sterk aan het Midden-Oos ten, terwijl Oost-Pakistan alle ken merken van het Zuidoostaziatische landschap vertoont. Maar toen In dia en Pakistan in 1947 op grond van hun godsdienstige verschillen (hindoes en moslims) na zeer bloe dige botsingen besloten hun eigen weg te gaan, werd die geografische afstand niet zo heel sterk als een bezwaar gevoeld. In de loop der Jaren is daarin verandering gekomen: de onderlinge tegenstellingen zijn ster ker geworden, vooral omdat Oost- Paikistan zich steeds meer achterge steld is gaan gevoelen en onder de „bevoogding" van het westen uit wil. Die onderlinge tegenstelling heeft nu ook politieke vormen gekregen. Want by de verkiezingen in december Ji. verkreeg de in Bengalen (Oost-Pa kistan) sterk vertegenwoordigde Awami-Liga van sjeik Moejibosr Rachman (bij afkorting Moejib ge naamd) de overgrote meerderheid en behaalde de Volkspartij onder leiding van de vroegere minister van Bui tenlandse Zaken Bhoetto de zege in West-Pakistan. De twee grote poli tieke partijen vallen dus samen met de twee afzonderlijke delen van het gespleten land. DèArin ligt de tragiek enn het gevolg ls, dat de Volkspartij van Bhoetto haar afgevaardigden op 3 maart a.s. alleen dan naar Dacca in Oost-Paklstan wil «enden (ter bijwoning van de openingszitting van de grondwetgevende vergade ring), wanneer de Awami-Liga- van Moejib haar els tot zelfbestuur wil laten vallen. Maar de Oostpakista- nen denken daar geen ogenblik aan. Integendeel, Moejio houdt vast aan autonomie, met uitzondering van de behartiging van Buitenland se Zaken en Defensie door de cen trale regering. Parlementair is dit probleem niet op te lossen. Zeker, in theorie zouden de Oostpakistanen, die tweederde van' de bevolking uitma ken, met hun overweldigende meer derheid him autonomie-eis kunnen doordrijven. Maar hier ligt nu Juist de grote moeilijkheid: dan zou de Westpakistaanse minderheid (verte genwoordigd door de Volkspartij van Bhoetto) immers moeten berusten in een besluit, dat naar haar mening de staat in tweeën splijt. Daarmee nu wenst Bhoetto niet akkoord te gaan. Omgekeerd staat ook Moejib op zijn stuk: Oost-Pakistan gaat gebukt on der voedselgebrek, terwijl de rijst ln het westen veel goedkoper is, in West-Pakistan zijn grote stuwdam men gebouwd, maar in het oosten ontbreekt het aan dijken tegen de overstromingen. Dus zelfbestuur! Nu vergeten de Oostpakistanen gemaks halve, dat er in hun gebied een le vendige smokkelhandel wordt gedre ven in rijst en andere produkten met het aangrenzende West-Bengalen (India), waar hoge prijzen worden betaald. Hoe dan ook. ook al kan men de schuld niet uitsluitend aan het westen geven, toch blijven de Oostpakistanen zich achtergesteld voelen. Misschien kan de president, generaal Jachja Chan, dc schijnbaar onoverbrugbare tegenstellingen hel pen verzoenen. Maar dan zal hij vermoedelijk, tegen ijn zin, moeten besluiten tot een militair regime, dat dan toch ook maar een lapmiddel is. Rl.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1971 | | pagina 9