MAAN-KATER IN AMERIKA
Burgemeester
(München) in
tegen
Vogel
verzet
links'9
polio: een Rolls Royce zonder geld voor benzine
Honderdmilj ard
gaat op stal
J telt mee
Betogingen in
Frankrijk tegen
de gaullisten
Gesprek
Berlijn
in nieuw
stadium
700.000
Zweedse
studenten
op straat
i.)
M. Zondervan
overleden
UITGETREDEN
COMMUNIST
MISHANDELD
Afscheid van
burgemeester
Rechters, scholieren en wijnboeren
gaan de straat op
Rood-China
jaagt op
spionnen
i 19 FEBRUARI 1971
LEIDSCB DAGBLAD
PAGINA 9
40
60
MOO
mu
maa i
et succes van de jongste maanvlucht heeft de katterige stemming in Amerikaanse
tevaartkringen niet weggenomen,
tegendeel, eerder versterkt.
en beseft nu pas ten volle, dat Amerika zich als het ware een Rolls Royce heeft
eschaft maar geen geld blijkt te hebben voor de benzine om er mee te rijden,
gevolgen van deze merkwaardige situatie zijn nog niet geheel te overzien. Ge-
moet worden dat Amerika binnen afzienbare tijd de hegemonie in de ruimte
aan Rusland moet afstaan. Vrijwel zeker is voorts, dat niet alleen in Amerikaanse
jveringsbedrijven voor de ruimtevaart ontslagen aan de lopende band zullen vol-
maar dat ook in Europa speciaal de elektronische industrie een ernstige terugslag
indervinden.
i kleine (maar niet ongevaar-
problemen, waarmee men tij
de "kneusjesvlueht" van de
0-14 te kampen heeft gehad, zij
{waarschijnlijk terug te voeren
ft zorgvuldig genoeg werk van
mdploegen vóór de start,
vlucht heeft desondanks aange
lat de Apollo-Saturnuscombi-
met recht vergeleken mag
n met de Rolls Royce van de
een prachtig apparaat, het
perfecte dat de huidige tech-
'1S vfvoort kon brengen. Dat mag
jok wel, want de ontwikkelings-
lW bruikskosten hebben tot dusver
mai leine honderd miljard gulden
ma
nq
192),
grote teleurstelling voor de
dat, Juist nu de eerste rit-
aJiet deze ruimtewagen zijn ge-
het geld voor intensief
ervan (en daardoor
rendabel maken van de
ingen) blijkt te ontbreken,
naar het oordeel van dege-
aie de touwtjes van de beurs
er )fiden hebben en op dit moment
idhi problemen als opheffing van
moede van vele Amerikanen,
lerontwikkelde gebieden, het
—■Sbeheer, de misdaadbestrijding,
gezondheidsvraagstukken, de
üprodujctie. de verkeersproble-
t etc. voorrang willen geven,
meer dat gebeurt, klapt het
•apparaat op vrijwel onher-
re wijze ineentopf unctionaris-
tchnische prominenten, astro-
i en leidende wetenschappelij-
uren zoeken dan produktieve-
persoonlijk lucratiever) posi-
ier Herstel van het personeelsbe-
zal een reeks van Jaren ver-
ranneer ooit het oorspronkelij-
van het Amerikaanse ruim-
tprogramma opnieuw bereikt
O.OOfeten worden.
dergelijke inzinking betekent
ook. dat de enorme kosten
het Apollo-project plotseling
odig blijken te zijn geweest,
aren slechts gerechtvaardigd
inloop van allerlei activiteiten
ruimte en op de maan, die op
termijn materieël of prak-
nut zouden opleveren. Voor
Ijke zaken is de aanwezigheid
mensen in de ruimte een ver-
Omdat het gaat om zoeken
Iets nieuws, ontdekken van on-
hte zaken. Een mens heeft
'oog" voor, de machine kan
5 uitvoeren wat de mens op-
t, niet selectief en beredeneerd
ijkheden ontdekken,
dan: zou men genoegen moe-
'men met de vruchten van de
„ding uitsluitend op het ge-
de zuivere wetenschap, dan
11 hoe dan ook te duur betaald,
ldaleze vruchten ook geoogst
dde^nen worden door onbe-
j ind mte-onderzoek. Dat onbe-
chti indederzoek is veel goedkoper,
ïdat -i Zich niet behoeft te be-
nnmei0m leefklimaat en veilig-
tid va; ruimtevaarders.
De Rh hebben geen exacte cij-
rs op i gelegd, maar aangeno-
wodat de Loena-16 er in is
islaagdiaanmateriaal (zij het
eel minjan de Apollo's) naar de
irde teagen voor een vijftigste
tel;
van de kosten die de Amerikanen
spenderen.
NAASTE TOEKOMST
Van de maanvluchten zijn de laat
ste drie officiéél al geschrapt. Of de
nummers 16 en 17 doorgaan is du
bieus. Er gaan hardnekkige geruch
ten dat zij (officiéél voor 1972 op het
programma staand) al niet meer se
rieus worden voorbereid. De eerst
komende vlucht van nummer 15 be
gint op 25 Juli met de veteraan Da
vid R. Scott en de debutanten James
B. Irwin en Alfred M. Worden.
Laatstgenoemde blijft om de maan
cirkelen terwijl Scott en Irwin op de
maan wandelen en tot op 6 km van
de maanlender rijden in 'n elektrisch
aangedreven soort maan-jeep.
Dit laatste uitrustingsstuk is ontwor
pen voor latere meer a mbitieuze
tochten naar gebieden, waar een
landing zelf te riskant of moeilijk is.
Het ziet er naar uit dat ook de uitga
ven voor dit maanwagentje (onge
veer 35 miljoen gulden) overbodig
zijn geweest, want de kans bestaat
dat het bij deze eerste proefrit zal
blijven.
Dan zouden er van de voorgeno
men tien maanlandingen slechts vijf
zijn gestart en vier verwezenlijkt.
Het post-Apollo-programma is door
de bezuinigingen aanzienlijk ver
traagd. Pas in 1973 hoopt men een
zeer bescheiden experimenteel ruim
testation in een baan om de aarde
te brengen voor verblijf in de ruim
te van astronauten tot 56 dagen. Het
werkelijk permanente ruimtestation
kan naar het zich thans laat aanzien
pas tegen 1980 worden gelanceerd.
De ruimte-shuttle (herhaalde malen
bruikbaar vliegtuigachtig ruimte
vaartuig voor verbinding tussen aar
de en ruimtestation) is aanzienlijk in
de ontwikkeling vertraagd en zal
waarschijnlijk ook pas aan het eind
van de Jaren zeventig operationeel
zijn. Tegen die tijd zijn waarschijn-
ijk Satumus-raket en Apollo verou
derde museumstukken zoals nu de
Mercury's en Gemini's.
EUROPA
De NASA-crises treft ook de Euro
pese industrie in niet onbelangrijke
mate. Vooral de elektronische indus
trie heeft er onder te lijden.
In dit licht bezien is het aanbod
van Amerika van groot belang, dat
Europa in belangrijke mate gaat
deelnemen aan het post-Apollo-pro-
Ject, wanneer het bereid is er geld
in te stoppen. Amerika doet hiermee
een poging, aan geld te komen voor
de benzine om de Rolls Royce op de
weg te houden!
Er is evenwel een moeilijkheid.
Europa wil desnoods wel geld steken
De stellingeen noodzakelijk kwaad?een kost
baard? Een vraag kortom waarover getwist kan
wonMaar één ding staat vast. U telt zelf mee voor deze
kranobeer het: word abonnee van het Leidsch Dagblad
en lie hoeveelheid plaatselijk nieuws eens
Alsnu onderstaande bon invult, krijgt u het
Leh Dagblad 4 weken lang voor de halve
pri'
1 Ik word abonnee per 6 maart '71 en ontvang
de krant reeds vanaf heden.
J Stuur mij 4 weken het Leidsch Dagblad voor
half geld en noteer mij aansluitend als abonnee
fs:
nummer:
je zwart maken, bon invullen in open envelop (zonder
;zegel) sturen aan Leidsch Dagblad antwoordnummer
Leiden.
Door
Piet Bok
in het project, maar stelt ook garan
ties op prijs, dat een vast aandeel
(bv. 10 procent) van de industriële
activiteit voor dit project in Europa
zal geschieden. Deze garantie is
moeilijk te geven, omdat de ruimte
vaart. vooral de bemande, top-kwali-
teit vereist en men uitsluitend kwali
teitsmaatstaven wil aanleggen bij de
keuze van leverancier.
Hoe het ook zij, na 1972 zullen er
zeker de eerste tien Jaar geen be
mande maanvluchten van de Ameri
kanen plaats vinden, en na de eerste
een of twee vluchten voor het experi
mentele kleine ruimtestation in 1973
ook geen bemande vluchten meer in
de omgeving van de aarde tot in de
Jaren tachtig.
BERLIJN (DPA) Met de vijf
tiende bijeenkomst van de vier am
bassadeurs zijn gisteren de bespre
kingen over Berlijn in een beslissend
stadium gekomen. Naar van welin
gelichte zijde verluidt, heeft de Rus-
siche ambassadeur Abrassimow het
bij het voorgaande gesprek ingedien
de westelijke verdragsontwerp als
basis voor onderhandelingen aan
vaard. De Rus had een soepel tand-
punt ten aanzien van het ontwerp in
genomen.
Het ontwerp, dat door de "Wester
se drie" is opgesteld in samenwer
king met Bonn en de Senaat van
West-Berlijn, omvat alle aspecten
van een regeling voor Berlijn, zoals
het burgerverkeer op de toegangs
wegen, de bewegingsvrijheid van de
Westberlijners en de politieke aan
wezigheid van Bonn. Wat dit laatste
betreft, is het westen bereid tot be
perking in ruil voor Russisch ga
ranties op andere punten.
De ambassadeurs komen 9 maart
opnieuw bijeen. Intussen zullen
plaatsvervangers zich met de de
tails bembeien. Waarnemers ver
wachten geen besluiten voor het
Russische partijcongres, dat eind
maar wordt gehouden.
De astronauten die in juli de
Apollo-15 zullen bemannen. Van
links naar rechts Irwin en Scott
in de mee te nemen maan-jeep en
Worden, die in de Apollo om de
maan blijft cirkelen.
DEN HAAG (ANP) De afgelo
pen nacht is op 51-jarige leeftijd in
het Academisch Ziekenhuis in Leiden
overleden de heer Maarten Zonder
van, sinds 1965 voorzitter van de me
taalbedrijf sbond NVV en werknemers
voorzitter van de toenmalige vak-
raad en de huidige raad van over
leg in de metaalindustrie.
De heer Zondervan is maandag 8
februari tijdens een afscheidsbijeen
komst van een bode van de bond in
Dordrecht ziek geworden en de vol
gende dag in het Academisch Zie
kenhuis in Leiden geopereerd we
gens een acute blindedarmontsteking.
De toestand liet zich aanvankelijk
gunstig aanzien maar verergerde be
gin deze week zeer snel.
Nadat hij nog enige operaties had
ondergaan, waarvan de laatste don
derdagmiddag J.l. is hij, zonder bij
kennis te zijn, in de afgelopen nacht
overleden.
Het overlijden van Maarten Zonder
van heeft in zijn bond en in de Ne
derlandse en Westeuropese vakbewe
ging diepe indruk gemaakt. Het
bondsbestuur van de Metaalbedrijf s-
bond NVV heeft vanochtend in het
bondkantoor in Den Haag een spoed
vergadering gehouden. Daar heeft de
heer A. Groenevelt, sinds september
J.l. tweede voorzitter van de Bond,
het heengaan van de voorzitter
herdacht.
Maarten Zondervan werd 21 no
vember 1919 in Dordrecht geboren,
bezocht daar de lagere school, volg
de onderricht vaktekenen en be
haalde door zelfstudie diploma's han
delscorrespondentie, sociale wetge
ving en economie.
MUNCHEN (DPA) Een 30 Ja
rige Jurist uit München is - enkele
dagen na zijn uittreding uit de West-
duitse communistische partij door,
vroegere partijgenoten overvallen,
mishandeld en beroofd. Hij deelde de
politie mee, dat zes jongemannnen en
een meisje hem in zijn woning over
vielen en elf spaarbankboekjes met
een gezamenlijke inleg ter waarde
van 10.000 gulden en voor 60 gul
den aan contanten meenamen. Tevo
ren had hij nog moeten onderte
kenen, dat hij een en ander vrijwil
lig aan de partij gegeven had. Acht
van de meegenomen spaarbankboek
jes vond de Jurist later in zijn brie
venbus terug.
(Van onze correspondent)
BONN (GPD) Grote spanning
heerst in Brandts sociaaldemocrati
sche partij sinds gisteren SPD-bur
gemeester Hans-Jochen Vogel van
München verklaarde zich volgend
jaar niet herkiesbaar te stellen, om
dat zijn politiek in toenemende ma
te door partijgenoten zou worden
verstoord. Volgens Vogel rijn hervor
mingen onmogelijk geworden door
vérgaand dogmatisme en ideologise
ring in de SPD.
Hij waarschuwde dat de crisis in
München niet zonder uitwerking op
bondsrepubliek zal blijven en het
LEIDEN Het programma van
het afscheid van mr, G. C. van der
Willigen als burgemeester van Lei
den ziet er ais volgt uit:
Maandag 22 februari: 3 uur. Raad
zaal. Bijzondere raadsvergadering
met speciale genodigden: 4.15 uur
receptie voor genodigden in de bur-
Dinsdag 23 februari: 4.30 uur. Bur
gerzaal. Afscheidsreceptie voor het
gemeentepersoneel.
Woensdag 24 februari 810 uur
burgerzaal, ingang Stadhuisplein
Afscheidsavond voor alle inwoners
van Leiden, voor besturen en leden
van verenigingen, organisaties, in
stellingen en bedrijven, enz. Iedereen
Is welkom.
Tijdens deze avond wordt het ge-
schen van de Leidse bevolking aan
geboden.
Bijdragen hiervoor kunnen worden
gestort op rekeningnr. 45.10.43.235
van de AmRo Bank Leiden; (giro
van de bank: 9200) onder vermel
ding: „Afscheid burgemeester Van
der Willigen".
PARIJS De Franse president
Pompidou heeft besloten, na zijn
tiendaagse afwezigheid in Afrika, in
het vervolg nooit meer langer dan
drie. hoogstens vier dagen in het bui
tenland van eigen honk te zullen
blijven.
Een beslissing die onmiddellijk is
voortgevloeid uit het offensief op
drie fronten waaraan het staatshoofd
en de regering sedert zijn terugkeer
nu het hoofd moeten bieden. In Pa
rijs zowel als in het land en speciaal
in zuid-Frankrijk hebben gisteren
vele tienduizenden tegen de regering,
en vooral ook tegen de secretaris
generaal der gaullistische partij. Re
ne Tomasini betoogd. De wijnboeren
zijn ontevreden over de prijzen, in
Parijs liepen 800 rechters, procu
reurs en andere magistraten in het
volle ornaat van hun zwarte pijen en
witte beffen in een zwijgende stoet
om te protesteren tegen de beschul
diging van lafheid, die, zoals bericht,
de gaullistische opperchef Tomasini
zich enkele dagen geleden veroor
loofd had en waarvoor ze hem nu
zelfs voor een rechtbank willen da
gen.
En tenslotte hebben dan nog dik
ke drommen middelbare scholieren
het verbod van de regering en de
aanwezigheid van duizenden zwaar
bewapende leden van de oproerpoli
tie getrotseerd om opnieuw hun so
lidariteit te betuigen met de 18-jari
ge lyceïst Gilles Guiot.
Vrijspraak
Vanmiddag zou deze Jongeman,
die eerder tot de zwijgende meerder
heid moet behoren en aan wiens
onschuld dan ook door vrijwel nie
mand meer getwijfeld wordt, in ho
ger beroep opnieuw voor het ge
recht verschijnen. Zijn vrijspraak,
na een aanvankelijke veroordeling
tot zes maanden gevangenisstraf om
dat hij een politieagent een tand uit
de mond zou hebben gestompt, leek
vanmorgen wel bijna zeker. En
daarmee zou dan gelijktijdig aan de
nationale agitatie onder de school
jeugd, tenminste voorlopig wel weer
een einde kunnen komen.
Daarentegen zijn de politieke re
percussies van het debuut van To
masini nog altijd niet uitgewerkt. De
lafheid waarvan hij de rechters be
tichtte heeft de gaullistische voor
man zelf niet weerhouden al zijn be.
schuldigingen op bevel van de pre
mier weer haastig en zorgvuldig in
te slikken, om onderwijl niettemin
toch op zijn hoge zetel te blijven zit
ten.
Reden is dat het gaullistische
hoofdkwartier, na de gespierde taal
van de secretaris-generaal, sinds en
kele dagen wordt overstroomd met
telefoontjes, brieven en felicitatie-
telegrammen van volgelingen, voor
al uit de provincie die vinden dat
Tomasini het „flink heeft gezegd",
onder die omstandigheden moest dus
wel worden vastgesteld dat Tomasi
ni zich tot tolk heeft gemaakt van
nog een andere zwijgende meerder
heid in de gaullistische gelederen,
waarvoor de regering zich op den
duur toch moeilijk stokdoof zal kun
nen blijven houden.
gevaar doet ontstaan dat de huidige,
dcor de SPD geleide bondsregering
„slechts een episode van vier Jaar"
wordt als de polarisering binnen de
partij verder gaat.
In Bonn kwam gisteravond het
socialistische partijpresidium in
spoedvergadering bijeen. Na vier uur
praten werd de verklaring uitgege
ven dat burgemeester Vogel „het per
soonlijke en politieke vertrouwen"
heeft van de partijtop, die onmiddel
lijk zal onderzoeken welke conse
quenties uit Vogels besluit moeten
worden getrokken. De zaak wordt
zeer ernstig genomen.
Welke uitwerking dit plotse
ling etaleren van een „nieuw-links
gevaar" in de bondsrepubliek zal heb
ben op de politiek in Bonn is niet te
voorzien. Zeker is dat burgemeester
Vogel de sociaaldemocraten in een
moeilijke positie heeft gebracht. De
rumoerigste vertegenwoordigers van
de sterke groep die zonder compro
mis een socialistische politiek wil be
drijven nu de SPD de regerings
macht heeft, zijn de „jonge socialis
ten" (de Juso's). Brandt heeft on
langs tijdens een Judo-congres in
Bremen de indruk kunnen wekken
dat er voldoende wederzijds begrip
bestond voor blijvende samenwer
king.
Bondskanselier Brandt is nu door
Vogel opgeroepen duidelijk stelling
te nemen tegenover de „links radica
le krachten" in de partij. Brandt is
niet alleen regeringsleider maar ook
partijvoorzitter. De crisis is koren op
de molen van sterke politieke tegen
standers als Franz-Josef Strauss, die
de Juso's pleegt aan te duiden als
„Jubo's" (Jonge bolsjewisten). De op
positie heeft nu een nieuw bewijs
voor haar bewering dat de SPD niet
zo overtuigend een volkspartij is als
die in haar „Godesberger programm"
doet voorkomen. De crisis in de Bei
erse hoofdstad trekt bovendien sterk
de aandacht omdat burgemeester Vo
gel een bekend politicus is en de
naam heeft een zeer bekwaam bur
gemeester te zijn.
HONGKONG (AP) Volgens rei
zigers die uit Sjanghai in Hongkong
rijn aangekomen heeft Peking een
nieuwe campagne ingeluid die be
oogt alle ..contrarevolutionairen,
spionnen en vijandelijke agenten" op
te sporen en te arresteren als ga
rantie dat China „zijn politieke
kleur niet zal veranderen".
Het onderzoek zal worden gevoerd
in de steden en op het platteland
en is begonnen in Sjanghai.
Daar moet iedereen, ingezetene en
niet-ingezetene, een lijst met tien
vragen invullen, in de vórm van
korte rapporten.
Gevraagd wordt naar:
samenstelling en „historie" van
het gezin van de ondervraagde;
de levensbeschrijving van de ge
vraagde;
de opvoeding die hij (of zij) ge
noten heeft;
wat voor werk hij (zij) heeft ver
richt, en waarin hij >zy) ervaren is,
wie de naaste familieleden zijn;
wie de familieleden en vrienden
van de gevraagde zijn, met inbegrip
van diegenen die bulten China wo
nen;
tot welke organisaties of verent
gingen hij (zij) behoort:
wat zijn (haar) gedrag is geweest
tijdens de culturele revolutie;
hoe hij (zij) thans over de hui
dige toestand in het land denkt.
STOCKHOLM (GPD) Ten ge
volge van een uitsluiting zullen van
daag 25.000 leraren verdeeld over het
hele Zweedse onderwijs geen les
meer mogen geven. Rond 700.000
scholieren en studenten kwamen
vandaag tevergeefs naar scholen en
universiteiten, nadat afgelopen nacht
om twaalf uur de uitsluiting van
kracht was geworden.
Op verschillende niveaus zijn de
loononderhandelingen in Zweden af
gebroken, hetgeen bij de academici
behalve tot de uitsluiting ook al heeft
geleid tot een volledig stilleggen van
al het treinverkeer in het land se
dert twee weken. Door het terugtrek
ken van de meteorologen en hogere
ambtenaren in de binnenlandse
luchtvaartdienst bereikt men ermee
binnenkort alle binnenlandse lucht
vaart stil te kunnen leggen.
Voor premier Palme, wiens rege
ringsbureau voor collectieve onder
handelingen de staat als werkgever
tegenover de ambtenaren vertegen
woordigt, is nu een zware tijd aan
gebroken. In noord-Zweden zijn een
twintigtal werklozen in hongersta
king sedert vier dagen, terwijl her
en der in den lande wilde stakingen
plaatsvinden, door houthakkers en op
fabrieken.
De onderhandelingen over een
nieuwe c.a.o. voor de arbeidersfede
ratie is al evenmin geslaagd en een
bemiddelingscommissie werd giste
ren benoemd. Door het uitblij
ven van vervoersmogelijkheden per
rail hebben enkele tientallen fabrieken
reeds laten weten binnenkort een
paar duizend mensen te moeten ont
slaan die bij gebrek aan grondstof
fen niet meer tewerkgesteld kunnen
worden. U itbreiding van de verschil
lende stakingen wordt verwacht in
dien niet binnen enkele dagen een
acceptabel compromis wordt ge
vonden of de regering door ingrilpen
een einde maakt aan de chaos die
momenteel heerst op de Zweedse ar
beidsmarkt.
